Báo cáo hi n tr ng môi tr ng t nh Qu ng Bình 05 năm (2005 - 2010)ệ ạ ườ ỉ ả
++++++++++++++++++++++++++
M C L CỤ Ụ
M Đ UỞ Ầ .............................................................................................................................. 4
1. M c tiêu c a báo cáoụ ủ ................................................................................................... 4
2. Nhi m v th c hi nệ ụ ự ệ .................................................................................................... 4
3. B c c c a báo cáoố ụ ủ ..................................................................................................... 4
4. Ph ng pháp xây d ng báo cáoươ ự .................................................................................. 5
5. Ngu n cung c p s li uồ ấ ố ệ .............................................................................................. 5
6. T ch c th c hi n l p báo cáoổ ứ ự ệ ậ .................................................................................. 5
CH NG I.ƯƠ
T NG QUAN V ĐI U KI N T NHIÊN, KINH T XÃ H IỔ Ề Ề Ệ Ự Ế Ộ ................................... 6
1.1. Đi u ki n đ a lý t nhiên và tài nguyên thiên nhiênề ệ ị ự .............................................. 6
1.2. Đ c đi m kinh t - xã h iặ ể ế ộ ....................................................................................... 9
1.3. Bi n đ i khí h uế ổ ậ .................................................................................................... 11
1.4. Hi n tr ng s d ng đ tệ ạ ử ụ ấ ......................................................................................... 12
CH NG II.ƯƠ
S C ÉP C A KINH T XÃ H I LÊN MÔI TR NGỨ Ủ Ế Ộ ƯỜ ............................................... 14
2.1. Đ c đi m kinh tặ ể ế ................................................................................................... 14
2.2. S c ép dân s và v n đ di cứ ố ấ ề ư .............................................................................. 19
2.3. Phát tri n công nghi pể ệ ........................................................................................... 21
2.4. Phát tri n năng l ng đi nể ượ ệ .................................................................................... 22
2.5. Phát tri n giao thông v n t iể ậ ả ................................................................................. 23
2.6. Nông nghi pệ ............................................................................................................ 24
2.7. Phát tri n ngành du l chể ị .......................................................................................... 25
2.8. V n đ h i nh p qu c tấ ề ộ ậ ố ế ...................................................................................... 26
CH NG III.ƯƠ
TH C TR NG CÁC V N Đ MÔI TR NG N C L C Đ AỰ Ạ Ấ Ề ƯỜ ƯỚ Ụ Ị ............................ 28
3.1. N c m t l c đ aướ ặ ụ ị ................................................................................................... 28
