Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau

CAÁY KÎ KHÍ

Muïc tieâu

• Chæ ñònh laâm saøng ñöôïc ñeå caáy kî khí vaø caùc tröôøng hôïp naøo khoâng neân caáy kî khí vaø

coù

• Thöïc hieän ñöôïc khaâu laáy beänh phaåm caáy kî khí moät caùch chính xaùc vaø hoaøn haûo nhôø vaäy

theå giuùp ñöôïc laâm saøng cho ñuùng chæ ñònh caáy kî khí vaø traùnh caùc chæ ñònh khoâng caàn thieát.

taêng ñöôïc cô hoäi phaân laäp ñöôïc vi khuaån kî khí gaây beänh töø caùc beänh phaåm vì bieát ñöôïc

• Thöïc hieän ñöôïc caáy kî khí nhôø ñoù coù theå trieån khai ñöôïc xeùt nghieäm caáy kî khí taïi phoøng

caùc phöông tieän vaø caùc caùch laáy vaø chuyeân chôû caùc maãu beänh phaåm ñeå caáy kî khí.

thí nghieäm laâm saøng taïi caùc beänh vieän vì bieát ñöôïc caùc phöông tieän caàn thieát vaø thích hôïp

• Thöïc hieän ñöôïc ñaày ñuû qui trình caáy vaø theo doõi kî khí, ñoàng thôøi taïo ñöôïc moái lieân laïc vôùi

nhaát ñeå coù theå thöïc hieän ñöôïc xeùt nghieäm naøy.

laâm saøng trong quaù trình laøm xeùt nghieäm caáy kî khí.

Chæ ñònh

(cid:214) Dòch ró : hoâi thoái, coù hôi, coù maøu ñen; huyønh quang ñoû, haït sulfur.

(cid:214) Caùc nhieãm truøng gaàn nieâm maïc.

(cid:214) Veát thöông coù hoaïi töû, moâ daäp naùt, maøng giaû.

(cid:214) Vieâm noäi taâm maïc caáy maùu hieáu khí aâm nghieäm.

(cid:214) Nhieãm truøng ôû caùc beänh aùc tính, beänh coù phaù huûy moâ, beänh coù hö haïi maïch maùu.

(cid:214) Nhieãm truøng khi ñang duøng khaùng sinh Aminoglycosides.

(cid:214) Nhieãm truøng huyeát coù vieâm tónh maïch thuyeân taét, coù vaøng da, sau naïo thai, sau giaûi

1. Laâm saøng nghó ñeán nhieãm truøng kî khí khi

phaåu vuøng buïng.

2. Caùc beänh phaåm neân chæ ñònh caáy kî khí

Taát caû caùc beänh phaåm laáy töø caùc nôi khoâng bò ngoaïi nhieãm vi khuaån thöôøng truù kî khí,

kî khí tuøy nghi vaø hieáu khí:

106

(cid:214) Veát thöông vaø aùp xe, huùt muû.

(cid:214) Moâ (sinh thieát, töû thieát, phaåu thuaät).

(cid:214) Caùc dòch cô theå (DNT, maøng phoåi, maøng buïng, maøng tim, dòch khôùp).

(cid:214) Maùu, tuûy xöông.

(cid:214) Dòch huùt khí quaûn qua da.

(cid:214) Dòch choïc huùt phoåi (cuõng nhö caùc dòch choïc huùt töø caùc nôi khaùc cuûa cô theå).

(cid:214) Caùc haït löu huyønh laáy töø beänh nhaân nghi nhieãm Actinomyces.

(cid:214) Nöôùc tieåu (choïc huùt qua da treân xöông mu, loå môû nieäu quaûn,thaåm tích, nieäu quaûn,

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau

(cid:214) Nieäu duïc (chæ laáy töø caùc nôi khoâng coù vi khuaån kî khí thöôøng truù).

