Các dạng viêm mũi xoang

Các dạng viêm mũi xoang

Viêm xoang là một bệnh rất phổ biến,

đa số trường hợp do nhiễm trùng,

nhiễm virus, nhiễm nấm. Viêm xoang

được phân loại theo tính chất cấp tính

và mãn tính. Viêm xoang cấp tính

thường được điều trị nội khoa, còn mãn

tính thì phải xét đến vấn đề điều trị

ngoại khoa.

Viêm xoang cấp tính theo thứ tự thường gặp là:

- viêm xoang hàm.

- Viêm xoang sàng.

- Viêm xoang trán.

- Viêm xoang bướm.

- Viêm nhiều xoang cùng một lúc (viêm đa xoang).

Viêm mũi xoang do rất nhiều nguyên nhân, có thể do dị ứng, do các virus, vi khuẩn, hoặc

do các bệnh mũi xoang mạn tính khác. Tùy theo nguyên nhân mà bệnh có các biểu hiện

khác nhau.

+ Viêm mũi xoang do dị ứng: có thể gặp dị ứng theo mùa hoặc dị ứng quanh năm, nhất là

ở các thời kỳ chuyển tiếp giữa các mùa.

+ Dị ứng theo mùa: Do cơ thể phán ứng với phấn hoa, cây cỏ tùy theo mùa. Các triệu

chứng bao gồm nhảy mũi, sổ mũi, nghẹt mũi, ngứa mũi, ngứa mắt, cháy nước mắt.

Thường gặp ở người 20-40 tuổi. Viêm mũi xoang dị ứng có thể là giai đoạn khởi phát của

cơn hen phế quản.

+ Dị ứng quanh năm với các dị ứng nguyên: các chất gây dị ứng bao gồm bụi nhà, vi

nấm, lông chó mèo. Triệu chứng bệnh như đã mô tả ở trên và xảy ra quanh năm.

+ Viêm mũi xoang vận mạch: Bệnh xuất hiện với triệu chứng sổ, nghẹt mũi khi có thay

đổi về nhiệt độ hoặc độ ẩm trong không khí, khi bệnh nhân hít phải khói bụi, các hóa chất

bay hơi hoặc khi có stress tâm lý.

Viêm mũi xoang nhiễm khuẩn: Bệnh xảy ra do cảm lạnh, nhiễm siêu vi kèm biến chứng

nhiễm khuẩn mũi xoang kéo dài hơn 6 tuần. Triệu chứng khởi đầu là đau rát họng, ho,

nhảy mũi, sổ mũi, sau đó là sốt, mệt mỏi, nhức đầu và nước mũi đặc có mủ vàng xanh,

hôi. Mủ xanh hôi thối tích tụ trong các xoang.

+ Viêm mũi mãn tính do thuốc xịt mũi: Đây là trường hợp viêm mũi do lạm dụng thuốc

nhỏ mũi lâu ngày hoặc nghiện hít bột ma túy. Triệu chứng biểu hiện là nghẹt mũi liên tục

ở bất kỳ tư thế nào và dịch tiết chảy từ mũi xuống họng. Để tránh hậu quả này, không nên

dùng thuốc bơm xịt mũi trong thời gian quá lâu, vì sẽ có hiện tượng phản hồi sau khi

ngưng thuốc, các cuống mũi dãn nở ra khiến tình trạng nghẹt mũi nặng thêm. Điểm quan

trọng nhất trong điều trị viêm mũi mãn tính do thuốc là bệnh nhân cần hợp tác với thầy

thuốc để loại bỏ dần thuốc xịt thông mũi.

Ngoài ra, viêm mũi xoang do vẹo vách ngăn, do polyp mũi hoặc VA (sùi vòm họng) phì

đại thường biểu hiện bằng nghẹt mũi một bên mãn tính. Nên khám chuyên khoa tai mũi

họng để xác định nguyên nhân.

Các nguyên nhân gây viêm mũi xoang:

Vẹo vách ngăn, nang hoặc polyp, bít lỗ thông các xoang, phì đại cuốn mũi.

