Cá rồng: Huyết Long (Scleropages
Legendrei)
Kích thước: Lớn hơn 90cm ngoài thiên nhiên Phân bố: thượng lưu sông Kapuas và
vùng hồ Sentarum, tỉnh Tây Kalimantan, đảo Borneo, Indonesia Yêu cầu nước:
Mềm, độ acid vừa phải Nhiệt độ: 24-32 độ C
Huyết long (super red) là loài cá rồng phân bố ở thượng lưu sông Kapuas và vùng hồ
Sentarum, tỉnh Tây Kalimantan, đảo Borneo, Indonesia. Hồ Sentarum là một tập hợp gồm
vô số những hồ nhỏ ăn thông với nhau bằng hệ thống kinh rạch chằng chịt và đổ ra sông
Kapuas. Vùng này phủ đầy bùn đất phát sinh từ lá cây và gỗ mục tạo ra môi trường sống
hoang dã cho loài cá sơ khai này, dòng nước đen và nguồn thức ăn đa dạng có tác động
tích cực lên màu sắc và hình dạng của chúng. Sự đa dạng về môi trường sinh thái này có
thể là nguyên nhân tạo ra vô số những đặc điểm phân hoá ở loài huyết long. Chẳng hạn
một số cá thể có thân rộng, một số khác có đầu hình muỗng (spoon head), một số có màu
rất đỏ hay một số lại có màu nền rất sậm. Nghiên cứu của các nhà khoa học ở trường Đại
học Quốc gia Singapore vào năm 2005 trên 41 cá thể huyết long hoang dã cho thấy độ
khác biệt về gen giữa các cá thể là khá lớn, điều này chứng tỏ sự tồn tại của những dòng
cá huyết long khác nhau. Tuy nhiên, các nhà khoa học lại không đề cập gì đến đặc điểm
bề ngoài của chúng. Việc nghiên cứu xa hơn trong tương lai có lẽ sẽ gặp nhiều khó khăn
vì số lượng cá huyết long đang bị suy giảm nghiêm trọng do những biến đổi về môi
trường mà chủ yếu là việc khai thác rừng.
Hiện tại huyết long đứng hàng thứ hai sau quá bối về giá cả, huyết long trong quá khứ đã
có lúc còn đắt hơn cả quá bối. Thời gian phải chờ đợi, từ 4 - 6 năm, để cho huyết long
trưởng thành và ép giống là lý do tại sao huyết long đã quá đắt trong quá khứ. Tuy nhiên,
ngày nay, vì các trại cá rồng đang có giấy phép của CITES để nuôi, ép giống và kinh
doanh tại Singapore, Maylaysia, và Indonesia đã tạo nên thặng dư và làm chên lệnh cán
cân cung va cầu, nên giá thành của huyết long đã phần nào giảm bớt rất nhiều.
Huyết long thường được biết qua tên phổ thông là huyết long loại 1. Loại này sau khi
trưởng thành khoảng đô 3 - 4 năm tuổi hay đôi lúc lâu hơn thì phần nấp mang, vây lưng,
hậu môn và đuôi , cùng với các hàng vẩy trên cơ thể sẽ chuyển màu thành màu đỏ rực.
Ấn tượng khi thấy một con huyết long, thuần chủng thật to lớn uy nghi và oai vệ bơi lội
trong bể quả thật là một hình ảnh khó quên cho nhiều người. Vẻ đẹp của huyết long quá
quyến rủ đến độ như bị nghiện cho những người yêu thích chúng được biểu hiện qua
bằng chứng là chúng luôn được giới thưởng ngoạn săn lùng để mua.
Dạng đầu hình viên đạn-bullet head (trái) và dạng đầu hình muỗng-spoon head (bên
phải).
Dạng đầu hình viên đạn-bullet head (trái) và dạng đầu hình muỗng-spoon head (bên
phải).
Thực tế, dựa trên màu sắc của chúng, những nhà kinh doanh cá rồng trước đây đã chia
huyết long thành hai loại đó là "chili red" phân bố ở vùng phía Nam và "blood red" phân
bố ở vùng phía Bắc hồ Sentarum.
Chili Red: Cá có màu đỏ tươi, thân rộng và dày, dày đều từ đầu cho đến đuôi... Loại
"chili red" có nền xanh "green-based", đầu hình muỗng (spoon head) và đuôi hình thoi.
"chili red" có mắt màu đỏ và to. Mắt "chili red" lớn đến nỗi có khi viền ngoài của nó
"chạm" đến đầu và hàm dưới
Blood red: Cá có màu đỏ sậm, thân dài và mảnh, thuôn về phía đuôi. loại "blood red" có
màu đỏ sậm, nền đen nâu "dark-based", đầu hình viên đạn (bullet head) và đuôi hình
quạt. loại "blood red" có mắt nhạt màu và nhỏ hơn. Đuôi của "blood red" hình quạt trông
đẹp hơn đuôi hình thoi của "chili red".
