Chương 6-chất kết dính hữu cơ và bê tông asphalt

Chia sẻ: Ngo Ngoc Truong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

185
lượt xem 42
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

CKD hữu cơ là những hợp chất hidrocacbon cao phân tử với các nguyên tố phi kim loại khác, tồn tại ở dạng rắn, dạng quánh hay dạng lỏng. Tính chất cơ lý củ nó thay đổi theo nhiệt độ

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chương 6-chất kết dính hữu cơ và bê tông asphalt

CHƯƠNG VI- CH T K T DÍNH H U CƠ VÀ BÊ TÔNG ASPHALT CÁC N I DUNG CHÍNH 6-1. Khái ni m và phân lo i Ch t k t dính h u cơ I- Khái ni m II- Phân lo i 6-2. Các tính ch t c a bitum d u m I- Tính quánh (Nh t) II- Tính d o III- Tính n ñ nh nhi t IV- Tính n ñ nh c a Bitum trong môi trư ng không khí V- Nhi t ñ b c cháy 6-3. Khái ni m và phân lo i bê tông asphalt 6-4. V t li u ch t o bê tông asphalt I- ðá II- Cát III- B t khoáng IV- Bitum 6-5. Các tính ch t c a bê tông asphalt I- Cư ng ñ II- Tính lưu bi n III- ð mài mòn IV- Tính n ñ nh nư c 6-6. Thi t k thành ph n bê tông asphalt 6-7. Ch t o và Thi công bê tông asphalt
6-1. KHÁI NI M VÀ PHÂN LO I I. Khái ni m CKD h u cơ là nh ng h p ch t hidrocacbon cao phân t v i các nguyên t phi kim lo i khác, t n t i d ng r n, d ng quánh hay d ng l ng. Tính ch t cơ lý c a nó thay ñ i theo nhi t ñ . CKD h u cơ có kh năng liên k t t t v i b m t các v t li u r n như ñá, cát, g ch, bê tông,.. Tương ñ i n ñ nh dư i tác d ng c a môi trư ng khí quy n. Không hòa tan trong nư c, ch hòa tan trong các dung môi h u cơ, có tính d o, có kh năng ch ng th m Do ñó ñư c ng d ng ñ xây d ng m t ñư ng, làm v t li u ngăn nư c trong các CTTL như kh p n i m m, l p ph lòng h , lòng kênh d n nư c ñ ch ng th m,…. II. Phân lo i CKD h u cơ thư ng g p là Bitum và Guñrông 1. Bitum: Có hai lo i - Bitum thiên nhiên: Thư ng tích t dư i các lòng h hay l n trong các lo i ñá vôi, sa th ch,… - Bitum nhân t o: Là s n ph m trong công nghi p d u m (Thông d ng) 2. Guñrông: Là s n ph m thu ñư c trong công nghi p luy n than ñá, chưng khô than bùn hay chưng khô g 6-2. CÁC TÍNH CH T C A BI TUM D U M I. Tính quánh (nh t) c a bitum - KN: Tính quánh là tính ch t c a các h t bitum ch ng l i s d ch chuy n tương ñ i gi a chúng dư i tác d ng c a ngo i l c. - Tính quánh ph thu c vào nhi t ñ môi trư ng và hàm lư ng các nhóm c u t o - Tính quánh có nh hư ng l n ñ n các tính ch t cơ h c cũng như quá trình công ngh s n xu t các lo i v t li u dùng CKD Bitum. - Tính quánh ñư c xác ñ nh b ng ñ xuyên sâu c a kim tiêu chu n ñư ng kính 1mm, kh i lư ng 100g, nhi t ñ 25oC, rơi t do trong 5s. ð lún kim ký hi u là P, ño b ng ñ (1ñ b ng 0,1mm). ð xuyên sâu càng l n ch ng t tính quánh c a bitum càng nh .
