Các dạng bài tập Hoá học THCS

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

Ậ Ế A. BÀI T P LÝ THUY T

ả ệ ượ ế i thích hi n t ng và vi t PTHH I. Gi

ạ ầ ườ ọ ả ắ ấ ủ D ng bài này yêu c u ng ạ i h c sinh ph i n m rõ tính ch t c a các kim lo i

ệ ậ ế ệ ượ ả ứ ủ ạ và có kĩ năng thành th o trong vi c nh n bi t hi n t ng c a ph n ng hóa h c t ọ ừ

ả ế đó gi i thích và vi t PTHH.

2 đi qua ho c cho KOH vào dung

ụ ằ ặ Ví dụ : Hòa tan Fe b ng HCl và s c khí Cl

ể ả ệ ượ ế ị d ch và đ lâu ngoài không khí. Gi i thích hi n t ng và vi t PTHH.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

ụ ấ ớ Khi cho Fe tác d ng v i HCl th y có khí thoát ra :

2 + H2 ↑

→ Fe + 2HCl FeCl

3 dung d ch chuy n màu vàng.

→ ể ị 2FeCl2 + Cl2 2FeCl

→ ắ FeCl2 + 2KOH Fe(OH) ↓ ế ủ 2 + 2KCl có k t t a tr ng xanh.

→ ế ủ ỏ 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH) ể 3 k t t a chuy n màu nâu đ .

ậ ậ ụ

 Bài t p v n d ng

4 và FeSO4

ứ ị Bài 1. Dung d ch M có ch a CuSO

ứ ố ị ị ả ứ a. Cho Al vào dung d ch M, sau ph n ng có dung d ch N ch a 3 mu i tan.

ứ ố ị ị ả ứ b. Cho Al vào dung d ch M, sau ph n ng có dung d ch N ch a 2 mu i tan.

ứ ố ị ị ả ứ c. Cho Al vào dung d ch M, sau ph n ng có dung d ch N ch a 1 mu i tan.

ả ỗ ườ ằ ợ ươ ả ứ Gi i thích m i tr ng h p b ng ph ng trình ph n ng.

ấ ủ ợ ề ế ạ II. Đi u ch kim lo i và h p ch t c a chúng

ự ự ư ể ế ấ ậ ỉ ệ Th c ch t đây là ki u bài t p th c hi n quá trình bi n hóa nh ng ch cho bi ế t

ấ ầ ự ả ấ ố ọ ọ ườ ấ ch t đ u và ch t cu i. H c sinh ph i suy nghĩ và l a ch n con đ ng đúng nh t và

ấ ể ự ấ ượ ệ ắ ế ượ ề ả ế ng n nh t đ th c hi n (vì ch t đ c đi u ch đ c ph i tinh khi ề t và v nguyên

ế ằ ườ ư ẫ ơ ả ế ượ ắ t c n u đi b ng con đ ng dài h n nh ng không sai thì v n gi i quy t đ c yêu

ể ế ư ề ờ ươ ế ẽ ấ ầ ủ ề c u c a đ bài nh ng s m t nhi u th i gian đ vi t ph ộ ng trình đã dùng đ n m t

ầ ế cách không c n thi t).

1

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ả ứ ơ ồ 1. S đ ph n ng:

ạ ườ ầ ồ ộ ỗ ọ D ng bài này th ả ả ứ ng bao g m m t chu i ph n ng hóa h c yêu c u ph i

ượ ọ ủ ừ ả ứ ấ ấ ỗ ế ắ n m đ c tính ch t hóa h c c a t ng ch t trong chu i ph n ng và vi t PTHH đ ể

ả ứ ỗ hoàn thành chu i ph n ng đó

ế ươ ả ứ ơ ồ t ph ng trình ph n ng hoàn thành s đ sau: Ví d :ụ Vi

3)2

→ → → FeCl2 FeSO Fe(NO Fe(OH)

2O3

↓↑ ↓↑ ↑↓ Fe ↓ Fe

3)3

→ → FeCl3 Fe→ 2(SO4)3 Fe(NO Fe(OH)

ướ ẫ ả H ng d n gi i

2 + H2

→ Fe + 2HCl FeCl

4 + 2AgCl↓

→ FeCl2 + Ag2SO4 FeSO

3)2 + BaSO4↓

→ FeSO4 + Ba(NO3)2 Fe(NO

2 + 2KNO3

→ Fe(NO3)2 + 2KOH Fe(OH)

tº

Fe(OH)2 + O2 Fe→ 2O3 + H2O

→ 2Fe + 3Cl2 2FeCl

2FeCl3 + 3Ag2SO4 Fe→ 2(SO4)3 + 6AgCl↓

3)3 + 3BaSO4↓

→ Fe2(SO4)3 + 3Ba(NO3)2 2Fe(NO

3 + 3KNO3

→ Fe(NO3)3 + 3KOH Fe(OH)

tº

2Fe(OH)3 Fe→ 2O3 + H2O

ụ

3(vàng nâu)

ạ + Cl2

→ 2FeCl2 (l c nh t) 2FeCl

→ 2FeCl3 + Fe 3FeCl

2(SO4)3 + K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O

10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 5Fe→

→ Fe2(SO4)3 + Fe 3FeSO

3)3 + 2H2O

→ 4Fe(NO3)2 + O2 + 4HNO3 4Fe(NO

3)2 + Cu(NO3)2

→ 2Fe(NO3)3 + Cu 2Fe(NO

ắ

3(nâu đ )ỏ

→ 4Fe(OH)2(tr ng xanh) + O2 + 2H2O 4Fe(OH)

2

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ề ấ 2. Đi n ch t và hoàn thành PTHH

ả ứ ề ạ ỗ ấ ặ D ng bài này m i ph n ng đ u bi ế ượ t đ ấ ạ c ch t tham gia ho c ch t t o

ỗ ố ữ ề ề ể ầ ợ ỉ thành đ bài ch yêu c u đi n vào nh ng ch tr ng sao cho thích h p đ hoàn thành

PTHH.

ả ứ Ví d :ụ Hoàn thành các ph n ng sau:

3)3 + ?

→ Fe2(SO4)3 + ? Fe(NO

AlCl3 + ? Al→ 2(SO4)3 + ?

→ Al2O3 + KHSO4 ? + ? + ?

→ KHCO3 + Ca(OH)2 ? + ? + ?

→ NaCl + ? NaOH + ?

→ Ca(HCO3)2 + ? CaCO ↓ 3 + ?

ướ ẫ ả H ng d n gi i

3)3 + 3BaSO4↓

→ Fe2(SO4)3 + 3Ba(NO3)2 2Fe(NO

2AlCl3 + 3Ag2SO4 Al→ 2(SO4)3 + 6 AgCl↓

Al2O3 + 6KHSO4 Al→ 2(SO4)3 + 3K2SO4 + 3H2O

→ KHCO3 + Ca(OH)2 CaCO ↓ 3 + KOH + H

ệ Đi n phân có vách ngăn:

2 ↑

→ 2NaCl + 2H2O 2NaOH + H ↑ 2 + Cl

→ Ca(HCO3)2 +K2CO3 CaCO ↓ 3 + 2KHCO

ế ộ ấ ừ ề ấ ằ ề ề 3. Đi u ch m t ch t t nhi u ch t b ng nhi u cách:

ả ử ụ ể ề ế ề ấ ạ ộ D ng này ta ph i s d ng nhi u cách khác nhau đ đi u ch ra m t ch t. Đ ể

ượ ả ắ ầ ấ ạ ọ ỉ làm đ c d ng này thì h c sinh cũng c n ph i n m rõ tính ch t không ch riêng v ề

ề ế ấ ạ ấ ợ ỏ kim lo i mà còn các h p ch t khác liên quan đ n và đòi h i ch t đi u ch đ ế ượ c

ả ế ph i tinh khi t.

ế ỉ ả ứ t các PT ph n ng ch ra: Ví d 1:ụ Vi

ề ế 4 cách đi u ch Al(OH)

ề ế 6 cách đi u ch FeCl

3

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ướ ẫ ả H ng d n gi i

ề ế 4 cách đi u ch Al(OH)

+ Kim lo i + Hạ

+ Oxit kim lo i + Hạ

ệ ố ị + Đi n phân dung d ch mu i clorua (có vách ngăn)

ề ố + Mu i + ki m

ủ ố + Th y phân mu i

ố + Mu i + axit

→

(cid:0) AlCl3 + 3NaOH

3 + 3NaOH

Al(OH)

2↑

→ 2AlCl3 + 6 H2O 2Al(OH) ↑ 3 + 3H2 + 3Cl

3 + 3CH4

→ Al4C3 + 12H2O 4Al(OH)

3 + NaCl

→ NaAlO2 + HCl + H2O Al(OH)

ề ế 6 cách đi u ch FeCl

2 + H2↑

(cid:0) → Fe + 2HCl FeCl

2 + Cu

→ Fe + CuCl2 FeCl

2 + H2O

→ FeO + 2HCl FeCl

2 + 2H2O

→ Fe(OH)2 + 2HCl FeCl

2 + H2S↑

→ FeS + 2HCl FeCl

2 + CO2 + H↑

→ FeCO3 + 2HCl FeCl

→ 2FeCl3 + Fe 3FeCl

2 + Br2

→ FeBr2 + Cl2 FeCl

2CO3

3)3

2 Fe →

→ → ề ế Na ; Al(NO Al ; FeS Ví d 2:ụ Nêu cách đi u ch Na

ướ ẫ ả H ng d n gi i

2CO3

ề ế ừ + Đi u ch Na t Na

2 + H↑

→ Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO

2 ↑

→ ệ ả ạ Cô c n dd và đi n phân nóng ch y 2NaCl 2Na + Cl

3)3

ề ế ừ + Đi u ch Al t Al(NO

→ Al(NO3)3 + 3KOH Al(OH) ↓ 3 + 3KNO

2Al(OH)3 Al→ 2O3 + 3H2O

4

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

2↑

2O3

→ ệ ả Đi n phân nóng ch y: 2Al 4Al + 3O

ề ế + Đi u ch Fe t ừ 2S: Fe

2O3 + 8SO2

4Fe2S + 11O2 2Fe→

→ Fe2O3 + 3CO 2Fe + CO

ậ ậ ụ  Bài t p v n d ng

ế ươ ả ứ ể ễ ể t ph ng trình ph n ng bi u di n các chuy n hóa sau: Bài 1. Vi

a.