(cid:214) Ruoät non (blind loop vaø caùc hoäi chuùng keùm haáp thu töông töï).

(cid:214) Phaân hay beänh phaåm töø daï daøy ruoät (ñeå phaùt hieän ñoäc toá vaø caáy phaùt hieän caùc vi

phaåu thuaät môû baøng quang hay môû thaän).

khuaån nghi ngôø gaây beänh nhö Clostridium difficile, C. perfringens vaø C. botulinum).

3. Caùc beänh phaåm khoâng neân chæ ñònh caáy kî khí

(cid:214) Queät hoïng hay muõi haàu, queät nöôùu raêng.

(cid:214) Ñaøm, dòch huùt noäi soi pheá quaûn khoâng laáy baèng oáng thoâng coù hai noøng vaø coù baûo veä.

(cid:214) Caùc dòch daï daøy vaø ruoät non (tröø tröôøng hôïp blind loop vaø caùc hoäi chöùng töông töï),

Do khoâng theå phaân bieät ñöôïc taùc nhaân gaây beänh vaø vi khuaån thöôøng truù nhö:

phaân (tröø tröôøng hôïp tìm ñoäc toá vaø phaùt hieän caùc clostridia gaây beänh), queät haäu moân,

(cid:214) Caùc beänh phaåm laáy töø beà maët caùc veát loeùt do naèm laâu, caùc queät töø caùc beà maët khaùc,

maïch löôn töø ruoät giaø ra da, vaø thoâng noái ruoät giaø daï daøy (colostomy stomata).

(cid:214) Beänh phaåm laáy gaàn da vaø nieâm maïc baèng caùc phöông phaùp khoâng thích hôïp, deã bò

ñöôøng daãn töø xoang (sinus tract), vaø caùc hoaïi töû (eschar).

(cid:214) Nöôùc tieåu (voided urine), queät aâm ñaïo hay coå töû cung.

ngoaïi nhieãm.

107

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau

Caùc phöông phaùp laáy beänh phaåm ñeå caáy kî khí

ƒ Toát nhaát laø beänh phaåm sau khi laáy phaûi ñöôïc cho ngay vaøo trong moâi tröôøng chuyeân chôû

ƒ Beänh phaåm coù theå ñöôïc laáy baèng taêm boâng voâ truøng ñöa saâu vaøo trong moâi tröôøng chuyeân

chuyeân duøng nhö Carryport (duøng caëp tube ñuõa taêm boâng voâ truøng/tube ñuõa Carryport).

chôû. Hay sau khi cho vaøo moâi tröôøng chuyeân chôû thì duøng taêm boâng voâ truøng ñaåy saâu vaøo

ƒ Caùc beänh phaåm khaùc nhö DNT, chaát dòch, sau khi huùt vaøo oáng kim, ñaäy chaët naép kim laïi vaø

beân trong moâi tröôøng.

göûi nguyeân ñeán PTN.

Qui trình vi sinh laâm saøng khaûo saùt maãu kî khí

Ngaøy 1:

1 Maãu ñöôïc laáy vaøo moâi tröôøng chuyeân chôû kî khí

Ñoù laø Carryport (Nam Khoa); tröôøng hôïp dòch hay muû, coù theå huùt baèng oáng chích insulin

khoâng cho boït khí laãn vaøo roài mang thaúng ñeán PTN.

(cid:214) Caáy vaøo caùc moâi tröôøng phaân laäp kî khí vaø/hay hieáu khí:

2. Phoøng thí nghieäm phaûi tieán haønh khaûo saùt ngay theo caùc böôùc sau

­ Caáy hieáu khí: BA hay BANg, EMB hay MC. BA uû trong bình neán, MC hay EMB ôû

khí tröôøng bình thöôøng. Theo doõi theo qui trình caùc maãu beänh phaåm caáy hieáu khí.