6-2. CÁC TÍNH CH T C A BI TUM D U M II. Tính d o - KN: Tính d o ñ c trưng cho kh năng bi n d ng c a bitum dư i tác d ng c a ngo i l c. - Tính d o ph thu c vào nhi t ñ môi trư ng, hàm lư ng các nhóm c u t o và th i gian tác d ng c a t i tr ng - Tính d o ñư c xác ñ nh b ng ñ kéo dài trên máy nhi t ñ 25±0,5oC v i t c ñ kéo dài 5cm/ph. ð kéo dài càng l n thì ñ d o càng l n. 6-2. CÁC TÍNH CH T C A BI TUM D U M III. Tính n ñ nh nhi t - Khi nhi t ñ tăng, bitum có th chuy n t tr ng thái r n sang l ng, ngư c l i khi nhi t ñ gi m nó có th chuy n t tr ng thái l ng sang r n. Trư c khi chuy n sang tr ng thái l ng hay r n nó ñ u ph i qua tr ng thái trung gian là quánh. - Nhi t ñ “hóa m m” – tm là ñi m nhi t ñ làm cho bitum chuy n t quánh sang l ng. - Nhi t ñ “hóa c ng” – tc là ñi m nhi t ñ làm cho bitum chuy n t quánh sang c ng. - tm-tc càng l n bi u th tính n ñ nh nhi t ñ c a bitum càng cao. - Xð tm b ng d ng c “vòng và bi”. Nhi t ñ làm cho viên bi rơi t vòng ch a m u bitum trên thang A xu ng ch m thang B là tm. - Xð tc b ng d ng c ño ñ xuyên kim. ði m nhi t ñ làm cho kim xuyên vào bitum ñư c 1o (tương ng v i 0,1mm) là tc.
6-3. KHÁI NI M VÀ PHÂN LO I BÊ TÔNG ASPHALT I. Khái ni m - Bê tông asphalt là v t li u nhân t o ñư c ch t o t h n h p h p lý các v t li u: ðá, cát, b t ñá, bitum và các ph gia khi c n thi t. - Trong thành ph n c a bitum, các v t li u ñá, cát, b t ñá ñư c g i chung là c t li u hay v t li u khoáng. Ch t k t dính h u cơ bitum thư ng dùng là lo i bitum d u m . II. Phân lo i • H n h p bê tông asphalt và bê tông asphalt ñư c phân lo i theo các ñ c ñi m sau: - Theo công d ng: Bê tông asphalt ñư c chia ra bê tông th y công, bê tông ñư ng và bê tông sân bay, bê tông ñ làm n n cho nhà công nghi p và nhà kho, bê tông cho lơp mái ph ng. Ngoài ra còn có nh ng lo i bê tông ñ c bi t: bê tông cho l p ph b n axit và b n ki m (ch t o t c t li u b n hóa), bê tông trang trí. - Theo nhi t ñ thi công: H n h p bê tông asphalt trong l p ph m t ñư ng chia ra lo i nóng, m và l nh. - H n h p nóng ñư c r i và b t ñ u làm ñ c khi nhi t ñ nh hơn 1200C. H n h p này thư ng dùng bitum có ñ quánh:40/60, 60/90 và 90/130. - H n h p m ñư c r i và b t ñ u làm ñ c khi nhi t ñ không nh hơn 700C v i bê tông l ng mác 130/200. - H n h p l nh dùng bitum l ng có ñ quánh70/130 ñư c r i nhi t ñ không khí nh hơn 50C và ñư c gi nhi t ñ thư ng. Theo ñ ñ c quánh (ho c ñ r ng): Theo ch tiêu ñ r ng còn dư bê tông - asphalt ñư c chia ra 3 lo i: Lo i ñ c n u ñ r ng 2-7%; Lo i r ng n u có ñ r ng 6-12% và lo i r t r ng n u có ñ r ng 12-18%. - Theo ñ l n c a h t c t li u: Theo Dmax c a VL khoáng chia ra 3 lo i (Dmax≤40); Lo i trung bình (Dmax≤20); Lo i nh (Dmax≤5) - Theo t l gi a ñá và cát: Có các lo i A, B, C, D, E Theo cư ng ñ ñá dăm, ch t lư ng b t khoáng: Bê tông asphalt ñư c chia - ra lo i I, II, và III
