
TRNGăĐIăHCăPHMăVĔNăĐNG
KHOA CÔNG NGH THÔNG TIN
BÀI GIẢNG:
NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH PASCAL
Nguyn Ánh
Tháng 12/2013

2
Mục lục
LIăGIIăTHIU ........................................................................................................ 4
CHNGă 1.ă CÁCă KINă THCă CHUNGă Vă NGỌNă NGă LPă TRÌNHă
PASCAL...................................................................................................................... 6
1.1.ăGiiăthiu .......................................................................................................... 6
1.2.ăCácăbcălpătrìnhăgiiăbƠiătoán........................................................................ 6
1.3.ăCácăkháiănimăăvƠăcácăthƠnhăphầnăcăbn ........................................................ 7
1.4.ăCuătrúcătổngăquátăcaămtăchngătrình: ........................................................ 8
CHNGă2.ăCÁCăKIUăDăLIUăĐNăGIN .................................................... 10
2.1.ăTổngăquanăvăcácăkiuădăliuătrongăTurboăPascal ........................................ 10
2.2.ăCácăkiuădăliuăđnăginăchuẩn .................................................................... 11
2.3.ăKiuălităkêăvƠăkiuăđonăcon ......................................................................... 13
2.4. CácăhƠmăvƠăthătụcăchuẩn ............................................................................... 15
BÀIăTPăCHNGă2. ............................................................................................. 16
CHNGă3.ăBIUăTHCăVÀăCỂUăLNHăĐNăGIN ...................................... 18
3.1.ăBiuăthc......................................................................................................... 18
3.2.ăCơuălnh .......................................................................................................... 19
BÀIăTPăCHNGă3. ............................................................................................. 23
CHNG 4.ăCỂUăLNHăCịăCUăTRỎC............................................................. 27
4.1.ăLnhăghép ....................................................................................................... 27
4.2.ăLnhăIFă(cơuălnhărănhánh). .......................................................................... 27
4.3.ăLnhăCASEă(cơuălnhălựaăchn) ..................................................................... 29
4.4.ăLnhăFORă(Lặpăbitătrcăsălần). ................................................................. 31
4.5.ăLnhăREPEATă(lặpăviăsălầnăkhôngăbitătrc). .......................................... 33
4.6.ăLnhăWHILEă(lặpăviăsălầnăkhôngăbitătrc). ............................................ 35
BÀIăTPăCHNGă4. ............................................................................................. 37
CHNGă5.ăKIUăDăLIUăTPăHP,ăKIUăMNG,ăKIUăXỂU .................. 42
5.1.ăKiuătpăhp ................................................................................................... 42
5.2.ăKiuămng ...................................................................................................... 44
5.3.ăKiuăxơu.......................................................................................................... 50
BÀIăTPăCHNGă5 .............................................................................................. 54
CHNGă6.ăCHNGăTRÌNHăCON .................................................................... 62
6.1.ăCácăkháiănimămăđầu. ................................................................................... 62
6.2.ăThătục. ........................................................................................................... 63

3
6.3.ăBinătoƠnăcụcăvƠăbinăđaăphng. ................................................................. 66
6.4. Hàm. ............................................................................................................... 69
6.5.ăChngătrìnhăconălngănhau. .......................................................................... 70
6.6.ăChngătrìnhăconăđăqui. ................................................................................ 71
6.7.ăĐnăvăchngătrìnhăcaăngiădùng. ............................................................ 73
BÀIăTPăCHNGă6. ............................................................................................. 81
CHNGă7.ăKIUăBNăGHIă(RECORD) ............................................................. 83
7.1.ăĐnhănghĩaăkiuăvƠăkhaiăbáoăbinăkiuăbnăghi. ............................................. 83
7.2.ăCácăthaoătácătrênăkiuăbnăghi: ....................................................................... 84
7.3.ăKiuăbnăghiăbinăđổi. .................................................................................... 86
BÀIăTPăCHNG 7. ............................................................................................. 90
CHNGă8.ăKIUăTPăTINă(FILE)....................................................................... 91
8.1.ăĐnhănghĩaăkiuăvƠăkhaiăbáoăbin. .................................................................. 91
8.2.ăMtăsăthătụcăvƠăhƠmăchuẩn. ......................................................................... 92
8.3.ăTpătinăđnhăkiu ............................................................................................. 94
8.4.ăTpătinăvĕnăbn ............................................................................................. 101
BÀIăTPăCHNG 8. ........................................................................................... 108
CHNGă9. KIUăCONăTRă(POINTER) .......................................................... 111
9.1.ăMăđầu. ......................................................................................................... 111
9.2.ăKiuăconătr .................................................................................................. 112
9.3.ăDanhăsáchăliênăkt. ....................................................................................... 119
BÀIăTPăCHNG 9 ............................................................................................ 124
TÀIăLIUăTHAMăKHO ....................................................................................... 124

