0
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BÌNH XUYÊN
TRƯỜNG THCS THIỆN KẾ
=====***=====
BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ
Tên chuyên đề:
Bồi dưỡng HS lớp 9 ôn thi vào lớp 10
phần Lịch sử Việt Nam từ năm 1939 đến năm 1946
Tác giả: Phan Thúy Hà
Bình Xuyên, Tháng 11 năm 2021
1
LỊCH SỬ VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 1939-1946
- Tác giả chuyên đề: Phan Thúy Hà.
- Trường: THCS Thiện Kế
- Tên chuyên đề: Bồi dưỡng HS lớp 9 ôn thi vào lớp 10 phần Lịch sử Việt
Nam từ năm 1939 đến năm 1946
I. Thực trạng chất lượng thi tuyển sinh vào lớp 10 của đơn vị năm học 2021-
2022.
Thực trạng dạy học lịch sử ở trường THCS ngày nay hết sức khó khăn nhiều
học sinh nắm kiến thức còn lơ mơ ngay từ lớp dưới nên đến lớp 9 không có khả
năng sâu chuỗi kiến thức, học đến phần nào cũng thấy lạ (thậm chí cả các bài ôn
tập, tổng hợp kiến thức đã học). Vì vậy mà chán học dẫn đến kết quả thấp.
Việc làm bài tập và học bài của nhiều em chỉ qua loa để đối phó với sự
kiểm tra của thầy cô.
Một bộ phận học sinh chưa có ý thức học bài ở lớp cũng như ở nhà. Hầu
như hôm nào kiểm tra cũng không thuộc bài.
Không chỉ vậy, hầu hết học sinh hiện nay vẫn còn thói quen thụ động trong
khi học. Các em thường nghe, chép, ghi nhớ và tái hiện một cách máy móc, rập
khuôn những gì giáo viên đã giảng hoặc sách tham khảo đã hướng dẫn mà chưa
có sự chủ động tìm tòi, sáng tạo.
Do nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội làm cho định hướng nghề nghiệp của
các em thiên về khoa học tự nhiên, thuận lợi cho việc chọn trường, chọn ngành.
Trong tư tưởng của một số học sinh phân biệt môn chính môn phụ, ít giành thời
gian cho việc học môn lịch sử, học chỉ mang tính chất chống đối, học thuộc vẹt
chứ chưa có ý thức tìm hiểu để có cái nhìn sâu sắc, toàn diện về lịch sử, chưa biết
liên hệ giữa lịch sử thế giới và lịch sử dân tộc. Thậm chí vì chủ nghĩa thực dụng
có em không thích mất thời giờ với môn học không có lợi ích kinh tế ở tương lai.
Thực tế những năm gần đây môn Lịch sử đã được dùng để thi trung học
phổ thông nhưng số điểm ít 3/50 điểm tổng, còn việc học để chọn nghề lại rất hạn
chế. Số trường Cao đẳng, Đại học có khối thi là môn Lịch sử không nhiều. Hơn
nữa điểm thi của môn này thường không ổn định nên gây tâm lí hoang mang. Vì
vậy, nhiều trường trung học phổ thông không có học sinh đăng kí học khối C. Và
đa số học sinh học sử cốt chống điểm liệt chứ không cần đạt kết quả cao. Điều
này dẫn đến việc động viên các em học sử gặp nhiều khó khăn ngày từ bậc trung
học cơ sở.
II. Đối tượng học sinh:Lớp 9, dự kiến số tiết dạy: 6 tiết
2
III. Hệ thống các dạng bài tập đặc trưng của chuyên đề.
Dạng 1: Dạng bài tập có nhiều lựa chọn
Dạng 2: Dạng niên biểu
IV. Hệ thống các phương pháp cơ bản, đặc trưng để giải các dạng bài tập
trong chuyên đề.
- Phương pháp điều tra nắm thông tin.
- Phương pháp phát vấn trực tiếp để nắm thông tin.
- Nghiên cứu qua tài liệu.
V. Hệ thống các ví dụ, bài tập cụ thể cùng lời giải minh họa cho chuyên đề.
1. Phần lí thuyết
1.1. Đặc điểm cơ bản của tình hình thế giới và Đông Dương
* Thế giới
- Tháng 9/1939, CTTG 2 bùng nổ
- Tháng 6/1940, Đức tấn công Pháp → Chính phủ Pháp đầu hàng
- Ở viễn Đông: Nhật xlược TQuốc, tiến sát biên giới Việt Trung.
