B NGO I GIAOỘ Ạ
H C VI N NGO I GIAOỌ Ệ Ạ
KHOA CHÍNH TR QU C T VÀ NGO I GIAO Ị Ố Ế Ạ
TI U LU NỂ Ậ
CHÍNH SÁCH Đ I NGO I C A VI T NAMỐ Ạ Ủ Ệ
V I ASEAN SAU NĂM 1995Ớ
Hà N i, tháng 3 năm 2011ộ
M C L CỤ Ụ
Tran
g
L I NÓI Đ U ……………………………………………………. …………………1Ờ Ầ
I. Khái quát chung v chính sách đ i ngo i c a Vi t Nam v iề ố ạ ủ ệ ớ
ASEAN…………………2
II. Chính sách đ i ngo i c a Vi t Nam v i m t s n c cố ạ ủ ệ ớ ộ ố ướ ụ
th …………………………..3ể
1.Chính sách đ i ngo i c a Vi t Nam v iố ạ ủ ệ ớ
Campuchia…………………………………….3
1.1. C s ho ch đ nh chínhơ ở ạ ị
sách……………………………………………………..3
1.2. N i dung và tri n khai chính sách………………………………………………..4ộ ể
2. Chính sách đ i ngo i c a Vi t Nam v i Lào……………………………………………ố ạ ủ ệ ớ
6
2.1.C s ho ch đ nh chínhở ở ạ ị
sách……………………………………………………..6
2.2. N i dung và tri n khai chính sách………………………………………………..7ộ ể
3. Chính sách đ i ngo i c a Vi t Nam v i Tháiố ạ ủ ệ ớ
Lan……………………………………..10
3.1.C s ho ch đ nh chínhở ở ạ ị
sách……………………………………………………..10
3.2.N i dung và tri n khai chínhộ ể
sách………………………………………………..10
III. Bài h c kinhọ
nghi m………………………………………………………………….13ệ
K T LU N……………………………………………………………………………Ế Ậ
15
L I NÓI Đ UỜ Ầ
Trên th gi i ngày nay, xu th ch đ o trong quan h qu c t là đ i tho i, h p tác cùngế ớ ế ủ ạ ệ ố ế ố ạ ợ
phát tri n. Viêt Nam cũng không n m ngoài xu th đó. B c vào th i kì đ i m i, đ t n cể ằ ế ướ ờ ổ ớ ấ ướ
ta đ ng tr c nh ng thách th c c a th i v n m i, đòi h i có nh ng chính sách đ i ngo iứ ướ ữ ứ ủ ờ ậ ớ ỏ ữ ố ạ
phù h p, nh y bén và linh ho t h n. Vi c v n d ng đ i ngo i g n li n v i l i ích qu c giaợ ạ ạ ơ ệ ậ ụ ố ạ ắ ề ớ ợ ố
đã m ng l i nh ng thành t u to l n. Trong đó không th không k đ n vi c gia nh pạ ạ ữ ự ớ ể ể ế ệ ậ
ASEAN. Ngày 28 tháng 7 năm 1995, s ki n Vi t Nam tr thành thành viên chính th c c aự ệ ệ ở ứ ủ
Hi p h i các qu c gia Đông Nam Á đã m ra m t trang m i không ch trong quan h v i cácệ ộ ố ở ộ ớ ỉ ệ ớ
qu c gia thành viên mà còn ngay trong chính đ ng l i đ i ngo i c a Vi t Nam. B quaố ườ ố ố ạ ủ ệ ỏ
