Bàn về các giải pháp hoàn thiện chính sách tiền lương với công chức cấp xã

Chia sẻ: ViDoraemi2711 ViDoraemi2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

7
lượt xem 0
download

Bàn về các giải pháp hoàn thiện chính sách tiền lương với công chức cấp xã

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết hướng đến 2 mục tiêu: (1) Mô tả và đánh giá thực trạng tồn tại trong chính sách tiền lương với công chức cấp xã, từ đó (2) khuyến nghị một số giải pháp hoàn thiện chính sách tiền lương với công chức cấp xã.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bàn về các giải pháp hoàn thiện chính sách tiền lương với công chức cấp xã

TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN Baøn veà caùc giaûi phaùp hoaøn thieän chính saùch tieàn löông vôùi coâng chöùc caáp xaõ Phạm Thị Thu Thuỷ* C ông chức cấp xã đang là đội ngũ công chức nhà nước thực hiện nhiều công việc trực tiếp liên quan đến người dân, chịu nhiều áp lực từ phía nhân dân đối với công tác quản lý Nhà nước với khối lượng công việc đồ sộ nhưng mức lương lại khá hạn chế. Điều này đã dẫn đến tình trạng nhũng nhiễu dân và làm hạn chế ý chí phấn đấu, cống hiến của đội ngũ công chức chiếm số lượng đông đảo trong tổng số công chức nhà nước này. Thủ tướng Nga Medvedev, khi đang giữ chức Tổng thống đã cho rằng, nhân loại không nghĩ được cái gì tốt hơn để chống tham nhũng bằng hai việc: Một mức sống bình thường và một tập hợp những khích lệ để khỏi phải nhận hối lộ. Điều đó cho thấy sự quan trọng của chính sách tiền lương đối với cán bộ công chức, viên chức, đặc biệt là đối với công chức cấp xã ở chính quyền cơ sở. Do vậy nghiên cứu về các giải pháp hoàn thiện chính sách tiền lương với công chức cấp xã là cần thiết. Bài viết hướng đến 2 mục tiêu: (1) Mô tả và đánh giá thực trạng tồn tại trong chính sách tiền lương với công chức cấp xã, từ đó (2) khuyến nghị một số giải pháp hoàn thiện chính sách tiền lương với công chức cấp xã. Từ khóa: Công chức, công chức cấp xã, tiền lương Discussion about solution to commune-level civil servants’ payroll policy Civil servants are state civil servants perform many tasks directly related to the people, with a huge workload, but the salary is quite limited. This has led to harassment and limit the striving, dedication of public servants who account for a large number of civil servants. Russian Prime Minister Dmitry Medvedev, while holding the presidency has said that the humanity does not think of anything better to fight corruption by two things: A normal living standards and a set of incentives to avoid having to take bribes. That shows the importance of payroll policy for civil servants and employees, especially for civil servants in local government. Because this is the part closest to the people, under pressure from the people for the management of the State. Thus the study of the complete solution wage policy with civil servants is needed. The article aims to 2 goals: (1) Describe and assess the situation existing in the payroll policy for civil servants, which (2) recommend a complete solution of the payroll policy for civil servants. Keywords: Civil servants, commune-level civil servant, payroll Cán bộ cấp xã đang được hưởng lương như chỉ số giá sinh hoạt và tốc độ tăng trưởng GDP. Cụ thế nào? thể, tháng 10/2005: 340 nghìn đồng, tháng 10/2006: Từ năm 2004 đến nay, Nhà nước đó đã 10 lần 450 nghìn đồng, tháng 1/2008: 540 nghìn đồng, điều chỉnh tiền lương cơ sở. Căn cứ để điều chỉnh tháng 1/5/2009: 650 nghìn đồng, tháng 5/2010: 730 tiền lương cơ sở phụ thuộc sự biến động tăng lên của nghìn đồng, tháng 5/2011: 830 nghìn đồng, tháng *Phó trưởng Ban Dân vận Tỉnh ủy Thái Nguyên NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 112 - tháng 2/2017 19
