CÂU H I VÀ H NG D N ÔN T P MÔN L CH SỎ ƯỚ Ẫ Ậ Ị Ử
TRI T H C – PH N PH NG TÂYẾ Ọ Ầ ƯƠ
( dành cho thí sinh thi tuy n cao h c, NCS chuyên ngành Tri t h c)ể ọ ế ọ
1. Trình bày khái quát và đánh giá các hình th c l ch s c b nứ ị ử ơ ả
c a ch nghĩa duy duy v tủ ủ ậ
Trong quaù trình phaùt sinh vaø phaùt trieån cuûa mình
chuû nghóa duy vaät traûi qua caùc hình thöùc cô baûn sau :
1. Chuû nghóa duy vaät chaát phaùc, ngaây thô (øCNDV töï
phaùt , xeùt theo cô sôû, quá trình hình thành laãn trình ñoä cuûa
noù) taïi caùc nöôùc phöông Ñoâng(AÁn Ñoä, Trung Quoác…) vaø
Hy Laïp, La Maõ coå ñaïi laø hình thöùc ñaàu tieân cuûa chuû
nghóa duy vaät. Caùc nhaø trieát hoïc böôùc ñaàu vöôït qua theá
giôùi quan huyeàn thoaïi, maøthaàn thoaïi laø haït nhaân cuûa
noù, giaûi thích nguyeân nhaân theá giôùi töø chính caùc yeáu
toá vaät chaát saün coù cuûa theá giôùi (ñaát, nöôùc, luûa,
khoâng khí…), xem xeùt söï hình thaønh cuûa caùc söï vaät moät
caùch töï thaân . Đ t đ c thành qu đó là nh ch nghĩa duy v t ngay tạ ượ ả ờ ủ ậ ừ
khi m i ra đ i đã có ớ ờ m i liên h h u c v i s phát tri n khoa h cố ệ ữ ơ ớ ự ể ọ , nh t là khoaấ
h c t nhiên, dù đang còn trong tình tr ng t n m n, s khai, ch a chuyên bi tọ ự ở ạ ả ạ ơ ư ệ
hóa. Tính chaát aáu tró (ch t phác, ngây th ) ấ ơ cuûa chuû nghóa duy
vaät coå ñaïi gaén vôùi trình ñoä nhaän thöùc chung cuûa loaøi
ngöôøi thôøi kyø naøy. Phaàn lôùn nhaän ñònh cuûa chuû nghóa
duy vaät caên cöù vaøo söï quan saùt tröïc tieáp, s c m nh nự ả ậ hay
suy töôûng cuûa caùc trieát gia , maø chöa ñöôïc luaän chöùng
baèng chaát lieäu soáng đ ngộ cuûa tri thöùc khoa hoïc. Cách đ t v nặ ấ
đ v “b n nguyên”, hay viên g ch đ u tiên xây nên tòa lâu đài vũ tr , xét theoề ề ả ạ ầ ụ
quan đi m v t lý h c hi n đ i, cũng ch a thòa đáng. ể ậ ọ ệ ạ ư . Beân caïnh ñoù do
chòu söï quy ñònh cuûa ñieàu kieän kinh tế, vaên hoùa c a xã h iủ ộ ,
nhieàu nhaø duy vaät chöa chaám döùt haún söï raøng buoäc
cuûa theá giôùi quan nguyeân thuûy (vaät hoaït luaän, vaät linh
thuyeát, nhaân hình hoùa…) vaø caùc yeáu toá huyeàn hoïc
(occultism).
