Cá Koi: loài cá thân thiện
Cá chép Koi (La tinh hóa: koi) là một loại cá chép (Cyprinus carpio) thông thường
đã thuần hóa, lai tạo để nuôi làm cảnh, có nguồn gốc Trung Quốc nhưng được nuôi
phổ biến tại Nhật Bản.
Chúng có quan hệ họ hàng gần với cá vàng và, trên thực tế, kiểu cách nhân giống và nuôi
cảnh là khá giống với cách nuôi cá vàng, có lẽ là do các cố gắng của những người nhân
giống Nhật Bản trong việc ganh đua với cá vàng. Cá chép Koi và các hình xăm trên cá
được người Nhật coi là điềm may mắn..
1. Xuất xứ
Cá chép bắt nguồn từ Trung Quốc. Theo các nhà khảo cổ học, phân tích từ hóa thạch tìm
được ở miền Nam Trung Quốc, thì cá chép đã có từ hơn 2 triệu năm. Vào thế kỷ 4, người
TQ đã biết lai tạo giống cá chép, để giờ đây giống cá 3 đuôi hoặc cá Tàu đã nổi tiếng trên
thế giới. Cá chép được lai tạo để trở thành giống cá đẹp, trưng bày làm cảnh (kiểng) đã
phát tán rộng rãi và người Nhật Bản cũng đã nghiên cứu để nhân giống loài cá này đầu
tiên tại đảo Niigata. Đầu thế kỷ 20, năm 1914, để tôn vinh hoàng tử Hirohito, Nhật Bản
đã cho triển lãm giống cá chép Koi đầu tiên tại Tokyo và đảo Niigata chính thức được
mang tên Niigata Koi. Từ đây, cá chép Nhật vói 2 màu chủ đạo “đỏ và trắng” được tôn
vinh và mua bán rộng rãi.
Để nghiên cứu thêm về cách lai tạo màu, sinh sản, nhân giống và nuôi dưỡng v.v. từ năm
1950, Nhật Bản đã cử các chuyên gia đến học hỏi tại Trung tâm Khoa học Kỹ thuật thuộc
khoa Sinh vật trường Đại học Chicago và khoa Hóa lý thuộc Viện nghiên cứu Illinois,
Hoa Kỳ
Cá chép do người Nhật lai tạo đẹp về màu sắc và đắt giá. Do vậy, mỗi khi nhắc đến loài
cá chép được lai tạo có nhiều màu sắc đẹp, người ta liên tưởng ngay đến người Nhật và
thường được dùng chung một tên gọi là “cá chép Nhật”. Thực ra, cá chép do Nhật Bản lai
tạo có tên gọi là Nishikigoi, dịch ra tiếng Việt là cá chép nhiều màu sắc, đến thế kỷ 19 thì
có thêm tên gọi KOI. Từ Koi theo tiếng Nhật là cá chép, từ đồng âm khác nghĩa là tình
yêu, yêu mến. Như vậy, giống cá này được lai tạo bắt nguồn từ Trung Quốc, Koi là tên
do người Nhật đặt và được gọi chung cho tất cả các loại cá chép lai tạo. Hiện nay, trên
eBayđang bán một loại cá chép Koi màu trắng sữa đuôi dài, được ghi rõ xuất xứ Việt
Nam.
Do cá koi của Nhật thuộc loại xuất sắc, đắt giá và nổi tiếng, nên người Nhật đã tự đặt ra
những quy cách về gam màu, tên gọi để phân biệt từng chủng loại.
2. Chủng loại
Cá koi được chia ra làm 2 loại: Koi chuẩn và Koi bướm.
* Koi chuẩn: Hình dáng giống như cá nguyên thủy, nhưng được pha trộn nhiều màu sắc
rất đẹp (khi được nhìn từ trên xuống, dọc theo sống lưng), do đó cá koi chỉ thật sự đẹp
khi được nuôi ở ao.
* Koi bướm: Khác với cá nguyên thủy là vi, vây và đuôi dài, khi bơi nhìn uyển chuyển