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN 5/2012: 1.050.000 đồng; 1/7/2013: 1.150.000 đồng; + Khi thôi giữ chức vụ chuyên trách thì được 1/5/2016:1.210.000 đồng. giữ nguyên (bảo lưu) mức lương và phụ cấp tái cử Chính phủ ban hành Nghị định số 121/2003/ (nếu có) trong 6 tháng, sau đó làm công việc gì thì NĐ-CP ngày 21/10/2003 về chế độ, chính hưởng lương theo công việc đó. Trường hợp khi sách đối với cán bộ, công chức xã, phường, thị thôi giữ chức vụ chuyên trách mà làm công việc trấn và Thông tư Liên tịch số 34/2004/TTLT – khác có mức lương cao hơn thì xếp ngay vào mức BNV-BTC-BLĐTBXH ngày 14/05/2004 hướng lương cao hơn đó. Trường hợp trước khi giữ chức dẫn thực hiện Nghị định số 121/2003/NĐ-CP ngày vụ chuyên trách cấp xã đã là công chức cấp xã, khi 21/10/2003 của Chính phủ. Theo đó tiền lương cán thôi giữ chức vụ chuyên trách nếu trở về ngạch cũ bộ, công chức cấp xã có thay đổi căn bản như sau: thì thời gian giữ chức vụ chuyên trách được tính Tiền lương được chi theo các nhóm đối tượng (i) để xếp bậc lương thâm niên theo ngạch lương của Chế độ tiền lương đối với cán bộ chuyên trách cấp công chức cấp xã. xã; Chế độ tiền lương đối với công chức cấp xã và + Chuyển xếp vào hệ số lương chức vụ đối với Chế độ phụ cấp đối với cán bộ không chuyên trách cán bộ chuyên trách cấp xã: Căn cứ vào chức danh ở cấp xã. Cụ thể như sau: cán bộ chuyên trách, xếp vào hệ số lương tương * Chế độ tiền lương đối với cán bộ chuyên trách ứng với chức danh đó. cấp xã: + Trường hợp công chức cấp xã được bầu giữ - Nguyên tắc xếp lương đối với cán bộ chuyên các chức vụ cán bộ chuyên trách cấp xã, xếp lương trách cấp xã: theo chức vụ bầu cử có mức lương thấp hơn mức lương của công chức đã hưởng trước đó thì được + Cán bộ chuyên trách cấp xã hiện đang giữ hưởng lương chức vụ và bảo lưu hệ số chênh lệch chức vụ chuyên trách nào thì xếp lương theo chức giữa mức lương của công chức và mức lương chức vụ chuyên trách đó. Trường hợp được phân công vụ. Thời gian bảo lưu hệ số chênh lệch thực hiện kiêm nhiệm nhiều chức vụ chuyên trách thì được trong suốt thời gian giữ chức vụ bầu cử. xếp lương theo chức vụ chuyên trách cao nhất; khi không kiêm nhiệm chức vụ chuyên trách thì đảm + Cán bộ chuyên trách cấp xã nếu được tái cử nhận chức vụ chuyên trách nào xếp lương theo thì từ tháng thứ 61 trở đi kể từ thời điểm được bầu chức vụ chuyên trách đó. giữ chức vụ bầu cử lần đầu được hưởng phụ cấp tái 20 Số 112 - tháng 2/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
cử là 5% hàng tháng theo mức lương chức vụ hiện giữ nguyên ngạch; từ đủ 2 năm (đủ 24 tháng) thì đang đảm nhiệm. xếp vào bậc liền kề (nếu trong ngạch còn bậc). * Chế độ tiền lương đối với công chức cấp xã - Chế độ tiền lương trong thời gian tập sự đối - Nguyên tắc xếp lương đối với công chức cấp với công chức cấp xã: Công chức cấp xã đang trong xã như sau: thời gian tập sự được hưởng 85% bậc lương khởi điểm theo trình độ đào tạo chuyên môn của ngạch + Công chức cấp xã tốt nghiệp từ đại học trở công chức tuyển dụng; Đối với công chức tập sự ở lên phù hợp với chuyên môn của chức danh hiện các xã vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đang đảm nhiệm được xếp lương theo bảng lương đảo thì trong thời gian tập sự được hưởng 100% hành chính như công chức ngạch chuyên viên từ bậc lương khởi điểm theo trình độ đào tạo chuyên