TP CHÍ PHÁT TRIN KH&CN, TP 13, S K5 - 2010
Bn quyn thuc ĐHQG-HCM Trang 5
ĐIU KHIN TELE-MANIPULATOR
T Dip Công Thành
Trưng Đi hc Bách Khoa, ĐHQG-HCM
(Bài nhn ngày 01 tháng 06 năm 2010, hoàn chnh sa cha ngày 27 tháng 10 năm 2010
)
TÓM TT: Hin nay trên th gii, hu ht các vn ñ tương tác gia con ngưi các môi
trưng nguy him, ñc hi, lây nhim hoc vô trùng ñu ñưc gii quyt bng k thut robot. Trong ñó,
mt trong nhng gii pháp mang tính kh thi, n ñnh trc quan nht k thut Tele-Manipulator.
Bng cách s dng tay máy tương t ñ ghi nhn các chuyn ñng nh vi ca ngưi ñiu khin
trong môi trưng an toàn, sau ñó truyn các thông s này qua mng LAN cho tay máy chính thc hin
ñúng theo hành vi ca ngưi ñiu khin trong môi trưng ñc hi và nguy him hoc vô trùng là hưng
nghiên cu ñ xut trong bài báo này.
T khoá: Tele-Manipulator, mng LAN, ñiu khin.
1.GII THIU
Tele-Manipulator (TM) h thng ñưc
ñiu khin t xa gm 2 cánh tay máy: master và
slave. Tay máy slave s ñưc ñiu khin ñ thc
hin các chuyn ñng ging ht như tay máy
master. Đ thc hin ñiu khin này, tay máy
master s ñưc con ngưi ñiu khin. Các
chuyn ñng mong mun ca con ngưi s
ñưc tay máy master ghi nhn bng các cm
bin ño góc chuyn ñng. các giá tr này s
ñưc truyn qua vi mch ñin t ghi nhn, x
và gi ñn b ñiu khin tay máy slave.
Tay máy slave hay còn gi là tay máy thc
thi thc hin các chuyn ñng theo cánh tay
master. S chuyn ñng này thc hin tc thi
da vào c giá tr chuyn ñng tay y
master ghi nhn ñưc. Thông thưng các giá tr
này ñưc truyn qua t xa bng nhiu phương
pháp khác nhau như: mng Lan, internet, sóng
tuyn v.v...nên toàn b h thng tay máy
ñiu khin ñưc gi là Tele-Manipulator.
Năm 1898, Nikola Tesla ñã ñưa ra mô hình
thuyn ñiu khin bng sóng radio ñu tiên
NewYork thì ñn nay TM ñã lch s phát
trin hơn mt th k [1]. H thng TM thc s
ñu tiên dng master - slave ñưc ch to là mt
cơ cu thun cơ khí ñưc R.Goertz phát thin
vào cui năm 1940 ti Phòng thí nghim quc
gia Argone [2]. Năm 1954, R.Goertz phát trin
h thng thao tác ñin cơ ñu tiên vi b ñiu
khin servo. Vi s phát trin ca k thut ngày
càng hin ñi thì h thng TM xut hin trong
nhiu lĩnh vc ph"c v" hiu qu nhiu cho con
ngưi như: tay máy ph#u thut t xa trong y t
[3], cánh tay tìm cht n$ trong quc phòng,
tay máy trên các tàu thám him, chinh ph"c
không gian [4], tay máy g%p cht ñt ht nhân
trong công nghip ñin nguyên t, tay máy trên
các tàu l&n nghiên cu ñáy bin [5], v.v…
Đ thc thi ñiu khin TM cũng như kh
năng giám sát và ñáp ng thi gian thc, mt s
nghiên cu liên quan ñn thut toán mô hình
Science & Technology Development, Vol 13, No.K5- 2010
Trang 6 Bn quyn thuc ĐHQG.HCM
ñiu khin h thng ñưc trình bày như: ñiu
khin thích nghi s d"ng thut toán ñiu khin
trưt ñưc trình bày bi Platon [6], k thut
gim thi gian truyn qua mng trong ñiu
khin TM ñưc ñ ngh bi Lee [7], Sano ñ
xut k thut thi gian tr( trong ñiu khin
TM [8], Towhidkhah vi hình hoá ñiu
khin tuyên ñoán [9], ñiu khin trơ vi s
tr( ng#u nhiên ca thi gian ñưc ñ xut bi
Prokopiou [10], v.v…
Trong phm vi gii hn ca bài báo, thut
toán t thay ñ$i h thng ñiu khin PID theo
hưng tính toán ca mng thn kinh nhân to
ñưc ñ xut ñ ñiu khin tay máy 3 bc t do
thông qua mng LAN. Kt qu ñt ñưc t
hình h thng Tele-Manipulator và thc thi ñiu
khin s ñưc trình bày thông qua thc nghim
ñiu khin h thng.
