Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau
KIEÅM TRA VI SINH KHOÂNG KHÍ
Muïc tieâu
• Ñöa ñöôïc vieäc kieåm tra vi sinh khoâng khí vaøo thaùnh moät trong caùc qui trình giaùm saùt nhieãm
• Löïa choïn ñöôïc phöông phaùp kieåm tra vi sinh khoâng khí naøo taïi beänh vieän cuûa mình cho phuø
truøng taïi beänh vieän vì bieát roõ muïc ñích vaø chæ ñònh cuûa vieäc kieåm tra khoâng khí.
hôïp vôùi ñieàu kieän taøi chaùnh cuûng nhö phöông tieän taïi phoøng thí nghieäm nhôø bieát ñöôïc nhieàu
• AÙp duïng ñöôïc phöông phaùp laéng buïi cuûa Koch duøng trong kieåm tra vi sinh khoâng khí taïi
phöông phaùp kieåm tra vi sinh khoâng khí khaùc nhau.
• Döïa treân keát quaû kieåm tra vi sinh khoâng khí, ñaùnh giaù chaát löôïng khoâng khí phoøng moå vaø
beänh vieän cuûa mình vì ñaây laø phöông phaùp phuø hôïp nhaát hieän nay.
ñaùnh giaù chaát löôïng khoâng khí noùi chung, tuyø thuoâc vaøo caùc chæ ñònh thöïc hieän kieåm tra
khoâng khí taïi khoa phoøng naøo.
Muïc ñích
Duøng kieåm tra chaát löôïng khoâng khí phoøng moå cuûa caùc beänh vieän. Cuõng coù theå duøng kieåm tra
chaát löôïng khoâng khí taïi caùc beänh phoøng trong caùc chöông trình kieåm soaùt nhieãm truøng taïi
beänh vieän
Caùc phöông phaùp kieåm tra vi sinh khoâng khí
Coù nhieàu phöông phaùp:
1. Phöông phaùp huùt buïi qua maøng loïc baèng gelatine (duøng maøng loïc cuûa haõng Sartorius), sau
oC/khí tröôøng
ñoù ñaët maøng loïc naøy leân maët moâi tröôøng, uû trong ñieàu kieän thích hôïp (37
thöôøng hay khí tröôøng CO 2 neáu laø thaïch maùu/24 giôø). Sau ñoù ñoïc keát quaû ñeám soá löôïng
khuùm vi khuaån moïc ñeå tính ra soá löôïng vi sinh trong theå thích khoâng khí ñöôïc huùt qua
maøng loïc.
2. Phöông phaùp huùt buïi tröïc tieáp leân maët hoäp thaïch moâi tröôøng dinh döôõng ñaët trong maùy huùt
(duøng maùy MAS100 cuûa Merck), hoäp thaïch sau ñoù ñöôïc laáy ra khoûi maùy vaø uû trong ñieàu
kieän thích hôïp (37 oC/khí tröôøng thöôøng hay khí tröôøng CO 2 neáu laø thaïch maùu/24 giôø). Ñoïc
143
Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau
keát quaû ñeám soá löôïng khuùm vi khuaån moïc ñeå tính ra soá löôïng vi sinh trong theå thích khoâng
khí ñöôïc huùt qua maùy.
3. Phöông phaùp laéng buïi cuûa Koch döïa treân nguyeân taéc ñeå buïi laéng treân maët caùc hoäp thaïch
dinh döôõng trong moät thôøi gian nhaát ñònh roài sau ñoù uû caùc hoäp thaïch trong ñieàu kieän thích
hôïp (37 oC/khí tröôøng thöôøng hay khí tröôøng CO 2 neáu laø thaïch maùu/24 giôø). Ñoïc keát quaû
ñeám soá löôïng khuùm vi khuaån moïc ñeå tính ra soá löôïng vi sinh trong theå thích khoâng khí qua
moät coâng thöùc cho saün.
Phöông phaùp laéng buïi cuûa Koch ñeå kieåm tra vi sinh khoâng khí
1. Phöông phaùp thöïc hieän
Ñaây laø phöông phaùp ñöôïc nhieàu beänh vieän söû duïng ñeå kieåm tra vi sinh khoâng khí phoøng
moå. Thöôøng thì moãi phoøng moå seõ ñöôïc kieãm tra naêm cuïm, moät cuïm ôû giöõa vaø boán cuïm boán
goùc. Moãi cuïm ñaët 3 hoäp thaïch dinh döôõng loaïi ñöôøng kính 90mm. Ba loaïi hoäp thaïch dinh
döôõng ñoù laø: Moät hoäp thaïch maùu (BA) cho toaøn boä vi khuaån hieáu khí, moät hoäp thaïch Mac-
Conkey (MC) cho tröïc khuaån Gram [-] deã moïc, vaø moät hoäp thaïch Sabouraud (SA) cho vi
naám. Taát caû caùc hoäp thaïch seõ ñöôïc môû naép laàn löôït sau khi ñöôïc ñaët ñaày ñuû taïi 5 vò trí cuûa
phoøng moå vaø ñeå yeân trong phoøng trong 10 phuùt; sau ñoù ñöôïc ñaäy naép laïi cuõng laàn löôït, hoäp
naøo môû naép tröôùc thì ñöôïc ñaäy naép tröôùc. Taát caû ñöôïc ñem veà phoøng thí nghieäm vaø uû ôû caùc
ñieàu kieän thích hôïp (37 oC/khí tröôøng thöôøng cho caùc hoäp thaïch MC vaø khí tröôøng CO 2 cho
caùc hoäp thaïch BA, rieâng hoäp thaïch SA thì uû ôû nhieät ñoä phoøng thí nghieäm). Thôøi gian uû laø 24
giôø, rieâng hoäp thaïch SA thì uû 48 giôø môùi ñoïc keát quaû. Löu yù laø khi thöïc hieän ñaët caùc hoäp
thaïch kieåm tra vi sinh khoâng khí trong phoøng moå thì caùc nhaân vieân thöïc hieän vieäc naøy phaûi
röûa tay vaø maëc ñoà gioáng heät phaåu thuaät vieân ñeå traùnh ñöa vi truøng taïp nhieãm vaøo phoøng
moå. Thôøi ñieåm thöïc hieän kieåm tra toát nhaát laø vaøo buoåi saùng sau khi vaän haønh heä thoáng ñeøn
cöïc tím vaø caùc maùy loïc khoâng khí khöû truøng phoøng moå vaø tröôùc khi thöïc hieän tröôøng hôïp
moå ñaàu tieân.