6-4. V t li u ch t o bê tông asphalt I. ðá (dăm ho c s i) Ch t lư ng c a ñá dăm hay s i (cư ng ñ , tính ñ ng nh t, hình d ng, tr ng thái b m t, thành ph n h t, …) có nh hư ng r t l n ñ n ch t lư ng c a bê tông asphalt. Các ch tiêu ch t lư ng c a ñá dăm hay s i ñ ch t o bê tông asphalt ñư c quy ñ nh như khi ch t o bê tông ximăng pooclăng. Thành ph n h t c a ñá dăm hay s i ñư c phân ra ba nhóm 20- 40; 10-20 và 5-10mm. II. Cát Có th dùng cát t nhiên hay cát nhân t o v i các ch tiêu k thu t phù h p v i quy ph m như khi dùng cho bê tông ximăng pooclăng. ð i v i cát t nhiên ch dùng cát l n (Mñl≥2,5) và cát v a (Mñl=2-2,5). N u không có cát l n có th dùng cát h t nh theo nguyên t c c p ph i không liên t c. III. B t khoáng B t khoáng do có b m t riêng l n, có kh năng dàn m ng màng bitum trên b m t, làm tăng lư ng tương tác gi a chúng, cùng v i bitum nhét ñ y l r ng gi a các h t c t li u nên cư ng ñ c a bê tông asphalt tăng lên. B t khoáng là lo i b t m n ñư c ch t o t ñá vôi và ñá ñôlômit, cư ng ñ ch u nén c a ñá không nh hơn 200 daN/cm2. V t li u ch t t o b t khoáng c n s ch, không ch a các t p ch t và sét quá 5%. B t khoáng c n ph i khô, x p khi tr n v i bitum không ñư c vón c c, có kh năng hút bitum t t và ph i th a mãn các yêu c u sau: - ð nh : lư ng sót qua sàng có kich thư c l sàng: 1,25mm - 100%; 0,315mm ≥90%; 0,071mm ≥70% - Lư ng b t khoáng hút h t 15g bitum mác 60/70 không nh hơn 40g - Tác d ng lí hóa c a b t khoáng v i bitum ñư c xác ñ nh m t cách g n ñúng b ng h s ưa nư c (Ku) c a các h t khoáng kich thư c nh hơn 1,25mm: t s gi a ñ trư n n c a b t khoáng trong nư c (có c c) và ñ trương n trong kêrôxin ñã kh nư c (không có c c). B t khoáng ưa nư c (có ái c c l n v i nư c) có Ku>1, b t khoáng không ưa nư c có Ku
IV. Bitum • Hçn hîp bª t«ng asphalt th−êng dïng bitum dÇu má ®Æc qu¸nh l m chÊt kÕt dÝnh. Lo¹i bitum n y ph¶i cã c¸c chØ tiªu kü thuËt phï hîp víi 22TCN 227-95. ë ®iÒu kiÖn ViÖt Nam th«ng th−êng chän bi tum ®Æc sè 3 hoÆc 4. C¸c chØ tiªu kü thuËt cña bitum qu¸nh ®−îc chia l m 5 m¸c theo b¶ng 5-3. • Yªu cÇu bitum dïng chÕ t¹o hçn hîp bª t«ng asphalt r¶i nãng l lo¹i ®Æc gèc dÇu má. §¸nh gi¸ ®é qu¸nh cña bitum b»ng chØ tiªu ®é c¾m s©u cña kim (träng l−îng 100g, ®−êng kÝnh 1mm) cña dông cô tiªu chuÈn v o bitum ë nhiÖt ®é 25oC trong 5 gi©y. • Bitum nhùa ph¶i s¹ch, kh«ng lÉn n−íc v t¹p chÊt, ph¶i ®¶m b¶o tÝnh dÎo cao, tÝnh æn ®Þnh nhiÖt v tÝnh b¸m dÝnh cao víi bÒ mÆt vËt liÖu kho¸ng. 6-5. Các tính ch t c a bê tông asphalt