Bài tiểu luận môn Hệ thống nông nghiệp

Chia sẻ: Trần Minh Tấn | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

65
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung của tiểu luận này tìm hiểu vai trò của nông dân trong nghiên cứu và phát triển nông nghiệp nông thôn; cần có sự tham gia của người dân và cộng đồng trong nghiên cứu và phát triển nông nghiệp nông thôn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài tiểu luận môn Hệ thống nông nghiệp

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÁI NGUYÊN KHOA NÔNG LÂM BÀI TIỂU LUẬN HẾT MÔN HỆ THỐNG NÔNG NGHIỆP Sinh viên: Trần Minh Tấn Lớp: KHCT K24B
CÂU 1: VAI TRÒ CỦA NÔNG DÂN TRONG NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP NÔNG THÔN? Định hướng phát triển kinh tế xã hội đến năm 2010 của đảng ta, tại đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X đã xác định: “ hiện nay và nhiều năm tới, vấn đề nông nghiệp, nông dân và nông thôn có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng”, là vấn đề chiến lược trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, góp phần quan trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, là cơ sở ổn định chính trị và an ninh quốc phòng; là yếu tố quan trọng đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá theo định hướng xã hội chủ nghĩa, nhưng trước hết phải xuất phát từ lợi ích của nông dân, phát huy vai trò của giai cấp nông dân, tạo điều kiện thuận lợi giúp nông dân nâng cao trình độ mọi mặt, có đời sống vật chất và tinh thần ngày càng cao. Trong những năm qua, nhiều chương trình đã được thực hiện, như chương trình giống, chương trình khoa học công nghệ, chương trình khuyến nông, chương trình 135 hay chương trình mục tiêu quốc gia xoá đói giảm nghèo và việc làm. Tuy nhiên, những chương trình hay dự án này chỉ mới được giải quyết một số riêng rẽ (như cơ sơ hạ tầng, môi trường) hoặc nhiệm vụ xoá đói giảm nghèo cho những vùng đặc biệt khó khăn, vùng nghèo. Tuy nhiên việc triển khai thực hiện còn chậm trễ do bị rang buộc bởi các cơ chế, chính sách và năng lực đội ngũ cán bộ cơ sở còn hạn chế trong việc phát triển nông thôn văn minh, hiện đại. Để xây dựng một nông thôn mới bền vững và phát triển, cần phải chú trọng đến việc nâng cao năng lực cho cộng đồng người dân của nông thôn, đặc biệt là quan tâm đến vai trò của người dân. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều nơi chưa phát huy được vai trò của nông dân trong thực hiện các dự án phát triển nông thôn. Có rất nhiều lý do và lực cản như trình độ hiểu biết của người dân, năng lực quản lý, cơ chế, phương pháp triển khai
thực hiện và điều kiện cơ sở hạ tầng thấp kém, Hiện nay một số mô hình phát triển nông thôn mới đang thực hiện ở một số tỉnh trên cả nước một cách có chọn lọc các phương pháp, kế thừa bài học kinh nghiệm của một số nước trên thế giới nhằm huy động sự tham gia của người dân. Vấn đề nâng cao vai trò của người dân thực hiện chủ yếu thông qua một số mô hình phát triển nông thôn mới vẫn chưa được cụ thể hoá một cách chi tiết, chưa mô phỏng nó thành phương pháp để thực hiện có tính đồng bộ, thống nhất, phù hợp với tình hình thực tế. Vai trò chính của người nông dân trong nghiên cứu thể hiện ở các khía cạnh sau đây: Một là, nông dân là nguồn nhân lực quan trọng trong phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới Trong nền kinh tế ở nước ta, nông dân luôn là lực lượng lao động chủ yếu trong ngành nông nghiệp, là nguồn nhân lực dồi dào, quan trọng, quyết định sự thành công trong xây dựng nông thôn mới. Những năm gần đây, nhờ áp dụng những thành tựu khoa học kỹ thuật, nông dân đã sản xuất ra nông sản ngày càng nhiều, chất lượng cao đáp ứng tốt hơn nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Qua đó, nông dân có điều kiện nâng cao thu nhập, tích lũy vật chất, ổn định cuộc sống và góp phần làm cho bộ mặt nông thôn có nhiều khởi sắc, tạo cơ sở cho việc chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp. CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn, nông dân còn là nguồn lực to lớn trong việc tiến hành chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, tiến tới xây dựng một cơ cấu kinh tế hợp lý theo hướng: tiếp tục phát triển mạnh nông nghiệp, đồng thời phát triển mạnh công nghiệp và các hoạt động dịch vụ. Điều này đòi hỏi người lao động phải mạnh dạn xóa bỏ cách nghĩ, cách làm cũ, thói quen tiểu nông, phải năng động nắm bắt nhu cầu của thị trường và dự đoán được xu hướng vận động của nó; đồng thời cũng cần có vốn, kỹ thuật, lao động để thực hiện bước chuyển đổi.