­ Caáy kî khí: BA kî khí (BAYK) vaø BAYK coù phenyl Ethyl Alcohol (BAYK-PEA)

hay BAYK coù Nalidixic acid (BANg). UÛ trong bình hay tuùi kî khí (vd: Genbox cuûa

bio-Meùrieux) vaø khí tröôøng kî khí ñöôïc taïo ra baèng phöông phaùp hoaù hoïc (vd: bao

Genbox anaer cuûa bio-Meùrieux khoâng caàn duøng xuùc taùc hay bao Gaspak cuûa BD

vôùi xuùc taùc Pallidium-aluminium). Bình uû kî khí ñöôïc giöõ trong tuû aám 37 oC trong

(cid:214) Laøm pheát nhuoäm Gram beänh phaåm, ghi nhaän söï hieän dieän cuûa caùc vi khuaån trong

48 giôø.

maãu tröôùc khi coù keát quaû caáy. Traû lôøi keát quaû sô boä cho baùc só ñieàu trò qua ñieän thoaïi

hay qua phieáu traû lôøi keát quaû taïm thôøi.

108

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau

(cid:214) Môû bình kî khí hay tuùi kî khí. Quan saùt caùc maët thaïch, ghi nhaän caùc loaïi khuùm vaø

Ngaøy 3: (vì phaûi uû bình kî khí treân 48 giôø)

(cid:214) Thöïc hieän caáy laïi thuaàn khieát caùc khuùm trong moâi tröôøng BAYK/uû kî khí, ñoàng thôøi

hình thaùi caùc khuùm. Laøm pheát nhuoäm Gram khaûo saùt döôùi kính hieån vi.

laøm thöû nghieäm loaïi tröø vi khuaån phaân laäp ñöôïc laø YK tuøy nghi, HK tuyeät ñoái baèng

(cid:214) Traû lôøi theâm keát quaû sô boä cho laâm saøng.

caùch caáy theâm treân maët thaïch BA/uû bình neán.

(cid:214) Quan saùt BA/uû bình neán. Neáu khoâng coù vi khuaån moïc thì vi khuaån phaân laäp ñöôïc laø

Ngaøy 4 hay 5:

(cid:214) Môû bình kî khí. Laáy caùc khuùm vi truøng treân thaïch BAYK ñaõ xaùc ñònh laø kî khí tuyeät

YK tuyeät ñoái.

(cid:214) Tieán haønh qui trình ñònh danh vôùi API 20A vaø laøm khaùng sinh ñoà vôùi ATB-ANA, uû

ñoái. Laøm pheát nhuoäm Gram quan saùt hình daùng vi khuaån qua kính hieån vi.

kî khí 24-36 giôø. Neáu khoâng coù API 20A thì coù theå tieán haønh ñònh danh kî khí theo

(cid:214) Traû lôøi keát quaû chung cuoäc cho laâm saøng sau khi ñoïc keát quaû ñònh danh vaø khaùng sinh

qui trình kinh ñieån vôùi moät soá moâi tröôøng vaø phaûn öùng sinh hoaù ñaëc bieät.

ñoà.

Caùc phöông phaùp taïo khí tröôøng khoâng coù O 2 (oxy phaân töû) ñeå caáy kî khí

Phöông phaùp duøng bao sinh khí CO2 vaø khöû khí O2 trong bình uû hay trong bao uû:

Phöông phaùp naøy duøng moät tuùi kín chöùa moät bao hoaù chaát maø khi tuùi kín naøy bò xeù ra ñeå bao

hoaù chaát tieáp xuùc vôùi khoâng khí thì seõ xaõy ra phaûn öùng hoaù hoïc khöû O 2 trong khoâng khí vaø

sinh ra khí CO 2 vôùi tyû leä 5% trong bình uû hay tuùi uû töông öùng vôùi khaû naêng khöû O 2 cuûa bao

hoaù chaát. Haõng bio-Meùrieux coù ñöa ra thò tröôøng saûn phaåm coù coâng duïng nhö treân vaø coù teân laø