Bê tông asphalt v i c u trúc vi mô thu n ngh ch, tùy theo nhi t ñ nó có th t n t i nh ng tr ng thái sau ñây: ñàn h i-dòn, ñàn h i-d o, nh t- d o. Ngoài nhi t ñ , bê tông còn ch u tác ñ ng c a hơi nư c và nư c. Nư c xâm nh p vào l r ng c a bê tông asphalt và làm y u s liên k t c a v t li u khoáng v i màng ch t k t dính. I. Cư ng ñ Cư ng ñ bi u th gi i h n c a ng su t phát sinh trong quá trình s d ng. Th c t b m t v khi phá hu bê tông asphalt luôn luôn ñi qua bitum. Do ñó, cư ng ñ lý thuy t c a bê tông asphalt ñư c xác ñ nh b ng cư ng ñ c a màng bitum. Vi c phá h y bê tông asphalt dư i tác ñ ng c a t i tr ng là m t quá trình ñ ng, nó phát tri n theo th i gian. T i tr ng càng l n, quá trình phá h y x y ra càng nhanh. Cư ng ñ c a bê tông asphalt ñư c xác ñ nh nhi t ñ 50oC, 20oC và 0oC. Cư ng ñ 50oC bi u th tính n ñ nh ñ ng c a v t li u ch t o bêtông, 0oC – tính ch ng n t. Còn 20oC ñư c coi là nhi t ñ chu n ñ ti n hành thí nghi m. Nhi t ñ thí nghi m chu n c a M là 25oC, c a Pháp là 18oC.
Ngoài cư ng ñ ch u nén, cư ng ñ ch u kéo c a bê tông asphalt cũng là ch tiêu quan tr ng ñ xác ñ nh kh năng ch ng n t c a bê tông. Ch tiêu cư ng ñ nén (kG/cm2), cư ng ñ kéo (kG/cm2) c a bê tông asphalt ch t o t các lo i bitum khác nhau, nh ng nhi t ñ khác nhau ñư c gi i thi u b ng 6-1. Cư ng ñ bê tông asphalt ñư c xác ñ nh trên thi t b Marshall và nó ph thu c vào thành ph n v t li u, vào công ngh làm ñ c bê tông, nhi t ñ và t c ñ bi n d ng. Hàm lư ng bitum l n hơn ho c nh hơn hàm lư ng h p lý ñ u làm gi m cư ng ñ bê tông. Cư ng ñ bê tông phát tri n t l thu n v i ñ quánh c a bitum. B ng 6-1: Cư ng ñ kéo, nén ng v i các nhi t ñ TN khác nhau II. Tính lưu bi n Các ch tiêu cư ng ñ c a bê tông asphalt không ñ c trưng hoàn toàn cho s làm vi c c a nó, vì khi ch t t i làm phát sinh không ch bi n d ng thu n ngh ch mà c bi n d ng không thu n ngh ch. Giá tr ca các bi n d ng ñó, m t nhi t ñ nh ñ nh liên quan ñ n m c ñ ch t t i, th i gian tác d ng c a t i tr ng và t c ñ bi n d ng. ðó là bi u hi n tính lưu bi n c a bê tông asphalt. III. ð mài mòn c a bê tông asphalt x y ra do tác d ng c a l c ma sát. ð ch ng mài mòn càng cao khi ñ ñ c c a bê tông, ñ c ng c a c t li u và s dính bám c a ñá v i bitum càng l n. Lo i bê tông dùng ñá granit ch ng mài mòn t t hơn dùng ñá vôi. IV. Tính n ñ nh nư c: Bê tông asphalt b m lâu ngày có th b phá ho i do liên k t c u trúc b y u ñi. Tính n ñ nh nư c ph thu c vào ñ ñ c và s n ñ nh c a ñ dính bám. ð r ng c a bê tông asfalt (thư ng là 3-7%) có nh hư ng l n ñ n ñ n ñ nh nư c. L r ng trong bê tông có th là l r ng h ho c l r ng kín. Gi m kích thư c h t thì s lư ng l r ng kín không th m nư c tăng lên.
