Bệnh Xơ vữa động mạch

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:31

Thêm vào BST

Báo xấu

206
lượt xem 27
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xơ vữa động mạch là bệnh tác động đến động mạch (cũng như tĩnh mạch nếu nó được phẫu thuật di chuyển đến nơi khác để làm chức năng của động mạch). Về mặt đại thể, nó có biểu hiện là thành mạch máu trở nên "xơ cứng" bởi các sang thương được gọi là mảng xơ vữa phát triển trong thành mạch. Vào giai đoạn muộn, mảng xơ vữa có thể gây hẹp lòng mạch và làm hạn chế lưu lượng máu trong đó. Nó cũng có thể vỡ ra và trôi theo dòng máu làm tổn thương các...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bệnh Xơ vữa động mạch

BỆNH XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH (ARTHEROSCLEROSIS)
Mục tiêu: 1. Nêu được phân loại mức độ tổn thương của XVđM theo hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ. 2. Mô tả được tổn thương đại thể và vi thể của XVđM, biến chứng của XVđM. 3. Nêu được các yếu tố nguy cơ và các giả thuyết cơ bản về cơ chế bệnh sinh của XVđM.
1. ĐẠI CƯƠNG BỆNH XƠ CỨNG ĐỘNG MẠCH (ARTERIOSCLEROSIS) LÀ MỘT NHÓM NHƯNG BỆNH GÂY DÀY VÀ MẤT TÍNH ĐÀN HỒI CỦA THÀNH ĐỘNG MẠCH. BÖNH XC®M XV®M BÖnh Monckeberg X¬tiÓu ®M
ĐỊNH NGHĨA: XVĐM LÀ MỘT BỆNH THẦM LẶNG VÀ TIẾN TRIỂN HẦU NHƯ BẮT ĐẦU TỪ KHI SINH RA VÀ CÓ ĐẶC ĐIỂM HỠNH THÀNH NGÀY CÀNG NHIỀU NHỮNG MẢNG VỮA MỠ Ở LỚP ÁO TRONG CỦA CÁC ĐỘNG MẠCH CHUN VÀ NHỮNG ĐỘNG MẠCH CƠ CÓ KÍCH THƯỚC TRUNG BỠNH VÀ LỚN.
2. Cơ chế của xơ vữa động mạch 2.1. Bệnh căn C¸c yÕu tè nguy c ¬ c hÝnh C¸c yÕu tè nguy c ¬ phô C¸c yÕu tè kh«ng thay ®æ i ® îc - Tuæi cao - BÐo phì - Giíi nam - Lêi ho¹t ®éng thÓ chÊt - TiÒn sö gia ®ình - Stress - C¸c bÊt thêng vÒ gen - ThiÕu hôt estrogen sau m·n kinh - ChÕ ®é ăn nhiÒu carbohydrate C¸c yÕu tè c ã thÓ kiÓm s o¸t ®îc - Tăng lipid m¸u - Rîu - Tăng huyÕt ¸p - Lipoprotein - Hót thuèc l¸ - ChÕ ®é ăn nhiÒu mì kh«ng - Đ¸i th¸o ®êng b·o hoµ.
2.2. Bệnh sinh • Tổn thương nội mô mạn tính, dẫn tới rối loạn chức năng của tế bào nội mô như: tăng tính thấm của tế bào nội mô và tăng sự kết dính bạch cầu. • Lipoprotein ngấm vào thành mạch, chủ yếu là LDL, với choresterol có trọng lượng phân tử cao. • oxy hoá các lipoprotein. • Sự kết dính của các bạch cầu đơn nhân (và các bạch cầu khác) vào tế bào nội mô kèm theo sự di cư của bạch cầu đơn nhân vào lớp áo trong và sự chuyển dạng của chúng trở thành các đại thực bào và tế bào bọt.
