BÁO CÁO THỰC TẬP LƯỚI KÉO

Chia sẻ: Phan Xuân Luân Luân | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:44

Thêm vào BST

Báo xấu

437
lượt xem 91
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Báo cáo thực tập giáo trình II nghề lưới kéo tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu. Nghề lưới kéo là một ngành nghề phổ biến được sử dụng rộng rãi ở nước ta và trên thế giới. So với các quốc gia có biển khác thì nghề lưới kéo nước ta kém phát triển hơn mà chủ yếu khai thác tập trung ven bờ ở độ sâu từ 50 đến 80 mét. Một số tàu thuyền cũng được trang bị về kích thước, phụ tùng và máy móc hỗ trợ khai thác xa bờ nhưng vẫn chưa phát triển rộng rãi. Nghề lưới kéo nước ta...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÁO CÁO THỰC TẬP LƯỚI KÉO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG KHOA KHAI THÁC BỘ MÔN CÔNG NGHỆ KHAI THÁC THỦY SẢN ẢHOA KHAI PHIẾU KHẢO SÁT SẢN PHẨM KHAI THÁC (LƯỚI KÉO) GVHD : Th.S HỒ NGỌC ĐIỆP Th.S NGUYỄN TRỌNG LƯƠNG G.v: PHẠM VĂN THÔNG SVTH : PHAN XUÂN LUÂN LỚP : 49HHKT MSSV : 4913022033 Nha Trang, thaùng 11 naêm 2010
Báo cáo thực tập lưới kéo LỜI MỞ ĐẦU Nghề lưới kéo là một ngành nghề phổ biến được sử dụng rộng rãi ở nước ta và trên thế giới. So với các quốc gia có biển khác thì nghề lưới kéo nước ta kém phát triển hơn mà chủ yếu khai thác tập trung ven bờ ở độ sâu từ 50 đến 80 mét. Một số tàu thuyền cũng được trang bị về kích thước, phụ tùng và máy móc hỗ trợ khai thác xa bờ nhưng vẫn chưa phát triển rộng rãi. Nghề lưới kéo nước ta khai thác chủ yếu dựa vào kinh nghiệm đi biển lâu năm của ngư dân, kích thước tàu thuyền tương đối nhỏ, sản lượng khai thác chưa cao. Do đó nó đang là nguy cơ huỷ hoại nguồn lợi thủy sản lớn nhất ở vùng ven biển nước ta. Để nghề lưới kéo nước ta nói riêng và thế giới nói chung phát triển bền vững thì cần phải giải quyết các vấn đề như sau: 1. Tiến hành nghiên cứu khai thác vùng nước có độ sâu lớn. 2. Khai thác các khu vực biển có nền đáy xấu như rạn đá và chướng ngại vật khác. 3. Khai thác các vùng nước đại dương thế giới. 4. Cơ khí hóa và tự động hóa quá trình đánh bắt. 5. Nghiên cứu giảm bớt thời gian của chu kỳ khai thác. 6. Sử dụng các tác nhân vât lý trong lưới kéo nhằm tăng hiệu quả khai thác. Ở nước ta có các vùng phát triển mạnh như Kiên Giang, Vũng Tàu, Cà Mau, Đà Nẵng, Quảng Nam, Khánh Hòa… Với tầm quan trọng của nghề cá, hiện nay nhà nước ta đã và đang tập trung đầu tư rất lớn vào nghề cá đặc biệt là nghề lưới kéo khai thác cá xa bờ. Nhiều tàu được trang bị máy công suất lớn, trang thiết bị phục vụ khai thác cá hiện đại và ngư cụ đã được cải tiến để đưa vào sử dụng. Để tìm hiểu về nghề lưới kéo tôi được nhà trường giới thiệu đến tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu tại cơ sở thực tập tàu cá BV 8874TS và BV 98688TS. Nội dung của bài báo cáo thực tập nghề lưới kéo: Chương I: Khái quát nghề lưới kéo tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu SVTH: Phan Xuân Luân 2