cấp huyện trở lên. môn của ngạch công chức được tuyển dụng. + Công chức cấp xã tốt nghiệp đào tạo trung - Chế độ nâng bậc lương thường xuyên đối với cấp phù hợp với chuyên môn của chức danh hiện công chức cấp xã: đang đảm nhiệm, được xếp theo bảng lương hiện hành, ngạch cán sự. Trường hợp được tuyển dụng Công chức cấp xã có đủ điều kiện về thời gian lần đầu mà có trình độ đào tạo cao đẳng phù hợp giữ bậc cũ là 3 năm (đủ 36 tháng) đối với công chức với chuyên môn của chức danh hiện đang đảm xếp ngạch chuyên viên và 2 năm (24 tháng) đối với nhiệm thì sau thời gian tập sự được xếp lương bậc công chức giữ ngạch cán sự hoặc văn thư đồng thời 2 của ngạch cán sự. đạt đủ 2 tiêu chuẩn: Hoàn thành nhiệm vụ được giao; Không bị một trong các hình thức kỷ luật + Công chức cấp xã tốt nghiệp đào tạo sơ cấp khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương hoặc chịu hình phù hợp với chuyên môn của chức danh hiện đang phạt của tòa án. đảm nhiệm, được xếp lương theo bảng lương hành chính, ngạch nhân viên văn thư. Một số vấn đề khó khăn, tồn tại trong chính sách tiền lương với công chức cấp xã + Công chức cấp xã có sự thay đổi về bằng cấp chuyên môn do cơ quan, tổ chức có thẩm quyền Qua một số năm thực hiện, bên cạnh những quyết định cử đi đào tạo, thì được xếp lương vào kết quả đạt được ban đầu, thực tế cho thấy việc tạo ngạch tương ứng với trình độ đào tạo mới. Thời nguồn để thực hiện cải cách tiền lương còn gặp gian nâng bậc lần sau được tính từ thời điểm có một số khó khăn, cụ thể: bằng cấp mới. Thứ nhất, hệ thống tiền lương khu vực hành - Chuyển xếp vào ngạch, bậc lương chuyên môn chính nhà nước các cấp sau cải cách năm 2004, đối với công chức cấp xã trước đó là cán bộ chuyên mức lương tối thiểu chung được gắn với lương bậc môn hưởng sinh hoạt phí theo quy định tại Nghị thấp nhất (bậc 1) của nhân viên phục vụ, tạp vụ định 09/1998/NĐ-CP như sau: (chức danh này không phải là công chức) và lấy nó làm cơ sở cho tính toán các mức lương khác của + Căn cứ vào thời gian công chức cấp xã các bậc cao hơn. Tiền lương tối thiểu chung mặc đã đưởng hưởng sinh hoạt phí theo Nghị định dù được điều chỉnh theo thời gian nhưng so với 09/1998/NĐ-CP đối với công chức cấp xã được yêu cầu nâng cao mức sống của cán bộ, công chức, xếp vào ngạch chuyên viên là: Nếu có thời gian trong điều kiện tăng trưởng GDP khá cao của nền hưởng sinh hoạt phí dưới 3 năm (dưới 36 tháng) kinh tế nước ta thì vẫn rất thấp. thì giữ nguyên ngạch bậc hiện hưởng; thời gian tính nâng bậc lần sau kể từ ngày hưởng sinh hoạt Thứ hai, trong quan hệ tiền lương tối thiểu - phí; Nếu thời gian hưởng sinh hoạt phí từ đủ 3 năm trung bình - tối đa mặc dù đã được mở rộng lên (đủ 36 tháng) thì được xếp vào bậc lương liền kề 1 - 2, 34 - 13, song trong nền kinh tế thị trường và (nếu trong ngạch còn bậc); Trường hợp xếp vào hội nhập quốc tế như hiện nay khoảng giãn cách ngạch cán sự thì dưới 2 năm (dưới 24 tháng) thì như hiện nay còn thấp, mang tính bình quân, chưa NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 112 - tháng 2/2017 21