CuSO4 → → → → C D B Cu

→ →

b.

FeS2 Fe→ 2O3 Fe→ 2(SO4)3 FeCl Fe(OH)

ả ứ ơ ồ ướ i đây. Bài 2. Hoàn thành s đ ph n ng d

Al2O3 Al→ 2(SO4)3 NaAlO2

3 ↑

↓ ↓ Al Al(OH)

3)3

→ AlCl3 Al(NO Al2O3

ệ ậ ế t và nh n bi ấ t các ch t III. Phân bi

ế ơ ả ề ọ ớ ử ủ ố 1. Lý thuy t c b n v thu c th hóa h c l p 9 c a THCS

ụ ể ậ ế ệ ạ (áp d ng đ nh n bi t và phân bi t kim lo i)

ệ ượ ả ế KL, Thu cố Hi n t ng Gi i thích, vi t PTHH

→ thử Ion Na, K H2O Tan + dd Na + H2O NaOH + 1/2 H

→ K + H2O KOH + 1/2 H 2

Ca H2O trong Tan + dd

2 + H2 2 + H2

→ → Ba H2O đ cụ Tan+dd Ca + H2O Ba + H2O Ca(OH) Ba(OH)

Axit H2SO4 trong

→

4 + H2 NaAlO

2 + 3/2H2

BaSO → Al Dd ki mề ↓ ắ tr ng Tan Ba + H2SO4 Al + H2O + NaOH

3 + NH4+

→ Al3+ Dd NH3 dư ↓ ắ tr ng, Al3+ +NH3 + H2O Al(OH)

2 + NH4+

→ không tan ↓ ắ Zn2+ Dd NH3 dư Zn2+ + NH3 + H2O Zn(OH) tr ng sau

3)4](OH)2

→ đó tan Zn(OH)2 + NH3 [Zn(NH

5

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

3(nâu đ )ỏ

→ ắ Fe Khí Clo Tr ng xám 2Fe(tr ng xám) ắ + 3Cl2(vàng l c)ụ 2FeCl

→ ỏ nâu đ

2 ↓ (tr ng xanh) ắ

→ Fe2+ Dd NaOH ↓ ắ tr ng xanh Fe2+ + 2OH Fe(OH)

3 ↓ (nâu đ )ỏ

→ hóa đ nâuỏ Fe(OH)2 + O2 + H2O Fe(OH)

Dd NaOH, ↓ ỏ đ nâu

3↓

→ Fe3+ NH3 Fe3+ + 3OH Fe(OH)

→ Fe3+ + NH3 + H2O Fe(OH) ↓ 3 + NH

3)2 + 2NO2 + H↑

→ Hg HNO3 đ cặ Tan, khí màu Hg + 4HNO3 Hg(NO

nâu

Cu HNO3 đ cặ Tan, dd

3)2 + NO2 + 2H↑

→ xanh, khí Cu + 4HNO3 Cu(NO

màu nâu

2 + NH4+

↓ → Cu2+ Dd NH3 dư xanh sau Cu2+ + NH3 + H2O Cu(OH)

3)4](OH)2

→ đó tan Cu(OH)2 + NH3 [Cu(NH

AgNO3 Tan, dd xanh Cu

3)2 + 2Ag↓

→ Cu + 2AgNO3 Cu(NO (đ )ỏ

3 + NO2↑ + H2O

→ Ag HNO3 sau Tan, khí màu Ag + 2HNO3 AgNO

→ ↓ đó cho nâu và k tế AgNO3 + NaCl AgCl + NaNO

ắ NaCl ủ t a tr ng

Ag+ Ag+ + S2 Ag→ 2S↓

→ ế ủ Dd H2S, dd K t t a đen Ag+ + OH AgOH

NaOH 2AgOH Ag→ 2O + H↓

2 + H2

→ Mg Dd HCl Tan, có khí Mg + 2HCl MgCl

3↓

2 →

→ Mg2+ Dd CO3 ↓ ắ tr ng Mg2+ + CO3 MgCO

2 + H↓

Pb Dd HCl ↓ ắ tr ng Pb + 2HCl PbCl

Pb2+ Dd H2S đen↓ Pb2+ + S2 ↓ PbS→

6

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

Na ố Đ t trên Màu vàng t iươ

ọ K ử ng n l a Màu tím (tím h ng)ồ

Ca và quan sát ỏ Màu đ da cam

ụ ơ Ba Màu l c (h i vàng)

ộ ố ườ ậ ợ ế 2. M t s tr ng h p nh n bi t.

(cid:0) ế ằ ử ự ọ ố ậ Nh n bi t b ng thu c th t ch n.

ậ ạ ế ử ử ụ ố ị Đây là lo i bài nh n bi t mà thu c th s d ng không b ghò ép mà đ ượ ự c l a

ọ ự ử ự ậ ả ố ọ ừ ấ ch n t do. Tuy nhiên thu c th l a ch n ph i nh n bi ế ượ t đ ả c rõ t ng ch t và ph i

thích h p.ợ

3, Mg(NO3)2, Fe(NO3)2, Cu(NO3)2, Na2SO4,

ứ ị Ví d :ụ Có 8 dung d ch ch a: NaNO

ử ố ươ MgSO4, FeSO4, CuSO4. Hãy nêu các thu c th và trình bày ph ng án phân bi ệ t 8

ị dung d ch nói trên.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

2, dd NaOH. Cách làm nh sau:

ố ệ ư ử ể Thu c th đ phân bi t là: dd BaCl

2SO4,

ẽ ấ ở ị ế ủ ị Cho dd BaCl2 vào 8 dung d ch s th y 4 dung d ch có k t t a là: Na

ệ ượ ị MgSO4, FeSO4, CuSO4 (nhóm A) còn 4 dung d ch không có hi n t ng gì là: NaNO

Mg(NO3)2, Fe(NO3)2, Cu(NO3)2 (nhóm B).

ể ử ỗ ề Trong m i nhóm A, B đ u dùng dd NaOH đ th :

2SO4 và NaNO3 không có hi n t

ậ ệ ượ Nh n ra Na ng gì

4 và Cu(NO3)2 t o k t t a màu xanh:

ậ ế ủ ạ Nh n ra CuSO

2SO4

→ CuSO4 + 2NaOH Cu(OH) ↓ 2 + Na

Xanh

4 và Mg(NO3)2 t o k t t a màu tr ng:

ậ ế ủ ắ ạ Nh n ra MgSO

→ Mg(NO3)2 + 2NaOH Mg(OH) ↓ 2 + 2NaNO

Tr ng ắ

4 và Fe(NO3)2 t o k t t a màu tr ng h i xanh, sau đó m t lúc

ậ ế ủ ắ ạ ơ ộ Nh n ra FeSO

ỏ ể ế ủ ẽ k t t a s chuy n thành màu nâu đ

2SO4

→ FeSO4 + 2NaOH Fe(OH) ↓ 2 + Na

7

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

→ ỏ 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH) ↓ 3 nâu đ

(cid:0) ế ỉ ằ ử ị ậ Nh n bi ố t ch b ng thu c th qui đ nh

ấ ị ử ề ẵ ạ ạ ậ ộ ố Đây là d ng bài t p đ bài đã cho s n m t lo i thu c th nh t đ nh và yêu

ử ể ậ ố ỉ ế ề ạ ấ ộ ầ c u ch dùng thu c th này đ nh n bi t m t lo t các ch t mà đ bài yêu đã cho.

ậ ế ỗ ặ ướ ấ ỉ ằ ị t các ch t trong m i c p d i đây ch b ng dung d ch HCl Ví d :ụ Nh n bi

4, NaOH, BaCl2, NaCl

ị a. 4 dung d ch : MgSO

ấ ắ

b. 4 ch t r n : NaCl, Na

2CO3, BaCO3, BaSO4

ướ ẫ ả H ng d n gi i

4 t o đ

ả ứ ậ ượ ủ ấ ả ỉ ạ ượ ế ủ a. Xét kh năng ph n ng c a 4 ch t, nh n đ c ch có MgSO c k t t a

ị ớ v i 2 dung d ch khác:

2SO4

→ MgSO4 + 2NaOH Mg(OH) ↓ 2 + Na

→ MgSO4 + BaCl2 BaSO ↓ 4 + MgCl

ị ạ Suy ra dung d ch còn l ế ủ i không k t t a là NaCl.

ế ủ ế ủ ấ Dùng axit HCl hòa tan 2 k t t a th y k t t a không tan là BaSO → ậ nh n

2, k t t a tan là Mg(OH)

2 + 2HCl

2 + 2H2O thì nh n đ

→ ế ủ ậ ượ ượ đ c BaCl MgCl c NaOH

4 không tan, NaCl

ấ ắ ậ ị ượ ằ b. Hòa tan 4 ch t r n b ng dung d ch HCl nh n đ c BaSO

tan mà không có khí bay ra. Còn:

2 + H↑

→ Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO

2 + CO2 + H↑

→ BaCO3 + 2HCl BaCl

2CO3, BaCO3 vào 2 dung d ch v a t o ra

ả ầ ượ ừ ạ ị Th l n l ấ ắ t 2 ch t r n Na s→ ẽ

2CO3 có k t t a:

ậ ế ủ nh n ra Na

→ Na2CO3 + BaCl2 BaCO ↓ 3 + 2NaCl

ạ Còn l i là BaCO

(cid:0) ấ ủ ử ể ầ ố ỉ Không dùng thu c th khác, ch dùng ch t c a đ u bài đ phân bi ệ t

ấ các ch t đã cho.