Báo cáo thực tập lưới kéo Chương II: Tìm hiểu tàu thuyền và các trang thiết bị khai thác Chương III: Ngư cụ Chương IV:Quy trình khai thác và thực trạng sản phẩm Chương V:Hoạch toán chuyến biển Chương VI: Phần nhận xét đánh giá Chương VII: Những quy định và chính sách nghề cá Trong thời gian thực tập tôi xin chân thành cám ơn các Thầy giáo huớng dẫn trong Bộ môn đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ chúng em. Ngoài ra, tôi cung gửi lời cám ơn chân thành tới anh Nguyễn Minh Tuấn và Phạm Bá Dửng là thuyền truờng các tàu BV 8874TS và BV 98688TS cùng anh em thủy thủ trên tàu đã giúp đỡ tôi hoàn thành tốt đợt thực tập này. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn! Nha Trang, ngày 19 tháng 11 năm 2010 Sinh viên thực hiện Phan Xuân Luân SVTH: Phan Xuân Luân 3
Mục lục
CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT NGHỀ LƯỚI KÉO TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU I. KHÁI QUÁT NGHỀ LƯỚI KÉO TỈNH BÀ RỊA – VŨNG TÀU 1. Tổng quan về nghề lưới kéo tỉnh Toàn tỉnh hiện có gần 2.300 tàu cá đánh bắt xa bờ, trong đó, nghề lưới kéo chiếm vị trí ưu thế với gần 1.900 chiếc, gần bằng 40% tổng số tàu cá. Hầu hết tàu cá khai thác nghề lưới kéo vẫn mang tính chất của nghề cá quy mô nhỏ, tàu được đóng bằng gỗ, 60% tàu sử dụng máy cũ hoặc chuyển đổi từ các máy ôtô vận tải hạng nặng. (Theo báo Bà Rịa – Vũng Tàu 08/10/2009) Theo số liệu của Chi cục BVNL thủy sản Bà Rịa - Vũng Tàu, Số tàu thuyền trong toàn tỉnh khá lớn và không ngừng sự gia tăng theo thời gian, nhất là đối với phương tiện có công suất lớn - khai thác xa bờ. Mức tăng số lượng tàu trong thời kỳ 1995 - 2002 là 52,4%; tốc độ tăng bình quân 6,2% /năm. Tương ứng với sự tăng trưởng về số lượng tàu, công suất tàu cũng được gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở thời kỳ 1997, 1998 có sự đột biến do việc đầu tư đóng mới và nâng cấp tàu thuyền để khắc phục hậu quả bão số 5 và vươn ra khai thác xa bờ. Mức tăng công suất tàu trong 'thời kỳ 1995 - 2002 là 232%; Tương ứng với tốc độ tăng bình quân 18,7% năm. Đây cũng là mức tăng khá so với vùng Nam bộ,cả nước. Công suất trung bình trên một đơn vị tàu đạt 40,6 cv/năm 1995 và tăng lên 88,3 cv/ năm 2002, vào loại cao nhất trong cả nước. Công suất máy nằm trong khoảng từ 20 - 600 cv có cả máy thủy và máy bộ Hino lấp đặt trên tàu. Có khoảng 22 nhãn hiệu máy khác nhau, trong đó, chủ yếu là các máy của Nhật; và các máy Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đức... Các nhãn hiệu máy phổ biến: Yanmar, Daiya, Hino, Cummin, Misubishi, Caterpillar, Kubota, Isuzu, Komas, Đeadong, Deawo ....... Máy móc điện phục vụ hàng hải, khai thác có mặt của các loại máy như ra đa, định vị GPS, đàm thoại,... ở những tàu xa bờ. Số tàu có trang bị định vị 3.106 chiếc, chiếm 68% tổng số tàu thuyền máy, trang bị máy thông tin liên lạc 3.540 chiếc, chiếm 77% tổng số tàu thuyền máy. Loại máy cũng
Báo cáo thực tập lưới kéo rất đa dạng, phong phú nhưng chủ yếu là những máy được sản xuất ở Nhật, Mỹ, Đức, Thái Lan; các hiệu máy thường gặp là: Furuno, Sonar, Galassy, Lowrance, Hondex.... Tổ chức khai thác hải sản theo hình thức doanh nghiệp tư nhân, tổ hợp tác, hộ và nhóm hộ gia đình. Toàn tỉnh chỉ có một đội tàu quốc doanh thuộc Công ty Xuất Nhập khẩu Côn Đảo (với 8 tàu khai thác khơi, tổng công suất 2.415 cv khai thác không hiệu quả). Các ngư trường khai thác chính của ngư dân Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây là vùng biển Bà Rịa - Vũng Tàu, cửa sông Cửu Long, Côn Sơn, Đông và Tây Mũi Cà Mau. Có sự di chuyển đến các ngư trường biển Tây theo mùa vụ, thường vào mùa gió Đông Bắc. Thời gian hoạt động trên biển của tàu thuyền trong năm đạt khá cao : tứ 200 – 250 ngày. Đối với những tàu cào lớn có thể hoạt động