Ngoài ra, nông dân cũng chính là người trực tiếp ứng dụng những thành tựu khoa học kỹ thuật và công nghệ vào trong sản xuất, tăng quy mô tạo ra một khối lượng hàng hóa lớn, đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển của đất nước. Hai là, nông dân là người trực tiếp xây dựng, giữ gìn và bảo vệ kết cấu hạ tầng nông thôn Xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông bê tông, nhựa hóa nông thôn nối liền thôn, xóm, ấp liên xã là một nội dung trong xây dựng nông thôn mới. Điều đó đạt được nhanh chóng khi người nông dân nhận thức được tầm quan trọng của xây dựng đường sá trong phát triển kinh tế xã hội, tự giác đóng góp xây dựng cùng với sự giúp đỡ của Nhà nước, của địa phương. Đất nước ta còn nghèo, Nhà nước còn phải tập trung vào những dự án lớn như: đường quốc lộ, những cây cầu lớn, những nhà máy thủy, nhiệt điện v.v… Những việc xây dựng đường làng, đường liên thôn, liên xã phải chủ yếu do nhân dân đóng góp cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước. Xây dựng đã khó nhưng bảo vệ, tôn tạo hệ thống đường sá càng quan trọng hơn. Ông cha ta có câu “Của bền tại người”. Việc bảo quản, giữ gìn hệ thống đường sá nông thôn phải là công việc của chính bà con nông dân. Người nông dân cần cập nhật những kiến thức, hiểu biết và ý thức bảo vệ hệ thống đường nông thôn để phục vụ cho chính mình. Nông thôn mới không thể thiếu hệ thống điện, đường, trường, trạm, thủy nông nội đồng… Những cơ sở vật chất đó phải do chính những người nông dân ở các vùng nông thôn cùng với Nhà nước xây dựng; đồng thời bảo quản, tăng cường công tác quản lý của chính quyền địa phương đối với những công trình. Ba là, nông dân là những người trực tiếp đóng góp và đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng nông thôn mới đi vào cuộc sống Những yếu tố thuộc về lãnh đạo, quản lý như chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước rất quan trọng đối với việc hoạch định nội dung, bước đi và thực hiện thắng lợi mục tiêu CNH, HĐH nông
nghiệp, nông thôn, xây dựng nông thôn mới ở nước ta. Song, nông dân là lực lượng có vai trò quan trọng trong việc biến những đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn, xây dựng nông thôn mới thành hiện thực. Quá trình xây dựng, hoach định đường lối, chủ trương cần thu thập ý kiến từ bà con nông dân, vì bà con nông dân hàng ngày va chạm trong thực tiễn cuộc sống, có thể cung cấp cho những nhà lãnh đạo, quản lý nhiều ý kiến hay, kinh nghiệm phong phú. Khi đường lối, chủ trường đã được thông qua cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động làm cho nông dân hiểu và thấy được những lợi ích thiết thực, giúp họ tự giác thực hiện. Đảng chỉ thực hiện được vai trò lãnh đạo của mình khi ý Đảng hợp lòng dân, được nhân dân nhiệt tình hưởng ứng. Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nhắc: “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Đường lối, chủ trương, của Đảng hợp lòng dân, được dân hiểu thì dù khó khăn đến mấy cũng được nhân dân tìm cách thực hiện. Dân ủng hộ nhiều chúng ta thắng lợi nhiều, dân ủng hộ ít chúng ta thắng lợi ít. Dân không ủng hộ chúng ta sẽ thất bại. Trong xây dựng quy hoạch xây dựng nông thôn mới cũng cần phải tham khảo ý kiến của bà con nông dân; cần quy hoạch ra sao để nông thôn mới vừa kế thừa được truyền thống dân tộc, vừa tiếp thu được yếu tố hiện đại, thuận tiện cho cuộc sống và sản xuất của nông dân. Bốn là, nông dân là những người trực tiếp tham gia đóng góp xây dựng Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội Cần phải tuyên truyền, vận động, giác ngộ để nhiều nông dân phấn đấu trở thành đảng viên làm cho lực lượng đảng viên nông thôn ngày càng đông đảo. Người nông dân phải tích cực tham gia đóng góp ý kiến cho đảng bộ, chính quyền và các đoàn thể chính trị xã hộinơi mình cư trú; tích cực tham gia cuộc đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực làm cho Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh. Nông dân phải tích cực tham gia đóng góp ý kiến trong quá trình xây dựng quan điểm, đường lối của Đảng, các chính sách, pháp luật của Nhà nước, đặc
biệt là những vấn đề liên quan trực tiếp đến nông nghiệp, nông thôn và nông dân, góp phần sao cho những quan điểm đó phù hợp với những điều kiện của Việt Nam, của từng địa phương và đáp ứng được những nhu cầu, nguyện vọng, lợi ích chính đáng của nông dân. Giai cấp nông dân phải tích cực tham gia xây dựng bộ máy chính quyền từng làng, từng bản, từng xã thật sự vững mạnh, luôn luôn giữ nghiêm kỷ cương phép nước, thực hiện dân chủ rộng rãi trong nhân dân. Nông dân không chỉ là những người xây dựng mà còn là những người bảo vệ chính quyền Nhà nước. Hiện nay, những thế lực thù địch đang tìm mọi cách chia rẽ các dân tộc, chia rẽ Nhà nước với nhân dân. Chúng tìm mọi cách khơi dậy những mâu thuẫn, khác biệt giữa lợi ích của nông dân với Nhà nước để gây nên tình trạng mất ổn định trong xã hội, cục bộ địa phương. Bà con nông dân cần nhận thức được những âm mưu thâm độc này, bình tĩnh giải quyết những mâu thuẫn đó bằng con đường đối thoại, tránh bị kích động, bị lôi kéo của kẻ thù. Năm là, nông dân là chủ thể xây dựng đời sống văn hóa tinh thần ở các vùng nông thôn Đời sống văn hóa tinh thần ở nông thôn là toàn bộ những hoạt động tinh thần của cư dân nông thôn mà chủ yếu là nông dân. Đời sống văn hóa tinh thần ở các vùng nông thôn bao gồm: phong tục tập quán, lối sống, quan hệ ứng xử giữa con người với con người, cách tư duy, hoạt động văn học nghệ thuật ở các vùng nông thôn v.v… Quan hệ giữa những người nông dân là quan hệ tình nghĩa thân thiện, giúp đỡ lẫn nhau, tôn trọng nhau. Trong thôn, trong xóm một người có việc mọi người xung quanh giúp đỡ, theo quan niệm “sống với nhau vì tình vì nghĩa không phải vì đĩa xôi đầy”; ra đường gặp người lớn tuổi phải chào dù không có họ hàng; thương người như thể thương thân, mối quan hệ gần gũi xóm giềng trong bà con nông dân phải được giữ gìn, bảo vệ và phát huy để giúp đỡ nhau trong phát triển kinh tế xã hội, xây dựng xóm, làng văn hóa.
