Bài giảng Triết học: Chương 10 - Lý luận về Nhà nước và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Nghiên cứu về nhà nước là một lĩnh vực trọng tâm trong khoa học chính trị và xã hội học, cung cấp nền tảng để hiểu cách thức tổ chức và vận hành của các cộng đồng. Tài liệu này nhằm mục đích làm rõ những nội dung cơ bản của lý luận về nhà nước, từ nguồn gốc hình thành cho đến bản chất và các đặc trưng cốt lõi. Việc nắm vững những khái niệm này không chỉ quan trọng để phân tích cấu trúc quyền lực mà còn là tiền đề để đánh giá sâu sắc hơn về mô hình nhà nước pháp quyền, đặc biệt là trong bối cảnh nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, qua đó nhấn mạnh tầm quan trọng của lý luận Mác – Lênin trong việc kiến giải các hiện tượng chính trị-xã hội.

Sinh viên, nghiên cứu sinh, giảng viên và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học chính trị, luật học, hành chính công và triết học, đặc biệt quan tâm đến lý luận nhà nước Mác – Lênin và thể chế chính trị Việt Nam.

Tài liệu cung cấp một cái nhìn toàn diện về những nội dung cơ bản của lý luận về nhà nước, bắt đầu bằng việc phân tích nguồn gốc nhà nước như một phạm trù lịch sử, xuất hiện trong các giai đoạn phát triển nhất định của xã hội và từ mâu thuẫn giai cấp không thể điều hòa. Nghiên cứu đi sâu vào bản chất nhà nước, đối chiếu các quan điểm trước Mác với triết học Mác – Lênin, khẳng định nhà nước là một hệ thống tổ chức quyền lực công cộng đặc biệt và là bộ máy bạo lực của giai cấp thống trị về kinh tế. Các đặc trưng của nhà nước được làm rõ, bao gồm quản lý dân cư theo lãnh thổ, sự tồn tại của bộ máy chính trị-hành chính chuyên nghiệp (như quân đội, cảnh sát, tòa án) và việc xác lập chế độ thuế khóa để duy trì bộ máy này. Hơn nữa, tài liệu còn trình bày chi tiết các chức năng của nhà nước, bao gồm chức năng chính trị, xã hội, đối nội và đối ngoại, cùng với vai trò kinh tế của nhà nước, nhấn mạnh sự biểu hiện của mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng kinh tế và kiến trúc thượng tầng chính trị-pháp quyền. Những phân tích này tạo cơ sở vững chắc để tiếp cận chủ đề về nhà nước pháp quyền và nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, cung cấp khung lý thuyết cần thiết cho việc hiểu sâu sắc hơn về thể chế chính trị đương đại.