đến 300, 310 ngày/ năm hoặc hơn. Ngư trường Bà Rịa - Vũng Tàu có mật độ tàu thuyền cao, có hàng ngàn tàu thuyền di chuyển ngư trường đến khai thác theo mùa vụ. Sản lượng khai thác hải sản hàng năm của Bà Rịa - Vũng Tàu tăng khá nhanh, đặc biệt là nghề lưới kéo đánh cá bò ở Vũng Tàu có năng suất cao. 2. Thực trạng a. Khai thác thủy sản: Tàu thuyền trong các năm qua liên tục tăng về số lượng, công suất, có sự biến đổi lớn về cơ cấu nhóm công suất của đội tàu. (Theo số liệu của Chi cục BVNL thủy sản Bà Rịa - Vũng Tàu) Số tàu thuyền trong toàn tỉnh khá lớn và không ngừng sự gia tăng theo thời gian, nhất là đối với phương tiện có công suất lớn - khai thác xa bờ. Mức tăng số lượng tàu trong thời kỳ 1995 - 2002 là 52,4%; tốc độ tăng bình quân 6,2% /năm. Tương ứng với sự tăng trưởng về số lượng tàu, công suất tàu cũng được gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở thời kỳ 1997, 1998 có sự đột biến do việc đầu tư đóng mới và nâng cấp tàu thuyền để khắc phục hậu quả bão số 5 và vươn ra khai thác xa bờ. Mức tăng công suất tàu trong 'thời kỳ 1995 - 2002 là 232%; Tương ứng với tốc độ tăng bình quân 18,7% năm. Đây cũng là mức tăng khá so với vùng Nam bộ,cả SVTH: Phan Xuân Luân 6
Báo cáo thực tập lưới kéo nước. Công suất trung bình trên một đơn vị tàu đạt 40,6 cv/năm 1995 và tăng lên 88,3 cv/ năm 2002, vào loại cao nhất trong cả nước. Cơ cấu công suất nhóm tàu cũng thay đổi một cách rõ rệt. Nếu như ở những năm 1995, 1996 nhóm tàu công suất nhỏ hơn 90 cv chiếm xấp xỉ 90% thì đến những năm 2001 nhóm tàu này chỉ còn chiếm khoảng hơn 60%. Nhóm tàu công suất trên 90 cv từ 10%/năm 1995 tăng lên xấp xỉ 40% vào năm 2002. Nhóm tàu khai thác khơi, công suất từ 90 cv trở lên - năm 2002 thì đội tàu của tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có 1 .743 chiếc, chiếm 29% của cả nước (6.075 chiếc). Phân loại tàu thuyền của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu năm 2002 theo huyện. b. Nghề khai thác hải sản ở Bà Rịa – Vũng Tàu có ở hầu hết các huyện trong tỉnh (trừ huyện Châu Đức), nhưng tập trung lớn nhất ở huyện Long Đất và Tp.Vũng Tàu c. Máy móc, trang thiết bị, ngư cụ Công suất máy nằm trong khoảng từ 20 - 600 cv có cả máy thủy và máy bộ Hino lấp đặt trên tàu. Có khoảng 22 nhãn hiệu máy khác nhau, trong đó, chủ yếu là các máy của Nhật; và các máy Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đức... Các nhãn hiệu máy phổ biến: Yanmar, Daiya, Hino, Cummin, Misubishi, Caterpillar, Kubota, Isuzu, Komas, Đeadong, Deawo ....... Máy móc điện phục vụ hàng hải, khai thác có mặt của các loại máy như ra đa, định vị GPS, đàm thoại,... ở những tàu xa bờ. Số tàu có trang bị định vị 3.106 chiếc, chiếm 68% tổng số tàu thuyền máy, trang bị máy thông tin liên lạc 3.540 chiếc, chiếm 77% tổng số tàu thuyền máy. Loại máy cũng rất đa dạng, phong phú nhưng chủ yếu là những máy được sản xuất ở Nhật, Mỹ, Đức, Thái Lan; các hiệu máy thường gặp là: Furuno, Sonar, Galassy, Lowrance, Hondex.... Máy móc khai thác: Có máy tời thu dây (cáp léo, dây đỏi, dây giềng, dây câu), tời thu lưới (lưới kéo, lưới vây) phục vụ cho các nghề: lưới kéo, vây, rê, câu, dập ghẹ..... Vật liệu sử dụng chế tạo ngư cụ chủ yếu là các loại sợi tổng hợp PA (Nilon, Kapron), PE, PVC dạng sợi đơn và xe xoắn có độ bền cao ngay cả trong môi trường nước. Kích cỡ ngư cụ SVTH: Phan Xuân Luân 7