* Đông Dương
- Pháp đứng trước 2 nguy cơ: cmạng Đông Dương, Nhật lăm le hất cẳng
- Tháng 9/1940, Nhật → ĐDương → Nhật - Pháp cấu kết với nhau, áp bức bóc
lột ndân ĐDương
+ Pháp thi hành chính sách gian xảo → thu lợi nhiều nhất
+ Nhật → Đông Dương thành thuộc địa, căn cứ ctranh
Nhân dân chịu 2 tầng áp bức
1.2. Vai trò và ý nghĩa của mặt trận Việt Minh
* Vai trò của mặt trận Việt Minh
a Xây dựng lực lượng chính trị:
- Cao Bằng là nơi thí điểm xây dựng các hội Cứu quốc.
- Năm 1942, khắp 9 châu của Cao Bằng đều có hội cứu quốc (có 3 châu hoàn
toàn).
- Uỷ ban liên tỉnh Cao-Bắc-Lạng được thành lập.
3
- Năm 1943, Uỷ ban Việt Minh Cao – Bắc – Lạng thành lập 19 ban xung phong
Nam tiến..
- Ngoài đối tượng là nông dân, công nhân ở nông thôn và thành thị Đảng, m/t
Việt Minh còn chú trọng xây dựng lực lượng trong cả học sinh, sinh viên, tư sản
dân tộc
- Báo chí của Đảng, của mặt trận Việt Minh được phổ biến, xuất bản rộng rãi như
: Chặt Xiềng, Kèn gọi lính, Việt Nam độc lập, Cờ giải phóng…
b Xây dựng lực lượng vũ trang, chuẩn bị k/n:
- Lực lượng vũ trang đầu tiên của cách mạng là đội du kích Bắc Sơn.
- Năm 1941 chuyển thành Cứu quốc quân hoạt động tại căn cứ Bắc Sơn-Võ Nhai.
- Tháng 5/1944 ra chỉ thị “ Sắm sửa vũ khí đuổi thù chung”, không khí cách mạng
sôi sục khắp căn cứ.
- 22/12/1944, đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân ra đời, lập tức đánh
thắng
2 trận ở Phăy Khắt và Nà Ngần.
c Xây dựng căn cứ cách mạng:
Mở rộng căn cứ Cao -Bắc- Lạng
* Ý nghĩa của mặt trận Việt Minh
- Tập hợp các tầng lớp nhân dân vào mặt trận cứu quốc
- Hoạt động báo chí phát triển phong phú
- 22/2/1944: thành lập đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân
1.3. Nhật đảo chính Pháp (9/3/1945)
* Hoàn cảnh
- Thế giới:
+ Đầu 1945, CTTG 2 → giai đoạn kết thúc, Pháp được giải phóng
+ Nhật khốn đốn ở Thái Bình Dương
- Ở Đông Dương Pháp ráo riết hoạt động → âm mưu giành lại địa vị thống trị
→ Nhật đảo chính Pháp →độc chiếm Đông Dương
* Diễn biến
4
- Đêm 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp trên toàn Đông Dương
- Pháp chống cự yếu ớt → đầu hàng
- Sau khi độc chiếm Đông Dương, Nhật tăng cường chính sách áp bức, bóc lột
→ Nguyên nhân bùng nổ cao trào kháng Nhật cứu nước
* Chủ trương của Đảng:
- Ngày 9/3/1945, Hội nghị mở rộng của Đảng
+ Ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”:
+ Xác định kè thù chính: FX Nhật
- Phát động cao trào “Kháng Nhật cứu nước”
- Phong trào “Phá kho thóc, giải quyết nạn đói”
- Hình thức đấu tranh: từ bất hợp tác, bãi công, bãi thị đến biểu tình thị uy, vũ
trang du kích và sẵn sàng chuyển qua tổng khởi nghĩa khi có điều kiện.
* Khẩu hiệu:
- Thay khẩu hiệu “đánh đuổi phát xít Nhật - Pháp” bầng khẩu hiệu “đánh đuổi
phát xít Nhật”.
- Đưa ra khẩu hiệu “thành lập chính quyền cách mạng” và khẩu hiệu “Phá kho
thóc, giải quyết nạn đói”.
1.4. Cuộc tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 và sự thành lập nước
VNDCCH
* Lệnh tổng khởi nghĩa được ban bố :
- Tình hình thế giới :
+ Ở Châu Âu: tháng 5/1945, Đức đầu hàng quân đồng minh không điều kiện.
+ Ở châu Á: Ngày 6 đến ngày 9/8/1945 Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống
Nhật Bản.
+ Đến trưa 15/8/1945, Nhật chính thức đầu hàng quân đồng minh không điều kiện.
- Tình hình trong nước : Quân Nhật ở Đông Dương và chính quyền Trần Trọng
Kim hoang mang cực độ. Kẻ thù của dân tộc Việt Nam đã gục ngã, thời cơ ngàn
năm có một để ta vùng lên giành chính quyền.
Thời cơ khách quan cũng như chủ quan đã đến nên Lệnh tổng khởi nghĩa được
ban bố.