Chứng quên ở người lớn tuổi
Trên phương diện bệnh học, nhiều loại mất trí nhớ thường là biểu hiện của các rối loạn
thần kinh như Alzheimer, tai biến mạch máu não, tâm thần, trầm cảm, stress, suy nhược
thần kinh. Tuy nhiên, nhiều người lớn tuổi khỏe mạnh vẫn phàn nàn chứng hay quên
trong cuộc sống hằng ngày. Bởi vậy, những nghiên cứu mới là nhằm hiểu thêm những
kiến thức về nền tảng thần kinh của trí nhớ là để tìm ra những biện pháp điều trị và phòng
ngừa thích hợp.
Biểu hiện của chứng quên
Biểu hiện sớm của chứng quên là khó khăn trong sử dụng tiền hàng ngày, sử dụng
phương tiện giao thông, sử dụng điện thoại, mất kỹ năng mua sắm, khó khăn trong việc
làm theo lời hướng dẫn và tìm đường trong thành phố. Nhân cách người bệnh cũng thay
đổi, biểu hiện ở sự ngơ ngác, thờ ơ với người khác, luôn than phiền quên, không nhớ.
Có hai biểu hiện rối loạn trí nhớ thường gặp
Chứng loạn trí nhớ về không gian hay nơi chốn, bệnh nhân khó nhận biết nơi mình đang
ở và những nơi khác mà họ đã được biết trước đó. Chứng loạn trí nhớ này là rối loạn kỳ
lạ, trong đó bệnh nhân luôn tin rằng họ đang ở một nơi khác với nơi họ thật sự đang ở, dù
cho có đối mặt với các bằng chứng không thể chối cãi như cầu thang, bàn ghế, giường
nệm.
Chứng quên toàn bộ thoáng qua là một rối loạn có tính chất chu kỳ của hệ thần kinh trung
ương trong đó sự mất thình lình trí nhớ, đặc biệt là trí nhớ để tường thuật hay nói về
những sự kiện mới xảy ra mà không kèm triệu chứng thần kinh. Người mắc chứng quên
này thường có những biểu hiện như: hay hỏi lặp đi lặp lại một câu hỏi. Chứng quên thông
thường gặp trong các nguyên nhân là quên theo tuổi gắn liền với mất dần tính khôi hài
trong giao tiếp, tốc độ suy nghĩ chậm dần, tuy nhiên nhân cách ít biến đổi, cách phát âm
không thay đổi. Ở chứng quên này, người bệnh thường quên sự việc mới xảy ra, nhưng
lại nhớ rất lâu các sự việc đã xảy ra trong quá khứ. Quên do các nguyên nhân tâm thần
thường kết hợp với các rồi loạn thần kinh thực vật, mất ngủ, thiếu năng lực trong công
việc, ăn không ngon, lo âu.
Quên là triệu chứng sớm của suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ, đây là căn bệnh tiến
triển chậm trong nhiều năm.
Phòng ngừa thế nào?
Trong nhiều cố gắng, y học đã khẳng định quên giai đoạn sớm có thể chữa được và ít ra
cũng làm quá trình bệnh chậm lại hoặc tạo cho người bệnh có cuộc sống tốt hơn. Vấn đề
đặt ra là khi các bạn có biểu hiện quên thì nên đi khám bệnh để được xác định mức độ
quên, tìm các yếu tố nguy cơ và kịp điều trị sớm. Hiện nay có rất nhiều thuốc điều trị đặc
hiệu cho chứng quên do bệnh sa sút trí tuệ, quên sau tai biến mạch máu não, quên thông
thường ở người lớn tuổi, quên do các bệnh trầm cảm, stress, Alzheimer... Alzheimer là
bệnh đứng hàng đầu (chiếm 50-60%) trong các căn nguyên gây bệnh mất trí nhớ hiện
nay. Một số thuốc có tác dụng duy trì trí nhớ và khả năng nhận thức dùng trong điều trị
bệnh Alzheimer là các thuốc dinh dưỡng thần kinh, các thuốc tăng cường chuyển hóa,
tuần hoàn não. Đặc biệt các thuốc như tacrine, donepezil, rivastigmin. Tuy nhiên, chữa
bệnh Alzheimer cần chú trọng đến vấn đề chăm sóc, cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc
sống cho người già (giải quyết các yếu tố cô đơn tuổi già, mâu thuẫn giữa các thế hệ, rối
loạn chức năng các giác quan, vấn đề nhà ở, thu nhập...). Ngoài ra, cần giáo dục để thay
đổi nhận thức và thái độ của mọi người trong cộng đồng về các rối loạn tâm thần ở người
già. Cần đào tạo các kỹ năng, kiến thức, phương pháp theo dõi, quản lý săn sóc người già
bị rối loạn tâm thần trong bệnh viện nhất là tại gia đình và cộng đồng... và từng bước
nâng cao chất lượng cuộc sống của người già.