ử ụ ậ ươ Bài t p này s d ng ph ng pháp sau:

8

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ự ị

ắ ủ D a vào màu s c c a các dung d ch.

ọ ặ ấ ầ ả ứ ư ủ ậ ế

Các ph n ng hóa h c đ c tr ng c a các hóa ch t c n nh n bi t.

ể ả ậ ậ ế

L p b ng đ nh n bi t.

ọ ấ ỗ ọ ự ộ ị m t nhãn, m i l đ ng m t trong các dung d ch sau đây: Ví dụ: Có 5 l

ậ NaHSO4, KHCO3, Na2SO3, Mg(HCO3)2, Ba(HCO3)2. Trình bày cách nh n bi ế ừ t t ng

ỉ ượ ị dung d ch ch đ c dùng thêm cách đun nóng.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

ử ự ệ ấ ẫ ố ế Đun nóng các m u th đ ng các hóa ch t trên, có hai ng nghi m cho k t

tº

ế ủ ệ ố ủ t a và khí bay lên, 3 ng nghi m không cho k t t a.

2 + H↑

tº

→ Mg(HCO3)2 MgCO ↓ 3 + CO

2 + H↑

→ Ba(HCO3)2 BaCO ↓ 3 + CO

ấ ọ ị ở ộ ọ ự ế ủ L y vài gi t dung d ch m t trong hai l ị đ ng các dung d ch có k t t a khi

ộ ố ệ ỏ ố ị ệ ự đun nóng trên nh vào các ng nghi m đ ng các dung d ch khác, m t ng nghi m

ấ th y có khí bay lên là NaHSO

↑ 2NaHSO4 + Mg(HCO3)2 Na→ 2SO4 + MgSO4 + 2CO2 + 2H

↓ 2NaHSO4 + Ba(HCO3)2 Na→ 2SO4 + BaSO4 + 2CO ↑ 2 + 2H

ư ậ ấ ị ọ ừ ọ Nh v y ch t trong dung d ch l ế ủ ừ nào v a cho k t t a v a có khí bay lên l đó

3)2, l

3)2.

ọ ự đ ng Ba(HCO kia là Mg(HCO

3)2 đã bi

ấ ọ ế ứ ấ ố ỏ L y vài gi t Ba(HCO ệ t nh vào hai ng nghi m ch a các ch t còn

2SO3

ế ủ ệ ạ ố l i, ng nghi m nào cho k t t a là Na

→ Na2SO3 + Ba(HCO3)2 BaSO ↓ 3 + 2NaHCO

Ố ạ ứ ị ệ ng nghi m còn l i ch a dung d ch KHCO

ậ ậ ụ  Bài t p v n d ng

ậ ế ấ ơ ỉ ằ ả ự ọ t ch b ng 2 hóa ch t đ n gi n t ch n: Bài 1. Hãy nh n bi

2O, BaO, MgO, MnO2, Al2O3, FeO, Fe2O3, CaCO3, CuO

ấ ắ a. 9 ch t r n : Ag

9

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ấ ộ

b. 6 ch t b t: Mg(OH)

2, Zn(OH)2, Fe(OH)3, BaCl2, sôđa, xút ăn da

ị ỉ ằ ạ

c. 3 dung d ch: NaCl, HCl, NaNO

3, ch b ng 2 kim lo i.

2CO3, NaCl, BaCO3, BaSO4 ch b ng CO

2, H2O

ỉ ằ ấ ộ d. 4 ch t b t : Na

3, Mg(NO3)2, Fe(NO3)2, Cu(NO3)2, Na2SO4,

ứ ị Bài 2. Có 8 dung d ch ch a: NaNO

ử ố ươ MgSO4, FeSO4, CuSO4. Hãy nêu các thu c th và trình bày ph ng án phân bi ệ t 8

ị dung d ch nói trên.

ế ấ ấ ỗ ợ IV. Tinh ch và tách h n h p thành ch t nguyên ch t

* Nguyên t c:ắ

ướ ụ ụ ấ ọ ớ ớ ỉ B c 1. Ch n ch t X ch tác d ng v i A (mà không tác d ng v i B) đ ể

1 k t t a, bay h i, ho c hòa tan; tách ra kh i B (b ng cách

ể ạ ế ủ ặ ằ ơ ỏ chuy n A thành d ng A

ặ ự ọ l c ho c t tách).

ướ ế ạ ề ừ ấ B c 2. Đi u ch l ấ i ch t A t ch t A

ơ ồ ổ S đ t ng quát:

+ X B

A, B + Y

↑ ↓ A1 ( , , tan) A

ụ ế ề ỗ ợ ượ ớ ể ả N u h n h p A, B đ u tác d ng đ ấ c v i X thì dùng ch t X' chuy n c A, B

ế ấ ấ ồ ướ thành A', B' r i tách A', B' thành 2 ch t nguyên ch t. Sau đó ti n hành b ề c 2 (đi u

ế ạ ừ ch l i A t A')

2O3, CuO

ươ ỗ ợ ồ ng pháp tách h n h p g m MgO, Fe ở ể ắ th r n Ví d :ụ Nêu ph

ấ ấ thành các ch t nguyên ch t.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

ướ ử ẽ ạ ằ ở ệ ộ ỉ Tr c tiên ta s kh các oxit kim lo i trên b ng hiđro nhi t đ cao (ch có

ạ ứ ớ ị ử oxit kim lo i đ ng sau nhôm m i b kh )

2O; Fe2O3 + 3H2

→ → ử ư ả ứ Ta có ph n ng kh nh sau: CuO + H Cu + H 2Fe + 3H

ạ ử ấ ị ượ ụ ớ Còn l i MgO không b kh . Sau đó ta cho các ch t thu đ c tác d ng v i axit HCl

ị ở ạ ả ứ thì Cu không ph n ng và b oxi hóa ngoài không khí t o thành CuO:

→ ượ ỏ ỗ ợ 2Cu + O2 2CuO. Ta tách đ c CuO ra kh i h n h p.

10

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

2 + H2 ; Fe + 2HCl

2 + H2

→ → MgO + 2HCl MgCl FeCl

2 và FeCl2 ta cho đi n phân dung d ch thì FeCl

ượ ệ ị ố Hai mu i thu đ c là MgCl ị ệ 2 b đi n

2O3 ta tách đ

2O3

ạ ị ượ phân t o thành Fe, sau đó Fe b oxi hóa thành Fe c Fe

2 không b đi n phân dung d ch thì ta đi n phân nóng ch y t o thành

ố ả ạ ị ệ ệ ị Mu i MgCl

ạ ố ố Mg, sau đó đ t nóng thì Mg b c cháy trong không khí t o ra MgO:

2; 2Mg + O2

→ → MgCl2 Mg + Cl 2MgO

ố ượ ỏ ỗ ấ ấ ả ợ Cu i cùng ta tách đ c c ba ch t trên ra kh i h n h p thành các ch t nguyên

ch t.ấ

ậ ậ ụ  Bài t p v n d ng

2O3 l n v i các t p ch t là Fe

2O3 và SiO2. Hãy nêu

ặ ẫ ạ ấ ớ Bài 1. Qu ng nhôm có Al

ả ứ ặ ằ ỏ ừ ph n ng nh m tách riêng t ng oxit ra kh i qu ng nhôm.

ộ ỗ ằ ồ ợ ươ ọ ng pháp hóa h c hãy Bài 2. M t h n h p g m Al, Fe, Cu và Ag. B ng ph

ỏ ỗ ạ ờ ợ tách r i hoàn toàn các kim lo i ra kh i h n h p trên.

Ậ B. BÀI T P TÍNH TOÁN

ớ ộ ố ươ ệ ả I. Gi i thi u m t s ph ng pháp gi i

ươ ụ ươ ố ượ ả ả Ph ng pháp 1. Áp d ng ph ng pháp b o toàn kh i l ng và b o toàn nguyên

.ố t

ả ứ ắ ọ ố ố ượ Nguyên t c: Trong các ph n ng hóa h c, nguyên t và kh i l ủ ng c a

ượ ả chúng đ c b o toàn.

ừ T đó suy ra:

(cid:0) ố ượ ả ứ ố ượ ằ ấ ổ ổ t ng kh i l ng các ch t tham gia ph n ng b ng t ng kh i l ấ ng ch t

ạ t o thành.

(cid:0) ố ượ ổ ấ ướ ả ứ ố ượ ổ T ng kh i l ng các ch t tr ằ c ph n ng b ng t ng kh i l ấ ng các ch t

ả ứ sau ph n ng.

ươ ụ ụ ớ Ph ng pháp 2 ố . ạ . Áp d ng khi cho kim lo i tác d ng v i dd mu i

Nguyên t c: ắ

ụ ề ạ ố ị ớ Khi đ bài cho kim lo i tác d ng v i dung d ch mu i:

ừ ữ ớ ướ ụ ạ ạ ạ ạ ế ẩ Kim lo i m nh (tr nh ng kim lo i tác d ng v i n c) đ y kim lo i y u ra

ạ ế ố ủ ỏ ị kh i dung d ch mu i c a kim lo i y u.