Trong l ch s ị ử ch nghĩa duy v t ch t phác t i Hy l p c đ i, nguyên tủ ậ ấ ạ ạ ổ ạ ử
lu n duy v t, do L xíp sáng l p, Đêmôcrít ậ ậ ơ ậ (và sau này, trong th i kỳ Hy L p hóaờ ạ
có thêm Êpiquya đã th c hi n ự ệ nhân b n hóa nguyên t ả ử lu n) phát tri n, chi m vậ ể ế ị
trí đ c bi t, là đi n hình cho t t ng duy v t c đ i. H n th n a, thông quaặ ệ ể ư ưở ậ ổ ạ ơ ế ữ
nguyên t lu n duy v t, ử ậ ậ cu c đ u tranh gi a ch nghĩa duy v t và ch nghĩaộ ấ ữ ủ ậ ủ
duy tâm ngay t bu i ban đ u đã tr nên gay g t, quy t li t. Cu c đ u tranh đóừ ổ ầ ở ắ ế ệ ộ ấ
1
làm nên đ ng l c c a s phát tri n t duy tri t h c trong h n hai ngàn năm qua.ộ ự ủ ự ể ư ế ọ ơ
Đóng góp c a nguyên t lu n vào hình th c đ u tiên c a ch nghĩa duy v t là ủ ử ậ ứ ầ ủ ủ ậ ở
ch , ỗth nh t, ứ ấ đã xác l p b c tranh phi nhân hình v th gi i, căn c trên suyậ ứ ề ế ớ ứ
đoán v nguyên t nh cái bé nh t, b t kh phân, c s c a s t n t i và bi nề ử ư ấ ấ ả ơ ở ủ ự ồ ạ ế
đ i trong th gi i, và h không, nh b ch a các nguyên t ; ổ ế ớ ư ư ể ứ ử th hai, ứgi i thíchả
các s v t, hi n t ng, quá trình di n ra trong th gi i theo ự ậ ệ ượ ễ ế ớ tính t t y u tấ ế ự
nhiên; th ba, ứv n d ng nguyên t lu n vào vi c phân tích b n ch t con ng iậ ụ ử ậ ệ ả ấ ườ
và xã h i, ph nh n quan đi m v tính b t t c a linh h n, ng h nhi t thànhộ ủ ậ ể ề ấ ử ủ ồ ủ ộ ệ
n n dân ch ; ề ủ th t , ứ ư kích thích t duy khoa h c thông qua cách đ t v n đ vư ọ ặ ấ ề ề
nguyên t nh gi i h n c a th gi i v t ch t. ử ư ớ ạ ủ ế ớ ậ ấ
V.I. Lênin trong Ch nghĩa duy v t và ch nghĩa kinh nghi m phê phán ủ ậ ủ ệ đã
cô đ ng cu c đ u tranh gi a ch nghĩa duy v t và ch nghĩa duy tâm b ng hìnhọ ộ ấ ữ ủ ậ ủ ằ
nh “đ ng l i Đêmôcrít” và “đ ng l i Platôn”. ả ườ ố ườ ố
2. Chuû nghóa duy vaät maùy moùc - sieâu hình (có th g iể ọ
m t cách cô đ ng là ộ ọ Ch nghĩa duy v t siêu ủ ậ hình) ôû chaâu AÂu Ph c h ngụ ư
(cu i th k XIV – th k XVI) và ố ế ỷ ế ỷ caän ñaïi ( theá kyû XVII - nöûa ñaàu
theá kyû XIX) laø hình thöùc lòch söû thöù hai cuûa chuû nghóa
duy vaät. Noù baét ñaàu töø t t ng duy v t trong vi c xác l p b cư ưở ậ ệ ậ ứ
tranh v t lý v th gi i các nhà khoa h c Ph c h ng (Copernic, Bruno,ậ ề ế ớ ở ọ ụ ư
Galilei...) đ n ế caùc nhaø duy vaät theá kyû XVII taïi Anh, Phaùp, Haø
Lan, Italia, đ c bi t ch nghĩa duy v t vô th n Pháp th k XVIII v i Laặ ệ ủ ậ ầ ế ỷ ớ
Mettrie, Diderot, Holbach, Helvétius... vaø keát thuùc ôû chuû nghóa
duy vaät nhaân baûn Feuerbach taïi Ñöùc, tröôùc khi ñöôïc thay
theá baèng hình thöùc tieáp theo.