Giữ gìn những giá trị văn hóa là một nội dung trong xây dựng nông thôn mới, nhằm xây dựng một đời sống văn hóa tinh thần tốt đẹp ở các vùng nông thôn. Việc khôi phục, giữ gìn những giá trị văn hóa như lễ hội, các hoạt động văn nghệ truyền thống như thơ ca, hò vè... là công việc của bà con nông dân. Chỉ khi nào khơi dậy được tính tích cực, nhiệt tình tham gia của quần chúng thì những hoạt động trên mới mang lại những hiệu quả thiết thực. Sáu là, nông dân là chủ thể giữ gìn an ninh, trật tự ở các vùng nông thôn Giữ gìn an ninh, trật tự các vùng nông thôn, đảm bảo cuộc sống thanh bình cho bà con nông dân là một nội dung quan trọng trong xây dựng nông thôn mới Việt Nam. Muốn giữ gìn không khí thanh bình trong các vùng nông thôn và phát huy những mặt tích cực, hạn chế những mặt tiêu cực, từng gia đình phải quan tâm chăm lo giáo dục con cái, giáo dục những đạo lý, những truyền thống tốt đẹp của quê hương; đấu tranh với lối sống lai căng, thực dụng không phù hợp với thuần phong mỹ tục ở địa phương. Các vùng nông thôn cần tăng cường những hoạt động phối hợp cùng nhau giữ gìn, bảo vệ tài sản, an ninh trật tự trong từng địa phương. Tóm lại, xây dựng nông thôn mới là một trong những nội dung quan trọng của quá trình CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn. Nông dân là chủ thể tích cực trong xây đựng đời sống văn hóa mới, xây dựng kết cấu hạ tầng; phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái, làm cho mỗi người được thụ hưởng một cách tốt nhất những giá trị vật chất và tinh thần. Công cuộc xây dựng nông thôn mới khó khăn, lâu dài đòi hỏi sự đóng góp rất lớn của bà con nông dân. Nông dân phải nâng cao hơn nữa vai trò, trách nhiệm của mình mới có thể kế thừa, phát huy những truyền thống tốt đẹp và khắc phục những yếu tố lạc hậu, tiêu cực ảnh hưởng tới quá trình phát triển để có thể xây dựng nông thôn Việt Nam hiện đại, văn minh. Muốn xây dựng nông thôn mới đi đến thành công, người nông dân luôn giữ một vị trí đặc biệt quan trọng. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm và có những chính sách phù hợp tạo điều kiện, cơ hội để thúc đẩy cho nông dân ý
thức được vai trò của mình, tiếp tục phát huy tính chủ động, sáng tạo trong xây dựng quê hương, đất nước. Nông dân có vai trò quan trọng trong xây dựng nông thôn mới, cùng với các giai cấp, tầng lớp khác phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam XHCN “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. CÂU 2: TAI SAO CẦN CÓ SỰ THAM GIA CỦA NGƯỜI DÂN VÀ CỘNG ĐỒNG TRONG NGHIÊN CỨU VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP NÔNG THÔN? Phát triển nông nghiệp nông thôn luôn là vấn đề quan tâm hàng đầu của đảng và Nhà nước. Trong đó chính sách xây dựng nông thôn mới là một trong những chính sách sẽ mang lại hiệu quả lợi và một gương mặt mới cho khu vực nông thôn…Nông dân là chủ thể và là đối tượng chính của các khu vực nông thôn. Vì vậy, công việc của nông thôn sẽ mang lại tính hiệu quả cao nhất nếu công việc đó được giải quyết và được tham gia bởi người nông dân. Người dân là những người tự tổ chức ra kế hoạch thực hiện, từ tìm ra vấn đề và tự tìm cách giải quyết vấn đề đó. Sau hơn 20 năm thực hiện đường lối đổi mới, dưới sự lãnh đạo của đảng, nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta đã đạt nhiều thành tựu to
lớn. Tuy nhiên, một số thành tựu đạt được chưa thật tương xứng với tiềm năng và lợi thế: Nông nghiệp phát triển còn kém bền vững, sức cạnh tranh thấp, chuyển giao khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực còn hạn chế. Nông nghiệp, nông thôn phát triển thiếu quy hoạch, kết cấu hạ tầng như giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, cấp nước…còn yếu kém, môi trường ngày càng ô nhiễm. đời sống vật chất, tinh thần của người nông dân còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, chênh lệch giàu nghèo giữa nông thôn và thành thị còn lớn phát sinh nhiều vấn đề xã hội bức xúc. Chính vì vậy, Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương đảng khóa X đã ban