Báo cáo thực tập lưới kéo không lớn lắm: dài 15 ~ 60 m đối với lưới kéo; 300-1.000 m đối với lưới vây; 1.000 14.000 m đối với lưới rê. d. Tổ chức sản xuất và ngư trường khai thác Tổ chức khai thác hải sản theo hình thức doanh nghiệp tư nhân, tổ hợp tác, hộ và nhóm hộ gia đình. Toàn tỉnh chỉ có một đội tàu quốc doanh thuộc Công ty Xuất Nhập khẩu Côn Đảo (với 8 tàu khai thác khơi, tổng công suất 2.415 cv khai thác không hiệu quả). Các ngư trường khai thác chính của ngư dân Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây là vùng biển Bà Rịa - Vũng Tàu, cửa sông Cửu Long, Côn Sơn, Đông và Tây Mũi Cà Mau. Có sự di chuyển đến các ngư trường biển Tây theo mùa vụ, thường vào mùa gió Đông Bắc. Thời gian hoạt động trên biển của tàu thuyền trong năm đạt khá cao : tứ 200 – 250 ngày. Đối với những tàu cào lớn có thể hoạt động đến 300, 310 ngày/ năm hoặc hơn. Ngư trường Bà Rịa - Vũng Tàu có mật độ tàu thuyền cao, có hàng ngàn tàu thuyền di chuyển ngư trường đến khai thác theo mùa vụ. e. Sản lượng khai thác hải sản hàng năm của Bà Rịa - Vũng Tàu tăng khá nhanh Năng suất khai thác trên đơn vị công suất giảm, từ: 0,75 tấn/ cv năm 1995 xuống còn 0,38 tấn /cv năm 2002. Trung bình thời kỳ 1995 - 2002 giảm 9,2%/ năm. Năng suất khai thác trên lao động cao ở các năm 1995-1996, 2002 và giảm vào giữa thời đoạn. Thời kỳ 1995 - 2002 tốc độ tăng công suất bình quân hàng năm 18,7%, nhưng sản lượng chỉ tăng 6,2%/năm, nhỏ hơn 3 lần của sự tăng công suất. Mặt khác, năng suất bình quân của 1 cv giảm 8 ,8%/năm. Nguyên nhân giảm năng suất khai thác hải sản do chuyển đổi lựa chọn đối tượng thủy sản khai thác có giá trị hơn; do cường độ khai thác gần bờ tăng cùng với sự suy giảm của nguồn lợi. Năng suất khai thác đạt cao ở các nghề lưới kéo (đơn, đôi), lưới vây và đạt thấp ở các nghề câu, rê... nghề lưới kéo đánh cá bò ở Vũng Tàu có năng suất cao hơn nghề lưới kéo mực ở Phước Tỉnh vv.. Năng suất khai thác trên đơn vị phương tiện cao nhất thuộc về Tp. Vũng Tàu, huyện Long Đất và thấp nhất thuộc về Tx.Bà Rịa. Tp. SVTH: Phan Xuân Luân 8
Báo cáo thực tập lưới kéo f. Khai thác thủy sản nội địa + Nghề khai thác thủy sản trên các sông ngòi, kênh, rạch và đồng ruộng trũng ở Bà Rịa - Vũng Tàu cũng như ở ĐNB là một nghề truyền thống đã có từ lâu đời. Với những ngư cụ thủ công thô sơ có kích cỡ nhỏ. Chủ yếu là nhóm ngư cụ cố định: đăng, nỏ, đáy, đó ; nhóm ngư cụ đóng: lưới rê (lưới cước) các loại và nhóm câu. ở những sông lớn còn thấy các loại ngư cụ hoạt động có tính chủ động và có sản lượng tương đối như - lưới kéo tầng đáy loại nhỏ sử dụng các tàu kéo có công suất thấp (< 25 cv). Ngoài ra, tát cạn bắt kiệt vào mùa khô ở các thủy vực nồi địa cũng rất sôi động và đem lại sản lượng đáng kể. + Tuy nhiên, diện tích thủy vực nội địa của tỉnh khá nhỏ, chỉ có 10.990 ha, trong đó, 2.066 ha mặt nước hồ phục vụ cho nuôi thủy sản; 8.924 ha diện tích còn lại là các mặt nước sông suối có nguồn lợi thủy sản tự nhiên cho khai thác. Diện tích các thủy vực thực sự có khả năng phục vụ cho khai thác tự nhiên khoảng 6.540 ha. Khả năng khai thác thủy sản nội địa trên địa bàn tỉnh ước khoảng 300 tấn/năm. II. NGƯ TRƯỜNG VÀ NGUỒN LỢI THỦY SẢN 1. Điêu kiện tự nhiên và Ngư trường khai thác Chế độ khí hậu nhiệt đới gió mùa thuộc vùng duyên hải Nam bộ (NB), gần xích đạo, nền nhiệt cao, ít phân hoá theo mùa. Tuy vậy khí hậu trong tỉnh cũng hình thành 2 mùa rõ rệt: mùa khô gần 5 tháng (tháng 12- SVTH: Phan Xuân Luân 9