• Sự kết tụ tiểu cầu. • Sự giải phóng các yếu tố từ các tiểu cầu đã được hoạt hoá, đại thực bào hay các tế bào nội mô gây ra sự di cư của các tế bào cơ trơn từ lớp áo giữa vào lớp áo trong. • Sự tăng sinh của các tế bào cơ trơn vào lớp áo trong và sự phát sinh của chất nền ngoại bào dẫn đến sự lắng đọng của collagen và các proteoglycan. • Tăng cường sự lắng đọng lipid vào trong tế bào (đại thực bào và các tế bào cơ trơn) và ngoài tế bào.
3.Gi¶i phÉu bÖnh c ña bÖnh XVĐM 3.1. Ph©n lo ¹i XVĐM - Độ 0: các tổn thương xơ mỡ ở giai đoạn đầu với sự lắng đọng các hạt mỡ ở lớp áo trong, chưa nổi rõ trên mặt động mạch. - Độ I: hỡnh thành chấm hoặc những vạch mảnh, màu vàng đục, nổi rõ trên bề mặt động mạch, có thể hợp thành từng mảng nhỏ. - Độ II: hỡnh thành những mảng lớn nổi cao trên mặt động mạch, bao gồm chủ yếu những mô xơ do phản ứng quá sản ở vùng tổn thương có màu trắng đục hay máu trắng xám. - Độ III: tổn thương phức tạp: loét, chảy máu, hoại tử hoặc huyết khối, có thể kèm theo calci hóa ở vùng trung tâm hoại tử. - Độ IV: thành động mạch calci hóa, đôi khi xương hóa làm vách động mạch rất cứng.
Ph©n lo ¹i vµ c ¸c týp m« häc C¸c thø tù C¸c c ¬ c hÕ C¸c g iai ®o ¹n Mè i liªn hÖ víi c hÝnh ph¸t triÓn c hÝnh c ña ph¸t triÓn (the o triÖu c hø ng sù ph¸t thê i g ian c ủa l©m s µng II IV III triÓn tæ n c uộc đời) th¬ng Týp 1 (ban ®Çu) tæ n th¬ng c hØ bao g åm ®¹i thùc bµo vµ I tÕ bµo khæ ng lå Tõ thËp niªn Týp 2 (d¶i mì) tæ n th¬ng c hñ ®Çu yÕu lµ s ù l¾ng ®äng mì bªn II Kh«ng cã tro ng tÕ bµo biÓu hiÖn Ph¸t triÓn l©m sµng Týp 3 (trung b ình) tæ n th¬ng chñ yÕu do bao g åm nh ững tæ n th¬ng sù l¾ng c ña týp 2 vµ mé t phÇn nhá s ù III l¾ng ®äng lipÝt ë bªn ng o µi tÕ ®äng lipit bµo Tõ thËp niªn thø Týp 4 (m¶ng x¬ v ữa) tæ n th 3 ¬ng bao g åm c ¸c tæ n th¬ng týp 2 c ïng víi trung t©m l¾ng IV ®äng lipÝt bªn ng o µi tÕ bµo Týp 5 (khối x¬ v ữa) tæ n th¬ng g åm tæ n th¬ng c ã trung t©m Kh«ng cã lµ lipÝt vµ líp vá x¬, hay c ã Tăng sinh biÓu hiÖn nhiÒu ổ c hø a nhiÒu lipÝt vµ V c¸c sîi c¬ l©m sµng nhiÒu líp ¸o x¬ ho Æc l¾ng tr¬n vµ Tõ thËp niªn thø hoÆc cã triÖu ®äng c anxi ho Æc tæ c hø c x¬ collagen chøng râ rÖt 4 Týp 6 (biÕn c hø ng ) bao g ồm trªn l©m sµng nh ững tæ n th¬ng bÒ mÆt, T¾c m¹ch,
3.2. Hỡnh ảnh đại thể - Kích thước: đường kính từ 0,3 đến 1,5 cm nhưng đôi khi các mảng xơ vữa có thể tập trung lại thành các mảng lớn hơn. - Màu sắc: lúc đầu trắng xám, sau vàng đục, xẫm đen nếu có chảy máu. - Hỡnh dạng: có thể hướng dọc, hướng ngang, thường tròn, hơi dài, có khi nổi cao như hỡnh núi, nhất là khi có vôi hoá và huyết khối đi kèm; hay gặp ở đoạn dưới của động mạch chủ bụng. - Tính chất: lúc mới hỡnh thành còn chun, chắc, sau cứng xơ, sau nữa trở nên rắn khi bị vôi hoá.
