Các yếu tố cấu thành nền hành chính nhà nước

ng 3

ươ

Các y u t

c u thành n n

ế ố ấ

ề

hành chính nhà n

cướ

I. Th ch hành chính nhà n

c

ể

ế

ướ

• 1. Khái ni mệ

1.1. Th chể

ế

1.2. Th ch Nhà n

c

ể

ế

ướ

ể

ướ

• Th ch Nhà n ế

ướ

ậ

ị ế ạ

ủ

ả ứ ể

ự

ả

c là các quy đ nh chung c xác l p trong Hi n pháp, do Nhà n ậ Lu t và các văn b n pháp quy, t o c s ơ ở ch c và ho t đ ng c a b pháp lý cho t ộ ạ ộ ổ c đ th c hi n qu n lý xã máy nhà n ệ ướ h i.ộ

ể

ế n

1.3. Th ch hành chính nhà cướ

ể ị

• Th ch hành chính nhà n ướ ậ

ướ ả ạ

c là các quy đ nh ế c xác l p trong Hi n pháp, chung do Nhà n ế Lu t và các văn b n pháp quy, t o c s pháp lý ơ ở ậ ch c và ho t đ ng c a b máy hành cho t ộ ộ ứ ổ c đ th c hi n qu n lý xã h i. chính nhà n ộ ạ ể ự ủ ả ướ ệ

Các b ph n c u thành th ch ế ấ

ậ

ộ hành chính Nhà n

ể cướ

ả

ạ

ậ

ệ ố ị

ề

ệ

ẩ

ạ

ộ

Trung

ộ ng t ươ

• 1. H th ng văn b n quy ph m pháp lu t quy đ nh nhi m v , quy n h n, th m ụ quy nề c a các c quan thu c b máy ơ ủ i c t hành chính Nhà n ớ ướ ừ c sơ ở

Các b ph n c u thành th ch ế ấ

ậ

ộ hành chính Nhà n

ể c:ướ

ố ạ ả ệ

ị ướ

ả ộ ặ ả ự ộ ị

ữ ề ộ ị

• 2. H th ng văn b n quy ph m pháp lu t quy ậ đ nh n i dung c a qu n lý nhà n t t c c trên ấ ả ủ ả ộ nh m ằ các m t, các lĩnh v c c a đ i s ng xã h i ờ ố ủ đ m b o cho xã h i phát tri n n đ nh , an toàn ể ổ và b n v ng (chính tr , kinh t , xã h i, văn hoá, ế an ninh, qu c phòng, đ i ngo i, ...) ạ ố

ố • 3. H th ng văn b n quy ph m pháp lu t quy ậ ệ ch đ công v và quy ch công ch c. đ nh ị ố ế ộ ả ụ ạ ế ứ

Các b ph n c u thành th ch ế ấ

ậ

ộ hành chính Nhà n

ể c:ướ

ế ị

ằ

ữ ế ớ

ế ề ạ ề ự ơ

ố ớ ướ

• 4. H th ng các ch đ nh v ề tài phán hành chính ệ ố nh m gi i quy t tranh ch p hành chính gi a ấ ả công dân v i n n hành chính thông qua khi u ki n v s vi ph m pháp lu t c a các c quan ệ ậ ủ qu n lý hành chính Nhà n c đ i v i công dân ả và các t ứ

ch c xã h i. ổ • 5. H th ng các ố ộ ủ ụ

i nh m gi ả ằ c v i công dân th t c hành chính ớ ệ ữ ướ

ệ quy t các quan h gi a Nhà n ế và v i các t ứ ớ ch c xã h i ộ ổ

ủ

2. Vai trò c a th ch hành chính ể nhà n

ế cướ

• 2.1. Th ch hành chính là c s pháp lý c a ơ ở ủ ế

ho t đ ng qu n lý hành chính nhà n ướ

ả • 2.2. Th ch hành chính nhà n ể ạ ộ ể

ự ể ổ c c là c s ơ ở ướ ch c c a b máy ộ ủ ứ

ế đ xây d ng c c u t hành chính nhà n ơ ấ cướ

3. Các y u t

ế ố

quy t đ nh th ch ế

ể

ế ị hành chính nhà n

c.ướ

ị

• Ch đ chính tr ế ộ • N n kinh t

và vai trò qu n lý c a Nhà ả

ủ

ề ướ

ủ

ố

ng qu c t

ế c đ i v i n n kinh tê ố ớ ề • Trình đ phát tri n c a qu c gia ể ộ • Văn hoá dân t cộ • Môi tr ườ