Báo cáo thực tập lưới kéo tháng 4); mùa mưa gần 7 tháng (tháng 5/tháng II); Có nhiều loại gió hoạt động, đổi chiều theo mùa. Gió thịnh hành là gió Đông Bấc, có tần suất 30-50% vào mùa Đông, và gió mùa Tây Nam có tần suất 60 - 70% vào mùa Hè. Tốc độ gió không cao, cực đại không vợt quá 30 m/s. Dông nhiều, tháng cao nhất là tháng 5 (có 20 ngày dông). ít bão. Biển của tỉnh thuộc vùng biển Đông Nam Bộ. Diện tích vùng đặc quyền kinh tế của biển ĐNB khoảng 297.000 km2, gấp trên 150 lần ( 150,37 lần) diện tích tự nhiên phần đất liền và hải đảo của tỉnh ( 1.975 , 1 5 km2 - NGTK tỉnh BRVT năm 2001). Độ sâu 50 m nước cách bờ 40-60 hải lý. Nền đáy bằng phẳng, ít dốc; chất đáy phổ biến là bùn, cát, vỏ sò, trong đó đáy bùn chiếm khoảng 50% diện tích. Tỉnh có 106 km chiều dài bờ biển (từ xã Bình Châu đến giáp Cần Giờ) và trên 110 km đờng bờ ven đảo. Có 6 cửa lượng lạch. Có một quần đảo Côn Sơn ở ngoài khơi (l đơn vị huyện). Có vùng rạn khoảng 7,5 km2. Biển ĐNB nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, có ảnh hưởng chế độ khí tượng hải văn, thiên về khí hậu xích đạo. Nhiệt độ trung bình của nước biển dao động 27,6 - 29,8('C, luôn cao hơn nhiệt độ không khí 1,5 - 3 độ; nồng độ muối trung bình 31 - 34%o (ppt) và có sự khác biệt theo mùa, vùng và tầng nước; đặc biệt sự khác biệt tập trung ở vùng nước cửa sông giữa mùa ma và mùa khô chênh lệch 5 - 8%o. Vùng biển chịu ảnh hưởng chủ yếu của 2 loại gió mùa Đông Bắc và Tây Nam theo mùa rõ rệt, cường độ gió không cao, ít có bão xây ra (tần suất 4,2%/năm), hàng năm cho phép các tàu thuyền đánh cá hoạt động khoảng 250 ngày. Tuy nhiên, vùng biến này có nhiều dông nhất trong năm, trung bình 100 - 140 ngày dông/năm. Khi có bão xây ra thường đi kèm hiện tượng nước biển dâng cao 2 - 3 m, có hại tới các công trình ven biển. Thủy triều thuộc chế độ bán nhật triều không đều, biên độ triều 3 - 4 m; ảnh hưởng của thủy triều sâu vào đất liền 170 km đối với hệ thống sông Đồng Nai. Trong vùng biển có các vùng nước trồi, nước chìm, hình thành 5 bãi cá chính (Bắc Cù Lao Thu, Nam Cù Lao Thu, Côn Sơn, Cửa Sông Cửu Long, Ngư trường cá nối Vũng Tàu - Phan Thiết). Có 4 bãi tôm (Cù Lao Thu, Nam Vũng Tàu, cửa sông Cửu Long, Đông Nam SVTH: Phan Xuân Luân 10
Báo cáo thực tập lưới kéo mũi Cà Mau). Có 3 bãi mực, mực tập trung cao ở biển Phan Thiết và Vũng Tàu - côn Đảo. 2. Nguồn lợi thủy sản a. Sinh vật phù du và động vật đáy biển Đông và Tây Nam bộ Về thực vật phù du trong hai vùng biển Đông và Tây Nam bộ đã xác định được 260 loài trong đó có 170 loài có ở vùng biển Tây, bao gồm ngành tảo silic (Bacillarieophyta), ngành tảo lam (Cyanophyta), ngành tảo giáp (Pyrophyta). Vùng biển gần bờ ở cả hai phía có số lượng thực vật phù du khá phong phú. Về động vật phù du đã xác định được 229 loài, không kể nguyên sinh động vật (Protozoa). Khối lượng của động vật phù du thuộc vùng biển không thua kém các vùng biển cùng vĩ độ khác. Các vùng tập trung các động vật phù du thường phân bố bên cạnh các vùng tập trung của thực vật phù du. Động vật đáy ở vùng biển gần bờ 30 m nước sâu (66 000 km2) biển Nam bộ dao động trong khoảng 399.200 -748.900 tấn (của ĐNB: 180.200-328.550 tấn trong diện tích 37.800 km2). Động vật đáy ở vùng biển xa bờ 200 m nước sâu (diện tích 192.100 km2) biển Nam bộ dao động trong