V ềth gi i quan, ế ớ t p trung ch y u khía c nh ậ ủ ế ở ạ b n th lu n, ả ể ậ tìm hi uể
v t n t i c a ề ồ ạ ủ gi i t nhiên, th gi i v t ch t, ớ ự ế ớ ậ ấ chuû nghóa duy vaät thôøi
kyø naøy phaùt trieån trong moái lieân heä vôùi khoa hoïc töï
nhieân. Nhôø bieát döïa vaøo caùc thaønh töïu khoa hoïc caùc
nhaø duy vaät ñaõ xaùc laäp ñöôïc caùc böùc tranh môùi veà
theá giôùi, böôùc ñaàu ñöa ra nhöõng nhaän ñònh hôïp lyù veà töï
nhieân, caùc quy luaät cuûa noù, phaùt trieån tinh thaàn hoaøi
nghi vaø pheâ phaùn ñoái vôùi chuû nghóa giaùo ñieàu vaø giaû
khoa hoïc. Trong quan ni m v v t ch t, ch nghĩa duy v t th k XVII –ệ ề ậ ấ ủ ậ ế ỷ
XVIII có b c phát tri n m i so v i th i c đ i. Thay vì cu c tranh lu n v b nướ ể ớ ớ ờ ổ ạ ộ ậ ề ả
nguyên th gi i, các nhà duy v t đã ti p c n th gi i v t ch t t góc đ b n thế ớ ậ ế ậ ế ớ ậ ấ ừ ộ ả ể
lu n, lý gi i v n đ này trên c s khái quát hóa toàn b ậ ả ấ ề ơ ở ộ tính v t ch t ậ ấ c a vũủ
tr , t nhiên, đi đ n t t ng v tính th ng nh t v t ch t c a th gi i. Đ cácụ ự ế ư ưở ề ố ấ ậ ấ ủ ế ớ ề
(Descartes) trong V t lý h c ậ ọ tuyên b :”Hãy cho tôi v t ch t, tôi s xây nên thố ậ ấ ẽ ế
gi i”. Xpinôda (Spinoza) xem th c th (substance) nh “nguyên nhân t nó”ớ ự ể ư ự
(causa sui); các nhà duy v t khác nói v tính tích c c n i t i c a v t ch t. Đ cậ ề ự ộ ạ ủ ậ ấ ặ
2
bi t các nhà duy v t Pháp th k XVIII nh La M tri (La Mettrie), Điđ rôệ ậ ế ỷ ư ế ơ
(Diderot), Hônbách (Holbach) … thông qua cách hi u v tính quy lu t t thân vàể ề ậ ự
tính vĩnh vi n, không do ai sáng t o c a v t ch t, tìm hi u các hình th c v nễ ạ ủ ậ ấ ể ứ ậ
đ ng c a v t ch t, xem v n đ ng nh m i s thay đ i nói chung, đã đ n g nộ ủ ậ ấ ậ ộ ư ọ ự ổ ế ầ
v i hình th c hi n đ i c a ch nghĩa duy v t. ớ ứ ệ ạ ủ ủ ậ
V ềnh n th c lu n, ậ ứ ậ tinh th n hoài nghi và phê phán làm nên giá tr c aầ ị ủ
ch nghĩa duy v t trong cu c đ u tranh ch ng tri t h c kinh vi n và t duyủ ậ ộ ấ ố ế ọ ệ ư
ph n khoa h c . Bêc n (F. Bacon) phê phán nh ng “ o t ng”, hay nh ng “bóngả ọ ơ ữ ả ưở ữ
ma” c a nh n th c, v ch ra th c ch t n n quân ch , t c uy quy n trong sinhủ ậ ứ ạ ự ấ ề ủ ứ ề
ho t khoa h c, đ phá tri t h c kinh vi n; H px (T.Hobbes) lo i tr Th ngạ ọ ả ế ọ ệ ố ơ ạ ừ ượ
đ ra kh i đ i t ng nghiên c u, quy m i đ i t ng v “v t th ”, t v t th tế ỏ ố ượ ứ ọ ố ượ ề ậ ể ừ ậ ể ự
nhiên đ n v t th xã h i; L cc (J.Locke) và các nhà duy v t Pháp th k XVIIIế ậ ể ộ ố ơ ậ ế ỷ
