1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thư vòm họng (UTVH) là khối u ác tính xuất phát từ các tế bào
biểu mô ở vùng vòm họng. Phương pháp điều trị bệnh chủ yếu là xạ trị nên
việc có bệnh phẩm phẫu thuật để chẩn đoán giai đoạn bệnh là không khả
thi. Do đó, các chuyên gia đánh giá giai đoạn bệnh hoàn toàn dựa vào kỹ
thuật chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt là cộng hưởng từ. Do tổn thương ung
thư vòm họng ở vị trí có các cấu trúc giải phẫu xung quanh phức tạp về
tính chất mô học nên việc xác định chính xác mức độ xâm lấn có nhiều
khó khăn. Hiện nay, cộng hưởng từ thường qui đã chứng minh vai trò quan
trọng trong việc phát hiện và đánh giá khối ung thư vòm họng tại chỗ và
xâm lấn nhờ khả năng cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc mô mềm và
mức độ xâm lấn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cộng hưởng từ
thường qui gặp khó khăn khi chẩn đoán phân biệt bản chất của u. Gần đây,
cộng hưởng từ chuỗi xung khuếch tán là kỹ thuật hiện đại, giúp đánh giá
đặc điểm sinh học khối u mà không xâm lấn đã mang lại nhiều thông tin
cần thiết hỗ trợ phân biệt ung thư với viêm hoặc phù nề.
Trên thế giới đã có một số nghiên cứu ứng dụng cộng hưởng từ chuỗi
xung khuếch tán đo giá trị ADC (giá trị hệ số khuếch tán biểu kiến) tại
khối u vòm họng để đánh giá phân loại u nhưng vẫn chưa đi sâu đánh giá
độ ác mô học (độ biệt hóa tế bào - ĐBH) của khối u. Việc đánh giá độ ác
mô học của ung thư vòm họng dựa trên giá trị ADC này là cần thiết nhằm
giúp nâng cao hiệu quả chẩn đoán và cải thiện chất lượng điều trị cho bệnh
nhân.
Tại Việt Nam đã có một số đề tài nghiên cứu vai trò của các kỹ thuật
cắt lớp vi tính, cắt lớp vi tính phát xạ Positron, cộng hưởng từ thường qui
trong chẩn đoán ung thư vòm họng. Riêng lĩnh vực cộng hưởng từ, vẫn
chưa có đề tài chuyên sâu khảo sát giá trị của cộng hưởng từ thường qui
và cộng hưởng từ khuếch tán trong đánh giá mức độ ác tính u và hạch di
căn của ung thư vòm họng.
Vì vậy chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài: “Nghiên cứu chẩn đoán
giai đoạn ung thư vòm họng trên chụp cộng hưởng từ” với hai mục tiêu
sau:
1. Mô tả đặc điểm hình ảnh ung thư vòm họng trên chụp cộng hưởng từ.
2. Đánh giá giai đoạn TNM của ung thư vòm họng trên cộng hưởng từ.
1. Nhng đng gp mi ca lun n:
- Cộng hưởng từ khuếch tán giúp dự báo độ ác mô học của tổn thương
ung thư vòm họng. Giá trị ADC trung bình của tổn thương UTVH là
0,823±0,124 x10-3 mm2/giây. Giá trị ADC trung bình u ĐBH 2 là 0,893 ±