11

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ả ứ ố ượ ạ ố ị Khi cho thanh kim lo i vào dung d ch mu i, sau ph n ng kh i l ng thanh

ạ ặ ả kim lo i tăng ho c gi m:

(cid:0) ế ươ ướ ỗ ươ Vi t ph ọ ng trình hóa h c. D i m i ph ng trình hóa h c đ t n s ọ ặ ẩ ố

ố ượ ấ ố ố ẩ ố theo s mol ch t, sau đó quy s mol ra kh i l ng (theo n s trên)

ạ

i phóng

(cid:0) ố ượ ế ạ ậ ươ ạ ố N u kh i l ng thanh kim lo i tăng. L p ph ng trình đ i s

m kim lo i gi ả – m kim lo i tan = m kim lo i tăng

ạ

i phóng

(cid:0) ố ượ ế ạ ả N u kh i l ng thanh kim lo i gi m:

ả = m kim lo i gi m

m kim lo i tan – m kim lo i gi ả

ế ấ ạ ạ ố ị Khi cho thanh kim lo i vào dung d ch mu i, sau khi l y mi ng kim lo i ra

ấ

ấ ạ

ố ượ ấ ư ả ậ ậ ị thì th y kh i l ng dung d ch gi m. Ta l p lu n nh sau:

∑ m các ch t tham gia = ∑ m ch t t o thành

m thanh kim lo Aiạ + m dd = m' thanh kim lo iạ + m'' dd

ố ượ ị ả ứ ố ượ ế ị ậ ả Theo đ nh lu t b o toànkh i l ng, n u sau ph n ng kh i l ng dung d ch

ố ượ ẹ ẹ ị nh đi bao nhiêu có nghĩa là kh i l ố ng dung d ch nh đi bao nhiêu có nghĩa là kh i

ạ ấ ượ l ng thanh kim lo i tăng lên b y nhiêu.

ươ ươ ố ượ ả Ph ng pháp 3 ng pháp tăng gi m kh i l ng. ụ . Áp d ng ph

ố ượ ắ ấ ầ ủ ấ ớ ị Nguyên t c: So sánh kh i l ng c a ch t c n xác đ nh v i ch t mà gi ả

ế ể ừ ủ ố ượ ế ợ ả thi t cho bi ế ượ t l ng c a nó, đ t kh i l ớ ng tăng (hay gi m) này, k t h p v i

ệ ỉ ệ ả ứ ữ ấ ả ế ầ ặ quan h t l mol gi a hai ch t này trong ph n ng mà gi i quy t yêu c u đ t ra.

ự ướ Theo trình t các b c sau:

(cid:0) ệ ỉ ệ ị ữ ấ ế ấ ố Xác đ nh m i liên h t l mol gi a ch t đã bi ấ ầ ớ t (ch t A) v i ch t c n

ể ấ ầ ị ế ế ươ xác đ nh (ch t B) (có th không c n thi ả t ph i vi t ph ỉ ậ ả ứ ng trình ph n ng, ch l p

ả ự ậ ả ả ứ ữ ư ấ ị ơ ồ s đ ph n ng gi a hai ch t này nh ng ph i d a vào đ nh lu t b o toàn nguyên t ố

ỉ ệ ị ể đ xác đ nh t l ữ mol gi a chúng).

(cid:0) ể ừ ấ Xét xem khi chuy n t ch t A thành B (hay ng ượ ạ c l i) thì kh i l ố ượ ng

ỉ ệ ả ứ ề ả ố tăng lên hay gi m xu ng bao nhiêu gam theo t l ph n ng và theo đ cho.

(cid:0) ấ ậ ự ắ ươ ọ ể ả Sau đó d a vào quy t c tam su t, l p ph ng trình toán h c đ gi i.

ươ ươ ể ả Ph ng pháp 4 ng pháp tăng gi m th tích. ụ . Áp d ng ph

12

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ặ ố ấ ầ ủ ể ắ ớ ị ấ Nguyên t c: So sánh th tích (ho c s mol) c a ch t c n xác đ nh v i ch t

ả ế ể ừ ể ặ ố ủ mà gi thi t cho bi ế ượ t l ng c a nó, đ t ả th tích (ho c s mol) tăng (hay gi m)

ế ợ ệ ỉ ệ ả ứ ữ ấ ả ớ này, k t h p v i quan h t l mol gi a 2 ch t này trong ph n ng mà gi ế i quy t

ặ ầ yêu c u đ t ra.

ự Theo trình t các b ướ ươ c t ng t ự ươ ph ng pháp 3.

ươ ụ ươ ể ộ ỗ ợ ng pháp 5. Áp d ng ph ấ ng pháp chuy n bài toán h n h p thành m t ch t Ph

ươ ươ ạ ượ ươ t ng đ ng (hay ph ử ụ ng pháp s d ng đ i l ng trung bình).

ả ứ ư ề ả ắ ả ứ Nguyên t c: khi trong bài toán x y ra nhi u ph n ng nh ng các ph n ng

ả ứ ề ệ ấ ạ ấ ợ ộ ỗ ấ cùng lo i và cùng hi u su t ph n ng thì ta thay h n h p nhi u ch t thành m t ch t

ươ ượ ố ượ ố ủ ể ươ t ng đ ng. Lúc đó: l ng (s mol, kh i l ng hay th tích) c a ch t t ấ ươ ng

ủ ỗ ằ ợ ươ đ ng b ng c a h n h p.

ươ ươ ơ ồ ườ ng pháp 6. Ph ụ ng pháp áp d ng s đ đ ng chéo. Ph

ạ ồ ể ạ ấ ộ ộ Khi pha tr n 2 dung cùng lo i n ng đ , cùng lo i ch t tan thì có th dùng

ươ ườ ph ng pháp đ ng chéo:

1 gam dung d ch có n ng đ C

(cid:0) ồ ị ồ Tr n mộ ộ 1% v i mớ ị 2 gam dung d ch có n ng đ ộ

ượ ớ ồ ộ ị C2% thì thu đ c dung d ch m i có n ng đ C%:

m1 gam dd C1 C│ 2 C│

m1 C│ 2 C│

C => — =

1 C│

m 2 C│

m2 gam dd C2 C│ 1 – C│

1 ml dung d ch có n ng đ C

(cid:0) ồ ị ồ ị Tr n Vộ ộ 1 mol v i Vớ ộ 2 2 ml dung d ch có n ng đ C

1 +

ượ ớ ồ ộ ị ả ử mol thì thu đ c dung d ch m i có n ng đ C mol và gi ể s có th tích V

V2 ml:

2 C│

V1 gam dd C1 C│

V1 C│ 2 C│

C => — =

V2 C│ 1 C│

V2 gam dd C2 C│ 1 – C │

13

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

(cid:0) ơ ồ ườ ố ượ ể ệ S đ đ ụ ng chéo còn có th áp d ng trong vi c tính kh i l ng riêng D

2 D│

V1 lít dd D1 D│

2 D│

V1 D│

D => — =

1 D│

V2 D│

1 D│

V2 lít dd D2 D│

1 + V2)

ả ế ớ (V i gi thi t V = V

ộ ố ạ ậ II. M t s d ng bài t p nâng cao

ấ ủ ợ ạ ạ ị D ng 1. Bài toán xác đ nh tên kim lo i và h p ch t c a chúng

xOy c aủ

ạ ợ ồ ỗ Ví d 1:ụ Hòa tan h n h p X g m 11,2 gam kim lo i M và 69,6 gam oxit M

2 (đktc).

ạ ị ượ ị kim lo i đó trong 2 lít dung d ch HCl, thu đ c dung d ch A và 4,48 lít khí H

3 thì thu đ

ế ợ ỗ ị ượ ị N u cũng hòa tan h n h p X đó trong 2 lít dung d ch HNO c dung đ ch B

và 6,72 lít khí NO (đktc).

ạ a. Tìm kim lo i M.

ủ ứ ạ b. Tìm công th c oxit c a kim lo i đó.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

n + n/2H2

→ Ư a. Ta có PTP sau: M + nHCl MCl

amol na/2 mol

2y + yH2O

→ MxOy + 2yHCl xMCl

2 = 0,2 mol => na/2 = 0,2 => na = 0,4 => a = 0,4/n (v i a là s mol c a kim

ố ủ ớ ố S mol H

ạ ầ lo i M c n tìm). Ta có 0,4/n. M = 11,2 => M = 28n

ệ ể ậ Bi n lu n đ tìm M

2 56 (nh n)ậ n M

ạ ầ ỏ ớ 1 28 (lo i)ạ ậ V i M = 56 th a mãn, v y kim lo i c n tìm là Fe 3 84 (lo i)ạ ; nFe = 0,2 mol

xOy là FexOy

ứ ọ b. G i công th c oxit M

NO = 0,3 (mol)

ố ủ Ta có s mol c a khí NO là: n

3)3 + NO + 2H2O (1)

→ Fe + 4HNO3 Fe(NO

14

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

0,2mol 0,2mol

NO = 0,3 – 0,2 = 0,1 (mol)

ố ở ả ứ S mol NO ph n ng (2) là: n

3)3 + (3x2y)NO + (6xy)H2O (2)

→ 3FexOy + (12x2y)HNO3 3xFe(NO

3mol (3x2y)mol

69,6 0,1mol

56x + 16y

Ta có : 69,6/(56x+16y) = (3x2y)/0,1 => 64x = 48y => x = 3 ; y = 4

xOy c n tìm là Fe

3O4

ứ ậ ầ V y công th c oxit Fe

ạ ằ ử ở ệ ộ nhi t đ cao Ví d 2:ụ Kh hoàn toàn 4,06 gam 1 oxit kim lo i b ng CO

ự ạ ẫ ư ộ thành kim lo i. D n toàn b khí sinh ra vào bình đ ng ấ ạ dd Ca(OH)2 d , th y t o