nh ng mâu thu n và b t đ ng tr c đây, Vi t Nam đã ngày càng kh ng đ nh v trí và t mữ ẫ ấ ồ ướ ệ ẳ ị ị ầ
quan tr ng c a mình trong t ch c. Trong bài ti u lu n này, chúng tôi ch t p trung phân tíchọ ủ ổ ứ ể ậ ỉ ậ
chính sách đ i ngo i c a Vi t Nam v i các n c láng gi ng: Lào, Campuchia, Thái Lanố ạ ủ ệ ớ ướ ề
trong t ch c ASEAN đ ph n nào làm rõ đ c đ ng l i đ i ngo i c a Vi t Nam v i tổ ứ ể ầ ượ ườ ố ố ạ ủ ệ ớ ổ
ch c này. Trong quan h v i ASEAN , n c ta c n quan tâm nghiên c u chính sách, vai trò,ứ ệ ớ ướ ầ ứ
t m nh h ng c a các n c trong khu v c nh m h p tác m t cách có hi u qu trên c sầ ả ưở ủ ướ ự ằ ợ ộ ệ ả ơ ở
gi v ng l i ích qu c gia nh nhà ngo i tr ng Anh n i ti ng Palmerston th k 19 đã nói: “ữ ữ ợ ố ư ạ ưở ổ ế ế ỉ
Trong quan h qu c t , không có b n thù vĩnh vi n, ch có l i ích qu c gia là vĩnh c u màệ ố ế ạ ễ ỉ ợ ố ử
chúng ta c n theo đu i”. ầ ổ
I. Khái quát chung v chính sách đ i ngo i c a Vi t Nam v i ASEANề ố ạ ủ ệ ớ
Sau Đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th VII c a Đ ng, b i c nh qu c t có s thay đ iạ ộ ạ ể ố ầ ứ ủ ả ố ả ố ế ự ổ
l n do s s p đ mô hình Ch nghĩa xã h i Liên Xô và Đông Âu, s tan rã c a Đ ngớ ự ụ ổ ủ ộ ở ự ủ ả
C ng S n Liên Xô, th gi i chuy n d n sang xu th m t c c và nhi u trung tâm doộ ả ế ớ ể ầ ế ộ ự ề
M kh ng ch . N m đ c l i th là m t siêu c ng kinh t , quân s , khoa h c và côngỹ ố ế ắ ượ ợ ế ộ ườ ế ự ọ
ngh , M đang toan tính th c thi chi n l c “ răn đe, v t trên ngăn ch n”, ch ng l iệ ỹ ự ế ượ ượ ặ ố ạ
các l c l ng dân ch và ti n b gây ra tình hình m t n đ nh nhi u n i. Tuy nhiên,ự ượ ủ ế ộ ấ ổ ị ở ề ơ
xu th chung c a th gi i th i kì này là hòa bình, n đ nh và phát tri n. Đ i v i n c ta,ế ủ ế ớ ờ ổ ị ể ố ớ ướ
đ t n t i, phát tri n và đ y lùi nguy c t t h u, đòi h i ph i h t s c t nh táo đ có thể ồ ạ ể ẩ ơ ụ ậ ỏ ả ế ứ ỉ ể ể
đ a ra nh ng chính sách đúng đ n và k p th i. Trong xu th m i c a tình hình qu c t ,ư ữ ắ ị ờ ế ớ ủ ố ế
năm 1995, Vi t Nam chính th c gia nh p Hi p h i các qu c gia Đông Nam Áệ ứ ậ ệ ộ ố - ASEAN.