TÖØ LYÙ LUAÄN ÑEÁN THÖÏC TIEÃN cơ quan hành chính, nguồn tiền lương do ngân sách cấp thì Nhà nước trực tiếp xác định và duyệt biên chế, quản lý chặt chẽ việc trả lương cho công chức. Tách hẳn biên chế viên chức khu vực sự nghiệp nhà nước có nguồn thu sang chế độ hạch toán tự trang trải hoặc cơ chế Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí hoạt động và trả lương. Song trên thực tế, cơ chế quản lý tiền lương chưa có hướng tạo mở, phân cấp cho các địa phương chủ động trong mở rộng quỹ tiền lương của công chức. Một số giải pháp hoàn thiện chính sách tiền khuyến khích được lao động có trình độ chuyên lương công chức nói chung và với công chức cấp môn cao, tay nghề giỏi làm việc cho khu vực hành xã nói riêng chính Nhà nước, dẫn đến hiện tượng chảy máu Thực tiễn trong thời gian qua, hàng năm chúng chất xám ra khu vực sản xuất kinh doanh và ra ta đã thực hiện điều chỉnh mức lương cơ sở với nước ngoài. mức tăng khá cao, trên dưới 20% (cao hơn cả tốc Thứ ba, Chế độ phụ cấp quá nhiều và khó phân độ tăng giá) song đời sống người hưởng lương vẫn biệt được điều kiện hưởng: Theo quy định hiện khó khăn. Do đó, cần phải có cách tiếp cận khác hành, hiện có 16 loại phụ cấp khác nhau được áp về giá trị mức lương cơ sở trong việc đảm bảo đời dụng (trong đó riêng phụ cấp đặc thù đã có tới sống của người hưởng lương. Cùng với tính đúng, 5 loại). Một số mức phụ cấp đã xấp xỉ bằng mức tính đủ mức lương cơ sở, cần phải có các biện pháp lương cơ sở, một số loại phụ cấp rất khó phân biệt đảm bảo đời sống khác như phát triển và quản điều kiện hưởng như phụ cấp khu vực và phụ cấp lý thị trường cho thuê nhà ở để giải quyết vấn đề đặc biệt, phụ cấp thâm niên và chế độ nâng bậc nhà ở trong lương; đẩy mạnh các hoạt động dịch theo thâm niên… vụ công (đi lại - học tập - chữa bệnh) để có được mức chi phí hợp lý mà người hưởng lương phải Các chế độ phụ cấp cũng được sửa đổi, điều chi trả… Nghiên cứu áp dụng mức lương tối thiểu chỉnh theo hướng loại bỏ một số chế độ phụ cấp vùng để phù hợp với vùng giá và điều kiện sinh không còn phù hợp với tính hình thực tế và bổ hoạt từng vùng… sung thêm một số loại phụ cấp mới như bổ sung thêm phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp kiêm Về quan hệ tiền lương, phải cân nhắc kỹ về mức nhiệm chức danh lãnh đạo, phụ cấp đặc biệt và độ mở rộng quan hệ trung bình, tối đa ở mức hợp một số chế độ phụ cấp đặc thù nghề (phụ cấp trách lý và có lộ trình. Trước mắt, nên hướng tới bộ phận nhiệm nghề, phụ cấp ưu đãi nghề) và điều chỉnh hưởng lương trung bình. Đây là lực lượng lao động tăng hệ số phụ cấp như phụ cấp trách nhiệm công đông đảo, chủ lực trong các cơ quan, đơn vị hiện nay. việc được bổ sung thêm hệ số 0,5; phụ cấp chức Đối với chế độ phụ cấp lương cần phải có sự vụ được điều chỉnh tăng ở tất cả các chức vụ từ rà soát, sắp xếp lại để trở về đúng ý nghĩa chủ yếu phó phòng cấp huyện đến Thứ trưởng. Tuy nhiên, của nó là bù đắp cho tiền lương và có quan hệ hợp vẫn còn nhiều loại phụ cấp lương còn trùng lặp về lý với tiền lương. Những phụ cấp không phân biệt mục đích, mức phụ cấp lương thấp nên không đủ được điều kiện hưởng, có sự trùng lặp, giao thoa bù đắp hao phí sức lao động tăng thêm như phụ nhau cần phải xử lý lại. cấp độc hại, nguy hiểm, phụ cấp trách nhiệm công Giải pháp thứ hai là phải đổi mới cơ chế quản việc, phụ cấp chức vụ, phụ cấp khu vực… lý. Hiện nay, căn cứ vào biên chế được giao và định Thứ tư, cơ chế quản lý tiền lương đã có nhiều mức chi theo biên chế, Nhà nước cấp kinh phí hoạt thay đổi phù hợp với cơ chế thị trường. Đối với các động cho các cơ quan, đơn vị. Việc chi tiêu được 22 Số 112 - tháng 2/2017 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN
kiểm soát qua Kho bạc Nhà nước theo đúng khoản năm trên cơ sở đó dành một tỉ lệ hợp lý từ số tăng mục quy định, không được điều chỉnh từ khoản NSNN (Trung ương - địa phương) hàng năm cho này sang khoản khác và thực hiện tỷ lệ tiết kiệm cải cách tiền lương. theo quy định. Cách quản lý và bảo đảm nguồn Cơ cấu lại chi NSNN và tăng cường quản lý như trên mang nặng tính hành chính, không gắn tiết kiệm chi NSNN. Mục tiêu của giải pháp này với hiệu quả hoạt động của các cơ quan, đơn vị, không khuyến khích các đơn vị tiết kiệm, sử dụng là hướng tới việc bố trí chi hợp lý tiết kiệm hơn có hiệu quả nguồn kinh phí được cấp. Giải pháp cụ để có nguồn cho cải cách tiền lương. Tính toán lại thể có thể là: nhu cầu chi đầu tư phát triển từ NSNN, kết hợp với khả năng huy động các nguồn khác để vừa đảm bảo - Hạn chế thành lập thêm tổ chức bộ máy, tuyển tổng mức đầu tư toàn xã hội (trên dưới 40% GDP dụng thêm biên chế ở mức hợp lý, cần thiết trên cơ để đảm bảo tăng trưởng kinh tế) vừa đưa mức đầu sở đẩy mạnh cải cách hành chính, xác định rõ chức năng nhiệm vụ quản lý nhà nước cụ thể cho từng tư từ NSNN về mức khoảng 18-20% (nếu tính cả cơ quan, đơn vị, từng lĩnh vực quản lý, không ôm các nguồn huy động của Nhà nước khác sẽ là 30%) đồm làm thay công việc của xã hội. dành nguồn chi cho cải cách tiền lương. - Mở rộng thực hiện khoán biên chế và kinh phí Thứ tư, đẩy mạnh xã hội hoá các hoạt động sự quản lý hành chính đối với các cơ quan, đơn vị; nghiệp, giảm áp lực tăng cơ sở vật chất, tăng bộ máy Nhà nước giao ổn định mức khoán trong một thời biên chế và tăng kinh phí từ NSNN. Nhu cầu dịch gian. Căn cứ vào số biên chế và nguồn kinh phí vụ công (học tập, khám chữa bệnh, nghệ thuật...) được khoán, các đơn vị chủ động sử dụng đảm bảo hiện nay là rất lớn. Để đáp ứng nhu cầu này, Nhà hiệu quả, hoàn thành nhiệm vụ được giao. Các cơ nước cần phải bố trí vốn đầu tư xây dựng cơ sở vật quan, đơn vị được sử dụng phần kinh phí tiết kiệm chất, thành lập tổ chức, bộ máy, tuyển dụng biên vào một số mục đích, trong đó chủ yếu để tăng tiền chế, cấp phát kinh phí. Những năm gần đây, Nhà lương theo quy định. nước đã có chủ trương đẩy mạnh xã hội hoá trong - Đối với khu vực sự nghiệp công lập thực hiện các lĩnh vực sự nghiệp, có cơ chế khuyến khích các đổi mới theo hướng đơn vị sự nghiệp được từng thành phần kinh tế tham gia hoạt động sự nghiệp, bước tính đủ các chi phí (trong đó có tiền lương); phục vụ nhu cầu của người dân để giảm áp lực tăng đơn vị sự nghiệp thực hiện hạch toán thu-chi chi NSNN khi cải cách tiền lương. (không vì mục đích lợi nhuận) nhưng vẫn phải đảm bảo chính sách an sinh xã hội. Bên cạnh các giải pháp nói trên, về lâu dài cần triển khai việc xây dựng các dự án luật liên quan. Giải pháp thứ ba là đề xuất tạo nguồn đảm bảo Theo đó, vấn đề nguồn tài chính cho tiền lương sẽ thực hiện chính sách tiền lương. Trong giải pháp được luật pháp hóa, tạo điều kiện ổn định, vững này cần đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, đảm bảo tăng trưởng kinh tế, nâng cao thu nhập xã hội và chắc, giải quyết cơ bản một vấn đề lớn đang bức tăng thu NSNN, dành một phần hợp lý số tăng thu xúc hiện nay trong mỗi lần cải cách tiền lương. cho cải cách tiền lương: Mục tiêu của giải pháp này là tạo mọi điều kiện để sản xuất kinh doanh phát triển, đạt tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm từ 7% TÀI LIỆU THAM KHẢO - 8%, trên cơ sở đó bảo đảm nguồn lực động viên 1. Hệ thống các văn bản luật, nghị định, thông tài chính; đảm bảo tỷ lệ huy động vào NSNN bình tư về tiền lương cán bộ, công chức. quân hàng năm từ 21% đến 23% GDP, trong đó 2. Niên giám Thống kê. thuế, phí, lệ phí khoảng 18% đến 19% GDP. Thực 3. Các báo cáo của Sở Lao động - Thương binh hiện được các mục tiêu này thì tổng thu NSNN và Xã hội tỉnh Thái Nguyên. hằng năm dự kiến tăng khoảng từ 8,5 đến 10%/ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 112 - tháng 2/2017 23