ế ấ ượ ạ ạ ế ế ủ thành 7 gam k t t a. N u l y l ng kim lo i t o thành (m gam) hòa tan h t vào dd

ư ượ ứ ủ ạ HCl d thì thu đ c 1,176 lít H ố 2 (đktc). Tìm công th c c a oxit kim lo i và kh i

ủ ạ ượ l ng c a kim lo i.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

Khử Ca(OH)2

ơ ồ ề Theo đ bài ta có s đ sau :

CO CO2 CaCO3 ↓

Oxit KL

CO = nCO2 = nCaCO3 = — = 0,07 (mol)

ơ ồ Theo s đ trên => n

100

oxit + mCO = mKL + mCO2

ậ ả ố ượ ụ ị Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i l ng ta có: m



mKL = moxit + mCO mCO2

= 4,06 + (0,07. 28) – (0,07. 44) = 2,94 (gam)

ạ ọ ị G i tên kim lo i trên là M, hóa tr là a, ta có:

→ M + aHCl MCl ↑ a + a/2 H2

1,176

nH2 = = 0,0525 (mol)

22,4

15

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

0,0525 0,105

nM = = (mol)

a/2 a

2,94

= > MM = = 28a

0,105/a

ệ ậ Bi n lu n:

1 2

a M 28 (lo i)ạ 56 (nh n)ậ 3 84 (lo i)ạ

ệ ậ ợ V y nghi m phù h p là: a = 2 => M = 56 (Fe)

0,105

nFe = = 0,0525 (mol)

ố ượ ạ ắ ủ Kh i l ng c a kim lo i s t là : mFe = 0,0525. 56 = 2,94 (gam)

xOy ta có PT :

ứ ủ ắ ầ ặ Đ t công th c c a oxit s t c n tìm là Fe

→ FexOy + CO xFe + yCO

ỉ ệ Ta có t l sau :

nFe x 0,0525 3

— = — = = — => x = 3, y = 4

nCO2 y 0,07 4

3O4.

ứ ủ ậ ầ V y công th c c a oxit c n tìm là Fe

ậ ậ ụ

 Bài t p v n d ng

ử ư ắ ế ằ ư ế t b ng CO nóng, d đ n hoàn toàn thu Bài 1. Kh m gam 1 oxit s t ch a bi

2 (đktc).

ế ượ ư ằ ượ đ c Fe và khí A. Hòa tan h t l ng Fe trên b ng HCl d thoát ra 1,68 lít H

2 d thu đ

ụ ấ ằ ộ ư ượ ế ủ H p th toàn b khí A b ng Ca(OH) ứ c 10 gam k t t a. Tìm công th c

oxit.

Đáp số : Fe3O4

16

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

xOy b ng khí CO

ử ắ ợ ỗ ằ Bài 2. Đem kh hoàn toàn 4 gam h n h p CuO và oxit s t Fe

ở ệ ộ ả ứ ượ ấ ắ nhi t đ cao, sau khi ph n ng thu đ ấ ắ c 2,88 gam ch t r n, đem hòa tan ch t r n

ừ ủ ở ị này vào 400 ml dung d ch HCl (v a đ ) thì có 0,896 lít khí bay ra ( đktc).

ố ượ ầ ỗ a. Tính kh i l ợ ng h n h p ban đ u.

ứ ị ử ủ ắ b. Xác đ nh công th c phân t c a oxit s t.

Đáp số : a. mCuO = 0,8 gam, mFexOy = 3,2 gam.

b. Fe2O3

ạ ỗ ợ D ng 2. Bài toán h n h p

ứ ự ồ ỗ ợ ồ Ví d 1ụ : Cho lu ng khí CO đi qua ng s đ ng 0,04 mol h n h p A g m ố

ố ệ ế ượ ồ FeO và Fe2O3 đ t nóng. S au khi k t thúc thí nghi m thu đ ấ ặ c B g m 4 ch t n ng

2 d thu đ

ỏ ố ứ ụ ấ ị ư 4,784 gam. Khi đi ra kh i ng s cho h p th vào dung d ch Ba(OH) ượ c

ư ấ ấ ắ ế ủ ằ ặ 9,602 gam k t t a. M t khác hòa tan ch t r n B b ng dd HCl d th y thoát ra

0,6272 lít khí H2 (đktc).

ố ượ ỗ ợ a. Tính % kh i l ng oxit trong h n h p A

ố ượ ấ ế b. Tính % kh i l ng các ch t trong B, bi t trong B

có nFe3O4 = 1/3 ∑ nFeO và nFe2O3

ố ượ ướ ẫ ả ả ố ụ H ng d n: Áp d ng b o toàn kh i l ng và b o toàn nguyên t

ướ ẫ ả H ng d n gi i

→ a. Ta có 0,04 mol hh A (FeO và Fe2O3) + CO 4,784 hh B + CO

3 + H↓

→ư CO2 + Ba(OH)2 d BaCO

0,046 mol 0,046 mol

nCO2 = nBaCO3 = 0,046 mol và nCOpư = nCO2 = 0,046 mol

ậ ả ố ượ ụ ị Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i l ng, ta có:

mA + mCO = mCO2 + mB

=> mA = 4,784 + 0,046.44 – 0,046.28 = 5,52 (gam)

2O3 = y mol trong h n h p B, ta có

ặ ợ ỗ Đ t nFeO = x mol, nFe :

x + y = 0,04 x = 0,01 mol

→ 72x + 160y = 5,52 y = 0,03 mol

17

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

0,01.72

=> %mFeO = x 100% = 13,04%

5,52

%mFe2O3 = 100 – 13,04 = 86,96%

b. Ta có : nH2 = 0,028 mol

2 + H2↑

→ Fe + 2HCl FeCl

ươ Theo ph ng trình ta có : nFe = nH2 = 0,028 mol

ầ ắ ổ ố ằ theo câu a, có 0,01 mol FeO, 0,03 mol Fe2O3 => t ng s mol s t ban đ u b ng

0,07 mol.

2O3, c mol Fe3O4

ợ ồ ỗ H n h p B g m: 0,028 mol Fe, a mol FeO, b mol Fe

ụ ị ố ắ ậ ả Áp d ng đ nh lu t b o toàn nguyên t s t ta có:

a + 2b + 3c = 0,07 – 0,028 = 0,042 (1)

ạ L i có: a/3 + b/3 – c = 0 (2)

72a + 160b + 232c = 4,784 – (0,028. 56) = 3,216 (3)

ừ ệ T (1), (2) và (3) ta có h PT: a + 2b + 3c = 0,042

a/3 + b/3 – c = 0

72a + 160b + 232c = 3,216

ả ệ ượ Gi i h ta đ c nghi m ệ : a = 0,012; b = 6.103 ; c = 6.103

ố ượ ầ ư ấ Ta có ph n trăm kh i l ng các ch t trong B nh sau :

%mFeO = 18,1% ; %mFe2O3 = 20% ; %mFe3O4 = 29,1%

%mFe = 100 – (18,1 + 20 + 29,1) = 32,8%

ế ặ ạ ỗ ợ ỗ ợ Ví d 2ụ : H n h p 3 kim lo i Fe, Al, Cu n ng 17,4 gam. N u hòa tan h n h p

2SO4 loãng d thì thoát ra 8,96 dm

3 H2 ( đktc). Còn n u hòa tan h n h p ợ ế

ư ở ỗ ằ b ng axit H

3 SO2 ( đktc). Tính kh i l

ặ ố ượ ở ư ằ b ng axit đ c nóng, d thì thoát ra 12,32 dm ỗ ng m i kim

ạ ầ lo i ban đ u.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

ỉ ượ Cu không tan trong H2SO4 loãng, ch có Fe và Al tan đ c trong axit loãng

4 + H2 ↑

→ Fe + H2SO4 FeSO

2Al + 3H2SO4 Al→ 2(SO4)3 + 3H2↑

18

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ạ ả ặ H2SO4 đ c nóng hòa tan c 3 kim lo i:

↑ 2Fe + 6H2SO4 Fe→ 2(SO4)3 + 3SO2 + 6H

↑ 2Al + 6H2SO4 Al→ 2(SO4)3 + 3SO2 + 6H

→ Cu + 2H2SO4 CuSO ↑ 4 + SO2 + 2H

2 = 0,55

ố S mol H ố 2 = 0,4; s mol SO

ọ ố ầ ượ ủ G i s mol c a Fe, Al, Cu l n l t là x, y, z ta có :

56x + 27y + 64z = 17,4

ệ ươ H 3 ph ng trình : x + 1,5y = 0,4

1,5x + 1,5y + z = 0,55

ượ Gi ả ệ ươ i h ph ng trình đã cho ta đ ệ c nghi m là : x = 0,1 ; y = 0,2 ; z = 0,1

ố ượ ủ ắ ầ Kh i l ng c a s t ban đ u là : mFe = 0,1. 56 = 5,6 (gam)

ố ượ ủ ầ Kh i l ng c a nhôm ban đ u là : mAl = 0,2. 27 = 5,4 (gam)

ố ượ ủ ồ ầ Kh i l ng c a đ ng ban đ u là : mCu = 0,1. 64 = 6,4 (gam)

ậ ậ ụ  Bài t p v n d ng

ằ ạ ợ ỗ ợ ỗ Bài 1. H n h p 3 kim lo i Fe, Al, Cu. Hòa tan a gam h n h p b ng axit

3 SO2 (đktc) và nh n đ

ặ ậ ượ ị ừ ủ H2SO4 đ c, nóng v a đ thì thoát ra 15,68 dm c dung d ch X.

