Bệnh Viêm Gan Do Mỡ Ðọng
Trong Gan (Steatosis)
Viêm gan do đọng mỡ trong gan không phải vì uống rượu, nhưng
thường liên hệ với hội chứng biến dưỡng. Bệnh gan có mỡ ảnh hưởng phân
hóa tố trong gan. Chúng ta thường phân biệt viêm gan đọng chất mỡ không
uống rượu, vơí viêm gan uống rượu, và những bệnh viêm gan khác do nhiễm
siêu vi trùng gây nên. Trước đây, người thường gọi là bệnh viêm gan do mỡ
không phải do uống rượu. Gan có mỡ không uống rượu tăng cao nguy cơ
phân hóa tố nhiều nhất trong mọi thứ viêm gan tại Hoa Kỳ.
Nguy cơ gan không uống rượu, có mỡ, tăng cao khi bệnh nhân bị
mập. 2/3 bệnh nhân có trọng khối cơ thể cao, body mass index (IBM) từ
30kg/ m2 trở lên. 90% bệnh nhân với chỉ số IBM cao quá 39kg trong một
mét vuông có bệnh gan chứa mỡ.
Những cơ nguyên gây bệnh gan có mỡ (steatosis) liên hệ mập phì, tiêu
đường, mỡ cao trong máu (hypertriglyceridemia). Phần lớn những bệnh
nhân bị gan cao mỡ không có triệu chứng. Tuy nhiên bệnh nhân thường than
phiền mệt mỏi, nặng bụng bên mặt, hay đau bụng. 50% bệnh nhân bị lớn
gan. Triệu chứng thử nghiệm gồm có: 1) tăng cao phân hóa tố (men) gan
ALT và LST, gấp 4 lần bình thường. Tuy nhiên cũng có người bị viêm gan
do mỡ không làm cao phân hóa tố trong gan. Gamma-glutamyltransferase
(GGT) và alkaline phosphatase có thể tăng cao trong máu.
Siêu âm gan tìm hiểu mỡ cấu tạo trong gan, nhạy cảm 82-89% và đặc
thù 95%.
Bác sĩ thường khhông dùng cách chụp hình cắt lớp vì không nhạy cảm
hơn siêu âm mà lại còn mắc tiền hơn. Cũng có trường hợp làm thiết gan để
định bệnh mỡ trong gan không do uống rượu. Tuy nhiên, cần làm sinh thiết
gan khi phân hóa tố (men) trong gan cứ tăng cao mãi.
Khám bệnh nhân viêm gan trước nhất phải hỏi bệnh nhân có chắc
chắn uống rượu hay không Phải thử nghiệm viêm gan gồm có ALT, AST,
alkaline phosphatase, huyết thanh bilirubine, đo độ albumin, tính thời gian
prothrombine, truy tầm siêu vi trùng viêm gan. Cần chụp hình gan nhất là
siêu âm gan.
Khi bệnh nhân bị viêm gan không do uống rượu thì cần nhất phải chú
ý hội chứng biến dưỡng bệnh xơ cứng tim mạch. Điều trị bằng cách giảm
ALT, AST, và GGT, cũng như giảm mỡ trong gan. Hiện giờ chưa có nghiên
cứu liên hệ gan mỡ không uống rượu với tử vong.
Điều trị sơ khởi là khuyến cáo bệnh nhân tập thể dục thường xuyên,
giảm cân lượng, điều trị bệnh tim mạch đúng mức, nhất là trong trường hợp
bệnh nhân bị cao mỡ và tiểu đường. (American Family Physicians, 73: 1961,
2006).
Thêm những nghiên cứu mới liên hệ viêm gan do mỡ đọng trong gan:
1) Theo Bs Giorgio Bedogni thì phần lớn bệnh gan mỡ nhiều ở người
tây phương.
Bệnh thường phối hợp với hội chứng biến dưỡng. Định bệnh gan
không uống rượu tương đối khó khăn. Phân biệt viêm gan mỡ không uống
rượu với viêm gan do uống rượu bằng phương pháp tế bào học. Ngoài ra còn
dùng siêu âm xác định mỡ trong gan
Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D.