Genbox-anaer duøng cho bình uû cho khoaûng 10 hoäp thaïch phaân laäp vaø Genbag-anaer daønh cho

tuùi uû cho khoaûng 2 hoäp thaïch phaân laäp. Caùc saûn phaåm naøy raát deã daøng söû duïng vì khoâng caàn

phaûi cho nöôùc vaøo tuùi hay laø phaûi duøng chaát xuùc taùc. Trong daân duïng chuùng ta coù theå thaáy saûn

phaåm coù coâng duïng khöû O 2 (nhöng khoâng sinh CO 2) trong caùc tuùi baùnh trung thu nhaèm muïc

109

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau

ñích giöõ baùnh trung thu ôû ñieàu kieän kî khí nhôø vaäy maø baûo quaûn ñöôïc baùnh khoâng bò naám moác

trong thôøi gian daøi.

Phöông phaùp duøng bao sinh khí CO2 vaø H2 ñeå H2 khöû O2 trong bình uû nhôø chaát xuùc taùc:

Haõng BD (Myõ) ñöa ra saûn phaåm coù teân laø Gaspak hoaït ñoäng theo nguyeân taéc naøy. Gaspak laø

moät tuùi kín chöùa hai vieân hoaù chaát maø khi moät goùc treân cuûa tuùi kín naøy bò xeù ra vaø cho vaøo ñoù

10ml nöôùc thì nöôùc seõ thaám daàn vaøo hai vieân hoaù chaát ñeå coù moät vieân sinh ra khí CO 2 vaø moät

vieân sinh khí H2. Khí H2 sinh ra seõ nhôø chaát xuùc taùc (laø caùc vieân ñaù pallidium-aluminium gaén

treân naép bình, ñöôïc goïi laø xuùc taùc laïnh ; hay laø voøng daây baïch kim nung noùng nhôø ñieän trôû

cuõng gaén treân naép bình, ñöôïc goïi laø xuùc taùc noùng ) phaûn öùng vôùi O 2 trong khoâng khí bình uû

thaønh H2O baùm vaøo thaønh bình. Moät löu yù cuûa phöông phaùp naøy khi duøng caùc vieân ñaù xuùc taùc

pallidium-aluminium laø phaûi saáy khoâ caùc vieân ñaù naøy 180 oC trong voøng 1 giôø ngay tröôùc khi

söû duïng hay sau khi söû duïng vaø sau ñoù giöõ trong caùc bình kín (dessicator) coù silicagel huùt aåm

vì caùc vieân ñaù naøy chæ xuùc taùc phaûi öùng keát hôïp O 2 vôùi H 2 khi chuùng ôû daïng khan nöôùc. Moät

baát tieän nöõa laø caùc tuùi Gaspak khoâng theå chuyeân chôû ñöôïc baèng ñöôøng haøng khoâng vì nguy cô

gaây chaùy noå neân ngöôøi söû duïng phaûi ñaët haøng tröôùc khaù laâu môùi coù.

Phöông phaùp duøng bình khí CO 2 vaø bình khí H 2 phoái troän laïi ñeå thay khoâng khí trong bình

uû, sau ñoù chaát xuùc taùc seõ keát hôïp H2 vôùi O2 ñeå khöû hoaøn toaøn O2 trong bình uû:

Phöông phaùp naøy reõ tieàn nhaát nhöng muoán aùp duïng thì phaûi trang bò cho ñaày ñuû caùc bình cung

caáp H2 vaø O2, maùy troän khí ñeå troän H2 vaø CO2 töø hai bình caáp khí, vaø boâm chaân khoâng noái vôùi

bình uû. Sau khi cho caùc hoäp thaïch ñaõ caáy beänh phaåm vaøo trong bình uû, phaûi thöïc hieän qui trình

thay khoâng khí trong hình uû baèng hoån hôïp khí nhö sau: (1) Ñaäy chaët bình uû roài noái voøi caáp khí

vaø voøi huùt chaân khoâng vaøo bình qua naép bình, ñoùng khoaù voøi caáp khí vaø môû khoaù voøi huùt roài

baät maùy huùt chaân khoâng ñeå huùt khoâng khí ra khoûi bình cho ñeán aùp löïc ñaït <10 -2 thì khoaù voøi.