ộ ử ậ ượ ạ ộ ử ố Chia đôi X, m t n a đem cô c n nh n đ c 45,1 gam mu i khan, còn m t n a thêm

ư ồ ọ ế ủ ế ượ ặ ổ NaOH d r i l c k t t a nung trong không khí đ n l ng không đ i cân n ng 12

ố ượ ạ ỗ gam. Tìm a và kh i l ng m i kim lo i.

Đáp số : a = 23 gam ; mFe = 11,2 gam, mAl = 5,4 gam, mCu

2O3 đ

Ố ứ ợ ỗ ượ ồ ố c đ t nóng r i cho Bài 2. ng ch a 4,72 gam h n h p Fe, FeO, Fe

ả ứ ư ế ố ạ ế dòng H2 đi qua đ n d . Sau ph n ng trong ng còn l i 3,92 gam Fe. N u cho 4,72

ầ ợ ỗ ị ả ứ ể ắ gam h n h p đ u vào dung d ch CuSO ọ ấ 4 l c kĩ và đ ph n ng hoàn toàn, l c l y

ấ ắ ố ượ ừ ấ ỗ ơ ặ ch t r n, làm khô cân n ng 4,96 gam. Tính kh i l ng t ng ch t trong h n h p.

Đáp số : mFe = 1,68 gam ; mFeO = 1,44 gam ; mFe2O3 = 1,6 gam.

19

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ố ượ ạ ả D ng 3. Bài toán tăng gi m kh i l ng

ơ ở  C s lý thuy t ế

(cid:0) ả ứ ổ Ph n ng trao đ i

3)2 + H2O + CO2↑

→ CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO

a mol a mol

3 l

= 124a – 60a = 64a

ố ượ ộ ượ ượ Đ tăng kh i l ố ng mu i = l ng NO ng CO

2↑

3 – l

ố ượ ộ ị ượ ượ Đ tăng kh i l ng dung d ch = l ng CaCO ng CO

(cid:0) ả ứ ế Ph n ng th

4 + Cu↓

→ Fe + CuSO4 FeSO

a mol a mol a mol a mol

ố ượ ộ ộ ả ố ượ ạ ị Đ tăng kh i l ng kim lo i = đ gi m kh i l ng dung d ch = 64a – 56a = 8a

(cid:0) ả ứ ợ Ph n ng hóa h p

→ 2Cu + O2 2CuO

2 đã ph n ng

ố ượ ộ ố ượ ả ứ Đ tăng kh i l ạ ng kim lo i = kh i l ng O

(cid:0) ả ứ Ph n ng phân tích

2↑

→ CaCO3 CaO + CO

3 = kh i l

2 ↑

ộ ả ố ượ ố ượ Đ gi m kh i l ng CaCO ng CO

ộ ồ ị ộ ờ 3, sau m t th i Ví d 1:ụ Cho 80 gam b t đ ng vào 200 ml dung d ch AgNO

ọ ượ ấ ắ ế ị ả ứ gian ph n ng l c đ ộ c dung d ch A và 95,2 gam ch t r n B. Cho ti p 80 gam b t

ả ứ ọ ị ượ ứ ị ỉ chì vào dung d ch A, ph n ng xong l c B tách đ ộ c dung d ch D ch ch a m t

ấ ắ ạ ấ ố ộ ị mu i duy nh t và 67,05 gam ch t r n E. Cho 40 gam b t kim lo i R (hóa tr 2) vào

ọ ị ượ ấ ắ ả ứ 1/10 dung d ch D, sau ph n ng hoàn toàn l c tách đ c 44,575 gam ch t r n E.

3 và xác đ nh kim lo i R.

ủ ộ ồ ị ạ ị Tính n ng đ mol/l c a dung d ch AgNO

ướ ẫ ả H ng d n gi i

3)2 + 2Ag↓

→ Cu + 2AgNO3 Cu(NO

x 2x x 2x

95,2 – 80

ố S mol x = = 0,1 (mol)

216 – 64

20

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

3)2 + Cu↓

→ Pb + Cu(NO3)2 Pb(NO

0,1 0,1 0,1 0,1

ươ ộ ả ỉ ả ố ượ ế Theo ph ả ứ ng trình n u ch x y ra ph n ng này thì đ gi m kh i l ng kim

ạ ấ ạ lo i (do m t Pb = 207 và t o Cu = 64) là:

(207 – 64). 0,1 = 14,3 (gam) > 80 – 67,05 = 12,95 (gam).

3 d đ có ph n ng :

ỏ ố ị ư ể ả ứ ứ Ch ng t ẫ trong dung d ch v n còn mu i AgNO

3)2 + 2Ag↓

→ Pb + 2AgNO3 Pb(NO

y 2y y 2y

ả ứ ượ Ph n ng này làm tăng l ng = (216 – 207).y

ậ V y ta có : (216 – 207). y = 14,3 – 12,95 = 1,35 => y = 0,15

3 ban đ u 2x + 2y = 0,5 (mol)

ố ầ S mol AgNO

0,5

3 = — = 0,4M

ủ ộ ồ => N ng đ mol c a AgNO

0,2

3)2 nên nD = 0,1 + 0,15 = 0,25 (mol)

ứ ị Dung d ch D ch a Pb(NO

ạ ị Cho kim lo i vào 1/10 dung d ch D ta có :

3)2 + Pb ↓

→ R + Pb(NO3)2 R(NO

0,025 0,025 0,025 0,025

ạ ộ Đ tăng kim lo i = (207 – R). 0,025 = 44,575 – 40 = 4,575 (gam)

=> R = 24 (Mg)

ạ ầ ậ V y kim lo i c n tìm là Magie ~ Mg

ậ ậ ụ  Bài t p v n d ng

ề ạ ạ ở ố ố R hóa tr ị Bài 1. Hai thanh kim lo i gi ng nhau (đ u t o b i cùng nguyên t

3)2 và thanh thứ

ố ượ ứ ả ị II) và có cùng kh i l ấ ng. Th thanh th nh t vào dung d ch Cu(NO

ị ả ứ ộ ờ ố hai vào dung d ch Pb(NO ằ ố 3)2. Sau m t th i gian, khi s mol 2 mu i ph n ng b ng

ố ượ ấ ấ ạ ỏ ị ứ ấ nhau l y 2 thanh kim lo i đó ra kh i dung d ch th y kh i l ả ng thanh th nh t gi m

ố ượ ứ ố đi 0,2%, còn kh i l ng thanh th hai tăng thêm 28,4%. Tìm nguyên t R.

ẽ Đáp số : R là k m (Zn).

21

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ủ ạ ả ố ị ị Bài 2. Có 100 ml mu i nitrat c a 1 kim lo i hóa tr II (dung d ch A). Th vào

ờ ộ ượ ấ ổ ạ A m t thanh Pb kim lo i, sau 1 th i gian khi l ỏ ng Pb không đ i thì l y nó ra kh i

ố ượ ấ ị ủ ả ị dung d ch th y kh i l ng c a nó gi m đi 28,6 gam. Dung d ch còn l ạ ượ i đ c th ả

ế ặ ộ ượ ấ ti p vào đó m t thanh Fe n ng 100 gam. Khi l ỏ ổ ữ ng Fe không đ i n a thì l y ra kh i

ứ ủ ầ ấ ặ ỏ ố ị ồ dung d ch, th m khô cân n ng 130,2 gam. H i công th c c a mu i ban đ u và n ng

ủ ị ộ đ mol c a dung d ch A.

ứ ố ộ ủ ồ Đáp số : công th c mu i là : Cu(NO3)2, n ng đ c a dd A là 2M.

ề ượ ạ ấ ư D ng 4. Bài toán v l ng ch t d

ả ế ủ ạ ể ộ ươ Gi thi ặ t c a d ng bài này có đ c đi m là trên m t ph ả ứ ng trình ph n ng

ủ ấ ặ ươ ẽ ỉ ầ cho bi ế ượ t l ng c a hai ch t có m t trên ph ng trình mà theo l ch c n bi ế ượ ng t l

ộ ượ ạ ấ ủ c a m t ch t là suy ra l ấ ng ch t còn l i.

Phân lo i: ạ

ụ ỗ ợ ớ (cid:0) H n h p kim lo i tác d ng v i 1 axit: ạ

ả ị ố ượ ạ ừ ạ ộ ỉ ả Ph i gi đ nh là kh i l ng kim lo i đã cho ch có m t kim lo i t đó tính

ỗ ườ ả ợ ượ l ng axit dùng cho m i tr ng h p và suy ra kho ng gi ớ ạ ủ ượ i h n c a l ầ ng axit c n.

ế ượ ả ớ ớ ạ ữ ệ N u d ki n cho l ơ ng axit l n h n kho ng gi ạ ế ư i h n thì axit d và kim lo i h t,

ạ ư ớ ạ ả ế ượ n u l i h n thì kim lo i d .

ớ ỗ ụ ạ ỗ ợ ợ ỏ ơ ng axit nh h n kho ng gi (cid:0) H n h p kim lo i tác d ng v i h n h p axit:

ả ả ị ượ ạ ạ ả ộ ớ ỉ Cũng ph i gi đ nh l ng kim lo i ch có m t kim lo i còn v i axit ph i tính

ử ả ị ớ ạ ố s mol nguyên t hiđro trong axit sau đó cũng xác đ nh kho ng gi ư i h n nh bài trên.

ớ ượ ụ ư ạ ộ ị (cid:0) M t kim lo i tác d ng v i 1 dung d ch axit nh ng v i l ớ ng khác nhau

ữ ệ trong nh ng thí nghi m khác nhau:

ượ ủ ệ ượ ả ở So sánh l ng axit c a hai thí nghi m và l ng hiđro gi i phóng hai thí

ừ ệ ệ ế ộ ộ ệ nghi m t ư đó suy ra có m t thí nghi m d axit và m t thí nghi m h t axit.