gi ng cao ng n c đ u tranh ch ng th n quy n, phê phán tr t t xã h i “phiươ ọ ờ ấ ố ầ ề ậ ự ộ
lý”, “phi nhân tính”. Phê phán cái cũ, các nhà duy v t xác l p ph ng pháp nh nậ ậ ươ ậ
th c khoa h c giúp con ng i kh ng đ nh quy n l c c a mình tr c t nhiên.ứ ọ ườ ẳ ị ề ự ủ ướ ự
Cũng nh tri t h c nói chung, trong ph m vi ch nghĩa duy v t hình thành haiư ế ọ ạ ủ ậ
khuynh h ng c b n, ph thu c vào cách ti p c n đ i v i khoa h c và trình đướ ơ ả ụ ộ ế ậ ố ớ ọ ộ
nh n th c c a th i đ i. Khuynh h ng kinh nghi m (tr ng phái Anh) d a trênậ ứ ủ ờ ạ ướ ệ ườ ự
k t qu c a khoa h c t nhiên th c nghi m, nh n m nh vai trò c a c m giác,ế ả ủ ọ ự ự ệ ấ ạ ủ ả
kinh nghi m nh ngu n g c tri th c, chú tr ng n c thang “tr c quan c m tính”ệ ư ồ ố ứ ọ ấ ự ả
c a nh n th c, ch tr ng ph ng pháp quy n p; khuynh h ng duy lý d a trênủ ậ ứ ủ ươ ươ ạ ướ ự
k t qu c a khoa h c t nhiên lý thuy t và toán h c, nh n m nh vai trò c a “tríế ả ủ ọ ự ế ọ ấ ạ ủ
tu t thân”, hay “tr c giác trí tu ”, chú tr ng n c thang “t duy tr u t ng”ệ ự ự ệ ọ ấ ư ừ ượ
c a nh n th c, ch tr ng ph ng pháp di n d ch – toán h c. ủ ậ ứ ủ ươ ươ ễ ị ọ
V ềv n đ nhân sinh,, xã h i, ấ ề ộ ph n l n các nhà duy v t là nh ng nhàầ ớ ậ ữ
nhân văn, khai sáng tiêu bi u c a th i đ i. Bêc n đ cao s c m nh c a khoaể ủ ờ ạ ơ ề ứ ạ ủ
h c, g i m v m t xã h i lý t ng tôn vinh quy n l c c a tri th c (tuyên bọ ợ ở ề ộ ộ ưở ề ự ủ ứ ố
“tri th c là quy n l c”), Hôpx nh n m nh tính ch t pháp quy n c a nhà n cứ ề ự ơ ấ ạ ấ ề ủ ướ
d i v b c c a hình nh Leviathan – Đ ng chúa t hùng m nh, Lôcc nêu lênướ ỏ ọ ủ ả ấ ể ạ ơ
nguyên t c phân quy n, đ t n n móng cho ch nghĩa t do và quan đi m khoanắ ề ặ ề ủ ự ể
dung tôn giáo, các nhà duy v t Pháp th k XVIII gi ng cao ng n c “T do –ậ ế ỷ ươ ọ ờ ự
Bình đ ng – Bác ái”, làm sâu s c thêm t t ng phân quy n, c th hóa nguyênẳ ắ ư ưở ề ụ ể
t c th ng nh t quy n con ng i và quy n công dân. Các nhà duy v t b ng cácắ ố ấ ề ườ ề ậ ằ
tác ph m c a mình đã ẩ ủ tham gia vaøo quaù trình thieát laäp mô hình
“nhà n c h p lý tính”, ướ ợ ñeà cao hình aûnh” con ngöôøi lyù trí” vaø
caùc giaù trò nhaân vaên chuû ñaïo.
Beân caïnh ñoù đi u ki n l ch s th k XVII – XVIII tác đ ng đ n sề ệ ị ử ế ỷ ộ ế ự
ph bi n tính ch t máy móc, siêu hình, quan ni m duy tâm v l ch s nhi uổ ế ấ ệ ề ị ử ở ề
nhà duy v t. ậ
3
V ềth gi i quan, ế ớ söï th ng tr ố ị cuûa cô hoïc ñaõ aûnh höôûng
ñeán caùch thöùc tö duy cuûa ña phaàn caùc nhaø duy vaät.