(2) Môû khoaù voøi caáp khí ñeå cung caáp hoån hôïp khí vaøo bình uû cho ñeán khi aùp löïc khí trong bình

trôû laïi bình thöôøng thì ñoùng voøi caáp khí. (3) Tieáp tuïc laïi qui trình naøy theâm vaøi laàn nöõa ñeå ñaûm

baûo khoâng khí trong bình ñaõ ñöôïc thay hoaøn toaøn baèng hoån hôïp khí. Hoån hôïp khí naøy vaãn coù

theå coøn O2 vì khoù coù theå coù ñöôïc caùc bình caáp khí CO 2 vaø bình caáp khí H 2 khoâng bò taïp nhieãm

O2, tuy nhieân sau vaøi giôø khí O 2 trong hoãn hôïp khí trong bình seõ bò khöû hoaøn toaøn nhôø caùc xuùc

taùc noùng hay xuùc taùc laïnh gaén ôû naép bình. Cuõng nhö phöông phaùp duøng bao Gaspak, neáu

110

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau

Ñoàng hoà ño aùp löïc

Khoùa ñoùng môû Khoùa ñoùng môû

Voøi noái vôùi maùy huùt chaân khoâng Voøi noái vôùi maùy troän khí

Xuùc taùc noùng hay laïnh

OÁng chæ thò kî khí

Hình 32: Caáu truùc moät bình uû kî khí duøng phöông phaùp thay khí

chuùng ta duøng xuùc taùc laïnh thì phaûi khöû nöôùc xuùc taùc laïnh baèng caùch saáy 180 oC trong hôn moät

giôø ñeå ñaûm baûo xuùc taùc hoaït ñoäng toát.

Hieän nay coù maùy troän khí thöïc hieän vieäc huùt chaân khoâng cua bình vaø cho khí vaøo bình moät

caùch hoaøn toaøn töï ñoäng, ví duï maùy Anoxomat mark II cuûa Haø Lan ( Hình 33) vaø nhôø vaäy ngöôøi

laøm xeùt nghieäm khoâng caàn phaûi thöïc hieän caùc ñoäng taùc môû, ñoùng vane xaû vaø huùt khí nöõa.

Chæ thò kî khí

Chæ thò kî khí laø moät phöông tieän giuùp chuùng ta coù theå kieåm tra ñöôïc laø trong bình kî khí thaät

söï ñaõ hoaøn toaøn heát O 2 chöa. Caùc chæ thò kî khí thöôøng hoaït ñoäng döïa treân nguyeân taéc khöû

maøu cuûa moät chaát maøu khi chaát maøu naøy ôû daïng khöû vaø coù maøu khi ôû daïng oxid hoaù. Caùc chaát

maøu coù ñaëc tính nhö vaäy laø Methylene blue vaø Resazurin vaø ñaây cuõng laø hai chaát thöôøng ñöôïc

cho vaøo moâi tröôøng Thioglycolate hay moâi tröôøng chuyeân chôû beänh phaåm ñeå caáy kî khí cuõng

vôùi muïc ñích cho bieát caùc moâi tröôøng naøy coù ôû tình traïng khöû O 2 trong phaàn saâu döôùi beà maët

111

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau

cuûa moâi tröôøng hay khoâng ñeå saün saøng söû duïng. Neáu ôû phaàn saâu cuûa oáng moâi tröôøng coù maøu

thì ngöôøi ta phaûi ñun caùch thuyû chuùng ñeå ñuoåi heát O 2 (khi ñoù phaàn saâu cuûa moâi tröôøng seõ maát

maøu) vaø ñeå nguoäi roài môùi söû duïng.