ạ ế ạ ế ố ủ ạ ạ ẩ ỏ (cid:0) Kim lo i m nh đ y kim lo i y u ra kh i mu i c a kim lo i y u:

ế ướ ụ ạ ầ ả ậ C n ph i chú ý xem kim lo i nào tác d ng h t tr ạ c. Theo quy lu t kim lo i

ạ ế ạ ế ố ủ ạ ạ ạ ẩ ỏ ơ m nh đ y kim lo i y u ra kh i mu i c a kim lo i y u thì kim lo i nào m nh h n

ữ ệ ộ ạ ậ ẽ ế ướ s h t tr c và tùy thu c vào các d ki n còn l ệ i ta bi n lu n.

22

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ớ ỗ ư ợ ồ ượ c ụ Ví d 1:ụ Cho H2SO4 loãng, d tác d ng v i h n h p g m Mg và Fe thu đ

ở ụ ế ỗ ợ ớ ư 2,016 lít khí ạ đktc. N u h n h p kim lo i này tác d ng v i dd FeSO ố 4 d thì kh i

ợ ỗ ượ l ng h n h p trên tăng lên 1,68 gam.

ế ươ a. Vi t ph ọ ả ứ ng trình ph n ng hóa h c

ố ượ ạ ỗ ỗ ợ b. Tìm kh i l ng m i kim lo i trong h n h p trên

ướ ẫ ả H ng d n gi i

a. Ta có PTHH:

→ Mg + H2SO4 MgSO ↑ 4 + H2 (1)

x mol x mol x mol

→ Fe + H2SO4 FeSO ↑ 4 + H2 (2)

y mol y mol y mol

ợ ỗ ư ế ạ Cho h n h p kim lo i trên vào dd FeSO ụ 4 d thì Mg tác d ng h t (Fe không

ụ ươ tác d ng) theo ph ng trình sau:

4 + Fe (3)

→ Mg + FeSO4 MgSO

x mol x mol

ố ượ ố ượ ợ ỗ ữ ệ kh i l ng h n h p tăng lên 1,68 gam là kh i l ớ ng chênh l ch gi a Fe m i

ả ứ ạ t o ra và Mg đã ph n ng.

2 là 0,09 mol

ủ ố b. Ta có s mol c a khí H

ươ ệ ươ theo ph ng trình (1) và (2) ta có h ph ng trình :

x + y = 0,09

56y – 24x = 1,68

ượ Gi ả ệ ươ i h ph ng trình trên ta đ c nghi m ệ : x = 0,0525; y = 0,0375

ố ượ ậ ủ ạ V y kh i l ng c a 2 kim lo i trên là :

mFe = 0,0375. 56 = 2,1 (gam)

mMg = 0,0525. 24 = 1,26 (gam)

ỗ ợ ồ ị ứ Ví d 2:ụ Cho 3,87g h n h p A g m Mg và Al vào 250ml dung d ch X ch a

2 ( đktc).

ượ ị ở axit HCl 1M và H2SO4 0,5M đ c dung d ch B và 4,368 lít H

ứ ư ẫ ằ ị Hãy ch ng minh r ng trong dung d ch B v n còn d axit.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

23

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

2 + H2

→ Mg + 2HCl MgCl

3 + 3H2

→ 2Al + 6HCl 2AlCl

4 + H2

→ Mg + H2SO4 MgSO

2Al + 3H2SO4 Al→ 2(SO4)3 + 3H2

4,368

nH2 = = 0,195 mol

22,4

Hử = 0,195. 2 = 0,39 mol (1)

nnguyên t

Hử = 0,25 mol

nHCl = 0,25 mol n→ nguyên t

Hử = 0,25 mol

nH2SO4 = 0,25. 0,5 = 0,125 mol n→ nguyên t

Hử = 0,25 + 0,25 = 0,5 mol (2)

∑nnguyên t

ố ư So sánh s mol nguyên t ử ở ấ (1) và (2) ta th y axit còn d .

Vì 0,5 mol > 0,39 mol

ỗ ợ ượ c Ví d 3ụ : Cho 6,8 gam h n h p Fe và CuO tan trong 100 ml axit HCl thu đ

ọ ượ ở ị ấ ắ ặ dung d ch A và thoát ra 224 ml khí B ( đktc) và l c đ c ch t r n D n ng 2,4 gam.

ư ế ế ầ ợ ỗ ộ Thêm ti p HCl d vào h n h p A + D thì D tan m t ph n, sau đó thêm ti p NaOH

ế ủ ế ượ ư ọ ổ ế đ n d và l c k t t a tách ra nung nóng trong không khí đ n l ng không đ i cân

ố ượ ầ ầ ợ ỗ ặ n ng 6,4 gam. Tính thành ph n ph n trăm kh i l ng Fe và CuO trong h n h p ban

đ u.ầ

ướ ẫ ả H ng d n gi i

2 = 0,01 (mol).

ố S mol khí H

ấ ắ ứ ư ầ ộ Ch t r n D tan m t ph n trong axit HCl d thì D ch a Cu và Fe:

2 + H2O

→ CuO + 2HCl CuCl

2 + Cu↓

→ Fe + CuCl2 FeCl

2 + H2↑

→ Fe + 2HCl FeCl

Thêm NaOH :

2 + 2NaCl

→ CuCl2 + NaOH Cu(OH)

2 + 2NaCl

→ FeCl2 + 2NaOH Fe(OH)

2O3 + 4H2O (6,4 gam là l

2O3 + CuO)

ượ 4Fe(OH)2 + O2 2Fe→ ng Fe

24

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

→ Cu(OH)2 CuO + H

ầ ượ ọ ệ ươ ủ ố G i a, x, y l n l t là s mol c a Cu, Fe, CuO ta có h ph ng trình sau:

56x + 80y = 6,8

56(x – 0,01 – a) + 64a = 2,4

160x + 80(y – a) = 6,4

ả ệ ượ Gi i h trên ta đ c x = 0,05; y = 0,05; a = 0,02

ố ượ ậ ầ ầ ấ ợ V y ph n trăm kh i l ỗ ng các ch t trong h n h p ban đ u là :

%mFe = [(0,05. 56)/6,8]. 100 = 41,18%

%mCuO = [ (0,05. 80)/6,8]. 100 = 58,82%

ậ ậ ụ

 Bài t p v n d ng

4 2M

ắ ị Bài 1. Hòa tan 2,4 gam Mg và 11,2 gam s t vào 100 ml dung d ch CuSO

ậ ượ ư ị ị ấ ắ thì tách ra ch t r n A và nh n đ c dung d ch B. Thêm NaOH d vào dung d ch B

ế ủ ế ượ ổ ượ ồ ọ r i l c k t t a tách ra nung đ n l ng không đ i trong không khí thu đ c a gam

ấ ắ ế ươ ọ ượ ấ ắ ượ ch t r n D. Vi t ph ng trình hóa h c, tính l ng ch t r n A và l ấ ắ ng ch t r n D.

Đáp số : mA = 18,4 gam, mD = 12 gam.

ạ ắ ỗ ợ ị Bài 2. Cho 0,411 gam h n h p kim lo i s t và nhôm vào 250 ml dung d ch

ả ứ ả ượ ấ ắ AgNO3 0,12M. Sau khi các ph n ng x y ra hoàn toàn, thu đ c ch t r n A cân

ụ ớ ị ị ị ư ặ n ng 3,324 gam và dung d ch B. Cho dung d ch B tác d ng v i dung d ch NaOH d ,

ượ ế ủ ắ ầ thu đ ầ c k t t a tr ng d n d n hóa nâu.

ế ấ ả ả ứ ể ả a. Vi t c các ph n ng có th x y ra. t t

ố ượ ạ ầ ỗ ỗ ợ b. Tìm kh i l ng m i kim lo i trong 0,411 gam h n h p đ u.

Đáp số : mAl = 0,243 gam, mFe = 0,168 gam.

ợ ỗ ồ ượ ị c hòa tan trong 100 ml dung d ch Bài 3. 1,36 gam h n h p g m Mg và Fe đ

ả ứ ậ ượ ấ ắ ồ ị CuSO4. Sau ph n ng nh n đ c dung d ch A và 1,84 gam ch t r n B g m hai kim

ế ủ ồ ọ ư ạ ế lo i. Thêm NaOH d vào A r i l c k t t a tách ra nung nóng trong không khí đ n

2O3 n ng 1,2 gam. Tính

ậ ổ ượ ấ ắ ặ ượ l ng không đ i nh n đ ồ c ch t r n D g m MgO và Fe

ầ ượ l ng Fe, Mg ban đ u.

Đáp số : mFe = 1,12 gam, mMg = 0,24 gam.

25

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ệ ạ ậ D ng 5. Bài toán bi n lu n

(cid:0) ệ ị ậ Bi n lu n hóa tr

(cid:0) ệ ậ ườ ợ Bi n lu n tr ng h p

(cid:0) ệ ậ Bi n lu n so sánh

(cid:0) ị ố ệ ằ ậ Bi n lu n b ng tr s trung bình

2O thu

ế ớ ụ ề ạ ỗ ợ Ví d 1ụ : Cho 14,7 gam h n h p 2 kim lo i ki m tác d ng h t v i H

2 ( đktc). Trung hòa dung d ch B b ng HNO

3, đun c nạ

ằ ở ị ị ượ đ c dung d ch B và 5,6 lít H

ị ượ ỗ ố ượ ợ ề ạ ị dung d ch đ ố c h n h p mu i D. Tìm kh i l ng D. Xác đ nh 2 kim lo i ki m, bi ế t

ố ượ ố ố ượ ế ơ ớ mu i có kh i l ng mol l n h n chi m 44,2% kh i l ố ng hai mu i trong D.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

2 = 0,25 (mol)

ủ ố Ta có s mol c a H

ằ ạ ố ổ ổ ố ố T ng s mol 2 kim lo i = 0,5 và b ng t ng s mol 2 mu i nitrat.