- Mặt trên: bóng khi có nội mô che phủ. Ráp gợn, mất nhẵn khi bị loét. - Mặt cắt mảng xơ mỡ: + Mặt ngoài nông có một lớp mô liên kết xơ, thoái hoá kính. + Phía dưới là các chất xốp màu vàng nhạt, có khi khô như bột, có khi ướt nhão giống như mỡ, như vữa.
Khi tiến triển, mảng xơ mỡ biến đổi như sau: - Loét: mặt ngoài mất nhẵn, phủ huyết khối to hay nhỏ. Loét nông hoặc sâu do các mảng vôi và huyết khối có thể bong ra gây nên, có thể là nguyên nhân gây tắc mạch (embolus) ở xa và phồng mạch tại chỗ (phồng mạch tách).
- Vôi hoá: sinh ra những mảng có bờ dày, rất rắn, khó cắt. Mảng vôi có thể cao lên một cách thất thường, hướng dọc theo dòng máu chảy, giống như dãy núi, ở kẽ các dãy núi đó là những huyết khối to hoặc nhỏ. - Chảy máu khi các mảng xơ vữa long ra vỡ các mảng xơ vữa được nuôi dưỡng bằng các huyết quản tân tạo. - Huyết khối: mảng xơ vữa long dễ dàng làm tổn thương thành động mạch, tạo điều kiện cho huyết khối (thrombolus) phát sinh. ở giữa các mảng xơ vữa, thành động mạch dày và xơ, màu xám có khi bị răn rúm theo chiều dọc, do co lại
3.3. Hỡnh ảnh vi thể ĐÇu tiªn xuÊt hiÖn sù l¾ng ®äng cña nhỮng h¹t mì ë líp ¸o trong cña ®éng m¹ch, t¹o thµnh c¸c d¶i mì (fatty streak)
Các dải mỡ: Các dải mỡ xâm lấn không đáng kể vào trong lòng mạch do đó không dẫn đến các cản trở huyết động. Các dải mỡ này có thể là yếu tố báo hiệu trước sự xuất hiện nhiều hơn các mảng xơ vỮa. Các dải mỡ bắt đầu bằng sự xuất hiện các chấm phẳng có màu vàng (các chấm mỡ) có đường kính < 1mm và liên kết lại thành các dải mỡ dài ≥1cm. Các dải mỡ: các tế bào đại thực bào chứa đầy mỡ với tế bào lympho T và lipid ngoại bào.
M¶ng x¬ v Ữa gåm 3 phÇn chÝnh: (1) C¸c tÕ bµo: c¸c tÕ bµo c¬ tr¬n, c¸c ®¹i thùc bµo, vµ c¸c b¹ch cÇu. (2) ChÊt nÒn ngo¹i bµo: c¸c sîi collagen, c¸c sîi chun vµ c¸c proteoglycan. (3) M¶ng lipid néi bµo vµ ngo¹i bµo. TØ lÖ cña 3 thµnh phÇn nµy kh«ng gièng nhau giỮa c¸c m¶ng x¬vỮa, t¹o ra tÝnh ®a d¹ng cña c¸c m¶ng x¬vỮa.
- Cấu tạo của vỏ xơ: các tế bào cơ trơn, bạch cầu và mô liên kết. - Khu vực tế bào ở bên dưới, cạnh lớp vỏ bao gồm các đại thực bào, tế bào cơ trơn và các tế bào lympho T. - Trung tâm là một nhân hoại tử trong đó các chất mỡ phân bố một cách hỗn loạn, các khe chứa tinh thể cholesterol, các mảnh vụn tế bào, các tế bào bọt chứa lipid, các sợi fibrin, các cục máu đông và các protein
- Xung quanh vùng tổn thương xơ vỮa có sự tăng sinh các huyết quản tân tạo.