3.2. N c d i đ tướ ướ ấ ....................................................................................................... 37
3.3. nh h ng c a ô nhi m n cẢ ưở ủ ễ ướ .............................................................................. 40
3.4. D báo và quy ho ch phát tri n liên quan đ n môi tr ng n c l c đ aự ạ ể ế ườ ướ ụ ị ......... 42
3.5. Đánh giá m c đ th c hi n k ho ch/chi n l c B o v môi tr ngứ ộ ự ệ ế ạ ế ượ ả ệ ườ ........... 46
CH NG IV.ƯƠ
TH C TR NG CÁC V N Đ MÔI TR NG N C BI NỰ Ạ Ấ Ề ƯỜ ƯỚ Ể ................................... 49
4.1. Các ngu n gây ô nhi m n c bi nồ ễ ướ ể ....................................................................... 49
4.2. Di n bi n ô nhi m môi tr ng n c bi n ven bễ ế ễ ườ ướ ể ờ ............................................. 51
4.3. nh h ng c a ô nhi m n c bi nẢ ưở ủ ễ ướ ể ..................................................................... 56
4.4. D báo và quy ho ch phát tri n liên quan đ n môi tr ng n c bi nự ạ ể ế ườ ướ ể ............. 57
4.5. Đánh giá chi n l c b o v môi tr ng bi nế ượ ả ệ ườ ể .................................................... 59
CH NG V.ƯƠ
TH C TR NG CÁC V N Đ MÔI TR NG KHÔNG KHÍỰ Ạ Ấ Ề ƯỜ .................................... 62
1
Báo cáo hi n tr ng môi tr ng t nh Qu ng Bình 05 năm (2005 - 2010)ệ ạ ườ ỉ ả
5.1. Các ngu n gây ô nhi mồ ễ ......................................................................................... 62
5.2. Di n bi n ô nhi mễ ế ễ ................................................................................................. 64
5.3. nh h ng c a ô nhi m không khíẢ ưở ủ ễ ...................................................................... 70
5.4. D báo và quy ho ch phát tri n liên quan đ n xu th di n bi n môi tr ngự ạ ể ế ế ế ế ườ
không khí ........................................................................................................................ 72
5.5. Đánh giá chi n l c BVMT không khíế ượ ................................................................ 77
CH NG VI.ƯƠ
TH C TR NG CÁC V N Đ MÔI TR NG Đ TỰ Ạ Ấ Ề ƯỜ Ấ ................................................... 79
6.1. Các ngu n gây ô nhi m và suy thoái đ tồ ễ ấ .............................................................. 79
6.2. Hi n tr ng suy thoái và ô nhi m môi tr ng đ tệ ạ ễ ườ ấ ................................................ 81
6.3. nh h ng c a suy thoái và ô nhi m đ tẢ ưở ủ ễ ấ ............................................................ 84
6.4. D báo và quy ho ch phát tri n liên quan đ n môi tr ng đ t ự ạ ể ế ườ ấ ........................ 85
6.5. Đánh giá m c đ th c hi n k ho ch b o v môi tr ng đ tứ ộ ự ệ ế ạ ả ệ ườ ấ ......................... 86
CH NG VII.ƯƠ
ĐA D NG SINH H CẠ Ọ ...................................................................................................... 88
7.1. Hi n tr ng và di n bi n suy thoái đa d ng sinh h cệ ạ ễ ế ạ ọ .......................................... 88