Vi c Vi t Nam gia nh p ASEAN cùng m t lúc đã gi i quy t đ c nhi u v n đ còn t nệ ệ ậ ộ ả ế ượ ề ấ ề ồ
t i trong n c ta. Đó là gi i quy t hòa bình v n đ Campuchia, bình th ng hóa quanạ ướ ả ế ấ ề ườ
h v i Trung Qu c, n i l i quan h v i các t ch c tài chính qu c t , ký Hi p đ nhệ ớ ố ố ạ ệ ớ ổ ứ ố ế ệ ị
khung v i v i Liên minh châu Âu, bình th ng hóa quan h ngo i giao v i M , c ng cớ ớ ườ ệ ạ ớ ỹ ủ ố
và m r ng quan h v i các n c b n bè truy n th ng, các n c đ c l p dân t c và cácở ộ ệ ớ ướ ạ ề ố ướ ộ ậ ộ
n c đang phát tri n châu á, Trung Đông, châu Phi, M La-tinh và các n c côngướ ể ở ỹ ướ
nghi p phát tri n trên th gi i... , góp ph n phá th b bao vây, cô l p, t o ra môi tr ngệ ể ế ớ ầ ế ị ậ ạ ườ
hòa bình, n đ nh và thu n l i h n cho s nghi p xây d ng đ t n c, đ a Vi t Nam h iổ ị ậ ợ ơ ự ệ ự ấ ướ ư ệ ộ
nh p v kinh t v i khu v c và qu c t . ậ ề ế ớ ự ố ế
Sau khi gia nh p ASEAN , v th qu c t c a Vi t Nam đ c nâng cao, quan h songậ ị ế ố ế ủ ệ ượ ệ
ph ng v i t ng n c ASEAN cũng đ c c i thi n. Đ i h i đ i bi u toàn qu c l n thươ ớ ừ ướ ượ ả ệ ạ ộ ạ ể ố ầ ứ
VIII c a Đ ng đ a ra h ng u tiên cho ho t đ ng đ i ngo i ,đ c kh ng đ nh là “ ra s củ ả ư ướ ư ạ ộ ố ạ ượ ẳ ị ứ
tăng c ng quan h v i các n c láng gi ng và các n c trong t ch c ASEAN”ườ ệ ớ ướ ề ướ ổ ứ 1. Chủ
tr ng đ y m nh quan h h p tác gi a các n c láng gi ng , các n c trong t ch cươ ẩ ạ ệ ợ ữ ướ ề ướ ổ ứ
ASEAN đ c xem là ượ
1 Đ ng C ng S n Vi t Nam : Văn ki n đ i h i đ i bi u toàn qu c l n th VIII, NXB chínhả ộ ả ệ ệ ạ ộ ạ ể ố ầ ứ
tr qu c gia.ị ố
u tiên s m t trong chính sách đ i ngo i Vi t Nam. Th c hi n ch tr ng trên Vi t Namư ố ộ ố ạ ệ ự ệ ủ ươ ệ
ti p t c kiên trì đ ng l i đ i ngo i đ c l p t ch , r ng m , đa ph ng hóa, u tiên caoế ụ ườ ố ố ạ ộ ậ ự ủ ộ ở ươ ư
cho h p tác khu v c c trên bình di n song ph ng và đa ph ng .V i t cách là thành viênợ ự ả ệ ươ ươ ớ ư
chính th c c a ASEAN , Vi t Nam tích c c, ch đ ng tham gia các ho t đ ng c a Hi pứ ủ ệ ự ủ ộ ạ ộ ủ ệ
h i , đ ng th i xúc ti n gi i quy t các v n đ còn t n t i. C th là th a thuân v i Malaixiaộ ồ ờ ế ả ế ấ ề ồ ạ ụ ể ỏ ớ
v tài nguyên bi n, h p tác nghiên c u bi n Đông v i Philipin , đàm phán v i Inđônêxiaề ể ợ ứ ể ớ ớ
phân đ nh l i vùng đ c quy n kinh t và th m l c đ a…Vi t Nam đã cùng các n c ASEANị ạ ặ ề ế ề ụ ị ệ ướ
xây d ng Ngh đ nh th v c ch gi i quy t tranh ch p ( tháng 11/1996) làm c s choự ị ị ư ề ơ ế ả ế ấ ơ ở
vi c gi i quy t các tranh ch p x y ra trong quá trình th c hi n các Hi p đ nh kinh tệ ả ế ấ ả ự ệ ệ ị ế
ASEAN. Tháng 12/ 1998, Vi t Nam t ch c thành công h i ngh c p cao ASEAN VI t i Hàệ ổ ứ ộ ị ấ ạ
