1
Diễn ra vào giữa thế kỷ 18 đến giữa thế kỷ 19
MỘT SỐ MÔ HÌNH CNH, HĐH TIÊU BIỂU
2.1 Mô hình CNH, HĐH tuần tự (cổ điển)
Tại các nước Tây Âu, bắt đầu ở Anh, Pháp
Sau đó lan tỏa sang Đức, Nga, Mỹ
Đây là mô hình CNH đầu tiên trong lịch sử
Nhờ CNH, cơ cấu kinh tế chuyển từ nông nghiệp sang công
nghiệp
2
II 2.1 Mô hình CNH, HĐH tuần tự
Thứ nhất: Xuất phát từ cuộc cách mạng trong nông
nghiệp, làm tăng năng suất lao động, tạo tiền đề cho
việc giải phóng lao động từ NN sang phi NN, chuyển từ
kinh tế tự nhiên (tự cấp tư túc) sang kinh tế hàng hóa
Những đặc trưng cơ bản
Thứ hai: CNH diễn ra tuần tự theo tiến trình: CN nhẹ ->
CN nặng -> giao thông vận tải -> nông nghiệp -> dịch vụ
và lưu thông.
Thứ ba: CNH diễn ra tuần tự, từ từ, chậm chạp với
khoảng thời gian hàng trăm năm
3
II 2.2 Mô hình CNH, HĐH rút ngắn
Xuất phát là các nước NN (chiếm 70% lao động và 30%
GDP)
Điển hình là Nhật Bản và các nước CNH mới (NICs) châu Á
(Hàn Quốc, Đài Loan, Hông Kông, Singapore…).
Quá trình CNH đi qua 2 giai đoạn:
Giai đoạn tạo tiền đề cho CNH: Tạo ra những đột phá
trong NN, xây dựng kết cấu hạ tầng và sản xuất các sản
phẩm hướng về xuất khẩu.
Giai đoạn CNH: Tăng tốc về chuyển dịch cơ cấu kinh tế,
duy trì tăng trưởng kinh tế ở mức cao, tạo thuận lợi cho
phát triển CN CNC, gắn CNH với HĐH.
4
II 2.2 Mô hình CNH, HĐH rút ngắn
Quá trình CNH được rút ngắn diễn ra trong vòng 30 năm,
nhờ:
Tận dụng cơ hội tốt để “đi tắt” thông qua tiếp nhận công
nghệ và đi thẳng vào công nghệ hiện đại;
Tiến hành những bước đi thích hợp: lúc đầu là nhập công
nghệ -> thích nghi và cải tiến -> xây dựng năng lực
KHCN nội sinh -> sáng tạo và xuất khẩu công nghệ
Thực hiện các chính sách nhằm ổn định kinh tế vĩ mô,
đầu tư vào nguồn nhân lực và hướng vào xuất khẩu.
5
II 2.2 Mô hình CNH, HĐH rút ngắn
Về chiến lược CNH
Thời kỳ đầu: Thực hiện CNH theo hướng “thay thế nhập
khẩu” (trước những năm 60 của TK 20)
Sau những năm 60, chuyển sang chiến lược “hướng về
xuất khẩu” nhằm khai thác các lợi thế so sánh.
Do thiếu tài nguyên và đất đai, nên các nướx NICs đều
coi trọng đầu tư vào nguồn nhân lực.