Chọn & sử dụng kính mát
(Kỳ 2)
Hiệu kính mát nào tốt?
Các nhà sản xuất kính mát phải ghi rõ tính năng của kính mát, nhất là độ
truyền quang để người tiêu dùng biết được độ bảo vệ chống lại tia UV của các loại
kính mát đó. Cục quản lý dược, viện tiêu chuẩn đo lường chất lượng và hiệp hội
kính mát ở các nước thường phối hợp tổ chức quy định tiêu chuẩn cho các loại
kính đeo mắt để bảo vệ sức khỏe nhân dân. Việc đưa ra nhãn hiệu với đặc tính
từng loại kính nhằm cung cấp cho khách hàng những thông tin thống nhất về việc
chống lại các tia UVA và UVB. Nhãn hiệu cũng đưa ra những hướng dẫn sử dụng
đối với việc chống tia UV và lọc những tia sáng khác. Chất lượng kính căn cứ vào
sức cản (hay độ lọc) các tia nắng của kính mát được đưa ra trong bảng sau đây:
Dùng loại kính không phù hợp có thể gây ra tổn hại cho mắt. Thí dụ các
loại “kính thời trang” màu hồng, màu xanh, màu tím rất hại mắt vì chẳng những nó
không cản được tia nắng mà còn làm cho tia có màu kính đó vào mắt nhiều hơn!
Loại kính màu tối có thể lọc được hầu hết tia sáng và làm cho đồng tử giãn nở quá
độ. Nếu đang mang kính này mà bỏ kính ra đột ngột trong lúc đang nắng thì một
lượng lớn tia UV có thể chiếu vào đồng tử đang mở lớn, và như vậy sẽ làm tổn hại
mắt. Một hãng mắt kính có thể tuyên bố rằng kính của họ có thể cản được 100%
tia UV. Điều này có thể có, nhưng thật ra không cần thiết và có thể có hại như thí
dụ vừa nêu.
Những tính năng đặc biệt
Kính mát có thể có độ đậm mờ dần (ở trên đậm, ở dưới lợt dần) hoặc ở trên
đậm, ở dưới đậm, còn ở giữa thì nhạt hơn. Kính loại này thích hợp cho trượt tuyết,
đua thuyền, khi ánh nắng chiếu từ đỉnh đầu xuống và hắt sáng từ dưới lên. Thấu
kính còn có khi được phủ một lớp mỏng kim loại trông giống như lớp gương phản
chiếu ánh sáng. Lớp phủ này có tác dụng làm giảm ánh sáng chiếu vào mắt. Kính
phân cực làm giảm sự phản chiếu ánh sáng từ mặt phẳng, bề mặt nằm ngang, được
sử dụng khi lái xe, lái tàu, đánh cá và những hoạt động ngoài trời khác. Tính phổ
biến của chúng xuất phát từ một số người cho rằng đồ vật trở nên rõ ràng hơn khi
họ đeo kính phân cực.
Màu xám hay màu khói là màu được ưa thích nhất. Nó là màu ít làm sai
lệch ảnh, và là màu nhận rõ ảnh nhất, nhưng không cản nắng tốt bằng kính màu
nâu. Vài thấu kính thường được chọn khác có nhuộm màu xanh hay nâu. Kính
màu cam tươi, vàng, đỏ, tím thường không thích hợp, dù là kính thời trang. Những
màu đó thường làm nhiễu các màu của đồ vật nhất là đối với màu của đèn giao
thông.
Khung kính phải vững chắc, bằng vật liệu không cháy hoặc kim loại. Kính
đeo vào phải cho cảm giác nhẹ, dễ chịu cho tai, mũi, mắt và hợp với khí sắc và
khuôn mặt. Gọng kính không nên cấu tạo những chi tiết to thô làm cản trở tầm
nhìn. Gọng kính có màu tối thường được ưa thích hơn gọng màu sáng vì gọng màu
sáng có thể làm suy giảm thị lực và tạo nên những đốm khó chịu.
Thấu kính phải to vừa đủ cho mắt ở mọi góc độ (trên, dưới và hai bên) để
chống lại những tia sáng mạnh và tia UV. Thấu kính có độ cong, chất lượng tốt sẽ
làm giảm thiểu sự biến dạng của đồ vật khi mắt di động. Một số vòng đai bao
quanh mắt kính có thể làm biến dạng ảnh của đồ vật nhưng chúng lại được dùng
để gắn thêm những phụ kiện kèm theo nhằm chống lại ánh sáng mặt trời.
Mắt kính phải có sự tương quan hài hòa giữa màu sắc và độ sậm màu. Nếu
không thích hợp nó sẽ gây cho mắt mau mệt mỏi và hại mắt.