hành Nghị quyết số 26NQ/TW ngày 05/8/2011 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, trong đó xác định nông nghiệp, nông thôn và nông dân là vấn đề “có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng ” trong quá trình phát triển kinh tế, ổn định chính trị và an ninh quốc phòng; tiếp sau đó nhiều văn bản pháp lý khác liên quan tới vấn đề này cũng đã ra đời nhằm thực hiện Nghị quyết số 26NQ/TW. Từ năm 2001 2009 cả nước đã triển khai đề án thí điểm “Xây dựng mô hình nông thôn mới cấp xã theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa” do Ban Kinh tế Trung ương và Bộ Nông nghiệp & PTNT chỉ đạo ở trên 200 điểm ở các địa phương với hướng tiếp cận từ cộng đồng. Chương trình đã được thực hiện thắng lợi, tạo bước đột phá trong phát triển nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống cho người dân. Ngày 16/4/2009 Thủ tướng ký Quyết định số 491/2009/QĐTTg về ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới; Quyết định số 800/2010/QĐTTg ngày 04/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 2020; ngày 8/6/2010 Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã phát động thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”. Chính sách về phát triển nông nghiệp – nông thôn – nông dân là chính sách có ý nghĩa quan trọng. Tuy nhiên sự tham gia của người dân trong các chương trình còn hạn chế và chưa được thể hiện rõ. Nhiều vùng địa phương còn mang tính tự quyết định bởi chính quyền và những người thực hiện
chương trình mà không phải là người nông dân. điều đó làm cho kết quả thực hiện các chương trình là không cao. Tuy nhiên, một số thành tựu đạt được chưa thật tương xứng với tiềm năng và lợi thế: Nông nghiệp phát triển còn kém bền vững, sức cạnh tranh thấp, chuyển giao khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực còn hạn chế. Nông nghiệp, nông thôn phát triển thiếu quy hoạch, kết cấu hạ tầng như giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, cấp nước...còn yếu kém, môi trường ngày càng ô nhiễm. Đời sống vật chất, tinh thần của người nông dân còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, chênh lệch giàu nghèo giữa nông thôn và thành thị còn lớn phát sinh nhiều vấn đề xã hội bức xúc. Chính vì vậy, Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X đã ban hành Nghị quyết số 26NQ/TW ngày 05/8/2011 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, trong đó xác định nông nghiệp, nông thôn và nông dân là vấn đề “có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng” trong quá trình phát triển kinh tế, ổn định chính trị và an ninh quốc phòng; tiếp sau đó nhiều văn bản pháp lý khác liên quan tới vấn đề này cũng đã ra đời nhằm thực hiện Nghị quyết số 26 NQ/TW. Từ năm 2001 2009 cả nước đã triển khai Đề án thí điểm “Xây dựng mô hình nông thôn mới cấp xã theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa” do Ban Kinh tế Trung ương và Bộ Nông nghiệp & PTNT chỉ đạo ở trên 200 điểm ở các địa phương với hướng tiếp cận từ cộng đồng. Chương trình đã được thực hiện thắng lợi, tạo bước đột phá trong phát triển nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống cho người dân. Ngày 16/4/2009 Thủ tướng ký Quyết định số 491/2009/QĐTTg về ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới; Quyết định số 800/2010/QĐTTg ngày 04/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 2020; ngày 8/6/2010 Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã phát động thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”. Chính sách về phát triển nông nghiệp – nông thôn – nông dân là chính sách có ý nghĩa quan trọng. Tuy nhiên sự tham gia của người dân trong các chương trình còn hạn chế và chưa được thể hiện rõ. Nhiều vùng địa phương còn mang