Viêm mũi do nội tiết: Hay gặp ở thai phụ và trong bệnh suy tuyến giáp, biểu hiện như

viêm mũi dị ứng.

Viêm mũi xoang còn có thế do một nguyên nhân đặc hiệu: Viêm mũi xoang do vi nấm.

Hiện nay, với các tiến bộ trong chẩn đoán hình ảnh (CT scan, chụp cộng hưởng từ MRI),

những phát triển về kỹ thuật vi sinh và huyết thanh chẩn đoán, thầy thuốc đã có thể phát

hiện và định danh các chủng vi nấm gây bệnh một cách chính xác. Bằng phẫu thuật nội

soi tai mũi họng, việc tiếp cận với các xoang trở nên dễ dàng hơn, giúp quan sát được rõ

ràng bệnh tích và tổn thương xoang. Tuy nhiên để lấy ra những khối vi nấm lớn, có thể

phải dùng đến phẫu thuật kinh điển.

Viêm mũi xoang là viêm một hay nhiều xoang cạnh mũi. Có bốn loại xoang khác nhau là

xoang hàm, xoang sàng, xoang bướm, xoang trán. Ngoài ra, còn có loại viêm mũi xoang

do sâu răng hàm trên. Loại này thường gây sổ mũi xanh và có mùi rất hôi thối. Hơi thở

thối khắm của bệnh nhân viêm mũi xoang gây rất nhiều trở ngại trong giao tiếp

- Nhức đầu trong viêm xoang bướm thưởng khu trú ở vùng đỉnh, vùng chẩm lệch về bên

xoang bị bệnh. Đôi khi khịt mũi, khạc đàm có lẫn ít máu.

- Bệnh nhân viêm mũi xoang trước thường nhức đầu, số mũi, đau vùng góc trong hai

cung lông mày, vùng má, nước mũi chảy ra ngoài. Nếu bị viêm mũi xoang sau, thưởng sổ

mũi chảy ngược xuống họng, đau vùng sau gáy. Viêm mũi xoang là một bệnh rất hay tái

phát. Điều trị tùy theo nguyên nhân bệnh. BS sẽ chỉ định thuốc kháng sinh nếu là viêm

mũi xoang do vi trùng. Với những trường hợp viêm mũi xoang do cảm cúm nên dùng

thuốc cảm thông thườngnhư paracetamol, chlorpheniramine, giảm đau, thuốc chống dị

ứng; phun khí dung hoặc thủ thuật Proezt (“kê kê”) để đưa dung dịch thuốc vào xoang

sàng.

Khi điều trị nội khoa bằng thuốc không bớt, bác sĩ sẽ chọc xoang hàm để rút mủ hoặc

phẫu thuật đế cắt polyp mũi, chỉnh hình vách ngăn, nạo xoang v.v... Trường hợp viêm

mũi xoang do răng, cần phải nhổ răng gây bệnh.

Hiện tại, phẫu thuật nội soi điều trị viêm mũi xoang chính xác và an toàn hơn mổ hở. Tuy

nhiên, sau phẫu thuật, đối với những bệnh nhân viêm mũi xoang do dị ứng (nhiệt độ, thời

tiết, bụi nhà, phấn hoa, lông thú...) nếu vẫn tiếp tục tiếp xúc với các dị ứng nguyên nói

trên, nguy cơ tái phát rất cao.

Do đó, sau phẫu thuật, bệnh nhân vẫn phải dùng thuốc kháng dị ứng và cần tránh tiếp xúc

với nguyên nhân gây bệnh. Bụi nhà là nguyên nhân chính gây viêm mũi xoang dị ứng.

Với những loại viêm mũi xoang khác, khả năng tái phát ít hơn.

Cần lưu ý là trẻ em cũng bị viêm mũi xoang. Nguyên nhân thường do trẻ bị viêm VA

không được điều trị kịp thời hoặc để bệnh tái phát nhiều lần.