ố ế

II. B máy hành chính nhà n

c

ộ

ướ

ủ

• Khái ni mệ • Đ c đi m c a c quan hành chính NN ể ặ • Phân bi

t CQHCNN th m quy n chung và

ệ

ề

ẩ

CQHCNN th m quy n riêng ẩ

ề

1. Khái ni mệ

c ướ

• B máy nhà n • B máy hành chính nhà n • C quan hành chính nhà n

ộ ộ ơ

c ướ c ướ

1.1. B máy nhà n

c

ộ

ướ

c

ệ

ộ

ố

ị

ụ

ệ

ạ

ổ

ự

ệ

• B máy nhà n ướ là h th ng các c ơ quan nhà n c, có v trí, ch c năng, ứ ướ nhi m v , quy n h n và c c u t ch c ứ ơ ấ ề xác đ nh nh m th c hi n các ch c năng ứ ị c a Nhà n ủ

ằ c. ướ

1.2. B máy hành chính nhà n

c

ộ

ướ

• B máy hành chính nhà n

c

ướ ằ

ề

ẩ

ấ

ị

ủ

ệ

ề

ướ là h ệ ộ c th ng các c quan hành chính nhà n ố v i th m quy n, c c u nh t đ nh nh m ớ ơ ấ th c hi n quy n hành pháp c a Nhà ự n ướ

1.3. C quan hành chính nhà n

ơ

c ướ

ướ

• C quan HCNN là c quan nhà n ệ

ề

ạ

ứ

ộ ự

ệ

ằ

ộ ạ ộ ự

ủ

c v i ơ ớ ơ ch c năng, nhi m v , quy n h n, v i c ớ ơ ụ ứ c u t ch c và đ i ngũ cán b , công ch c ấ ổ ứ xác đ nh nh m th c hi n ho t đ ng qu n ả ị lý hành chính trên các lĩnh v c c a đ i ờ s ng xã h i. ố

ộ

2. Đ c tr ng c a c quan HCNN

ư

ủ

ặ

ơ

• Do Nhà n c thành l p và ch u s ki m tra c a ị ự ể ủ

ậ ướ c quan thành l p nó. ơ

ẩ

ệ ợ ự ị ứ ậ ả

ộ ủ ệ ụ ệ ế

ự ệ ơ

ủ

ễ do, l ậ • Có th m quy n pháp lý xác đ nh. ề • H p thành m t h th ng th b c. ộ ệ ố • Th c hi n ch c năng qu n lý xã h i c a mình ứ theo c ch quy n l c - ph c tùng, m nh l nh ơ đ n ph ươ ộ ạ ườ ề ự ụ

th ích h p pháp c a con ng ề ự ng và b t bu c th c hi n. ộ ắ • Ho t đ ng c a các c quan HCNN di n ra ơ i ng xuyên, liên t c, tho mãn quy n t ợ ợ ả i. ườ ủ

3. CQHCNN th m quy n chung và ẩ CQHCNN th m quy n riêng ẩ

ề ề

ơ ơ ẩ ề

ả

ứ ọ

ạ

• C quan HCNN th m quy n chung là c quan hành chính có ch c năng và th m quy n qu n lý ề ẩ ng, m i ngành, m i lĩnh v c c a đ i m i đ i t ờ ủ ự ọ ọ ố ượ s ng xã h i trên ph m vi lãnh th đ c phân ổ ượ ộ ố c p.ấ ơ ề ẩ ơ

ề ẩ ả

ứ ặ ự ự

• C quan HCNN th m quy n riêng là c quan hành chính có ch c năng và th m quy n qu n lý HCNN ngành ho c lĩnh v c theo s phân công, phân c p.ấ