Hình dáng kính mát phải phù hợp với khuôn mặt. Thí dụ khuôn mặt lớn
không nên chọn tròng kính quá nhỏ và ngược lại. Khuôn mặt tròn, dài nên chọn
tròng kính vuông hay chữ nhật…
Tóm lại, sử dụng đúng loại kính mát chống lại tia UV giúp cho con người
hạn chế được những tác hại lên mắt, kể cả những tác hại ngắn cũng như tác hại lâu
dài. Cần phải đọc kỹ những thông tin chi tiết của loại kính cần sử dụng. Nếu chúng
ta cảm thấy thoải mái và nhìn rõ khi đeo kính mát một thời gian lâu thì chúng ta
nên dùng kính mát đó. Bị nheo mắt lại khi ở ngoài nắng làm cho ta thấy khó chịu
và nhìn không được rõ hoặc nhức đầu là đã chọn sai kính. Nếu nhìn không được rõ
hoặc thị lực dưới mức bình thường, nó sẽ làm gia tăng nguy cơ tai nạn và nguy
hiểm. Với loại kính mát chất lượng tốt, chúng ta sẽ được an toàn hơn và thấy thoải
mái trong những hoạt động ngoài trời.
· Đối với những người phải làm việc ở vùng nhiệt đới như
nước ta, đeo kính mát làm cản được những tia UV nguy hại.
· Những người đã mổ cườm, thường hay nhạy cảm với ánh
sáng gay gắt, thì kính mát trở nên rất quan trọng với họ. Hãy đi bác sĩ nhãn khoa
xem bạn có bị cườm hay đục nhân mắt không.
· Khi làm việc ngoài nắng gắt thời gian dài mà không đeo kính
mát có thể bị tổn hại mắt, dễ bị đục nhân mắt.
· Không nên đeo kính mát khi lái xe vào ban đêm hay qua
đường hầm, nó có thể chống ánh sáng đèn pha, nhưng nó cũng làm hạn chế tầm
nhìn khi ánh sáng đã bắt đầu yếu đi và như vậy sẽ rất nguy hiểm. Cũng không nên
đeo kính mát trong nhà.
· Đối với những người được chỉ định phải đeo kính thuốc, thì
không nên đeo kính thời trang mà nên dùng đúng loại kính thuốc được chỉ định
dùng. Đeo kính thời trang có thể giới hạn tầm nhìn và có thể gây ra khó chịu và
hại mắt. Kính mát thuốc có thể được làm hai tròng hay ba tròng tùy vào sự chỉ
định.
· Loại kính mát thông thường có thể dùng để đeo ở ngoài kính
sát tròng (contact lens). Ngoài việc bảo vệ con mắt chống ánh nắng mặt trời, kính
mát còn giúp cản gió bụi và chống lại những vật nhỏ có thể chui vào mắt.
· Kính bằng plastic thường ít bị vỡ hơn so với kính thường. Nó
nhẹ hơn và dễ chịu hơn khi đeo, nhưng nhớ tránh loại kính kém chất lượng.
· Kính đổi màu sẽ có màu tùy thuộc vào độ sáng của ánh sáng.
Nó sẽ sẫm màu hơn khi ra ngoài nắng. Độ sẫm màu của kính đổi màu tùy thuộc
vào độ sáng của ánh sáng, độ dày của kính và nhiệt độ. Dùng kính đổi màu thì tiện
lợi nhưng không tốt bằng kính màu cố định nếu ta ở vùng có nắng nhiều.
· Những hoạt động thể dục thể thao như bóng rổ, bóng chuyền,
lướt ván, leo núi đòi hỏi phải có loại kính đặc biệt. Không thể đeo kính mát thông
thường trong những trường hợp này.
· Những loại kính dành riêng cho trong thể thao hay trong an
toàn lao động, sản xuất công nghiệp (có in chữ ZS7 trên kính) được sử dụng cho
những người chơi thể thao không cần phải dùng loại kính đặc biệt. Loại kính này
bằng plastic và gọng được đeo vòng quanh tai hay đeo vào đầu để giữ cho kính
khỏi bị rơi.
· Nhiều loại thuốc, kể cả thuốc lợi tiểu, thuốc tránh thai, thuốc
an thần, kháng sinh nhóm cyclin… sẽ làm cho người uống thuốc nhạy cảm hơn
đối với tia UV. Trong trường hợp đó, càng nên đeo kính mát.
Làm sao nhận biết được chất lượng của kính?
Khi đi mua kính có thể thử chất lượng của kính. Có thể kiểm tra về độ
chống trầy xước, tì vết, nổi bọt khí trong kính, bị ố mờ, hoặc bị rạn nứt. Cầm một
nửa kính và đưa lên nhìn một vật có dáng thẳng đứng hay nằm ngang như một cái
cửa lớn, cửa sổ, một cái kệ hay cái tủ, rồi đưa kính lên từ từ, và đưa xuống từ từ,
rồi sang hai bên. Nếu đường thẳng bị biến đổi khi xê dịch như vậy thì kính sẽ gây
ra sự biến dạng của ảnh vật. Cách kiểm tra này chỉ dùng cho kính mát loại thông
thường. Nhưng đối với một số loại kính thuốc, thì sự biến dạng ảnh này lại là bình
thường.
BS. VĨNH KHANH
DS. KIM DUNG