Trong bê tông h t l n th c t ch ch a l r ng h , còn trong bê tông h t nh l r ng h ch chi m 30 – 40%. ð n ñ nh nư c c a bê tông asfalt ñư c xác ñ nh thông qua ñ bão hòa nư c ñ trương ph ng và h s m m (Km). H s m m yêu c u không ñư c th p hơn 0,9 còn khi ngâm dài ngày trong nư c (14ngày) yêu c u không nh hơn 0,8. * Yêu c u k thu t c a BT asphalt Bê tông asphalt dùng ñ xây d ng các l p áo ñư ng ôtô c p I, II, III, ñư ng thành ph và sân bãi. M i nư c ñ u có nh ng tiêu chu n riêng v lo i bê tông này. Vi t Nam, 22 TCN 63-1984 quy ñ nh các ch tiêu k thu t c a bê tông asphalt như b ng 6-2. B ng 6-2: B ng quy ñ nh các ch tiêu c a bê tông asphalt
6-6. Thi t k thành ph n BT asphalt M c ñích c a vi c thi t k thành ph n bê tông là l a ch n m t d ng (nóng, m, ngu i) và lo i (A, B, …) bê tông tương ng v i ñi u ki n làm vi c (vùng khí h u, ñ c tính ch u t i) v i lo i v t li u khoáng, lo i và lư ng bitum t i ưu, v i t l gi a các thành ph n th a mãn v i các yêu c u quy ñ nh. Có nhi u phương pháp thi t k thành ph n bê tông asphalt. Song ph bi n nh t, cho k t qu tin c y nh t là phương pháp d a trên cơ s lý thuy t v ñư ng cong ñ ñ c h p lý c a h n h p v t li u khoáng, ñó là phương pháp tính toán k t h p v i th c nghi m. Trình t thi t k thành ph n bê tông asphalt như sau: l a ch n và ki m tra v t li u, xác ñ nh t l c a các v t li u theo thành ph n c p ph i h t, l a ch n thành ph n bitum t i ưu và thí nghi m ki m tra các ch tiêu k thu t trên các m u th . I. L a ch n thành ph n v t li u khoáng ñ ch t o bê tông asphalt. V t li u s d ng ph i phù h p v i lo i, d ng bê tông và ñ t các yêu c u v tính ch t cơ h c, tính n ñ nh nhi t và tính ch ng ăn mòn, ñ ng th i ph i phù h p v i yêu c u c a quy ph m. Thành ph n c p ph i h t theo quy ph m ñư c gi i thi u trên hình 6-2, hình 6-3 và b ng 6-3, b ng 6-4. Hình 6-2: Thành ph n h t liên Hình 6-3: Thành ph n h t gián t c c a bê tông nh a nóng ño n c a bê tông nh a nóng
B ng 6-3: Thành ph n h t c a h n h p bê tông asphalt nóng và m B ng 6-4: Thành ph n h t c a h n h p bê tông asphalt ngu i
Thành ph n v t li u khoáng trong bê tông asphalt thông thư ng g m 3 lo i: ñá dăm, cát, b t khoáng v i t l là ð, C, B%. Trong m t s trư ng h p ñ tăng ch t lư ng có th cho thêm m t ph n ñá m t (M%). H n h p v t li u khoáng ñư c l a ch n có t ng t l thành ph n như sau: ð+C+B+M = 100% ð+C+B = 100% (không có ñá m t) ho c Lư ng l t qua sàng c a h n h p v t li u khoáng Lx ñư c xác ñ nh theo công th c: Trong ñó: ðx, Mx, Cx và Bx lư ng l t qua sàng kích thư c x(mm) c a ñá, m t ñá, cát và b t ñá. II. Xác ñ nh lư ng ñá dăm T l thành ph n c a ñá dăm ñư c xác ñ nh theo công th c: Trong ñó: Ax, Ad là lư ng sót tích lũy t i c h t x (mm) c a h n h p lý theo quy ph m và c a ñá dăm. III. Xác ñ nh lư ng b t khoáng T l ph n trăm c a b t khoáng (có c h t < 0,071mm) ñư c xác ñ nh theo công th c sau (ph n cát và ñá m t có kích thư c
