THỰC HIỆN PHÁP LUẬT. VI PHẠM PHÁP LUẬT. TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ
Thạc sỹ Luật sƣ: Nguyễn Thị Cẩm Nhung Email: contact@trustlawyer.com.vn ĐT: 0915 067 566
1. Khái niệm 2. Các hình thức thực hiện pháp luật 3. Áp dụng pháp luật
1. Khái niệm
Pháp luật
điều chỉnh
hành vi hợp pháp
Chủ thể
thực hiện
là hoạt động có mục đích của chủ thể pháp luật, làm cho các quy phạm pháp luật đi vào cuộc sống, trở thành hành vi thực tế hợp pháp của các chủ thể.
2. Các hình thức thực hiện pháp luật a. Tuân thủ pháp luật - Kiềm chế, không thực hiện điều pháp luật cấm -Không hành động
2. Các hình thức thực hiện pháp
luật
b. Chấp hành pháp luật - Thực hiện điều pháp luật yêu cầu - Hành động
2. Các hình thức thực hiện pháp luật c. Sử dụng pháp luật - Thực hiện điều pháp luật cho phép - Hành động hoặc không hành động
2. Các hình thức thực hiện pháp luật d. Áp dụng pháp luật
THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
TIÊU CHÍ PHÂN BIỆT
TUÂN THỦ PHÁP LUẬT THI HÀNH PHÁP LUẬT SỬ DỤNG PHÁP LUẬT ÁP DỤNG PHÁP LUẬT
Chủ thể
Mọi cá nhân, tổ chức
Cơ quan nhà nƣớc
QPPL bắt buộc QPPL tùy nghi QPPL bắt buộc
Cơ sở
QPPL cấm đoán
Hành động Hành động theo
trình tự, thủ tục
Không hành động
Không hành động hoặc hành động
chặt chẽ do pháp
Biểu hiện của hành vi
Cách thức thực hiện
Thực hiện nghĩa vụ pháp lý bằng hành động tích cực
Chủ thể tự do thực hiện hoặc không thực hiện
Kiềm chế không thực hiện những hành động mà pháp luật cấm
luật quy định Nhà nƣớc tổ chức cho các chủ thể thực hiện các quy định của pháp luật
Quy phạm pháp luật
ban hành
tác động
thực hiện
3. Áp dụng pháp luật Khái niệm Nhà nƣớc
tổ chức
Chủ thể pháp luật
3. Áp dụng pháp luật Khái niệm ADPL là hình thức thực hiện pháp luật mà trong đó nhà nước thông qua các cơ quan có thẩm quyền tổ chức cho chủ thể pháp luật thực hiện những quy định của pháp luật.
Những trƣờng hợp ADPL ─ Khi xảy ra tranh chấp, các bên trong QHPL không tự giải quyết đƣợc.
Những trƣờng hợp ADPL
- Khi cần áp dụng biện pháp cƣỡng chế đối với chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật.
Những trƣờng hợp ADPL
Khi quyền và nghĩa vụ pháp lý của chủ thể không thể tự nhiên phát sinh nếu thiếu sự can thiệp của nhà nƣớc.
Những trƣờng hợp áp dụng pháp luật
- Khi NN thấy cần phải tham gia, kiểm tra, giám sát.
Những trƣờng hợp áp dụng pháp luật - Khi xảy ra tranh chấp, các bên trong QHPL không tự giải quyết đƣợc. - Khi cần áp dụng biện pháp cƣỡng chế đối với chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật. - Khi quyền và nghĩa vụ pháp lý của chủ thể không thể tự nhiên phát sinh nếu thiếu sự can thiệp của nhà nƣớc. - Khi NN thấy cần phải tham gia, kiểm tra, giám sát.
1. Khái niệm 2. Cấu thành vi phạm pháp luật 3. Phân loại vi phạm pháp luật
Trách nhiệm pháp lý
Vi phạm pháp luật
Nhóm 1
Hành vi
Nhóm 2
A giết B
A bị bệnh tâm thần
A (20 tuổi), hoàn toàn bình thường
Do mưa bão
Bên bán yêu cầu nâng giá hàng hóa
Bên bán không giao hàng đúng thời hạn cho bên mua
1. Khái niệm Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật, có lỗi, do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện, xâm hại đến các quan hệ xã hội mà pháp luật bảo vệ
2. Cấu thành vi phạm pháp luật a. Hành vi trái pháp luật b. Có lỗi c. Do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện
d. Xâm hại QHXH mà PL bảo vệ
a. Hành vi trái pháp luật ─ Hành vi: là xử sự của con ngƣời, biểu hiện ra thế giới bên ngoài mà chủ thể khác có thể nhận biết
─ Hành vi trái PL: Là xử sự không phù hợp với yêu cầu của pháp luật
Thực hiện hành vi mà
Không thực hiện hành vi mà PL yêu cầu
PL cấm
Yêu cầu: chỉ ra đƣợc hành vi đó vi phạm pháp luật nào? Quy định tại văn bản pháp luật nào?
A và B là vợ chồng. Do mâu thuẫn A lên kế hoạch
giết B và thực hiện hành vi nhƣ sau:
1. Dàn dựng trong đầu mình cảnh giết chồng bằng
xăng.
2. A mua 2 lít xăng, chuẩn bị một số dụng cụ khác
giấu trong góc tủ.
