Bài thuốc trị bệnh gan từ cây nhân trần
Không chỉ là thứ nước uống giải khát, nhân trần còn là vị thuốc có nhiều công
dụng chữa bệnh, nhất là đối với các bệnh gan, mật.
Cây nhân trần có tác dụng tốt trong việc phòng và chữa bệnh gan.
Tác dụng của nhân trần đối với bệnh gan đã được công nhận từ lâu. Tích xưa kể
lại: vào một mùa xuân, có nữ bệnh nhân tìm gặp danh y Hoa Đà để chữa bệnh.
Nhìn thân hình gày gò, sắc mặt vàng vọt, niêm mạc hai mắt mang màu mơ chín,
Hoa Đà biết cô gái bị chứng “Hoàng lao bệnh” hay còn gọi là “Hoàng đản bệnh”.
Căn bệnh đó được y học hiện đại gọi là viêm gan vàng da. Nhưng vì thời đó chứng
bệnh này chưa có cách chữa nên Hoa Đà đành nói với người bệnh: “Căn bệnh này
tôi không chữa được, cô hãy về đi”. Cô gái nghe vị danh y nói vậy đành ngậm ngùi
trở về nhà và cũng không nghĩ chuyện đi tìm thầy chữa bệnh khác.
Một năm trôi qua, tình cờ gặp lại, nhìn thấy cô gái sắc mặt hồng hào, dáng đi
nhanh nhẹn, Hoa Đà rất đỗi ngạc nhiên. Hỏi mãi, thần y mới biết cô gái đã uống
một loại “rau” lạ mà ông chưa từng biết. Đó chính là hoàng cao đầu, một cây thuốc
vốn được dùng để chữa chứng hoàng đản. Từ đó, Hoa Đà chú tâm nghiên cứu khả
năng chữa trị của hoàng cao đối với chứng bệnh viêm gan vàng da. Sau này, ông
đã đặt cho cây thuốc này một cái tên mới gọi là “nhân trần”.
Theo sách thuốc cổ, nhân trần vị hơi đắng, tính hơi hàn; vào được bốn đường kinh
tỳ, vị, can và đởm; có công dụng thanh nhiệt lợi thấp, lợi mật thoái hoàng, được
dùng để chữa các chứng hoàng đản, tiểu tiện bất lợi, viêm loét da do phong thấp.
Theo y học hiện đại, nhân trần có tác dụng làm tăng tiết và thúc đẩy quá trình bài
xuất dịch mật, bảo vệ tế bào gan, ngăn ngừa tình trạng gan nhiễm mỡ, làm hạ huyết
áp, thúc đẩy tuần hoàn, giải nhiệt, giảm đau và chống viêm. Nó có khả năng ức chế
một số vi khuẩn như tụ cầu vàng, thương hàn, phó thương hàn, mủ xanh, e.coli, lỵ,
song cầu khuẩn gây viêm não, viêm phổi và một số loại nấm, cải thiện công năng
miễn dịch và ức chế trực tiếp sự tăng sinh của tế bào ung thư.
Ngoài ra, nhân trần còn có tác dụng lợi niệu và bình suyễn. Nghiên cứu trên thực
nghiệm cho thấy tác dụng tăng tiết mật tăng 24,4% và làm tăng chức năng thải trừ
của gan đến 187,5% so với lô chứng. Trong y học hiện đại, nhân trần đã được Bộ
môn truyền nhiễm Trường đại học Y khoa Hà Nội dùng điều trị thực nghiệm bệnh
viêm gan do virus. Kết quả cho thấy men gan của các bệnh nhân trở về mức bình
thường, bệnh nhân hết mệt mỏi, hết đau vùng gan, ăn ngon.
Cách sử dụng nhân trần trong phòng ngừa và điều trị các bệnh gan, mật khá đơn
giản: dùng nhân trần đơn thuần hoặc phối hợp với một số vị thuốc khác hãm trong
nước sôi theo kiểu pha trà để uống. Đây là một cách sử dụng thuốc khá độc đáo
của y học cổ truyền, vừa tiện lợi, dễ chế, dễ dùng, kinh tế. Nhân trần có thể kết hợp
với một số thảo dược bổ gan khác để tăng tác dụng như: diệp hạ châu, cúc hoa…
Một số lưu ý khi sử dụng nhân trần: hầu hết nhân trần khi đến với người tiêu dùng
đều là loại khô. Trong những ngày không có nắng to, cây không được phơi khô
đúng cách. Nhiều người vì lợi nhuận đã phun thuốc diệt cỏ vào cây tươi để cây
nhanh héo và khô, dễ dàng chặt ra đem bán. Đặc điểm khí hậu nước ta là độ ẩm
cao, những loại cây lá để khô rất dễ ẩm mốc. Vì vậy, để kinh doanh, các cửa hàng
thường dùng thuốc chống ẩm mốc, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng.
Tuy chưa có những kết luận chính thức về việc người sử dụng nhân trần kém chất
lượng sẽ có ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe nhưng để đảm bảo an toàn cho
gia đình và bản thân, người tiêu dùng nên tìm mua ở những địa chỉ tin cậy, có
nguồn gốc rõ ràng để tránh mua phải những hàng kém chất lượng.