N i, thông qua “Ch ng trình hành đ ng Hà N i” và “Tuyên b Hà N i” đ a ra nh ng sángộ ươ ộ ộ ố ộ ư ữ
ki n c a Vi t Nam v thu h p kho ng cách phát tri n gi a các n c thành viênế ủ ệ ề ẹ ả ể ữ ướ
ASEAN.G n đây nh t Vi t Nam đã t ch c thành công h i ngh c p cao ASEAN l n th 17ầ ấ ệ ổ ứ ộ ị ấ ầ ứ
(2010) v i vai trò ch t ch nhi m kỳ. Nh v y sau khi Vi t Nam ra nh p ASEAN, nh ngớ ủ ị ệ ư ậ ệ ậ ữ
nghi k đ c xóa b , tăng c ng hi u bi t, tin t ng l n nhau, t o đi u ki n cho phát tri nỵ ượ ỏ ườ ể ế ưở ẫ ạ ề ệ ể
đ t n c. ấ ướ
II. Chính sách đ i ngo i c a Vi t Nam v i m t s n c c th .ố ạ ủ ệ ớ ộ ố ướ ụ ể
1. Chính sách đ i ngo i c a Vi t Nam v i Campuchia:ố ạ ủ ệ ớ
1.1. C s ho ch đ nh chính sách.ơ ở ạ ị
Đ i v i Campuchia, n c láng gi ng có chung đ ng biên gi i phía Tây nam, có nhi uố ớ ướ ề ườ ớ ở ề
đ c đi m v l ch s , văn hóa, xã h i… gi ng v i Vi t Nam. Trong ch ng đ ng đ u tranhặ ể ề ị ử ộ ố ớ ệ ặ ườ ấ
ch ng gi c ngo i xâm mà đi n hình là hai cu c kháng chi n tr ng kì ch ng Th c dân Phápố ặ ạ ể ộ ế ườ ố ự
và Đ qu c M c a Vi t Nam đã cho th y tinh th n chia l a c a qu c gia láng gi ng này.ế ố ỹ ủ ệ ấ ầ ử ủ ố ề
Trong th i bình, Vi t Nam và Campuchia đ u xây d ng l i đ t n c nh trong ngh quy tờ ệ ề ự ạ ấ ướ ư ị ế
13 ngày 20 tháng 5 năm 1988 c a B Chính tr đã đ a ra: “ủ ộ ị ư Vi c Lào và Campuchia s đi lênệ ẽ
Xã h i ch nghĩa hay phát tri n theo con đ ng dân t c, dân ch nhân dân là do Đ ng vàộ ủ ể ườ ộ ủ ả
nhân dân hai n c đó quy t đ nh, phù h p v i đi u ki n th c t và nguy n v ng c a nhânướ ế ị ợ ớ ề ệ ự ế ệ ọ ủ
dân n c đó”.ướ
Trong b i c nh, tình hình th gi i có nhi u bi t đ ng chuy n t giai đo n đ u tranh sangố ả ế ớ ề ế ộ ể ừ ạ ấ
đ i tho i cùng v i đó là xu th khu v c hóa và toàn c u hóa ngày càng phát tri n đòi h i cácố ạ ớ ế ự ầ ể ỏ
n c ph i có nh ng thay đ i trong chính sách c a mình đ thích nghi đ c v i môi tr ngướ ả ữ ổ ủ ể ượ ớ ườ
m i, tr t t th gi i thay đ i m nh m v i s chi ph i c a M sau khi Liên Xô và hớ ậ ự ế ớ ổ ạ ẽ ớ ự ố ủ ỹ ệ
th ng Xã h i ch nghĩa Đông Âu s p đ , n n kinh t th gi i di n ra gay g t do s c nhố ộ ủ ở ụ ổ ề ế ế ớ ễ ắ ự ạ
tranh c a n n kinh t th tr ng…Vi t Nam và Campuchia cùng gia nh p t ch c ASEANủ ề ế ị ườ ệ ậ ổ ứ
m ra m t trang m i v s h p tác và phát tri n toàn di n.ở ộ ớ ề ự ợ ể ệ
M c son ghi d u n trong quan h ngo i giao c a c a Vi t Nam v i Campuchia chính làố ấ ấ ệ ạ ủ ủ ệ ớ
s ki n kí hi p đ nh thi t l p quan h ngo i giao vào ngày 24 tháng 6 năm 1967 gi a Vi tự ệ ệ ị ế ậ ệ ạ ữ ệ
Nam và Campuchia. Nh l i kh ng đ nh c a ch t ch H Chí Minh v nguyên t c trongư ờ ẳ ị ủ ủ ị ồ ề ắ
chính sách đ i ngo i c a Vi t Nam, đó là: “ố ạ ủ ệ Đ i v i Lào và Miên( Campuchia ngày nay),ố ớ