III. Nhân s hành chính nhà n

ự

c ướ

Công ch cứ

• Công ch c là công dân Vi

t Nam, đ

ệ

ể

ứ ụ

ượ ứ

ạ

ị

ấ ngân sách nhà n

ng t

c tuy n d ng, b nhi m vào ng ch, ch c ệ ổ v , ch c danh trong biên ch ế nh t đ nh, ứ ụ ng l và h ưở

ướ . c

ươ

ừ

Ph m vi ạ

ộ ơ ả ủ

Vi ứ t Nam, t ị ổ ệ ứ

ơ ộ • Công ch c trong c quan c a Đ ng C ng s n ả ch c chính tr – xã h i; ộ c; ướ ạ ủ ả

đ n v s nghi p công l p; ơ ệ

ứ ứ ị ự ứ ơ ơ ộ ị

ệ ơ ứ ơ ị

ố ộ ạ ả

• Công ch c trong c quan nhà n • Công ch c trong b máy lãnh đ o, qu n lý c a ậ • Công ch c trong c quan, đ n v thu c Quân đ i ộ nhân dân mà không ph i là sĩ quan, quân nhân ả chuyên nghi p, công nhân qu c phòng; công ch c trong c quan, đ n v thu c Công an nhân dân mà không ph i là sĩ quan, h sĩ quan chuyên nghi p.ệ

Công ch c c p xã

ứ ấ

ệ

ấ c tuy n d ng gi

ượ

ứ ể

ữ

ộ

ệ

ấ

ngân sách nhà n

ng t

• Công ch c c p xã là công dân Vi t Nam m t ch c danh đ ứ ụ y ban chuyên môn, nghi p v thu c ộ Ủ ụ ng nhân dân c p xã, trong biên ch và h ưở ế l ươ

ướ

ừ

Công ch c hành chính nhà n

ứ

c ướ

• CC làm vi c trong b máy hành chính nhà ộ

ng đ n đ a ph

ng.

ệ trung

c t ướ ừ

ươ

ế

ị

ươ

D u hi u chung nh n bi

ệ

ấ

ậ

ế

t công ch c ứ

c đó;

c ể ượ ủ ụ ướ ở ướ

ướ ơ

ngân sách nhà n ệ ả ươ

ng xuyên, • Là công dân c a n • Đ c tuy n d ng b i Nhà n • Làm vi c trong các c quan nhà n c; • Đ c tr l ng t ướ ừ ượ • Làm các công vi c mang tính ch t th ệ ấ c; ườ

liên t c. ụ

3. Phân lo i công ch c: ạ

ứ

1. Căn c vào ng ch đ

c b nhi m

ứ

ạ

ượ

ệ

ổ

ạ • - Lo i A g m nh ng ng ồ

ng; ạ

ữ ng ch chuyên viên cao c p ho c t ữ • - Lo i B g m nh ng ng ồ ạ

ng ch chuyên viên chính ho c t ạ ươ

ạ ữ

ạ ặ ươ

ạ ổ ng đ ặ ươ ổ ng đ ổ ng; ổ

ự i đ ườ ượ ấ i đ ườ ượ ặ ươ i đ ườ ượ ng đ i đ ườ ượ ng đ ươ c b nhi m vào ệ ươ c b nhi m vào ệ ng; c b nhi m vào ệ ươ c b nhi m vào ệ ng và ng ch nhân ạ

• - Lo i C g m nh ng ng ồ ng ch chuyên viên ho c t • - Lo i D g m nh ng ng ữ ồ ng ch cán s ho c t ặ ươ ạ viên.

2. Căn c vào v trí công tác

ứ

ị

• - Công ch c gi

ch c v lãnh đ o, qu n

ứ

ữ

ứ

ụ

ạ

ả

lý

ch c v lãnh đ o,

• - Công ch c không gi ứ

ữ

ụ

ứ

ạ

qu n lýả

IV. Tài chính công

• C c u h th ng tài chính trong n n kinh

ề

t Nam bao g m:

ệ ố ng

ồ

ơ ấ t th tr ế ị ườ

Vi ở ệ • - Tài chính công • - Tài chính doanh nghi pệ • - Tài chính dân c và các t

ch c xã h i.