7.2. Nguyên nhân gây suy thoái ..................................................................................... 94
7.3. nh h ng c a suy thoái đa d ng sinh h cẢ ưở ủ ạ ọ ......................................................... 99
7.4. D báo m c đ di n bi n suy thoái đa d ng sinh h cự ứ ộ ễ ế ạ ọ ..................................... 100
7.5. Đánh giá m c đ th c hi n chi n l c b o v đa d ng sinh h cứ ộ ự ệ ế ượ ả ệ ạ ọ ................. 101
CH NG VIII.ƯƠ
CH T TH I R NẤ Ả Ắ ............................................................................................................ 105
8.1. Ngu n phát sinh và thành ph n ch t th i r nồ ầ ấ ả ắ .................................................... 105
8.2. Thu gom, x lý ch t th i r n đô th và công nghi pử ấ ả ắ ị ệ ......................................... 111
8.3. nh h ng c a ch t th i r nẢ ưở ủ ấ ả ắ ............................................................................. 114
8.4. Đánh giá m c đ th c hi n chi n l c đ i v i ch t th i r nứ ộ ự ệ ế ượ ố ớ ấ ả ắ ........................ 116
CH NG IX.ƯƠ
M T S ĐI M NÓNG V MÔI TR NG TRONG T NHỘ Ố Ể Ề ƯỜ Ỉ ...................................... 119
9.1. Các đi m nóng v môi tr ngể ề ườ ............................................................................ 119
9.2. Hi n tr ng ô nhi mệ ạ ễ .............................................................................................. 121
9.3. Tình hình th c hi n k ho ch BVMT đ i v i các đi m nóngự ệ ế ạ ố ớ ể ......................... 129
CH NG X.ƯƠ
TAI BI N THIÊN NHIÊN VÀ S C MÔI TR NGẾ Ự Ố ƯỜ ............................................. 131
10.1. Tai bi n thiên nhiênế ............................................................................................ 131
10.2. S c môi tr ngự ố ườ ............................................................................................... 135
CH NG XI.ƯƠ
TH C TR NG CÔNG TÁC QU N LÝỰ Ạ Ả ....................................................................... 141
11.1. Công tác b o v môi tr ng trong các năm 2005-2010ả ệ ườ .................................. 141
11.2. T n t i và thách th cồ ạ ứ ......................................................................................... 143
CH NG XII.ƯƠ
CHÍNH SÁCH VÀ V N Đ U TIÊN TRONG B O V MÔI TR NGẤ Ề Ư Ả Ệ ƯỜ ............. 145
12.1. Các chính sách t ng thổ ể ..................................................................................... 145
2
Báo cáo hi n tr ng môi tr ng t nh Qu ng Bình 05 năm (2005 - 2010)ệ ạ ườ ỉ ả
12.2. Các chính sách đ i v i các v n đ u tiênố ớ ấ ề ư ...................................................... 146
K T LU N VÀ KI N NGHẾ Ậ Ế Ị .......................................................................................... 153
1. K t lu nế ậ ................................................................................................................... 153