Döôùi taùc ñoäng cuûa cô hoïc và xu th toán h c hóa t duyế ọ ư , caùc
nhaø trieát hoïc ( nhaát laø caùc nhaø trieát hoïc theá kyû XVII )
quy caùc quaù trình cuûa töï nhieân vaøo daïng vaän ñoäng coå
ñieån laø vaän ñoäng cô hoïc (v n đ ng hi u nh s chuy n d ch, sậ ộ ể ư ự ể ị ự
thay th v trí các v t th trong không gian)ế ị ậ ể , xem con ngöôøi vaø caùc
thieát cheá xaõ hoäi nhö heä thoáng maùy moùc phöùc taïp
(coâng thöùùc: “con ngöôøi - coã maùy”), đ ng nh t v t ch t v i v tồ ấ ậ ấ ớ ậ
th (H px , Đ cáct …), v i ể ố ơ ề ơ ớ nguyên tử, hay v i các ch t gi đ nh mang các lo iớ ấ ả ị ạ
tr ng, ườ Tính chaát maùy moùc taát yeáu gaén vôùi tính chaát
sieâu hình , nghĩa là trong khi noã löïc ñaøo saâu töøng maët,
töøng thuoäc tính cuûa söï vaät , khaùm phaù baûn chaát saâu
kín cuûa vaïn vaät (sieâu hình), caùc nhaø trieát hoïc duy vaät
xem xeùt chuùng trong traïng thaùi taùch bieät, ng ng đ ng, ư ọ chöa
vaïch ra m t ộ caùch thaáu ñaùo moái lieân heä, taùc ñoäng,
chuyeån hoùa laãn nhau giöõa chuùng, cuõng nhö khoâng ñöa ra
lôøi giaûi ñaùp hôïp lyù veà nguoàn goác vaø ñoäng löïc cuûa
vaän ñoäng vaø phaùt trieån. góc đ Ở ộ nh n th c lu nậ ứ ậ s phân c c gi aự ự ữ
khuynh h ng kinh nghi m và khuynh h ng duy lý cho th y tính c c đoan,ướ ệ ướ ấ ự
phi n di n c a tri t h c th i kỳ này nói chung, ch nghĩa duy v t nói riêngế ệ ủ ế ọ ờ ủ ậ (m tộ
khuynh h ng bám sát vào khoa h c th c nghi m, đ cao thái quá kinh nghi m,ướ ọ ự ệ ề ệ
c m giác, tr c quan sinh đ ng, ph ng pháp quy n p, khuynh h ng khác l iả ự ộ ươ ạ ướ ạ
thiên v khoa h c t nhiên lý thuy t và toán h c, tuy t đ i hóa “trí tu t thân”,ề ọ ự ế ọ ệ ố ệ ự
t duy tr u t ng, ph ng pháp di n d ch), không th y r ng trong nghiên c uư ừ ượ ươ ễ ị ấ ằ ứ
khoa h c c n có cách ti p c n toàn di n, th ng nh t các ph ng pháp đ đ tọ ầ ế ậ ệ ố ấ ươ ể ạ
đ c hi u qu t t nh t, đáng tin c yượ ệ ả ố ấ ậ .
Trong quan đi m xã h i ể ộ tính ch t duy tâm th hi n vi c xác đ nh đ ngấ ể ệ ở ệ ị ộ
l c c b n c a l ch s (xem xét đ ng l c c a ti n b xã h i qua lăng kính c aự ơ ả ủ ị ử ộ ự ủ ế ộ ộ ủ
giáo d c, ho c s thay th các hình th c sinh ho t tinh th n), cách hi u v th cụ ặ ự ế ứ ạ ầ ể ề ự
ti n, v vai trò c a qu n chúng nhân dân và cá nhân trong l ch s .ể ề ủ ầ ị ử
Ch nghĩa duy v t máy móc – siêu hình (hay đ n gi n là CNDV siêu hình)ủ ậ ơ ả
là hình th c l ch s th hai trong ch nghĩa duy v t.ứ ị ử ứ ủ ậ
3. Chuû ngh ó a duy vaä t bie ä n chöùn g , ra ñôøi vaøo
nhöõng naêm 40 cuûa theá kyû XIX, ñaõ khaéc phuïc tính chaát
phieán dieän cuûa chuû nghóa duy vaät l n phép bi n ch ng ẫ ệ ứ thôøi
tröôùc, taïo neân söï thoáng nhaát höõu cô chuû nghóa duy vaät
vaø pheùp bieän chöùng, s th ng nh t v ự ố ấ ề theá giôùi quan vaø
phöông phaùp luaän.
4
Chuû nghóa duy vaät bieän chöùng gaén lieàn tröôùc heát
vôùi teân tuoåi cuûa C. Mác và Ph. Ăngghen, laø hình thöùc hieâïn
ñaïi cuûa chuû nghóa duy vaät, ñaùnh daáu böôùc chuyeån töø
tö duy” coå ñieån” truyeàn thoáng, baét ñaàu töø thôøi coå ñaïi
sang phöông phaùp tieáp caän môùi ñoái vôùi caùc vaán ñeà töï
nhieân, xaõ hoäi vaø con ngöôøi. Söï ra ñôøi cuûa chuû nghóa
duy vaät bieän chöùng ñaùnh daáu böôùc ngoaët coù tính caùch
maïng trong l ch s t t ng ị ử ư ưở trieát hoïc, laøm taêng theâm vò trí vaø
vai troø cuûa trieát hoïc trong ñôøi soáng xaõ hoäi.