Chuùng ta coù theå töï pha chæ thò maøu ñeå kieåm tra tình traïng kî khí cuûa bình uû, nhöng ñôn giaûn

nhaát laø chuùng ta coù theå duøng moät oáng moâi tröôøng chuyeân chôû kî khí hay moät oáng moâi tröôøng

thioglycollate ñeå laøm chæ thò kî khí. Caùch söû duïng laø tröôùc heát phaûi ñun caùch thuyû caùc oáng moâi

tröôøng naøy ñeå ñuoåi heát O 2 khoûi moâi tröôøng vaø sau ñoù ñeå nguoäi, luùc naøy phaàn maët oáng moâi

tröôøng seõ coù maøu trôû laïi. Nôùi loûng naép oáng moâi tröôøng vaø cho vaøo bình uû kî khí tröôùc khi ñaây

naép. Bình uû kî khí ñöôïc coi laø kî khí hoaøn toaøn khi beà maët caùc oáng moâi tröôøng naøy maát maøu

hoaøn toaøn sau khi tieán haønh uû kî khí khoaûng 1-2 giôø.

Hình 33: Maùy Axonomat Mark II cuûa Haø Lan ñeå taïo khí tröôøng kî khí

Caâu hoûi oân taäp

1. Cho bieát laâm saøng neân cho chæ ñònh caáy kî khí tröôùc caùc tröôøng hôïp naøo?

2. Caùc beänh phaåm naøo coù theå laáy ñeå laøm xeùt nghieäm tìm vi khuaån kî khí?. Caùc beänh

phaåm naøo khoâng neân cho laøm xeùt nghieäm tìm vi khuaån kî khí gaây beänh, phaân tích lyù

do taïi sao?

3. Cho bieát caùc caùch laáy vaø chuyeân chôû beänh phaåm ñeå laøm xeùt nghieäm tìm vi khuaån kî

khí vaø phaân tích lyù do taïi sao?.

4. Cho bieát qui trình caáy vaø theo doõi caáy kî khí ñöôïc thöïc hieän trong maáy ngaøy vôùi caùc

buôùc tieán haønh nhö theá naøo cho töøng ngaøy?

112

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau

CAÁY MAÃU BEÄNH PHAÅM KÎ KHÍ

Caùc caâu hoûi thöôøng gaëp

Moät soá baùc só laâm saøng muoán tìm taùc nhaân vi khuaån kî khí gaây vieâm phoåi. Yeâu caàu naøy

ƒ Thöïc teá coù moät soá baùc só coù yeâu caàu naøy, tuy nhieân nhö ñaõ trình baøy laø caáy kî khí khoâng

coù hôïp lyù khoâng, vaø phoøng thí nghieäm coù neân ñaùp öùng yeâu caàu naøy khoâng?

neân thöïc hieän treân caùc beänh phaåm ñaøm hay dòch röûa khí quaûn vì ñaây laø caùc maã u thöû taïp

nhieãm, khoâng theå phaân bieät ñöôïc vi khaån kî khí gaây beänh vôùi vi khuaån kî khí taïp nhieãm.

Do vaäy, neáu muoán tìm taùc nhaân vi khuaån kî khí gaây vieâm phoåi thì phaûi coù phöông tieän laáy

ƒ Tuy nhieân cuõng caàn phaûi bieát raèng taùc nhaân gaây vieâm phoåi coäng ñoàng raát hieám khi laø vi

ñöôïc beänh phaåm laø ñaøm laáy qua noäi soi baèng oáng thoâng coù hai noøng vaø coù baûo veä.