khoảng 1.090.400 tấn (của ĐNB: 770.700 tấn, trong diện tích 163.000 km2). b. Nguồn lợi thủy sản Việc xác đình trữ lượng của vùng biển Nam Bộ (NB) chính xác là một việc khó vì chưa có các tài liệu điều tra khoa học mới. Sau khi đối chiếu các nguồn tài liệu; chọn trữ lượng cá, tôm, mực là 2.708.124 tấn và khả năng khai thác 1.082.189,5 tấn để làm cơ sở nghiên cứu quy hoạch (Bộ thủy sản năm 1999) (Nguồn : Bộ thủy sản tháng 8//999 - Viện Nghiên cứu Hải sản Hải Phòng, 9//997) Nguồn lợi giáp xác: ở vùng biển Việt Nam đã bất gặp 225 loài tôm thuộc 68 giống của 21 họ tôm biển khác nhau, trong đó, họ tôm hẹ có số lượng loài đông nhất: 77 loài chiếm 34,22%. Biển Đông Nam bộ là nơi có SVTH: Phan Xuân Luân 11
Báo cáo thực tập lưới kéo nguồn lợi tôm lớn nhất Việt Nam, tập trung nhiều loài tôm có giá trị kinh tế cao. Năng suất tôm ở các mẻ lới đã có xu thế suy giảm, nhất là sau năm 1979 đến nay. Động vật chân đầu Cephalopoda (mực): Biển Việt Nam có 53 loài động vật chân đầu, riêng vùng biển Đông Nam bộ chiếm 40 loài. Những loài có giá trị kinh tế là mực Ống và mực Nang các loại. Lớp hai vỏ (Bivalvia): Biển Việt Nam xác định được 13 họ với 26 loài 2 mảnh vỏ trong đó có các loại có sản lượng khá lớn và có giá trị kinh tế cao như Trai Ngọc, Nghêu, Sò, Điệp.... Khu hệ hải sản của vùng biển quan hệ với phức hệ nhiệt đới, chịu ảnh hưởng của phức hệ đại dương và xích đạo nên thành phần loài cá, tôm, mực, đặc sản thể hiện khá đa dạng và phong phú. Cá đã điều tra được 661 loài, 319 giống thuộc 138 họ, trong đó họ cá mối (mối vạch, mối thường) và họ cá khế (chủ yếu là cá nục) chiếm tỷ trọng cao về giống loại và cơ cấu sản lượng. Những loài có sản lượng trên 1% tổng sản lượng theo thống kê nhiều năm có tới 11 họ . Tôm đã xác định được 35 loài thuộc 2 họ tôm he (Penaeidae) có 7 giống và họ tôm vỗ scyllarirdael có 2 giống. Trong số 35 loài tôm kể trên, số loài có giá trị kinh tế và xuất khẩu chiếm đến 50%. Nhiều loài cua, ghẹ có giá trị kinh tế cao, tập trung ở khu vực thềm các đảo và ven bờ. Trong vùng biển Nam bộ (ĐNB và Tây Nam bộ) có 6 bãi cá; 5 bãi tôm; 3 bãi mực tốt nhất Việt Nam. Sáu bãi cá chính có tên là: Côn Sơn, cửa sông Tiền - sông Hậu, cù lao Thu, ngư trường cá nổi, ngư trường biển Tây. Đặc trưng chủ yếu của chúng được mô tả như sau : Bãi cá Bắc Cù Lao Thu có độ sâu 50-200 m, chất đáy là bùn. Diện tích có thể khai thác được khoảng 6.041km2. Khả năng khai thác cho phép 9.120 tấn/năm. Bãi cá Nam Cù Lao Thu có diện tích 7.563 km2. Trữ lượng 53.000 tấn (44.070- 62.320 tấn), khả năng khai thác cho phép 15.960 tấn/năm. Trữ lượng 14.000 tấn , khả năng khai thác 7.000 tấn/năm. SVTH: Phan Xuân Luân 12
Báo cáo thực tập lưới kéo Bãi các Côn Sơn có diện tích 7.331 km2. Trữ lượng 28.620 tấn(15.284 – 41.986 tấn), khải năng khai thác cho phép 14.300 tấn/năm. Bãi cá cửa sông Cửu Long có diện tích khoảng 3.200 km2. Trữ lượng 14.000 tấn, khải năng khai thác 7.000 tấn/ năm. Ngư trường cá nổi quan trong nhất phải kể đến là ngư trường biển Vũng Tàu và khu vực biển Phan Thiết có năng suất khai thác cao. Cá nổi lớn thành phần chủ yếu là cá Ngừ thuộc họ cá Thu Ngừ (Scombridae) ngoài ra còn một số loài khác như cá Kiếm (họ Xiphiidae), cá Nhám (Richahthidae), một số họ thuộc loại cá Nục (Carangidae), cá Chuồn (Exocoetidae) di cư theo mùa thành từng đàn. Trong 4 khu vực tập trung có 3 khu vực gần bờ, chỉ có