Th nh tứ ấ , CNDVBC kh c ph c s đ i l p gi a h th ng và ph ngắ ụ ự ố ậ ữ ệ ố ươ
pháp trong ch nghĩa duy v t (đi n hình là Phoi b c) và phép bi n ch ng trongủ ậ ể ơ ắ ệ ứ
l ch s (đi n hình là Hêghen). ị ử ể
Th hai, ứcác nguyên lý c a ch nghĩa duy v t bi n ch ng đã đ c thủ ủ ậ ệ ứ ượ ể
hi n m t cách sinh đ ng và sáng t o trong vi c phân tích ti n trình l ch s - xãệ ộ ộ ạ ệ ế ị ử
h i, hình thành ộquan ni m duy v t v l ch s ệ ậ ề ị ử (ch nghĩa duy v t l ch s ), kh củ ậ ị ử ắ
ph c h n ch c a ch nghĩa duy v t th k XVII – XVIII và Phoi b cụ ạ ế ủ ủ ậ ế ỷ ơ ắ
(Feuerbach) [nh c l i nh n đ nh c a Mác và Ăngghen v Poi b c trong ắ ạ ậ ị ủ ề ơ ắ H tệ ư
t ng Đ cưở ứ ], qua đó kh ng đ nh CNDV do Mác và Ăngghen sáng l p là ẳ ị ậ CNDV
tri t đ ệ ể trong quan ni m v t nhiên, xã h i và t duy.ệ ề ự ộ ư
[ Ki n th c m r ngế ứ ở ộ : Trong tác ph m ẩMác ng i v t tr c th i đ i ườ ượ ướ ờ ạ Đ.
Benxai đ cho r ng công lao l ch s c a Mác là đã đem đ n cách vi t m i vơ ằ ị ử ủ ế ế ớ ề
l ch s . Cách vi t m i y xem ị ử ế ớ ấ ph ng th c s n xu t ươ ứ ả ấ là n n t ng xã h i, qua đóề ả ộ
rút ra quy lu t xã h i ph bi n. Đó là quy lu t quan h s n xu t phù h p v iậ ộ ổ ế ậ ệ ả ấ ợ ớ
trình đ phát tri n c a LLSX; t n i dung chính này Mác phân tích bi n ch ngộ ể ủ ừ ộ ệ ứ
CSHT – KTTT, khái quát toàn b n i dung y trong h c thuy t v HTKT-XH…ộ ộ ấ ọ ế ề
Cách vi t m i y v l ch s đã kh c ph c 3 h n ch c a các nhà nghiên c uế ớ ấ ề ị ử ắ ụ ạ ế ủ ứ
l ch s tr c đó :1. thi v hoá l ch s (quan ni m DT v LS); 2. xem l ch s nhị ử ướ ị ị ử ệ ề ị ử ư
nh ng lát c t tách r i nhau (quan ni m SH và ch nghĩa HV); 3. xem l ch s th iữ ắ ờ ệ ủ ị ử ờ
sau ch đ n gi n là s ti p n i các th i đ i tr c m t cách máy móc, x c ngỉ ơ ả ự ế ố ờ ạ ướ ộ ơ ứ
(CN máy móc)].
Th ba, ứt hai đi m v a nêu có th th y r ng nguyên t c xuyên su t trongừ ể ừ ể ấ ằ ắ ố
tri t h c DVBC là th ng nh t lý lu n và th c ti n, gi i quy t v n đ c b nế ọ ố ấ ậ ự ễ ả ế ấ ề ơ ả
c a tri t h c t quan đi m th c ti n. ủ ế ọ ừ ể ự ễ
Th t , ứ ư CNDVBC, v i s th ng nh t tính cách m ng và tính khoa h c c aớ ự ố ấ ạ ọ ủ
nó, là vũ khí lý lu n c a giai c p vô s n, h ng đ n c i t o th gi i. [ậ ủ ấ ả ướ ế ả ạ ế ớ thí sinh
có th m r ng thêm n i dungể ở ộ ộ ]
Ngaøy nay, tröôùc söï phaùt trieån nhö vuõ baõo cuûa khoa
hoïc, coâng ngheä, söï thay ñoåi nhanh choùng cuûa thöïc tieãn
xaõ hoäi, caùc luaän ñieåm neàn taûng cuûa chuû nghóa duy
vaät bieän chöùng luoân thöôøng xuyeân ñöôïc boå sung, ñieàu
5