ổ

ứ

ộ

1. Khái ni mệ

ạ ộ ằ

ủ

ứ

ướ ứ ằ

• Tài chính công là các ho t đ ng thu và chi b ng ti n c a Nhà n c, ph n ánh h th ng các quan ề ệ ố ả ướ d h kinh t i hình th c giá tr trong quá trình ế ướ ệ ị hình thành và s d ng các qu ti n t c a Nhà ỹ ề ệ ủ ử ụ n c nh m ph c v cho vi c th c hi n các ch c ệ ự ệ ụ ộ c đ i v i xã h i. năng v n có c a Nhà n ố ớ ụ ủ ướ ố

2. Đ c đi m c a TCC

ủ

ể

ặ

• Ch th s h u và qu n lý các ho t đ ng

ủ ể ở ữ

ạ ộ

ụ

• Tài chính công ho t đ ng không vì m c ạ i ích c ng i nhu n mà ch y u vì l

ả c;ướ tài chính công là Nhà n ộ ủ ế

ậ

ộ

ợ

tiêu l ợ đ ng;ồ

ụ

• Tài chính công ph c v nh êm v chính tr ị ị c trong t ng giai đo n l ch s ử

ụ ạ ị

ụ ừ

ướ

c a Nhà n ủ nh t đ nh ấ ị

ụ

• Tài chính công ph c v nh êm v chính tr ị ị c trong t ng giai đo n l ch s ử

ụ ạ ị

ụ ừ

ướ

c a Nhà n ủ nh t đ nh ấ ị

ạ

ộ

ẳ

ọ

ằ

• Tài chính công t o ra m t môi tr ng bình ườ ng th các đ ng cho m i công dân v h ụ ề ưở c cung c p b ng hàng hoá và d ch v đ ấ ụ ượ ị ngu n l c tài chính công.

ồ ự

3. C c u tài chính công

ơ ấ

c;ướ

ng; ươ ề ị

c; ướ ủ

c; ướ ơ

• Ngân sách nhà n • Tài chính các c p chính quy n đ a ph ấ • Ngân hàng nhà n c;ướ • Tài chính c a các c quan hành chính nhà n ơ • Tài chính các đ n v s nghi p nhà n ị ự • Tài chính ph c v ho t đ ng công ích do Nhà ạ ụ ệ ộ ụ

n ợ ướ

• Các qu tài chính do nhân dân đóng góp ngoài

c tài tr ỹ ngân sách Nhà n c ướ

4. Ch c năng c a tài chính công ủ

ứ

ạ ậ

• 4.1. Ch c năng t o l p v n ử ụ

ứ ố c s d ng quy n l c chính tr c a Nhà n ị ủ ề ự ướ c a mình đ hình thành các qu ti n t ệ ủ ể mình thông qua thu các kho n có tính b t ắ bu c t

ỹ ề ả xã h i. ộ

các ch th kinh t ủ ể

ộ ừ

ế

ứ

ổ

4.2. Ch c năng phân ph i và phân b tài ố chính công

• - Tài chính công đ ổ ộ ụ

ướ

ố ớ c phân b m t cách có m c ượ c đ i v i s can ủ ố ớ ự xã c đ i v i ho t đ ng kinh t ạ ộ ướ ế

đích theo ý chí c a Nhà n thi p c a Nhà n ủ ệ h i. ộ • - Nhà n ướ ự ệ

ủ

ố ộ v i Nhà n ướ c. c th c hi n s phân ph i ngu n l c tài ồ ự ự chính công gi a các ch th thu c Nhà n c, ể ữ các ch th có quan h kinh t ướ ế ớ ệ ủ ể

Ch c năng giám đ c và đi u ch nh

ứ

ố

ề

ỉ

ố ự

ồ ằ ề ệ ự ậ

ủ ệ

ự ộ ể c. ướ ủ ộ

• - Tài chính công cũng th c hi n s giám đ c b ng đ ng ti n thông qua s v n đ ng c a các ngu n tài chính công, thông qua đó bi u hi n các ho t đ ng c a ch th thu c nhà n ủ ể ự ủ ộ

ấ ợ ỉ ằ ề

ồ ạ ộ • - Đi u ch nh là s tác đ ng theo ý chí c a Nhà ề c nh m đi u ch nh các b t h p lý trong quá ướ thu c ộ ỹ ề ệ

n ỉ trình hình thành và s d ng các qu ti n t ử ụ tài chính công