khu vực Cù Lao Thu gồm một số loài cá mang đặc tính vùng nước sâu: Vùng gần bờ từ Phan Thiết đến Vũng Tàu; Vùng Cửa sông Cửu Long; Vùng biển gần Côn Đảo; Vùng biển Cù Lao Thu (đảo Phú Quý) với trung tâm là l0030' N và 1,0900' E. Bãi tôm Cù Lao Thu: phân bố rộng ở phía Đông Cù Lao Thu từ 8 - 12 độ vĩ độ Bắc và l08,50 kinh độ Đông, phạm vi tập trung khoảng 90 - 110 vĩ độ Bắc và 1,090-1100 kinh độ Đông. Độ sâu khai thác từ 70-600 m, trong đó khu có sản lượng cao ở độ sâu 150-250 m; sản lượng bình quân cao nhất có thể đạt 200-250 kg/h. Đây là ngư trường tôm biển sâu có triển vọng nhất Việt Nam. Các loại tôm khai thác có giá trị cao, nhất là tôm vỗ. Bãi tôm Nam Vũng Tàu: có diện tích khoảng 2.750 km2, độ sâu 5-35 m, chủ yếu là 5- 32 m; năng suất khai thác bình quân từ 5-20 kg/h, cao nhất là 56 kg/h, thấp nhất là 2 kg/h. Mật độ bình quân tứ 63-98 kg/km2, nơi cao nhất đạt 1.250 kg/km2. SVTH: Phan Xuân Luân 13
Báo cáo thực tập lưới kéo CHƯƠNG II TÀU THUYỀN VÀ TRANG THIẾT BỊ KHAI THÁC I. VỎ TÀU Tàu luới Kéo thuộc kiểu tàu luới Kéo đôi tầng đáy. Kiểu dắt luới phía đuôi tàu do đó nó giảm lực cản do bị thân tàu quay và khả năng cơ giới hóa, tự động hóa cao. Tàu Kéo gồm hai tàu là tàu cái và tàu đực. 1. Tàu Cái Tàu Cái mang số hiệu BV98688TS do thuyền truởng Phạm Bá Dửng điều khiển. Tàu có các đặc điểm chính như sau: Vật liệu vỏ tàu: Gỗ Năm đóng: 2010 Tải trọng: 70 (tấn) Công suất máy: 700 cv Ký hiệu máy: Cummins Nơi sản xuất: Mỹ Tốc độ tự do: 9 hl/h Tốc độ kéo luới: 3 hl/h Số nguời làm việc trên tàu: 12 Số hầm chứa cá: 8 Tàu cái có kích thước lớn hơn tàu đực và tất cả lưới cũng như các trang thiết bị khai thác được sắp xếp trên tàu cái. SVTH: Phan Xuân Luân 14
Báo cáo thực tập lưới kéo 2. Tàu Ðực Tàu Ðực mang số hiệu BV8874TS do thuyền truởng Nguyễn Minh Tuấn điều khiển. Tàu có các ñặc ñiểm chính nhu sau: V ật liệu vỏ tàu: Ghỗ Năm đóng: 2000 Tải trọng: 40 (tấn) Công suất máy: 500 cv Ký hi ệu máy: Cummins Nơi sản xuất: Mỹ Tốc độ tự do: 8 hl/h Tốc độ kéo luới: 3 hl/h Số nguời làm việc trên tàu: 3 Số hầm chứa cá: 6 Tàu đực ngoài việc dắt lưới còn dùng để trở lương thực, dầu, đá và một số trang bị khác phục vụ trong quá trình khai thác. 8 7 6 7* 5 4 3 2 1 3,5m 3,15m 14 10 9 13 11 12 5,45m 5,6m 21m Hình 1: Tàu cái SVTH: Phan Xuân Luân 15
Báo cáo thực tập lưới kéo 8 7 6 7* 5 4 3 2 1 2,7m 2,35m 14 10 9 13 11 12 4,85m 5m 18m Hình 2: tàu đực 1: Đền sau lái, 2: đèn mạn, 3: dàn phơi mực, 4: cờ quốc gia, 5: đèn cột, 6: trụ cẩu, 7: móc cẩu, 7*: dây cẩu, 8: giá đặt neo, 9: bánh lái, 10: chân vịt, 11: máy khai thác, 12: con lăn hướng cáp, 13: cọc bich, 14: vỏ tàu III. THỜI GIAN KHẤU HAO VỎ TÀU Tàu là tàu đóng mới hoàn toàn, theo tìm hiểu kinh nghiệm của các ngư dân thì thời gian khấu hao vỏ tàu từ 35 – 45 năm. IV. GIÁ THÀNH VỎ TÀU 1. Tàu Cái: - Năm đóng: 2010 - Giá tiền khi đóng: 1.200.000.000 (VNĐ) - Giá tiền hiện tại: 1.100.000.000 (VNĐ) 2. Tàu Ðực - Năm đóng: 2000 - Giá tiền khi đóng: 800.000.000 (VNĐ) - Giá tiền hiện tại: 550.000.000 (VNĐ) IV. MÁY TÀU 1. Máy chính SVTH: Phan Xuân Luân 16
