ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH
VIỆN MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN
BÙI TÁ LONG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, 9/2010
BÀI TẬP CÓ ĐÁP ÁN
Bùi Tá Long Bài tập MHH và THMH
2
Kính mong sự đóng góp ý kiến của tất cả bạn đọc.
Những đóng góp quí báu của bạn đọc sẽ giúp các tác giả nâng
cao chất lượng tài liệu này.
Tài liệu này tập hợp bài tập môn Mô hình hoá và Tin học môi trường
được tác giả giảng dạy cho học viên cao học và sinh viên tại Viện Môi trường
và Tài nguyên, Đại học Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh cũng như một số trường
khác trong các năm 2006 – 2010. Tài liệu này giúp sinh viên, học viên nghiên
cứu môn học mô hình hoá môi trường cũng như môn học Tin học môi trường.
Đây là môn học bắt buộc cả ở bậc đại học cũng như cao học.
Tài liệu này hướng tới đối tượng là sinh viên, học viên cao học đang theo
học ngành quản lý hay kỹ thuật môi trường.
Tài liệu này cũng hướng tới tất cả những ai quan tâm tới ứng dụng mô
hình toán và công nghệ thông tin trong nghiên cứu bảo vệ môi trường.
Bản quyền @ 2010 Bùi Tá Long, tiến sĩ khoa học,
3
MỤC LỤC
MỤC LỤC.......................................................................................................................3
DANH SÁCH HÌNH........................................................................................................4
DANH SÁCH BẢNG......................................................................................................5
1. MỞ ĐẦU..................................................................................................................7
2. BÀI TẬP TÍNH TOÁN SỰ PHÁT TÁN Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ THEO MÔ HÌNH
GAUSS...........................................................................................................................9
2.1. Giới thiệu chung................................................................................................9
2.2. Sơ đồ tóm tắt mô hình Gauss...........................................................................9
2.3. Bài tập mô hình Gauss...................................................................................13
2.4. Các câu hỏi thường gặp khi chạy CAP..........................................................16
3. BÀI TẬP TÍNH TOÁN SỰ PHÁT TÁN Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ THEO MÔ HÌNH
BERLIAND...................................................................................................................20
3.1. Giới thiệu chung..............................................................................................20
3.2. Sơ đồ tóm tắt mô hình Berliand......................................................................20
3.3. Bài tập mô hình Berliand.................................................................................23
4. BÀI TẬP TÍNH TOÁN SỰ PHÁT TÁN Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ TỪ NHIỀU NGUỒN
THẢI BẰNG PHẦN MỀM ENVIMAP...........................................................................29
4.1. Giới thiệu chung..............................................................................................29
4.2. Sơ đồ tóm tắt phần mềm ENVIMAP...............................................................31
4.3. Bài tập ứng dụng phần mềm ENVIMAP tính toán ô nhiễm do nhiều nguồn thải
33
5. BÀI TẬP TÍNH TOÁN SỰ LAN TRUYỀN Ô NHIỄM NƯỚC TỪ NHIỀU NGUỒN
XẢ THẢI BẰNG MÔ HÌNH STREETER......................................................................60
5.1. Giới thiệu chung..............................................................................................60
5.2. Sơ đồ tóm tắt phần mềm STREETER............................................................61
5.3. Bài tập ứng dụng phần mềm STREETER tính toán ô nhiễm do nhiều nguồn
xả thải.......................................................................................................................62
6. BÀI TẬP TÍNH TOÁN MÔ PHỎNG CHẤT LƯỢNG NƯỚC TỪ NHIỀU NGUỒN
XẢ THẢI BẰNG MÔ HÌNH ENVIMQ2K.......................................................................66
6.1. Giới thiệu chung..............................................................................................66
6.2. Sơ đồ tóm tắt phần mềm ENVIMQ2K.............................................................67
6.3. Bài tập ứng dụng phần mềm ENVIMQ2K.......................................................68
7. TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................70
Bùi Tá Long Bài tập MHH và THMH
4
DANH SÁCH HÌNH
Hình 2.1. Sơ đồ các bước thực hiện tính toán phát tán ô nhiễm theo mô hình Gauss
.....................................................................................................................................10
Hình 2.2. Sơ đồ tự động hoá tính toán vệt nâng cột khói............................................10
Hình 2.3. Công thức tính nồng độ theo mô hình Gauss..............................................11
Hình 3.1. Hệ tọa độ được lựa chọn để tính toán.........................................................21
Hình 3.2. Sơ đồ tự động hoá tính toán phát tán ô nhiễm không khí theo mô hình
Berliand........................................................................................................................21
Hình 4.1. Sơ đồ cấu trúc của phần mềm ENVIMAP....................................................31
Hình 4.2. Sơ đố cấu trúc CSDL môi trường trong ENVIMAP......................................32
Hình 4.3. Các bước chuẩn bị chạy mô hình mô phỏng trong ENVIMAP.....................33
Hình 5.1. Sơ đồ tự động hoá tính toán sự lan truyền chất ô nhiễm trên kênh sông theo
mô hình Streeter – Phelps...........................................................................................61
Hình 5.2. Bước tính đầu tiên........................................................................................62
Hình 5.3. Các bước tính tiếp theo................................................................................62
Hình 6.1. Các bước tính toán trong phần mềm ENVIMQ2K........................................68
5
DANH SÁCH BẢNG
Bảng 2.1. Công thức tính σz (x), σy(x) cho vùng thoáng mở (nông thôn)..................11
Bảng 2.2. Công thức tính σz (x), σy(x) cho điều kiện thành phố.................................12
Bảng 2.3. Công thức tính tham số p theo lớp ổn định Pasquill – Hanna.....................12
Bảng 2.4. Phân loại độ bền vững khí quyển theo Pasquill..........................................13
Bảng 4.1. Danh mục các cơ sở sản xuất nằm trong Khu công nghiệp Biên Hoà 1.....34
Bảng 4.2. Các vị trí quan trắc chất lượng không khí trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.........36
Bảng 4.3. Vị trí các điểm giám sát chất lượng không khí............................................38
Bảng 4.4. Các thông số kỹ thuật của các ống khói nằm trong KCN Biên Hoà 1, tỉnh
Đồng Nai......................................................................................................................38
Bảng 4.5. Bảng chất lượng quan trắc chất lượng không khí.......................................40
Bảng 4.6. Các tham số phát thải cho các nguồn thải ngày 13/6/2007.........................42
Bảng 4.7. Các tham số phát thải cho các nguồn thải ngày 06/07/2007.......................43
Bảng 4.8. Các tham số phát thải cho các nguồn thải ngày 24/8/2007.........................50
Bảng 4.9. Các tham số phát thải cho các nguồn thải ngày 30/9/2007.........................51
Bảng 6.1. Chất lượng nước tại thượng nguồn............................................................68
Bảng 6.2. Bảng kết quả đánh giá tác động môi trường tại nguồn thải kênh rạch số 3
(kịch bản 1)...................................................................................................................68
Bảng 6.3. Bảng kết quả đánh giá tác động môi trường tại nguồn thải kênh rạch số 3
(kịch bản 2)...................................................................................................................69
Bảng 6.4. Bảng kết quả đánh giá tác động môi trường tại nguồn thải kênh rạch số 3
(kịch bản 3)...................................................................................................................69
Bảng 6.5. Bảng kết quả đánh giá tác động môi trường tại nguồn thải kênh rạch số 3,4
(kịch bản 4)...................................................................................................................69