1
MỞ ĐẦU
Đặc điểm chi phối lớn nhất của nước ta trong thời kỳ quá độ đi lên chủ
nghĩa xã hội là nền kinh tế còn nghèo nàn, cơ sở vật chất, kỹ thuật lạc hậu, lại
phải gánh chịu hậu quả nặng nề do chiến tranh và thiên tai. Do đó, tiến hành
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là tất yếu, nhằm tạo ra
những tiền đề vật chất, kỹ thuật, con người, công nghệ, phương tiện, phương
pháp hiện đại, nghĩa là tạo dựng lực lượng sản xuất hiện đại cho chủ nghĩa xã
hội. Tuy nhiên, nếu tuần tự thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước rồi mới đi vào kinh tế tri thức thì chúng ta sẽ bỏ lỡ thời cơ để phát
triển; khoảng cách phát triển giữa nước ta với các nước trong khu vực và trên
thế giới không thể rút ngắn. Vì vậy, cần phải lồng ghép, đan xen cả hai quá
trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế tri thức. Thực hiện
tốt vấn đề này, chúng ta sẽ “giải được bài toán” tối ưu đối với sự phát triển đất
nước.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội (bổ sung và phát triển 2011) xác định: “ đến giữa thế kỷ XXI, toàn Đảng,
toàn dân phải ra sức phấn đấu xây dựng nước ta trở thành một nước công
nghiệp hiện đại, theo định hướng chủ nghĩa xã hội”. Để thực hiện thành công
mục tiêu trên, Cương lĩnh cũng chỉ rõ: toàn Đảng, toàn dân ta cần nêu cao
tinh thần cách mạng tiến công, ý chí tự lực, tự cường, phát huy mọi tiềm năng
và trí tuệ, tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, quán triệt và thực hiện tốt
tám phương hướng cơ bản; trong đó, “Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên, môi
trường” là phương hướng cơ bản đầu tiên. Đây không chỉ là sự tiếp tục đường
lối và chiến lược công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã được xác định ở các kỳ đại
hội trước, mà còn thể hiện sự nhạy bén và phát triển sáng tạo của Đảng ta
trong việc nhận thức và vận dụng học thuyết kinh tế Mác – Lê-nin vào điều
kiện cụ thể của đất nước trong thời kỳ mới. Tuy nhiên, sự thay đổi nhanh
