Cá Rồng: Cá rồng Châu Á
Cá rồng châu Á (Scleropages Formosus) là một trong những loài cá cảnh hàng đầu
bởi vì sự khan hiếm, danh tiếng, giá trị và vẻ đẹp tự nhiên của chúng. Đây cũng là
giống loại cá rồng có nguy cơ bị tuyệt chủng nơi hoang dã và được bảo vệ bởi
CITES (Hội Nghị Công Ước Quốc Tế Về Giao Thương Các Giống Loại Động Thực
Vật Hoang Dã Đang Có Nguy Cơ Bị Tuyệt Chủng) từ năm 1980.
Chỉ có huyết long, kim long quá bối, kim long hồng vỹ, thanh long, và thanh long chỉ
vàng (yellow tail arowana) bên Nam Á là được cho vào sổ đỏ để được bảo vệ, được giới
thưởng ngoạn ưa chuộng, vì thế người chơi phải tốn một số tiền không nhỏ để sở hửu
chúng . Một giống loại cá rồng có họ với cá rồng Châu Á là kim long Châu Úc
(Scleropages jardini, và Scleropages leichardti), không được bảo vệ bởi CITES, vì số
lượng của loại kim long Úc nơi hoang dã rất nhiều nên giá trị kinh tế cũng vì thế thấp nếu
so với giá cả của cá rồng Châu Á . Ngân long và Hắc long có nguồn gốc từ Nam Mỹ
cũng là bà con có họ xa với giống cá rồng Châu Á, cũng không được bảo vệ bởi CITES,
và có giá trị kinh tế thấp nhất trên thị trường.Cấu tạo cá rồng Châu Á
Lý do cá rồng Châu Á có tên trong sổ đỏ của các động thực vật cần phải được bảo vệ bởi
CITES là vì trong thập niên 1970, số lượng các giống loại cá rồng Châu Á ngoài thiên
nhiên hoang dã đã tuột dốc đến mức độ nguy hiểm và báo động vì chúng bị săn lùng,
đánh bắt quá mức vì giá trị kinh tế của chúng. Được xem là có hình dạng và dáng bơi
tương tự như con rồng trong truyền thuyết, người ta tin tưởng rằng cá rồng tượng trưng
cho may mắn, thịnh vượng, của cải và sức khoẻ. Vì vậy, chúng được nuôi với mong
muốn đem lại tác dụng phong thuỷ tích cực. Người Trung Hoa tin cá rồng Châu Á có khả
năng "trừ tà", giải tỏa những chuyện không may cho gia chủ, vì thế khi sở hửu và chăm
sóc chúng tốt, gia chủ đổi lại sẽ có được sự "bảo vệ" của giống loại cá rồng này. Ngoài
ra, màu sắc của một số loài cá rồng châu Á như huyết long và kim long quá bối cũng đẹp
nhất trong họ cá rồng nói chung.
Cá rồng châu Á phân bố ở các nước trong vùng Đông Nam Á và có quan hệ họ hàng gần
với cá rồng châu Úc hơn là cá rồng Nam Mỹ do cá rồng Châu Á được phân nhánh tách ra
từ cá rồng Châu Úc với niên đại khoảng 140 triệu năm trước. Vây ngực và vây hậu môn
của chúng lùi xa về phía sau tuy nhiên cá rồng châu Á chỉ có 5 hàng vảy mỗi bên thân so
với 7 hàng vảy ở cá rồng châu Úc. Điều ngạc nhiên là dù rất nổi tiếng nhưng những
nghiên cứu khoa học liên quan đến cá rồng châu Á lại khá ít ỏi, bằng chứng là trong một
thời gian rất dài tất cả cá rồng châu Á đều được gộp chung dưới một tên khoa học là
Scleropages formosus cho dù chúng có bề ngoài rất khác biệt. Sự đa dạng về chủng loại
cá rồng trên thị trường cá cảnh là một minh chứng cho điều này. Nghiên cứu của
Pouyaud và đồng sự (2003) đã phân lập các loài cá rồng ở Indonesia gồm Huyết Long
(Scleropages legendrei), Thanh Long Borneo (Scleropages macrocephalus) và Kim Long
Hồng Vĩ (Scleropages aureus) thành những loài riêng biệt. Kim Long Quá Bối và Thanh
long Nami vẫn được xếp chung với thanh long dưới tên Scleropages formosus cho dù
chúng cũng có thể là những loài riêng biệt.
Thậm chí, trong từng loài cũng có thể có những dòng khác nhau. Về màu sắc, bên cạnh
màu chủ đạo nằm ngoài viền vảy, màu ở trung tâm vảy gọi là màu nền. Ở mỗi loài lại
phân ra nền xanh dương "blue-based", nền xanh lá "green-based", nền vàng "gold-based",
nền tím "purple-based"… Màu nền lan rộng trên mặt vảy làm màu viền hẹp lại là loại vảy
bản mỏng "thin frame", bằng ngược lại màu nền co cụm ở tâm vảy là loại vảy bản dày
"thick frame". Về hình dáng, có dạng đuôi hình thoi "diamond shape" và dạng đuôi hình
quạt "fan shape", có dạng đầu hình muỗng "spoon head" và dạng đầu hình viên đạn
"bullet head", có dạng thân rộng và ngắn, có dạng thân dài và mảnh mai… Việc lai chéo
(cross breed) các dòng cá rồng hoang dã ở một loài diễn ra khá phổ biến trong các trang
trại cá cảnh ở Thái Lan, Malaysia, Singapore và Indonesia. Do đó, các nghiên cứu khoa
học về cá rồng châu Á gặp rất nhiều khó khăn vì phải dựa vào các cá thể hoang dã vốn
còn sót lại rất ít.