T k t qu tính toán và thành ph n v t li u th c t , ti n hành tính toán l i tr s Lx v i t t c các c h t. So sánh ñư ng bi u di n Lx v i thành ph n h t khoáng v t h p lý. Yêu c u Lx ph i phù h p v i gi i h n thành ph n c a h n h p h p lý theo quy ph m. N u thành ph n ch n ñư c không h p quy ph m thì có th ñi u ch nh l i các lư ng v t li u ñ có Lx h p quy ph m. V. Xác ñ nh lư ng bitum t i ưu Lư ng bitum t i ưu ñư c tính toán theo ch tiêu ñ r ng c a h n h p v t li u khoáng c a các m u thí nghi m bê tông asphalt và ñ r ng còn dư c a bê tông asphalt theo quy ñ nh quy ph m. Chu n b các m u thí nghi m t h n h p bê tông asphalt, trong ñó lư ng bitum dùng gi m ñi 0,3-0,5% so v i gi i h n dư i c a các tr s trong b ng 6-3. Lư ng bitum t i ưu ñư c xác ñ nh theo công th c sau: VI. Ki m tra trên các m u thí nghi m K t qu tính toán lư ng bitum s dùng ñ ch t o ba m u th và ki m tra l i các tính năng c n thi t c a bê tông asphalt. N u ch tiêu ñ r ng không ñ m b o các ch tiêu khác (ví d cư ng ñ , ñ n ñ nh nư c) thì ñi u ch nh l i thành ph n v t li u khoáng, ch y u là lư ng b t khoáng. Sau ñó tính l i lư ng B và làm l i theo trình t trên cho ñ n lúc ñ t các yêu c u quy ñ nh. 6-7. Ch t o và thi công bê tông asphalt I. Ch t o (Tr n) Trong giai ño n chu n b , nguyên li u ñá dăm hay s i, cát c n ñư c s y khô và nung ñ n nhi t ñ phù h p v i ñ nh t c a bi tum. Bi tum c n ph i ñun ñ n nhi t ñ thi công t 140-200oC tùy theo ñ quánh c a bi tum và lo i bê tông asphalt (nóng, m...). Vi c tr n bê tông asphalt ñư c ti n hành theo 2 giai ño n: Giai ño n 1 (tr n khô). ðá dăm và cát nóng ñư c tr n v i b t khoáng (không nung nóng). Các h t b t khoáng s b c b m t cát, ñá ñ tăng ñ ho t tính b m t cho c t li u.
Giai ño n 2. Tr n h n h p khoáng v i bi tum ñ n nhi t ñ thi công trong th i gian qui ñ nh, v i máy tr n t do th i gian tr n kho ng 450-500 giây, v i máy tr n cư ng b c kho ng 150-150 giây tùy theo lo i bê tông asphalt. Vi c v n chuy n và r i bê tông asphalt t i nơi thi công ph i yêu c u h n hơp có nhi t ñ thích h p khi b t ñ u r i và ñ m ch c. ð ñ m b o ch t lư ng l p ph b m t ñư ng c n ch t o bê tông nh ng xư ng bê tông asphalt c ñ nh. Xư ng ch t o bê tông asphalt bao g m 4 b ph n: phân xư ng ñá dăm (s i) và cát, phân xư ng ch t o b t ñá, phân xư ng bitum và phân xư ng nhào tr n. Trong ñó b ph n nhào tr n là quan tr ng nh t. Công vi c nhào tr n ñư c ti n hành t i các tr m tr n nóng (hình 6-5) Cát và ñá dăm ñã ñư c chu n b trư c (1) theo các s li u và qui ph m ñư c ñưa vào thùng s y (3) nh các máy v n chuy n v t li u (2), trong thùng s y nhi t ñ t 200-220oC. Máy chuy n nóng (4) chuy n ñá dăm và cát vào sàng ch n ñ ng (5). Nh ng h t ñá và cát phù h p v i thành ph n h t qui ñ nh ñư c chuy n vào thùng ch a (6). B t khoáng ñư c ñưa vào thùng