2. Phöông phaùp tính toaùn keát quaû
Ñeám soá khuùm vi khuaån moïc treân moãi hoäp thaïch. Toång soá vi khuaån/m 3 khoâng khí taïi moãi
cuïm ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc sau:
144
Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau
X = A · 100 · 100 S · k
Vôùi: X laø toång soá vi khuaån/m 3 khoâng khí taïi cuïm khaûo saùt (CFU/m 3); A laø toång soá khuùm vi
khuaån moïc treân ba loaïi moâi tröôøng; S laø dieän tích cuûa hoäp petri chöùa moâi tröôøng, ñöôïc xaùc
ñònh baèng coâng thöùc S = pR2 (R tính baèng cm) = 3.1416 x 9 2; k laø heä soá vaø phuï thuoäc vaøo
thôøi gian ñaët hoäp thaïch (laø 1 neáu ñaët 5 phuùt, laø 2 neáu ñaët 10 phuùt, laø 3 neáu ñaët 15 phuùt).
Ví duï neáu treân BA chuùng ta ñeám coù 32 khuùm, treân MC ñeám coù 2 khuùm, treân SA ñeám coù 10
khuùm; vaäy thì A seõ laø 32 + 2 + 12 = 46. Neáu thôøi gian ñaët hoäp thaïch laø 10, vaø hoäp thaïch coù
ñöôøng kính 90mm (9cm) thì X seõ laø:
= 3615CFU/m3 X = 46 · 100 · 100 63.62 · 2
Soá löôïng vi sinh coù trong 1m3 khoâng khí trong phoøng ñöôïc tính baèng soá trung bình coäng cuûa
soá löôïng vi sinh coù trong 1m 3 cuûa 5 cuïm khaûo saùt. Caên cöù vaøo keát quaû soá vi sinh coù trong
1m3 khoâng khí cuûa phoøng, coù theå ñaùnh giaù chaát löôïng khoâng khí döïa theo tieâu chuaån cuûa V.
Omelanskii (Nga) sau ñaây:
Baûng 10: Tieâu chuaån ñaùnh giaù chaát löôïng khoâng khí phoøng moå theo V. Omelanski (Nga)
Số lượng vi sinh/m3 khoâng khí Chaát löôïng khoâng khí
<312 (< 5 khuaån laïc/3 ñóa thaïch) Toát
312 – 1250 (5 – 20 khuaån laïc/3 ñóa thaïch) Khaù
1250 fi 1562 (20 – 25 khuaån laïc/3 ñóa thaïch) Vöøa
> 1562 (> 25khuaån laïc/3 ñóa thaïch) Keùm
145
Kyõ thuaät xeùt nghieäm vi sinh laâm saøng caùc beänh phaåm khaùc nhau
Tieâu chuaån vi sinh khoâng khí
Cho ñeán hieän nay chuùng ta chöa coù tieâu chuaån qui ñònh chaát löôïng khoâng khí döïa theo löôïng
vi sinh vaät trong 1m3 khoâng khí. Sau ñaây laø vaøi tieâu chuaån duøng ñeå tham khaûo:
§ Theo Preobrane (Phaùp), khoâng khí saïch khi coù soá löôïng vi khuaån £1000CFU/m3
§ Theo Ginokova (Nga), khoâng khí saïch khi chæ coù 5 – 10 khuùm moïc treân maët thaïch ñeå trong
10 phuùt; vöøa khi coù 20 – 25 khuùm; xaáu khi coù >25 khuùm.
§ Theo Romanovic, trong cô sôû saûn xuaát thöïc phaåm, khoâng khí raát toát khi chæ coù <20 khuùm
moïc treân maët thaïch ñeå trong 10 phuùt vaø khoâng coù khuùm naám moác; toát khi coù 20 – 50 khuùm
vaø 2 khuùm naám moác; vöøa khi coù 50 – 70 khuùm vaø 5 khuùm naám moác; xaáu khi coù >70 khuùm
vi khuaån vaø >5 khuùm naám moác.
Caâu hoûi oân taäp
1. Cho bieát caùc phöông phaùp coù theå duøng ñeå kieåm tra khoâng khí.
2. Trình baøy phöông phaùp laéng buïi ñeå kieåm tra khoâng khí phoøng moå vaø tieâu chuaån ñeå
ñaùnh giaù chaát löôïng khoâng khí phoøng moå.
3. Cho bieát caùc tieâu chuaån hieän nay duøng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng khoâng khí.
146