khuaån kî khí, maø thöôøng laø S. pneumoniae, H. influenzae, vaø M. catarrhalis....Taùc nhaân gaây

vieâm phoåi beänh vieän cuõng vaäy, thöôøng laø S. aureus, caùc tröïc khuaån Gram [-] ñöôøng ruoät

hay khoâng leân men. Do vaäy theo chuùng toâi nghó yeâu caàu tìm vi khuaån kî khí gaây vieâm phoåi

laø khoâng hôïp lyù laém. Chæ neân nghó ñeán taùc nhaân vi khuaån kî khí trong caùc tröôøng hôïp vieâm

phoåi taét ngheõn (do hít dò vaät hay do ñaøm quaù ñaëc vaø nhieàu bít laáy khí quaûn trong caùc tröôøng

hôïp COPD naëng), caùc tröôøng hôïp vieâm phoåi coù keøm aùp xe phoåi. Trong caùc tröôøng hôïp naøy

beänh phaåm toát nhaát laø choïc huùt phoåi qua thaønh ngöïc ñeå huùt laáy muû aùp xe hay caùc chaát dòch

vuøng nhu moâ phoåi bò toån thöông.

Coù nhieàu tröôøng hôïp beänh nhaân coù daáu hieäu nhieãm truøng huyeát roõ raøng nhöng caáy maùu

vaãn bò aâm tính. Coù phaûi nhö vaäy laø beänh nhaân coù theå bò nhieãm truøng huyeát vi khuaån kî

ƒ Coù nhieàu tröôøng hôïp nhö vaäy, nhöng khoâng phaûi taát caû ñeàu laø do nhieãm truøng vi khuaån kî

khí khoâng?

khí maø coøn coù theå laø do beänh nhaân bò nhieãm truøng taïi choã naøo ñoù maø vi khuaån khoâng vaøo

maùu vaø trieäu chöùng beänh lyù gioáng nhieãm truøng huyeát laø do phaûn öùng toaøn thaân cuûa cô theå

ƒ Ñeå coù theå caáy maùu kî khí, coù theå caáy maùu trong moâi tröôøng ñaëc bieät, ñoù laø caùc chai moâi

ñoái vôùi tình traïng nhieãm truøng naøy.

tröôøng thioglycolate. Caùc chai caáy maùu naøy ñöôïc cheá töø moâi tröôøng thioglycolate loûng laø

moâi tröôøng ñuû boå döôõng vaø coù ñuû chaát khöû ñeå duy trì tình traïng kî khí trong moâi tröôøng.

113

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau

Taïi sao chuùng ta khoâng söû duïng phöông phaùp caáy khuùm vi khuaån naøy treân oáng thaïch

nghieâng saâu ñeå coù theå phaân bieät ñöôïc moät khuùm vi khuaån moïc treân maët thaïch phaân laäp

ƒ OÁng thaïch nghieâng saâu ñöôïc cheá töø moâi tröôøng thaïch thioglycolate vaø ñöôïc laøm ñaëc trong

uû kî khí laø khuùm vi khuaån kî khí hay kî khí tuyø nghi?

oáng sau khi khöû truøng ñeå coù moät phaàn saâu vaø moät phaàn nghieâng nhö oáng moâi tröôøng KIA

hay TSI. Ngöôøi ta caáy vaøo oáng thaïch nghieâng nhö caáy vaøo oáng thaïch KIA hay TSI, töùc laø

sau khi laáy maàm caáy laø khuùm vi khuaån leân que hay voøng caáy, ñaâm saâu vaøo phaàn saâu vaø sau

ñoù caáy zic-zaéc treân phaàn maët nghieâng. UÛ oáng moâi tröôøng trong ñieàu kieän hieáu khí qua ñeâm

hay 24 giôø. Quan saùt vi khuaån moïc trong oáng, neáu chæ moïc ôû phaàn saâu maø khoâng moïc ñöôïc

treân maët nghieâng thì ñoù laø vi khuaån kî khí. Neáu vi khuaån moïc ñöôïc treân caû maët nghieâng

