Giới thiệu tài liệu
Chương 3 của tài liệu trình bày về Chủ nghĩa duy vật lịch sử, bao gồm các học thuyết và phạm trù cơ bản như học thuyết hình thái kinh tế - xã hội, giai cấp và dân tộc, nhà nước và cách mạng xã hội, ý thức xã hội, và triết học về con người.
Đối tượng sử dụng
Sinh viên các trường đại học và cao đẳng, nghiên cứu sinh, và những người quan tâm đến triết học Mác-Lênin và chủ nghĩa duy vật lịch sử.
Nội dung tóm tắt
Chương này đi sâu vào các phạm trù và quy luật cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử.
1. **Học thuyết hình thái kinh tế - xã hội:** Nghiên cứu về sản xuất vật chất như cơ sở của xã hội, biện chứng giữa lực lượng sản xuất (LLSX) và quan hệ sản xuất (QHSX), quy luật QHSX phải phù hợp với trình độ phát triển của LLSX, và biện chứng giữa cơ sở hạ tầng (CSHT) và kiến trúc thượng tầng (KTTT).
2. **Giai cấp và dân tộc:** Phân tích về giai cấp và đấu tranh giai cấp, nguồn gốc và kết cấu giai cấp, vai trò của đấu tranh giai cấp, và đặc điểm của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đồng thời, trình bày về khái niệm dân tộc, các đặc trưng của dân tộc, và mối quan hệ giữa giai cấp, dân tộc và nhân loại.
3. **Nhà nước và cách mạng xã hội:** Nghiên cứu về nguồn gốc, bản chất, đặc trưng và chức năng của nhà nước, các kiểu và hình thức nhà nước. Phân tích về nguồn gốc và bản chất của cách mạng xã hội, các phương pháp cách mạng, và vấn đề cách mạng xã hội trên thế giới hiện nay.
4. **Ý thức xã hội:** Trình bày về khái niệm tồn tại xã hội và các yếu tố cơ bản, ý thức xã hội và kết cấu của ý thức xã hội, tính giai cấp của ý thức xã hội, quan hệ giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội, các hình thái ý thức xã hội, và tính độc lập tương đối của ý thức xã hội.
5. **Triết học về con người:** Tập trung vào khái niệm con người như một thực thể sinh học - xã hội, sản phẩm của lịch sử và của chính bản thân con người, bản chất con người là tổng hòa các quan hệ xã hội. Nghiên cứu về hiện tượng tha hóa con người và vấn đề giải phóng con người, quan hệ cá nhân và xã hội, vai trò của quần chúng nhân dân và lãnh tụ trong lịch sử.