tính tự quyết định bởi chính quyền và những người thực hiện chương trình mà không phải là người nông dân. Ngoài ra cũng còn có những hạn chế và bất cập như: Năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở chưa cao, việc sử dụng nguồn vốn của nhà nước hỗ trợ cho địa phương chưa thực sự hiệu quả.... Sự tham gia của người dân trong việc xây dựng và phát triển nông nghiệp, nông thôn vẫn còn nhiều hạn chế. Vấn đề tham gia của người dân thực hiện chủ yếu thông qua một số mô hình phát triển nông thôn mới vẫn chưa được cụ thể hoá một cách chi tiết, chưa mô phỏng nó thành phương pháp để thực hiện có tính đồng bộ, thống nhất, phù hợp với tình hình thực tế. Điều đó làm cho kết quả thực hiện các chương trình là không cao. Trong toàn bộ quá trình phát triển nông nghiệp và nông thôn hiện nay, người dân nói chung và người nông dân nói riêng giữ vị trí là "chủ thể", đây là sự khẳng định đúng đắn, cần thiết nhằm khơi dậy và phát huy mọi tiềm năng của người dân trong sự nghiệp xây dựng nông thôn mới trên các mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội; đồng thời nhằm bảo đảm những quyền lợi chính đáng của người dân. Vai trò của người dân trong xây dựng NTM văn minh, hiện đại, được thể hiện ở chỗ: Chủ thể tích cực tham gia vào quá trình xây dựng quy hoạch và thực hiện quy hoạch xây dựng NTM. Chủ động và sáng tạo trong xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội ở nông thôn. Trực tiếp trong phát triển kinh tế và tổ chức sản xuất CNH HĐH nông nghiệp, nông thôn. Tích cực, sáng tạo trong xây dựng và gìn giữ đời sống văn hoá xã hội, môi trường ở nông thôn. Là nhân tố góp phần quan trọng vào xây dựng hệ thống chính trị xã hội vững mạnh, bảo đảm an ninh trật tự xã hội ở cơ sở. Để phát huy vai trò của người dân hiện nay, Nghị quyết Đại hội XI của Đảng nêu rõ: "Nâng cao trình độ giác ngộ của giai cấp nông dân, tạo điều kiện để nông dân tham gia đóng góp và hưởng lợi nhiều hơn trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Hỗ trợ, khuyến khích nông dân học nghề, chuyển dịch cơ cấu lao động, tiếp nhận và áp dụng tiến bộ khoa học, công nghệ, tạo điều kiện thuận lợi để nông dân chuyển sang làm công nghiệp và dịch vụ. Nâng cao chất lượng cuộc sống
của dân cư nông thôn; thực hiện có hiệu quả bền vững công cuộc xóa đói, giảm nghèo, làm giàu hợp pháp". Nâng cao vai trò của người dân là nâng cao thể chế quản lý, tự quản của cộng đồng người dân như xây dựng và thực hiện các hương ước, quy ước, nội quy,... Phát huy vai trò của già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ và tổ chức tôn giáo tại địa phương; thực hiện đoàn kết trong toàn dân, xây dựng các mối quan hệ tình làng nghĩa xóm. Phát huy tinh thần thương yêu, đùm bọc, giúp đỡ nhau trong phát triển kinh tế, phòng chống và đấu tranh chống lại các tệ nạn xã hội; Đào tạo việc làm và thực hiện các dự án phát triển, cũng như việc vận hành và bảo dưỡng các công trình cơ sở hạ tầng nông thôn quy mô nhỏ; Quản lý, sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường; Hình thành các tổ nhóm tiết kiệm, tín dụng nông thôn. Quan điểm đó của Đảng, thực sự là những giải pháp quan trọng để khơi dậy và phát huy vai trò chủ thể của người dân trong phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới ở nước ta. Đối với các hoạt động phát triển, mang tính đơn lẻ với từng hoạt động cụ thể hoặc mang tính hệ thống được lên kế hoạch từ trước (lam đường làng, xóm, thôn bản), do cộng đồng từ tổ chức thực hiện bằng các nguồn lực của mình, các nhóm yếu tố đặc điểm hộ gia đình và môi trường cộng đồng sẽ quyết định đến sự tham gia của từng nhóm hộ cũng như chung cho cả cộng đồng. Trong trường hợp nằm trong các chương trình, dự án, khi đó sự tham gia của các cộng đồng địa phương vào các hoạt động phát triển phải chịu thêm ảnh hưởng rất lớn từ các đặc điểm của chương trình, dự án đó. Trong điều kiện chương trình nông thôn mới với hỗ trợ từ bên ngoài cộng đồng, các quy định, nguyên tắc của chương trình có vai trò quyết định đến sự tham gia của cộng đồng địa phương. Tác động của đặc điểm hộ gia đình và môi trường cộng đồng giữ vai trò thứ yếu. Chương trình nông thôn mới xây dựng cơ chế khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào các hoạt động phát triển của bản thân. Đích đến là cộng đồng có đủ sự tự tin và năng lực để làm chủ thực sự, chủ động đứng ra tổ chức