ượ ố ượ ạ ượ

L ng mu i nitrat = l ng kim lo i + l ố ng g c NO

= 14,7 + (0,5. 62) = 45,7 (gam)

ượ ố ượ ố ơ ớ  L ng mu i có kh i l ng mol l n h n = 45,7. 0,442 = 20,2 (gam)

ố ượ ọ ủ ề ạ G i kh i l ng mol trung bình c a 2 kim lo i ki m trên là R

45,7

ố ượ ủ ố Ta có kh i l ng mol c a mu i nitrat = = 91,4 (gam)

0,5

MRNO3 = 91,4 => MR = 91,4 – 62 = 29,4

ậ V y 29,4 < R < 29,4

ấ ớ ỏ ỉ V i R > 29,4 ta th y ch có kali (K) là th a mãn

ấ ớ ỏ V i R < 29,4 ta th y natri (Na) là th a mãn

ạ ỗ ợ ố ị Ví d 2ụ : Hòa tan 3,82 gam h n h p 2 mu i sunfat kim lo i A và B có hóa tr

2 th yấ

ươ ứ ướ ộ ượ ồ ị I và II t ng ng vào n c thành dung d ch r i thêm m t l ừ ủ ng v a đ BaCl

ế ủ tách ra 6,99 gam k t t a.

ọ ỏ ế ủ ấ ướ ọ ạ ượ ố L c b k t t a, l y n c l c đem cô c n thu đ c bao nhiêu gam mu i khan ?

26

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ố ượ ứ ố ố ỗ ế ị ở Tìm công th c 2 mu i và kh i l ng m i mu i bi t A và B có v trí cùng chu kì

ả ầ trong b ng tu n hoàn.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

ượ ố L ng mu i khan = 3,82 – (0,03. 96) + (0,03. 71) = 3,07 (gam)

2 b ng 2Cl

v i s mol = 0,03 tính t

ằ ớ ố ừ Do thay g c SOố BaSO

3,82

ố ượ ố Kh i l ng mol trung bình 2 mu i sunfat = — = 127,33 (gam)

0,03

Ta có: B + 96 < 127,33 < 2A + 96 => B < 31,33 < 2A

ạ ị ị Do hai kim lo i cùng chu kì nên A (hóa tr I) < B (hóa tr II)

 31,33 > B > A > 15,67

ư ạ ấ ỉ ị Ta th y kim lo i B (hóa tr II) < 31,33 ch có Be = 9 và Mg = 24, nh ng không

ứ ể ị ướ ớ ả ế ạ th là Be vì kim lo i hóa tr I đ ng tr c nó < 15,67 (trái v i gi thi t).

ậ ạ ả V y 2 kim lo i ph i tìm là Na và Mg

2SO4, MgSO4

ố ươ ứ ứ Nên công th c 2 mu i t ng ng là: Na

ọ ố ầ ượ ủ G i s mol c a Na và Mg l n l t là x, y

ầ ệ ươ Theo đ u bài ta có h ph ng trình : 142x + 120y = 3,82

x + y = 0,03

ả ệ ượ Gi i h trên ta tìm đ c x = 0,01 và y = 0,02

ố ượ Kh i l ố ng 2 mu i trên là :

mNa2SO4 = 0,01. 142 = 1,42 (gam) và mMgSO4 = 0,02. 120 = 2,4 (gam)

ỉ ệ ạ ộ ớ ộ ổ ị mol 1: 2 Ví d 3ụ : Tr n CuO v i m t oxit kim lo i hóa tr 2 không đ i theo t l

ư ế ợ ồ ỗ ượ đ ả ứ c h n h p X. Cho 1 lu ng khí CO nóng d đi qua 2,4 gam X đ n ph n ng

3 2,5M,

ượ ấ ắ ể ế ầ ị hoàn toàn thu đ c ch t r n Y. Đ hòa tan h t Y c n 40 ml dung d ch HNO

ấ ộ ị ỉ ượ ố ủ ỉ ứ ch thoát ra m t khí NO duy nh t và dung d ch thu đ c ch ch a mu i c a 2 kim

ư ạ ạ ế ị lo i nói trên. Xác đ nh kim lo i ch a bi t.

ướ ẫ ả H ng d n gi i

ụ ệ ậ ườ Áp d ng bi n lu n tr ợ ng h p:

27

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ử ượ ỉ ạ ứ ữ Vì CO ch kh đ ạ ộ c nh ng oxit kim lo i đ ng sau Al trong dãy ho t đ ng

ọ ườ ả ợ hóa h c nên có 2 tr ng h p x y ra.

ườ ứ ả ạ ợ Tr ng h p 1: Kim lo i ph i tìm đ ng sau Al trong dãy

ạ ộ ử ủ ọ ị ho t đ ng hóa h c và oxit c a nó b CO kh .

2 (1)

→ CuO + CO Cu + CO

2 (2)

→ MO + CO M + CO

3)2 + 2NO + 4H

2O (3)

→ ↑ 3Cu + 8HNO3 3Cu(NO

3)2 + 2NO + 4H

2O (4)

→ ↑ 3M + 8HNO3 3M(NO

ả ứ ỉ ệ ố ề Theo đ bài ph n ng theo t l s mol là 1 : 2

3 = 0,1

ố ố Coi s mol CuO = x thì MO = 2x và s mol HNO

ươ ệ Ta có h hai ph ng trình :

8 8

80x + (M + 16)2x = 2,4 và —. x + —. 2x = 0,1

3 3

ả ệ Gi i h cho x = 0,0125 và M = 40 (Canxi – Ca)

ườ ứ ợ ướ Tr ỏ ng h p này không th a mãn vì canxi đ ng tr ạ ộ c Al trong dãy ho t đ ng

ị ử ở ọ hóa h c và CaO không b kh b i CO

ườ ứ ạ ướ Tr ợ ng h p 2 ả : Kim lo i ph i tìm đ ng tr c Al trong

ạ ộ ủ ử ả ọ ị dãy ho t đ ng hóa h c và oxit c a nó không b CO kh . Khi đó không x y ra

ả ứ ả ứ ả ướ ả ứ ph n ng (2) mà x y ra ph n ng (1) và (3) và ph n ng d i đây :

3)2 + H2O

→ MO + 2HNO3 M(NO

2a → 4a

→ ươ ự ố ệ ươ T ng t ủ coi s mol c a CuO = a MO = 2a ta có h 2 ph ng trình :

80a + (M + 16)2a = 2,4 và 8/3a + 4a = 0,1

ả ệ ượ ỏ Gi i h ta đ c a = 0,015 và M = 24 (magie – Mg) th a mãn

ạ ầ ậ V y kim lo i c n tìm là magie (Mg)

ậ ậ ụ  Bài t p v n d ng

ủ ạ ặ ỗ ợ ồ ị Bài 1. H n h p Q n ng 16,6 gam g m Mg, oxit c a kim lo i A hóa tr III và oxit

ạ ị ượ ư ằ ượ ủ c a kim lo i B hóa tr II đ c hòa tan b ng HCl d thu đ c khí X bay lên và

28

Ậ

Ạ

CÁC D NG BÀI T P HOÁ THCS

ẫ ộ ị ượ ướ dung d ch Y. D n X qua b t CuO nung nóng thu đ c 3,6 gam n ơ c. Làm bay h i

ị ượ ệ ợ ỗ ế ướ ủ h t n c c a dung d ch Y thu đ ố c 24,2 gam h n h p mu i khan. Đem đi n phân

ế ế ạ ị ở ự ½ dung d ch Y đ n khi kim lo i B tách h t ra c c âm thì ở ự ươ c c d ng thoát ra

0,71 gam khí clo.

ạ ị ế ượ a. Xác đ nh 2 kim lo i A, B bi t B không tan đ ố ị c trong dung d ch HCl, kh i

ố ượ ủ ầ ơ ớ ủ ượ l ng mol c a B l n h n 2 l n kh i l ng mol c a A.

ố ượ ỗ b. Tính % kh i l ấ ng m i ch t trong Q.

ủ ợ ủ ế ụ ứ ệ ạ ứ c. Nêu tên và ng d ng c a h p kim ch a ch y u 3 kim lo i trên trong kĩ ngh

Đáp số : A là Al, B là Cu ; %mMg = 29,92%, %mAl2O3 = 61,44%,

%mCuO = 8,64%.

2SO4 loãng v a đ thu đ

ạ ỗ ợ ị ừ ủ ượ c Bài 2. H n h p Al và kim lo i hóa tr 2 tan trong axit H

ị ớ ị ừ dung d ch A và có H ụ 2 thoát ra. Cho A tác d ng v i dung d ch BaCl ủ ấ 2 v a đ th y

ế ủ ồ ế ủ ạ ọ ướ ọ ượ ắ tách ra 93,2 gam k t t a tr ng. L c k t t a r i cô c n n c l c thu đ c 36,2

ố gam mu i khô.

2 thoát ra

ể ở ố ượ ầ a. Tính th tích H đktc và kh i l ạ ng 2 kim lo i ban đ u.

ư ạ ế ủ ế ớ ợ ố ỗ b. Tìm kim lo i ch a bi ơ ầ t, n u trong h n h p ban đ u s mol c a nó l n h n

ủ ố 33,33% s mol c a Al

ố ượ Đáp số : a. VH2 = 8,96 lít, kh i l ạ ng hai kim lo i là 7,8 gam ; b. kim lo i làạ

Mg.

Các dạng bài tập Hoá học THCS