Roái Loaïn Chuyeån Hoùa
Lipid
Th.S BS Huyønh Thanh Bình
Ñaïi cöông
Huyeát töông
• Lipid trong cô theå toàn taïi ôû 2 khu vöïc: • • Trong teá baøo •
Lipid caáu truùc
Acid beùo töï do
Lipid döï tröõ
Cholesterol,Triglycerid, Phospholipid
Caáu truùc tieåu phaân Lipoprotein
Phaân loïai Lipoprotein
Vai troø cuûa Apoprotein
Vaän chuyeån Lipid ngoaïi sinh
Goldstein & Brown 1985
Chuyeån hoùa lipid ngoaïi sinh
Moâ
B48 B48
CM CM
CII
E
Lipoprotein lipase
B48
CMR
CII
E
Taken up by liver (via LDL receptors)
E
CII
B48
HDL
CMR
CII
E
Thaønh maïch
Men Lipoprotein lipase
Vaän chuyeån Lipid noäi sinh
Goldstein & Brown 1985
Chuyeån hoùa lipid noäi sinh
B100
Moâ
B100
VLDL
IDL
Lipoprotein lipase
E
CII
Thaønh maïch
Some LDL taken up by liver (LDL receptors) Some LDL taken up by other tissues (LDL receptors). LDL delivers cholesterol and TAG to the extra hepatic tissues.
LDL B100
Vai troø cuûa HDL
Chuyeån hoùa Lipoprotein
4 giai ñoïan ñieàu hoøa chuyeån hoùa Lipoprotein
• (1) Söï taïo thaønh caùc lipoprotein giaøu
triglyceride.
• (2) Dò hoùa triglyceride qua trung gian
lipoprotein lipase.
• (3) Dò hoùa caùc saûn phaåm taøn dö.
• (4) Dò hoùa lipoprotein giaøu cholesterol.
Taêng lipid trong huyeát töông do taêng taïo thaønh caùc lipoprotein giaøu triglyceride (Chylomicron, VLDL)
Ngoaïi sinh
Noäi sinh
Taêng lipid trong huyeát töông do taêng taïo thaønh caùc lipoprotein giaøu triglyceride (Chylomicron, VLDL)
• (1) Taêng nguyeân lieäu: aên quaù nhieàu môõ baõo hoøa • (2) Taêng saûn xuaát VLDL: Taêng triglyceride
maùu coù tính gia ñình (Familial Hypertriglyceridemia: laø beänh di truyeàn do gen troäi treân nhieãm saéc theå thöôøng)
• Haäu quaû: Triglyceride huyeát töông taêng
Cholesterol: bình thöôøng hay taêng nheï HDL_C giaûm
Taêng lipid trong huyeát töông do giaûm dò hoùa triglyceride qua trung gian lipoprotein lipase
Ngoaïi sinh
Noäi sinh
Taêng lipid trong huyeát töông do giaûm dò hoùa triglyceride qua trung gian lipoprotein lipase
• •
• (1a) Thieáu lipoprotein lipase (1b) Löôïng lipoprotein lipase bình thöôøng nhöng hoaït tính bò giaûm: (2) Thieáu apo CII
• Haäu quaû: Triglyceride huyeát töông taêng
cholesterol bình thöôøng hay taêng nheï, Chylomicron taêng, VLDL taêng, LDL giaûm, HDL_C giaûm.
Taêng lipid trong huyeát töông do giaûm dò hoùa
Ngoaïi sinh
Noäi sinh
Chylomicron taøn dö vaø IDL
Taêng lipid trong huyeát töông do giaûm dò hoùa Chylomicron taøn dö vaø IDL
• •
(1a) Baát thöôøng apo E (1b) Töï khaùng theå gaén vaøo caùc taøn dö laøm caûn trôû quaù trình dò hoùa (2) Thieáu huït men hepatic
•
• Haäu quaû: Triglyceride huyeát töông taêng, cholesterol taêng, tyû leä cholesterol toaøn phaàn/triglyceride ≈ 1, LDL giaûm, HDL_C giaûm.
Taêng lipid trong huyeát töông do giaûm dò hoùa
Noäi sinh
lipoprotein giaøu cholesterol
Taêng lipid trong huyeát töông do giaûm dò hoùa lipoprotein giaøu cholesterol
• •
LDL vaøo trong teá baøo.
(1) Baát thöôøng apo B100 (2) LDL receptor baát thöôøng – giaûm soá löôïng LDL receptor – soá löôïng bình thöôøng nhöng aùi löïc vôùi LDL keùm – soá löôïng vaø aùi löïc bình thöôøng nhöng khoâng ñöa ñöôïc
vaø IDL cuõng taêng thöù phaùt do voøng ñieàu khieån ngöôïc bò caét ñöùt.
• Haäu quaû: Cholesterol taêng nhieàu, LDL taêng, VLDL
Xeùt nghieäm Lipid maùu
Thuoác ñieàu trò taêng lipid huyeát töông (1)
Nicotinic acid (Niacin): giaûm toång hôïp apo B100 taïi gan, laøm taêng roõ reät HDL.
Thuoác ñieàu trò taêng lipid huyeát töông (2)
• Nhoùm Resin: keát hôïp vôùi acid maät. ngaên caûn quaù trình taùi haáp thu acid maät cuûa ruoät trong chu trình gan-ruoät neân laøm maát ñi moät löôïng cholesterol.
Thuoác ñieàu trò taêng lipid huyeát töông (3)
Nhoùm Fibrate:
kích thích men Lipoprotein Lipase neân taêng dò hoùa VLDL, chylomicron vaø caùc taøn dö. Giaûm söï toång hôïp Apo CIII neân gaây giaûm söï taïo thaønh VLDL ôû gan.
Thuoác ñieàu trò taêng lipid huyeát töông (4)
Nhoùm Statin: öùc cheá men HMG-CoA reductase, do ñoù
laøm giaûm quaù trình toång hôïp cholesterol taïi nhieàu teá baøo. Taêng soá löôïng vaø ñôøi soáng cuûa LDL receptor.