việc phát triển chung của địa phương. Đây là một quá trình phát triển dần dần. Việc huy động các nguồn nhân lực của bản thân cộng đồng là quan trọng nhất, nhưng trong những năm đầu, khi điều kiện khi các nguồn nội lực còn hạn chế, nguồn hỗ trợ từ Nhà nước cũng rất cần thiết. Để sử dụng các nguồn lực tiết kiệm và có hiệu quả, các quy định cần tạo ra các điều kiện thuận lợi cho sự tham gia của cộng đồng. Hoạt động hay công trình có quy mô lớn cần huy động nguồn lực nhiều, tập trung trong thời gian ngắn có mức độ kỹ thuật phức tạp sẽ hạn chế sự tham gia của cộng đồng và ngược lại Các điều kiện như khả năng hưởng lợi, sự linh hoạt cho phép, và nhất là mức độ phân cấp, trao quyền cho cộng đồng trong tổ chức và quản lý các hoạt động đều có ảnh hưởng lớn đến sự tham gia của cộng đồng trong nghiên cứu và phát triền nông nghiệp nông thôn. Đối với cơ chế, chính sách còn nhiều bất cập, các đơn vị có trách nhiệm còn chưa có sự nghiên cứu, sáng tạo trong vận dụng để phù hợp với các địa bàn theo phương châm “đơn giản về thủ tục, trao quyền nhiều hơn cho cấp thôn, xóm”. Đặc biệt, về cơ chế tài chính, còn chưa có sự thống nhất trong các văn bản hướng dẫn từ Bộ Tài chính đến UBND Tỉnh, Sở Tài chính. Các thủ tục chuẩn bị đầu tư, mở mã dự án... còn phức tạp; cơ chế quản lý xây dựng cơ bản... Đây là một trong những khó khăn trong việc xây dựng kế hoạch, ra quyết định và huy động kinh tế xã hội ở cấp thôn, xóm, phần nào làm hạn chế việc nâng cao vài trò tham gia của người dân. Tổ chức hoạt động của tiểu ban xây dựng NTM gặp nhiều khó khăn do không có kinh phí dành cho các thành viên tham gia hoạt động trong tiểu ban, điều này gây ảnh hưởng tới sự nhiệt tình tham gia đóng góp công sức của bản thân từng thành viên trong công cuộc xây dựng NTM. Công tác đào tạo, tập huấn cho người dân còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí của người dân thấp, kiến thức về quản lý của cán bộ tiểu ban NTM còn chưa có kinh nghiệm. Trong khi đó, các tầng lớp thanh niên, trí thức nông thôn được đào tạo có tâm lý không muốn trở về gắn bó xây dựng nông thôn. Vai
trò của người dân và cộng đồng chưa được quan tâm đúng mức, tạo tâm lý chờ đợ từ sự hỗ trợ từ bên ngoài còn phổ biến, chưa tạo cho người dân kiến thức và thói quen trong quyết định và lựa chọn những việc thiết thực để phát triển cộng đồng. Tình trạng thiếu việc làm vẫn còn phổ biến, lao động chưa qua đào tạo nghề chiếm tỷ lệ cao, thu nhập của người dân thấp, chênh lệch khoảng cách giữa nông thôn và thành thị còn cao đang là những bức xúc xã hội ở nông thôn. Các đơn vị tư vấn còn chưa tận tình, chưa nắm sát tình hình địa phương, chủ động bố trí cán bộ chuyên trách xuống hướng dẫn, giúp đỡ tiểu ban NTM trong việc định hướng cho người dân và xây dựng kế hoạch triển khai hoạt động xây dựng NTM. Khó khăn chung đối với ngành nông nghiệp, trở thành thành viên của tổ chức Thương mại thế giới WTO từ cuối năm 2006, ngay sau khi hội nhập, chúng ta cam kết sẽ cắt giảm trợ cấp xuất khẩu nông nghiệp và cam kết thực hiện những điều khoản về vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời sẽ cắt giảm mức thuế quan với các mặt hàng nông nghiệp... Những khó khăn, thách thức này sẽ tác động tiêu cực không nhỏ đến nông nghiệp và nông thôn nước ta vì nông nghiệp của chúng ta ít cơ hội, năng lực cạnh tranh còn yếu kém. Người nông dân có thể còn phải chịu thiệt thòi trước khi giành được những cơ hội lớn hơn trong sân chơi tự do thương mại WTO. Người dân có vai trò đặc biệt quan trọng trong các hoạt động phát triển nông thôn là trung tâm của mọi hoạt động, là người thực hiện và đồng thời là người hưởng lợi. Sự phát triển chung của cộng đồng phục thuộc vào sự phát triển của mỗi cá nhân trong cộng đồng đó. Để nâng cao sự phát triển của cá nhân cần tăng cường sự tham gia của các cá nhân trong công tác phát triển kinh tế, phát triển sản xuất của các xã. Đầu tiên là nâng cao kết quả, hiệu quả trong sản xuất, phát triển hàng hóa và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất.