Báo cáo thực tập lưới kéo Hình 3: Máy chính TT Máy chính tàu cái Máy chính tàu đực Năm mua 2010 2000 Giá tiền khi mua 500.000.000 (vnd) 400.000.000 (vnd) Giá tiền hiện tại 450.000.000 (vnd) 260.000.000 (vnd) Bảng 1: Giá thành máy chính 2. Máy phụ: Hai tàu luới Kéo đều sử dụng máy phụ để phát điện. Máy phụ đuợc sử dụng trên hai tàu có công suất và nhãn hiệu như nhau. - Công suất máy: 15 cv - Giá thành ( kể cả dinamo): 20.000.000 (vnd) Hình 4: Máy phụ V. TRANG THIẾT BỊ KHAI THÁC 1. Máy tời Máy tời là máy thu dây kéo và dây đỏi. Máy tời đuợc sử dụng từ trích lực từ động cơ chính. Máy đuợc kết hợp trang bị hai loại tang: tang cuốn cáp và tang ma sát. - Sức kéo: 5 (tấn) - Tốc độ thu: 1000m/25 phút ( 40m/ph) - Giá tiền: 100.000.000 (vnd) a. Tang cuốn cáp: Tang cuốn cáp trên tàu ñuợc sử dụng là loại tang thành cao và đuợc đặt trên boong khai thác phía truớc cabin. Tang vừa có khả năng thu dây và cáp vừa chứa dây và cáp và nó là thiết bị rất quan trọng trên tàu lưới kéo. Cấu tạo: SVTH: Phan Xuân Luân 17
Báo cáo thực tập lưới kéo 1 2 3 4 5 6 Hình 5: cấu tạo tời thu cáp 1- Tang ma sát 2- Tang thành cao (thành bên) 3- Trục ống tang 4- Ly hợp vấu và phanh 5- Hộp số giảm giảm tốc 6- Trục dẫn lực từ động cơ chính Tang thành cao có d ông tan g =30 cm , d thanh tan g =120 cm với sức chứa 1000m cáp. Nguyên lý làm việc: Dây hoặc cáp được cố định một đầu vào trục ống tang (3), sau đó dây hoặc cáp đuợc thu (thả) nhờ chuyển động quay tròn của tang. Ðể tang chuyển động quay tròn thì nguời ta đóng ly hợp vấu (4) lại. Hộp giảm tốc (5) có tác dụng tăng (giảm) tốc độ quay của tang và chuyển chiểu quay của tang. Trục dẫn lực từ động cơ chính (6) có tác dụng dẫn lực từ động cơ chính làm cho tang hoạt động. Hình 6: Máy tời thu cáp trên tàu b. Tang ma sát: Tang dùng để kéo neo và kéo dây cẩu luới lên tàu. Hình 7: Tang ma sát đơn 2. Hệ thống cẩu SVTH: Phan Xuân Luân 18
Báo cáo thực tập lưới kéo Hệ thống cẩu là một thiết bị cơ giới không thể thiếu trên các tàu lưới Kéo. Hệ thống cẩu đuợc trang bị trên cả 2 tàu và đước bố trí trên boong khai thác ( phía trước ). - Tàu Cái : Trụ cẩu cao 8 (m), sức cẩu 5 ( tấn) - Tàu Ðực: Trụ cẩu cao 6,5 (m), sức cẩu 2,5 – 3,5 (tấn) Hình 8: trục cẩu Cấu tạo của thiết bị cẩu gồm: Trụ cẩu, ròng rọc đôi, dây cẩu. Thiết bị cẩu hoạt động cùng với máy tời để cẩ lưới lên tàu. 3. Hệ thống ròng rọc định hướng Ròng rọc hướng dùng để lăn và định hướng dây và được đặt ở bên mạn phải tàu. Số lượng: 4 chiếc. 4. Máy điện hàng hải Hình 9: Máy điện hàng hải Tên máy Năm Giá mua Hiệu Nơi sản Ghi mua xuất chú La bàn 2010 300.000 Tấn lực Việt nam Máy định vị vệ 6.600.000 Furuno GP Nhật bản Máy tinh 31 cũ Máy thông tin tầm 3.400.000 Sea Eagle Taiwan Máy gần 6900 cũ Máy thông tin tầm 2010 15.000.000 ICOM 707 Nhật bản xa Rada Máy dò cá SVTH: Phan Xuân Luân 19
Báo cáo thực tập lưới kéo Bảng 2: Máy điện hàng hải trên tàu luới Kéo(tàu Cái) Tên máy Năm Giá mua Hiệu Nơi sản Ghi mua xuất chú La bàn 2000 200.000 Tấn lực Việt nam Máy định vị vệ 2000 7000.000 Furuno GP Nhật bản tinh 32 Máy thông tin tầm 2000 3.400.000 Sea Eagle Taiwan gần 6900 Máy thông tin tầm xa Rada Máy dò cá Bảng 3: Máy điện hàng hải trên tàu luới Kéo (tàu Ðực) CHƯƠNG III NGƯ CỤ Tầng nuớc đánh bắt: Tầng đáy Chiều dài kéo căng toàn bộ vàng luới: 74,54 m Chiều dài giềng phao: 40 m Chiều dài giềng chì: 45 m Tốc độ kéo luới: 3 hl/h I. CẤU TẠO TỔNG THỂ LƯỚI KÉO ĐÁY 35m day cap Ø 14 27phao nhua Ø 200 10 9 7 phao nhua nho 8 7 5 4 150m day cap Ø 17 6 3 2 1 16 11 12 500m day cap keo Ø 17 14 15 35m day cap Ø 30 13 80m PP Ø 30 Hình 10: Cấu tạo tổng thể lưới kéo đáy 1.Dây kéo lưới 9. Giềng phao 2. Bộ phận lien kết 10. Phao SVTH: Phan Xuân Luân 20