2. Ki n nghế ị .................................................................................................................. 154
3
Báo cáo hi n tr ng môi tr ng t nh Qu ng Bình 05 năm (2005 - 2010)ệ ạ ườ ỉ ả
M Đ UỞ Ầ
1. M c tiêu c a báo cáoụ ủ
Báo cáo hi n tr ng môi tr ng t nh Qu ng Bình 05 năm (2005-2010)ệ ạ ườ ỉ ả
cung c p các thông tin v hi n tr ng và di n bi n môi tr ng trên đ a bànấ ề ệ ạ ễ ế ườ ị
t nh, nguyên nhân gây ô nhi m, suy thoái và tác đ ng c a chúng t i s c khoỉ ễ ộ ủ ớ ứ ẻ
con ng i, các h sinh thái và kinh t xã h i, t đó xây d ng các gi i phápườ ệ ế ộ ừ ự ả
hi u qu công tác qu n lý và b o v môi tr ng c a t nh.ệ ả ả ả ệ ườ ủ ỉ
Báo cáo nh m m c đích đánh giá tình tr ng môi tr ng, cung c p c sằ ụ ạ ườ ấ ơ ở
th c ti n đ xem xét tác đ ng qua l i gi a phát tri n kinh t xã h i v i môiự ễ ể ộ ạ ữ ể ế ộ ớ
tr ng, đ k p th i đi u ch nh k ho ch hay b sung, tăng c ng các gi iườ ể ị ờ ề ỉ ế ạ ổ ườ ả
pháp b o v môi tr ng trong t nh.ả ệ ườ ỉ
Báo cáo này ch y u đ c p đ n các v n đ môi tr ng n i b t c a t nhủ ế ề ậ ế ấ ề ườ ổ ậ ủ ỉ
trong các năm g n đây (t năm 2005-2010). ầ ừ
2. Nhi m v th c hi nệ ụ ự ệ
Đ đ t đ c nh ng m c tiêu đ ra c a báo cáo, nh ng nhi m v c nể ạ ượ ữ ụ ề ủ ữ ệ ụ ầ
ph i th c hi n và gi i quy t nh sau:ả ự ệ ả ế ư
- Đi u tra, đánh giá th c tr ng v ch t l ng các thành ph n môi tr ngề ự ạ ề ấ ượ ầ ườ
trên đ a bàn toàn t nh;ị ỉ
- Thi t l p m i t ng quan và so sánh gi a các thành ph n môi tr ngế ậ ố ươ ữ ầ ườ
v i nhau, gi a các đ a ph ng trong t nh v i nhau...;ớ ữ ị ươ ỉ ớ
- T s thi t l p m i quan h trên, đánh giá, c nh báo và d báo di nừ ự ế ậ ố ệ ả ự ễ
bi n môi tr ng c a toàn t nh;ế ườ ủ ỉ
- Phân tích các chính sách b o v môi tr ng c a t nh, đánh giá m c đả ệ ườ ủ ỉ ứ ộ
phù h p v i th c t môi tr ng c a đ a ph ng ch a;ợ ớ ự ế ườ ủ ị ươ ư
- Nh n m nh đ n m t s “đi m nóng” v môi tr ng c a t nh. ấ ạ ế ộ ố ể ề ườ ủ ỉ
3. B c c c a báo cáoố ụ ủ
Báo cáo hi n tr ng môi tr ng t nh Qu ng Bình g m 12 ch ng.ệ ạ ườ ỉ ả ồ ươ
Ch ng I ươ đánh giá t ng quát v áp l c, gi i thích c ch tác đ ng, nguyênổ ề ự ả ơ ế ộ
nhân gây ô nhi m môi tr ng v t nhiên, kinh t xã h i,... đ ng i đ c cóễ ườ ề ự ế ộ ể ườ ọ
t m nhìn toàn di n v các v n đ môi tr ng phát sinh. ầ ệ ề ấ ề ườ Ch ng IIươ Trình bày
c th nh ng đ ng l c gây áp l c lên môi tr ng, đ i v i t ng lĩnh v c, kháiụ ể ữ ộ ự ự ườ ố ớ ừ ự
quát v di n bi n ho t đ ng, các áp l c do các ho t đ ng gây ra t đó làm cănề ễ ế ạ ộ ự ạ ộ ừ
c đánh giá toàn di n nh ng v n đ ô nhi m chính có ngu n g c t lĩnh v cứ ệ ữ ấ ề ễ ồ ố ừ ự
nào. T ừCh ng IIIươ đ n ếCh ng VIIIươ trình bày các đ ng l c và các áp l cộ ự ự
đ i v i t ng thành ph n môi tr ng. Trong các ch ng này, đ i v i m iố ớ ừ ầ ườ ươ ố ớ ỗ
thành ph n môi tr ng đã phân tích ngu n g c các áp l c, th c tr ng ô nhi mầ ườ ồ ố ự ự ạ ễ
và các tác đ ng do ô nhi m gây ra. Trên c s đó đ a ra nh ng d báo đ i v iộ ễ ơ ở ư ữ ự ố ớ
v n đ ô nhi m t ng thành ph n trong t ng lai. ấ ề ễ ừ ầ ươ Ch ng IX ươ t p trung đi uậ ề