4
LI GII THIU
NgônăngălpătrìnhăPascalădoăNiklausăWirthăphátătrinăcaăngônăngăAlgol-
60ă(ngônăngăEuler)ăđaăraăvƠoănĕmă1970.ăPascalălƠăngônă ngăđặcăbităthíchăhpă
choăkiuălpătrìnhăcóăcuătrúcăvƠălƠăngônăngăchoăphépămôătăthutătoánărtăthună
tin.ăChoă đnă nay,ăPascală vnăđcă dùngă đă gingădyă vă lpă trìnhă trongă mtăsă
trngăPhổăthôngăvƠăĐiăhcătrênăthăgii.
BƠiăgingănƠy,ăcungăcpăchoăSinhăviênăchuyênăngƠnhăS phmătinăcácăkină
thcăcăbnăvăngônăngălpătrìnhăPascalăcălýăthuytăvƠăbƠiătpăthựcăhƠnh.ă Trong
bƠiăgingă nầyăchúngătôiăcóăđaăthêmămtăsă bƠiătpătinăhcă11, đă sinhăviênă lƠmă
quen dần viăcácădngăbƠiăăphổ thông. NiădungănƠyăđcăhcătrongăphmăviă3 tín
chỉ,ăphụcăvụăchoăvicădyăvƠăhcătheoăphngăphápăđƠoătoătínăchỉ.
BƠiăgingăbaoăgmă9ăchngănhăsau:
Chngă1.ăCácăkinăthcăchungăvăngônăngălpătrìnhăPascal: Giiăthiuăcácă
thƠnhăphầnăcăbnăcaămtăngônăngălpătrình.ăCuătrúcătổngăquátăcaămt chngă
trìnhăvităbằngăngônăngălpătrìnhăPascal.ăCáchăbiênădchăvƠăthựcăthiămtăchngă
trìnhăvităbằngăngônăngălp trình Pascal.
Chngă2.ăCácăkiuădăliuăđnăgin:ăChngănầyăgiiăthiuătổngăquanăvă
cácăkiuădăliuăcaăPascalăvƠăđiăsơuămôătăcácăkiu dăliuăđnăginăchuẩn cùng
cácăkiuădăliuădoăngiădùngăđnhănghĩa.ăĐiăviămỗiăkiuădăliuăgiiăthiuăcáchă
khaiăbáo,ăcáchăsădụng,ăminăgiáătrăcùngăcácăphépătoánătácăđngălênăkiuădăliuă
đó.
Chngă3.ăBiuăthcăvƠăcơuălnhăđnăgin:ăChngănầyăđaăraăcácăkinăthcă
văcácăthƠnhăphầnătoăthƠnhămtăbiuăthcătrongăPascal,ăcáchătácăđngăcaăcácătoánă
tălênăcácătoánăhngătrongămtăbiuăthc.ăĐngăthiăgiiăthiuăcácăloiăcơuălnhăđnă
gin,ăcáchăkhaiăbáoăvƠăsădụngăcácăcơuălnhănƠyătrongăchngătrình.
Chngă4.ăCơuălnhăcóăcuătrúc:ăNiădungăchngănầyăđaăraăcácăcơuălnhă
cóăcuătrúc.ăTrongămỗiălnhăđaăraăcúăphápăcaătừngălnh.ăTipăđnăphân tích cách
sădụngăcácăcơuălnhănhăthănƠoăchoăphùăhp.
Chngă5.ăKiuădăliuătpăhp,ăkiuămng,ăkiuăxơu: Niădungăchngănầyă
đaăraăcácăkiuădăliuăcóăcuătrúc. Trongămỗiăkiuădăliuăđaăcúăphápăcaătừngă
kiu,ăcáchăđnhănghĩaăvƠăkhaiăbáoăchúng và môătăcácăthaoătácătrênătừngăkiuădăliuă
đó.
Chngă 6.ă Chngă trìnhă con:ă Chngă nƠyă đaă raă cáchă đnhă nghĩaă mtă
chng trìnhăconădngăthătục,ăchngătrìnhăconădngăhƠm.ăĐngăthiăhngădnă
cáchăsădụngăcácăchngătrìnhăconănƠyătrongămtăchngătrìnhăsaoăchoăphùăhp.
Chngă7.ăKiuăbnăghi:ăNiădungăchngănƠyăgiiăthiuăkiuădăkiuăbnă
ghi.ăCáchăđnhănghĩaăvƠăkhaiăbáoăkiuăbnăghiăvƠăcácăthaoătácătrênăkiuăbnăghi.

5
Chngă8. Kiuătpătin:ăChngănƠyăgiiăthiuăkiuădăliuătpătinăcùngăcácă
thao tác trên tpătinăđnhăkiuăvƠătpătinăvĕnăbn.
Chngă9.ăKiuăconătr:ăChngănƠyăgiiăthiuăkiuăconătrălƠămtăkiuădă
liuăđngă(binăđng).ăCáchăđnhănghĩaăvƠăkhaiăbáoăkiu conătrăcùng các thao tác
trên nó.
ĐăhoƠnăthƠnhăbƠiăgingănƠy,ăchúngătôiăxinăchơnăthƠnhăcmănăThầyăNguynă
Thanhă Tiênă vƠăThầyăNguynăHiăLcăđƣăđóngăgópăýăkinăvƠăsaăchaăchoăhoƠnă
chỉnhă bƠiă ging.ă Tuyă nhiên,ă doă hnă chă vă thiă gian,ă cũngă nhă trìnhă đă nênă bƠiă
gingăchắcăchắnăcònănhiuăsaiăsót.ăChúngătôiămongănhnăđcăcácăýăkinăđóngăgópă
caăcácăbnăđc,ănhằmăhoƠnăthinăhnănaăniădungăbƠiăgingănƠy.
NguynăÁnh