3. Nhân lúc B ngủ say, A mở bịch xăng, châm lửa vào một tờ báo rồi ném cả hai vào chỗ B đang ngủ.
Giả sử ý đồ giết ngƣời của A bị phát giác trong
từng giai đoạn 1, 2 và 3 thì dấu hiệu “hành vi trái pháp luật” trong từng giai đoạn đó đã thể hiện hay chƣa?
b. Có lỗi
b. Có lỗi - Khái niệm: Lỗi là nhận thức và mong muốn của chủ thể đối với hành vi vi phạm của mình và hậu quả do hành vi đó gây ra
b. Có lỗi - Phân loại Lỗi
LỖI
LỖI CỐ Ý
LỖI VÔ Ý
TRỰC TIẾP
GIÁN TIẾP
DO CẨU THẢ
VÌ QUÁ TỰ TIN
LỖI VÔ Ý LỖI CỐ Ý
VÌ QUÁ TỰ TIN DO CẨU THẢ
TRỰC TIẾP
GIÁN TIẾP
NỘI DUNG
Không
Có nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội không?
Có
Có
Có
Có Có Có
Có thấy trước hậu quả do hành vi đó gây ra không?
Không. Nhưng PL bắt buộc họ phải thấy trước hậu quả xảy ra
Hoàn toàn Không
Có Có mong muốn hậu quả xảy ra không?
Không. Chủ thể hi vọng, tin tưởng hậu quả sẽ không xảy ra
xảy ra
Không. Nhưng có ý thức để mặc hậu quả
Xác định lỗi của A trong các trƣờng hợp sau 1. A là Giám đốc Công ty cổ phần X. A đã chỉ đạo cho bộ phận kế toán lập hai sổ sách kế toán nhằm mục đích trốn thuế. Trong vòng 3 năm, Công ty X đã trốn thuế đƣợc 5 tỷ đồng.
2. A và B là hàng xóm. Một hôm A ra bờ
sông hóng mát thì nghe tiếng kêu cứu. A nhìn ra sông thì thấy B sắp chết đuối. Mặc dù biết bơi nhƣng A vờ nhƣ không thấy B. A bỏ về nhà, B chết.
Xác định lỗi của A trong các trƣờng hợp
sau
3. Y tá A trong lúc phát thuốc cho bệnh nhân do sơ ý nên đã phát nhầm thuốc cho B, B uống thuốc đó một tiếng sau thì lên cơn co giật và chết.
4. A đi săn tại một khu rừng. A biết rằng ở đây thỉnh thoảng vẫn có ngƣời đi đốn củi nhƣng A tin rằng mình có tài bắn súng điêu luyện nên không thể bắn chệch đƣợc. Khi A bắn, đạn lạc hƣớng trúng vào B đang đốn củi gần đólàm B bị thƣơng nặng.
c. Chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện ─ chủ thể: cá nhân, tổ chức
- Năng lực trách nhiệm pháp lý i. Cá nhân: ● Độ tuổi ● Khả năng nhận thức
- Năng lực trách nhiệm pháp lý
Tổ chức
ii. Tổ chức:
Tổ chức có tư cách pháp nhân
Tổ chức không có tư cách pháp nhân
Được thành lập hợp pháp
Được thành lập hợp pháp
Có tài sản độc lập
Nhân danh mình tham gia các QHPL
Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ
Tổ chức có tư cách pháp nhân
Tổ chức không có tư cách pháp nhân
d. Xâm hại QHXH mà pháp luật
bảo vệ - Xâm hại: + gây thiệt hại + đe dọa gây thiệt hại
- Phân biệt khách thể của và đối tƣợng của vi phạm pháp luật
Khách thể
Đối tượng
Là một bộ phận của khách thể
Con người; các giá trị vật chất hoặc hoạt động bình thường của chủ thể
Quan hệ xã hội mà PL bảo vệ, bị VPPL xâm hại
Bị chủ thể vi phạm tác động đến để xâm hại khách thể
Xác định khách thể và đối tƣợng của vi phạm pháp luật trong các hành vi sau
1. A trộm cắp chiếc xe máy của B 2. A đánh B, gây thƣơng tích 15% 3. A đƣa hối lộ cho Giám đốc Sở Kế hoạch
và Đầu tƣ tỉnh X để đƣợc cấp GCNĐKKD, số tiền hối lộ là 18 triệu đồng
Căn cứ vào tính chất của quan hệ xã
hội bị VPPL xâm hại:
1. VPPL hình sự 2. VPPL hành chính 3. VPPL dân sự 4. Vi phạm kỷ luật Nhà nƣớc
Trách nhiệm pháp lý là hậu quả pháp lý bất lợi do Nhà nƣớc áp dụng đối với chủ thể vi phạm, đƣợc quy phạm pháp luật xác lập, điều chỉnh.
a. Căn cứ phát sinh TNPL là VPPL
b. TNPL thể hiện quyền và nghĩa vụ trong quan hệ pháp luật giữa Nhà nƣớc với chủ thể vi phạm
c. Trách nhiệm pháp lý đƣợc xác định bằng trình tự, thủ tục đặc biệt, do cơ quan nhà nƣớc tiến hành, đƣợc pháp luật quy định
d. TNPL gắn liền với các biện pháp
cƣỡng chế nhà nƣớc
Căn cứ vào loại VPPL: ● Trách nhiệm hình sự: là loại TNPL
nghiêm khắc nhất do Tòa án áp dụng đối với ngƣời phạm tội
● Trách nhiệm hành chính ● Trách nhiệm dân sự ● Trách nhiệm kỷ luật nhà nƣớc và trách
nhiệm vật chất
1. Một hành vi VPPL có thể bị áp dụng
đồng thời nhiều loại TNPL.
2. Không đƣợc áp dụng đồng thời TNPL
Hình sự và TNPL Hành chính đối với
một hành vi VPPL của 1 chủ thể vi phạm