tra đánh giá v đ ng l c gây áp l c lên môi tr ng t i các đi m nóng môiề ộ ự ự ườ ạ ể
tr ng trong t nh. ườ ỉ Ch ng Xươ đánh giá c ch gây ô nhi m môi tr ng,ơ ế ễ ườ
nguyên nhân và h u qu do tai bi n thiên nhiên và ô nhi m môi tr ng đ l i.ậ ả ế ễ ườ ể ạ
4
Báo cáo hi n tr ng môi tr ng t nh Qu ng Bình 05 năm (2005 - 2010)ệ ạ ườ ỉ ả
T đó đánh giá m c đ th c hi n các m c tiêu đ ra. ừ ứ ộ ự ệ ụ ề Ch ng XIươ đánh giá
tính hi u qu và đ y đ c a các chính sách, quy đ nh liên quan tr c ti p đ nệ ả ầ ủ ủ ị ự ế ế
t t c các thành ph n môi tr ng đ c p các ch ng tr c. Đánh giá côngấ ả ầ ườ ề ậ ở ươ ướ
tác qu n lý môi tr ng c a t nh trong th i gian qua. ả ườ ủ ỉ ờ Ch ng XIIươ d a vàoự
vi c đánh giá nh ng vi c đã làm đ c, nh ng t n t i và thách th c trong côngệ ữ ệ ượ ữ ồ ạ ứ
tác BVMT trong Ch ng XI đ đ a ra các nhóm v n đ c n u tiên gi iươ ể ư ấ ề ầ ư ả
quy t, t các v n đ t ng th và c th , t đó xác đ nh v n đ t p trung uế ừ ấ ề ổ ể ụ ể ừ ị ấ ề ậ ư
tiên h n trong công tác qu n lý và BVMT. ơ ả
4. Ph ng pháp xây d ng báo cáoươ ự
Báo cáo hi n tr ng môi tr ng t nh Qu ng Bình 05 năm (2005 -2010)ệ ạ ườ ỉ ả
đ c xây d ng theo ph ng pháp phân tích mô hình DPSIR: “D: đ ng l cượ ự ươ ộ ự
(phát tri n kinh t xã h i, là nguyên nhân sâu xa c a bi n đ i môi tr ng); P:ể ế ộ ủ ế ổ ườ
áp l c (các ngu n th i tr c ti p gây ô nhi m và suy thoái môi tr ng); S: hi nự ồ ả ự ế ễ ườ ệ
tr ng (s bi n đ i ch t l ng c a các thành ph n môi tr ng nh đ t, n c,ạ ự ế ổ ấ ượ ủ ầ ườ ư ấ ướ
không khí...); I: tác đ ng (tác đ ng c a ô nhi m môi tr ng đ i v i s c khoộ ộ ủ ễ ườ ố ớ ứ ẻ
c ng đ ng, h sinh thái, kinh t xã h i); R: đáp ng (các gi i pháp b o vộ ồ ệ ế ộ ứ ả ả ệ
môi tr ng)”. Mô hình này đã và đang đ c áp d ng nhi u đ a ph ng đườ ượ ụ ở ề ị ươ ể
xây d ng các báo cáo hi n tr ng môi tr ng.ự ệ ạ ườ
5. Ngu n cung c p s li uồ ấ ố ệ
- Báo cáo hi n tr ng môi tr ng Qu c gia năm 2005;ệ ạ ườ ố
- Báo cáo hi n tr ng môi tr ng chuyên đ c a B Tài nguyên và Môiệ ạ ườ ề ủ ộ
tr ng trong các năm 2006, 2007, 2008, 2009;ườ
- Báo cáo k t qu quan tr c giám sát ch t l ng môi tr ng trên đ a bànế ả ắ ấ ượ ườ ị
t nh Qu ng Bình các năm t 2005 đ n 2009;ỉ ả ừ ế
- Chi n l c phát tri n KT-XH t nh Qu ng Bình đ n năm 2020, t m nhìnế ượ ể ỉ ả ế ầ
đ n năm 2030;ế
- Niên giám th ng kê t nh Qu ng Bình năm 2009 và các s li u th ng kêố ỉ ả ố ệ ố
năm 2009 c a C c Th ng kê Qu ng Bình;ủ ụ ố ả
- Các tài li u v đi u ki n t nhiên, tình hình phát tri n kinh t - xã h iệ ề ề ệ ự ể ế ộ
c a t nh Qu ng Bình;ủ ỉ ả
- Các s li u do các S , Ban Ngành, các đ a ph ng liên quan cung c p…ố ệ ở ị ươ ấ
- Các k t qu phân tích ch t l ng môi tr ng đ t, n c, không khí trênế ả ấ ượ ườ ấ ướ
đ a bàn t nh t năm 2005 đ n 2009.ị ỉ ừ ế
6. T ch c th c hi n l p báo cáoổ ứ ự ệ ậ
Báo cáo hi n tr ng môi tr ng t nh Qu ng Bình 05 năm (2005-2010)ệ ạ ườ ỉ ả
đ c th c hi n v i s tham gia c a:ượ ự ệ ớ ự ủ
- C quan ch qu n: S Tài nguyên và Môi tr ng t nh Qu ng Bình;ơ ủ ả ở ườ ỉ ả
- C quan ch trì: Chi c c B o v môi tr ng Qu ng Bình.ơ ủ ụ ả ệ ườ ả
5