Khi người nông dân nắm bắt các kiến thức cơ bản, hiểu biết các ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất, canh tác thì họ tự tin hơn trong việc thâm canh tăng năng suất và như vậy, một lần nữa vài trò của người dân được thể hiện trong việc tự quyết định ứng dụng khoa học kỹ thuật vào phát triển sản xuất, kinh doanh, tăng thu nhập. Khi người dân tham gia với tỷ lệ cao thì càng nhiều người dân được tiếp cận các kiến thức mới, cũng như họ được áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới một cách chủ động hơn. Các nội dung tập huấn ứng dụng trong sản xuất như: kỹ thuật trồng, chăm sóc cây khoai tây đông, sản xuất lúa năng suất cao (xã Phượng Mao); kỹ thuật sản xuất một số loại rau an toàn (xã Phương Liễu); chăn nuôi an toàn sinh học... Thông qua tuyên truyền của các cấp ủy Đảng, chính quyền, qua nhận thức của cá nhân mỗi người dân về lợi ích khi tham gia tập huấn ứng dụng kỹ thuật trong sản xuất mà các lớp tập huấn, đào tạo ứng dụng kỹ thuật trong sản xuất đã thu hút được đông đảo người dân (100% các hộ điều tra tại ba xã nghiên cứu). *Những chủ trương, giải pháp Nghị quyết TU 7 “ Về nông nghiệp, nông dân, nông thôn” đã xác định rõ 8 nhóm chủ trương, giải pháp cần tập trung chỉ đạo thực hiện: Xây dựng nền nông nghiệp toàn diện theo hướng hiện đại, đồng thời phát triển mạnh công nghiệp và dịch vụ ở nông thôn Xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tếxã hội nông thôn gắn với phát triển các đô thị. Nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của dân cư nông thôn, nhất là vùng khó khăn. Đổi mới và xây dựng các hình thức tổ chức sản xuất, dịch vụ có hiệu quả ở nông thôn.
Phát triển nhanh nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng khoa học, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, tạo đột phá để hiện đại hoá nông nghiệp, công nghiệp hoá nông thôn. Đổi mới mạnh mẽ cơ chế, chính sách để huy động cao các nguồn lực, phát triển nhanh kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, phát huy sức mạnh của các đoàn thể chính trịxã hội ở nông thôn, nhất là Hội nông dân Những nhiệm vụ cần được chú trọng tới năm 2010 + Hoàn chỉnh việc rà soát, bổ sung, điều chỉnh quy hoạch đất đai, quy hoạch phát triển nông, lâm, ngư nghiệp; công nghiệp, khu công nghiệp và qui hoạch chuyên ngành theo vùng. Quy hoạch xây dựng nông thôn gắn với phát triển đô thị. + Đổi mới mạnh mẽ cơ chế, chính sách: Hoàn thành việc sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai theo hướng tiếp tục khẳng định đất đai là sở hữu toàn dân, Nhà nước thống nhất quản lý theo quy hoạch, kế hoạch để phân bổ và sử dụng có hiệu quả. Bổ sung, hoàn thiện các chính sách về tăng cường nguồn lực cho nông nghiệp, nông thôn. Mở rộng hợp tác quốc tế, thu hút đầu tư nước ngoài vào sản xuất nông nghiệp và xây dựng nông thôn. + Tăng đầu tư ngân sách cho công tác nghiên cứu, chuyển giao khoa họccông nghệ để sớm đạt trình độ tương đương các nước tiên tiến trong khu vực. Thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa doanh nghiệp, nhà khoa học với nông dân trong sản xuất kinh doanh. + Đảm bảo tiến độ các công trình xây dựng cơ bản phục vụ sản xuất nông nghiệp, phòng chống thiên tai; + Tiếp tục triển khai có hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn nông thôn, nhất là xoá đói, giảm nghèo ở các huyện, xã có tỉ lệ hộ nghèo trên 50%. Triển khai chương trình “xây dựng nông thôn mới”, trong đó thực hiện xây dựng kết cấu hạ tầng đi trước một bước.
Nghị quyết T.Ư 7 “Về nông nghiệp, nông dân, nông thôn” được ban hành vào lúc nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam đứng trước nhiều thời cơ thuận lợi, nhưng cũng phải đối phó với không ít khó khăn, thách thức ở trong nước và những tác động không thuận từ tình hình kinh tế thế giới. Trước tình hình đó, yêu cầu đặt ra là phải nắm bắt thời cơ, vượt qua thách thức với những giải pháp linh hoạt, sáng tạo, hợp lý và đồng bộ