ƒ Tuy nhieân vì ña soá Streptococci khoâng theå moïc ñöôïc treân maët thaïch thioglycolate duø chuùng

laãn döôùi phaàn saâu thì ñoù laø vi khuaån kî khí tuøy nghi.

coù laø kî khí tuyø nghi, do vaäy thöû nghieäm naøy coù theå khoâng phaân bieät ñöôïc Streptococci kî

khí vôùi Streptococci kî khí tuyø nghi. Ñaây chính laø moät lyù do giaûi thích taïi sao coù moät vaøi

coâng trình nghieân cöùu vi khuaån kî khí laïi cho keát quaû khaùng sinh ñoà coù tyû leä ñeà khaùng quaù

cao khaùng sinh Metronidazol vì coù theå trong caùc coâng trình naøy caùc taùc giaû ñaõ cho caùc

chuûng Streptococci kî khí tuyø nghi thaønh Streptococci kî khí.

Ñoái vôùi phoøng thí nghieäm khoâng coù phöông tieän caáy kî khí, laøm theá naøo coù theå nhaän bieát

ƒ Duø khoâng coù phöông tieän caáy kî khí nhöng phoøng thí nghieäm vaãn coù theå nhaän bieát ñöôïc söï

ñöôïc coù taùc nhaân vi khuaån kî khí trong beänh phaåm?

hieän dieän cuûa vi khuaån kî khí baèng caùch song song vôùi qui trình caáy hieáu khí (caáy khoâng

kî khí ), luoân caáy maãu vaøo moät oáng moâi tröôøng thòt baèm (choped meat) hay oáng moâi tröôøng

thioglycolate. Neáu maãu caáy hieáu khí khoâng coù vi khuaån moïc maø trong caùc oáng moâi tröôøng

treân laïi ñuïc vi khuaån thì raát coù khaû naêng coù vi khuaån kî khí, luùc ñoù chuùng ta seõ tieán haønh

ƒ Ñeå ñaûm baûo caùc oáng thioglycolate vaø oâng thòt baêm hoaøn toaøn khöû heát O 2 trong phaàn saâu,

nhuoäm Gram ñeå traû lôøi cho laâm saøng keát quaû nhuoäm Gram vaø caùc nhaän xeùt cuûa mình.

tröôùc khi cho beänh phaåm vaøo moâi tröôøng ngöôøi ta phaûi ñun soâi caùc oâng moâi tröôøng naøy

trong 10 phuùt ñeå ñuoåi heát O2 ra khoûi moâi tröôøng vaø sau ñoù ñeå nguoäi roài môùi caáy beänh phaåm

vaøo.

114

Caáy phaân laäp treân moâi tröôøng BAYK vaø BAYK+PEA/BAYKNg.

Beänh phaåm caáy kî khí phaûi ñöôïc giöõ trong moâi tröôøng chuyeân chôû chuyeân duøng laø CARRYBAC

Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau

UÛ kî khí trong bình kî khí vôùi bao Genbox-anaer. Ñeå trong tuû aám 37oC qua 2 ñeâm

D0

D1

Choïn khuùm vi khuaån, caáy zic- zac treân hai maët thaïch BAYK

Moät uû bình neán 37oC qua ñeâm

Moät uû kî khí 37oC trong 24h

D2

Choïn vi khuaån chæ moïc kî khí, khoâng moïc trong bình neán

Thöïc hieän ñònh danh vôùi API 20A vaø khaùng sinh ñoà vôùi ATB-ANA. UÛ kî khí/37oC/24 giôø

Sô ñoà 11:

QUI TRÌNH VI SINH LAÂM SAØNG CAÙC MAÃU KHAÛO SAÙT KÎ KHÍ

Ñoïc keát quaû chung cuoäc: Ñònh danh vaø khaùng sinh ñoà

D3

115