2.XÂY DNG MÔ HÌNH H THNG
H thng ñiu khin t$ng quan ñưc trình
bày trên hình 1. H thng bao gm tay máy
master ñưc ñiu khin bi con ngưi tay
máy slave thc thi các chuyn ñng b%t chưc
theo tay máy master. Các thông s v chuyn
ñng ca tay máy master ñưc ghi nhn bi các
encoder (Omron E6C-CWZ1C 1000R/P) và gi
ñn máy tính 1 (Pentum IV 2.4 Ghz) thông qua
các mch vi x h) tr (DSPIC-2010). Máy
tính 1 truyn c thông tin này qua mng LAN
ñn máy tính 2 (Pentum IV 2.4 Ghz). Sau ñó
máy tính 2 thc hin các gii thut ñiu khin
cn thit ñ ñiu khin hành vi ca tay máy
slave s d"ng ñng cơ DC (Hitachi DC Motor
24VDC, hp gim tc 15 ln, ñĩa xung
100xung/vòng) sao cho ñáp ng ñúng vi các
yêu cu t tay máy master. Các mch ñin h)
tr ñiu khin ñưc thc hin s d"ng vi
ñiu khin DSPIC-2010. Phn mm ñiu khin
truyn thông qua mng LAN ñưc thc hin
trên nn phn mm Visual Basic. Sơ ñ khi
ca h thng ñưc trình bày trên hình 2.
Hình 1. Sơ ñ nguyên lý h thng
TP CHÍ PHÁT TRIN KH&CN, TP 13, S K5 - 2010
Bn quyn thuc ĐHQG-HCM Trang 7
Hình 2. Sơ ñ khi h thng
Hình 3. Qui trình truyn nhn và kt ni gi*a 2PC
Science & Technology Development, Vol 13, No.K5- 2010
Trang 8 Bn quyn thuc ĐHQG.HCM
3.ĐIU KHIN H THNG
3.1.Nghi thc giao tip truyn nhn qua
mng LAN
Phn mm ñiu khin truyn nhn qua
mng LAN ñưc xây dng trên nn Visual
Basic. Đ truyn nhn qua mng LAN,
Winsock Control ñưc ñi kèm vi Visual Basic
dùng ñ phát trin các ng d"ng cho phép truy
xut các chc năng TCP/IP. Winsock mt
chu+n ñã ñưc trin khai bi Microsoft da trên
mt tp tin th t"c truyn d* liu trên TCP/IP.
Các th t"c này nm trong các thư vin liên kt
ñng (DLL) và chy trên Windows. Chúng ta s
to ra hai chương trình mt client mt
server, hai chương trình này s tương tác vi
nhau ñ truyn d* liu qua li. Client s gi yêu
cu lên server, server s ly d* liu t Database
và tr d* liu v cho client. Đ kt ni và truyn
d* liu qua mng LAN, trưc tiên phi ñu
ch,nh các thông s ca windows và ñ&t hai máy
tính cùng mt workgroup, ñiu ch,nh IP tĩnh
cho hai máy, sau khi kim tra hai máy ñã kt
ni, tin hành chy chương trình. Qui trình
truyn nhn, kt ni gi*a 2PC ñưc trình bày
trên hình 3.
Hình 4. Lưu ñ gii thut ñc encoder
TP CHÍ PHÁT TRIN KH&CN, TP 13, S K5 - 2010
Bn quyn thuc ĐHQG-HCM Trang 9
Hình 5. Lưu ñ gii thut truyn nhn d* liu t vi ñiu khin lên máy tính th nht
3.2.Lưu ñ gii thut ñiu khin
Sau khi ñã kt ni thành công 2 máy tính,
chương trình thc hin quá trình ñiu khin như
sau:
Mch ñc encoder thc hin ñc giá tr
v trí các góc ca tay máy master. Lưu ñ gii
thut ñc encoder ñưc trình bày trên hình 4
Thc hin gi giá tr encoder v máy
tính th nht thông qua chu+n giao tip RS232
lưu ñ truyn nhn ñưc trình bày trên hình
5.
Máy tính th nht thc hin gi giá tr
encoder cho máy tính th 2
Máy tính th 2 thc hin gi g tr
encoder xung vi ñiu khin PIC ñ ñiu khin
tay máy slave. Quy trình tương t như gi/nhn
d* liu t vi ñiu khin v máy tính th 1.
PIC thc hin tính toán gii thut ñiu
khin PID theo hưng tính toán ca mng thn
kinh nhân to xut giá tr ñiu khin theo
dng PWM ñ ñiu khin ñng cơ. Lưu ñ gii
thut ñiu khin ñng cơ ca tay máy slave
ñưc trình bày trên hình 6.
Cp nht giá tr góc tay máy slave và gi
v máy tính th 2
Máy tính th 2 gi v trí tay máy slave
cho máy tính s 1 và hin th lên ñ th