Đặc điểm này phát triển khi cá còn non giúp chúng ta có thể phân biệt được 2 loại cá một
cách dễ dàng.
Huyết long máu có nhiều hơn về số lượng, nên giá cả của chúng cũng vì thế mà rẻ hơn
đôi chút so với huyết long ớt. Huyết long ớt khan hiếm hơn về số lượng, nên giá cũng sẽ
đắt hơn huyết long máu. Về phần màu sắc đỏ, huyết long máu sẽ lên màu nhanh hơn
huyết long ớt, nhanh nhất có thể từ 1 năm và kéo dài cho đến 3 năm. Khả năng lên màu
đỏ sớm là lý do tại sao huyết long máu rất được ưa chuộng trong giới chơi cá rồng.
Dù có khác biệt, cả hai đều chuyển sang màu đỏ thực thụ khi đến tuổi trưởng thành.
"Chili red" lên màu chậm hơn 1-2 năm so với "blood red" nhưng màu tuyệt đẹp với loại
vảy bản mỏng "thin frame". Quá trình lên màu của cả hai tương tự như nhau. Màu cam
thường là màu trung gian trước khi cá chuyển sang màu đỏ. Cá biệt có con đến 8 tuổi mà
vẫn nhợt nhạt nhưng bỗng lên màu đỏ rực chỉ trong một thời gian ngắn làm người nuôi
ngỡ ngàng. Việc đánh giá về huyết long đôi khi gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi nhiều nỗ lực
và kiên nhẫn để phát hiện ra tiềm năng thực sự của một con huyết long non.
Ví dụ về các loại vảy ở loài huyết long: 1- nền xanh, bản mỏng (blue-based, thin frame),
2- nền đậm, bản dày (dark-based, thick frame), 3- dạng đặc biệt khi màu nền hầu như
biến mất, toàn bộ mặt vảy phủ màu đỏ.
"Chili red" và "blood red" là tên gọi của các loại cá rồng hoang dã. Nên nhớ rằng các cá
thể hoang dã bị cấm mua bán vì chúng là động vật cần được bảo vệ. Các trang trại cá
cảnh thường lai chéo hai loại cá này với nhau để cho ra giống huyết long "super red", cho
nên trên thực tế, dòng huyết long thuần chủng đúng nghĩa không hề tồn tại trên thị trường
cá cảnh cho dù có những cá thể mang đặc điểm của "chili red" hay "blood red".
Cá huyết long chất lượng cao thường có màu vây đỏ sậm và đều ngay từ khi còn nhỏ.
Chúng còn có màu sắc nổi bật và lưng thật sậm màu. Những con cá đẹp cũng có nhiều
màu ánh kim trên thân. Đặc điểm này hiện rõ khi quan sát cá dưới ánh sáng tự nhiên. Khi
cá đạt 25-30 cm, nắp mang và viền vảy phải có màu tím hay đỏ nâu, còn nếu chỉ hanh
vàng là không đạt.
Huyết long loại hai như "Banjar red" cũng thường được bán lẫn lộn như huyết long chính
hiệu nhưng có thể nhận biết vì vảy và vây của chúng luôn nhạt màu hơn. Những loại
huyết long thương mại khác như "golden red" và "orange red" cũng là cá lai và không
bao giờ đạt đến màu đỏ thực sự. Tuy nhiên, nếu cá kém chất lượng được cho ăn chất lên
màu thì rất khó phân biệt vì chúng cũng đỏ rực như huyết long. Người nuôi cá không nên
ham rẻ, tốt nhất là mua cá từ nguồn cung cấp uy tín, cá có gắn chip và cấp giấy chứng
nhận đàng hoàng.
Như tất cả các giống loại cá rồng Á Châu, trại cá cũng có những tiêu chuẩn để đánh giá
phẩm chất của huyết long. Ví dụ, một con huyết long có tên gọi là Ruby red (huyết long
xanh/tím) , có vây , môi, cặp râu thật đậm đỏ, và hàng vẩy màu xanh đậm sẽ có giá rất
cao ở kích thước từ 12-15cm. Loại Ruby Red này giá còn đắt hơn cả loại quá bối hạng
trung bình. Vì thế, đối với những con huyết long có phẩm chất thuộc hàng tuyệt phẩm, sẽ
nhìn đẹp, và đắt giá hơn bất kỳ con quá bối nào. Tương tự như thê, giống loại kim long
hồng vỹ nếu vì vài đặc điểm hiếm quý và đẹp nào cũng có thể đắt giá hơn huyết long. Sự
đột biến của genes, và kết quả của ép giống đồng huyết thường tạo nên những bất ngờ
tuyệt vời.
Bản đồ phân bố của cá rồng Huyết Long