Tôi đã ở Hotan trong một tháng. Trong quá trình làm việc, tôi đi nhiều
nơi dọc theo sông Hotan. Lái xe của tôi là một người Duy Ngô Nhĩ, và
một hôm anh ấy hỏi tôi có muốn gặp vài dân địa phương không. Tôi
muốn. Thế là anh đưa chúng tôi đi chừng một tiếng, tới một ngôi làng
dưới chân núi Kunlun (Côn-lôn). Dãy núi này đã bị việc khai thác ngọc
cạp vào trông đến kinh, như một quả táo bị gặm nham nhở. Tuy nhiên
những người tôi gặp ở đó thì thật tuyệt. Họ giới thiệu chúng tôi gặp
thêm nhiều người nữa, và cuối cùng tôi đã tìm ra sáu người thợ mỏ để
vẽ.
Đó là tháng mùa hè nóng nhất, khắc nghiệt nhất ở Hotan. Ngày nào
cũng có bão cát, và cát phủ đầy tranh. Vừa mới phủi sạch cát ở một bức
thì đã một cơn bão cát khác ập tới. Thật không dễ dàng gì. Những lý do
vì sao buộc phải vẽ tại chỗ là vì tạm thời tôi đã trở thành một thứ dân
địa phương. Dĩ nhiên tôi có thể chụp ảnh, mang về Bắc Kinh vẽ, nhưng
tôi nghĩ làm thế thì quá “vị nghệ thuật”. Với tôi, công việc này như một
trải nghiệm xã hội, và quá trình làm quan trọng hơn tác phẩm cuối
cùng. Tôi có thể hoàn tất một bức tranh ở Bắc Kinh – thậm chí vẽ ở đó
còn tốt hơn ở bất kỳ nơi nào khác, nhưng ở Bắc Kinh, không cách gì để
tôi có thể trải nghiệm như thế này.
Quan trọng là chúng tôi đã có được bộ phim tư liệu từ chuyến đi này, vì
tranh không thể thay thế cho tư liệu, mà tư liệu cũng không thể thay thế
tranh. Tranh chỉ có thể mang tới một góc nhìn. Trong phim tư liệu, bạn
sẽ có cảm giác của người kể chuyện. Với tôi, đây là một cách để khiến
cho tác phẩm của mình đa dạng hơn.