ch a nh thi t b v n chuy n (7). V t li u khoáng ñư c chuy n qua thi t b ñ nh lư ng (8) ñ xác ñ nh lư ng v t li u cho m tr n và chuy n vào máy tr n (9). Hình 6-4: Tr m tr n bê tông asphalt nóng H n h p v t li u khoáng ñư c tr n khô trong th i gian 10-20 giây. Sau ñó ñưa bi tum ñã ñun nhi t ñ c n thi t vào. Nâng nhi t ñ c a toàn b h n h p lên 150-170oC và tr n trong th i gian 60-80 giây cho ñ n khi nh n ñư c h n h p bê tông asphalt. Dùng ôtô chuyên d ng v n chuy n h nh p
bê tông asphalt ñ n ñ a ñi m thi công. Vi c r i và ñ m ch c bê tông asphalt tuỳ theo lo i bê tông, yêu c u l p ph m t ñư ng và thi t b mà có nh ng qui trình công ngh riêng. Vi t Nam hi n nay thư ng dùng các tr m tr n c a Nga, Nh t, M . Các tr m tr n thư ng dùng máy tr n làm vi c theo nguyên t c tr n cư ng b c và t ñ ng ñi u khi n quá trình tr n. Hình 6-5: Dây chuy n s n xu t bê tông asphalt II. V n chuy n Bê tông asphalt ñư c v n chuy n ñ n công trư ng trong ñi u ki n ñư c che ch n t t, các xe t i có b t che ñ phòng s gi m nhi t ñ quá m c ho c s t o l p v c ng trên m t trong th i gian tr n, x vào ph u c a máy r i. Các xe thư ng ñư c ph b t hai l p trong th i ti t l nh. ð d v t li u nóng ñư c d dàng ngư i ta r i m t ít cát ho c b i ñáy thùng xe trư c khi ch t t i. Tuy t ñ i không ñư c dùng d u diezel cho m c ñích này vì d u có xu hư ng ñ ng l i m t sàn xe và b h n h p nóng h p th . D u này s làm m m bitum và nó không ñư c phân tán ñ u khi r i do v y làm cho v t li u r i b nh ng ch m m c c b . ði u ñó ñ c bi t có h i n u v t li u ñư c dùng làm l p m t. III. R i h n h p bê tông asphalt Hình 6-6 cho th y dơ ñ c u t o c a m t máy r i ki u bàn g t n i. Máy r i g m hai b ph n: ñ u kéo và b san g t. V t li u t xe t i ñư c cho vào ph u c a b ph n kéo.
Hình 6-6: Máy r i bê tông asphalt Hai h th ng c p li u ñ c l p chuy n v t li u qua cơ c u băng chuy n xích. Dòng v t li u t ph u ñư c kh ng ch b t c ñ c a băng t i ho c ñi u ch nh b i c a ra v t li u pía sau ph u. Khi v t li u ñư c tháo ra tè phía sau c a b t ph n kéo, nó ñư c phân ph i theo phương ngang v i t c ñ c a băng t i trái và ph i. Chi u r ng v t r i các máy ki u Anh thư ng thay d i t 2,5m ñ n 4,75m và b ph n n i r ng b ng tr c bulông có th cho phép r i v i b r ng lên t i 6,5m. Các máy r i ki u Nga có chi u r ng v t r i 3m ñ n 3,5m, v i các máy r i liên h p có th r i m t v t t i 7,5m. Hi n nay Anh và Nga thư ng s d ng các máy r i và san t ñ ng có th kh ng ch chi u dày c a l p bê tông asphalt (hình 6-6). Công su t c a máy r i có th t 25 ñ n 35 T/gi . Chi u dài c a v t r i ph thu c vào nhi t ñ không khí, nhi t ñ không khí t 10 ñ n 150C thì chi u dài v t ñ t 60 ñ n 100m, nhi t ñ không khí t 15 ñ n 250C thì chi u dài v t ñ t 100 ñ n 150m. IV. ð m nén h n h p bê tông asphalt ð m ch t là quá trình nén h n h p bê tông asphalt ñ n th tích nh nh t có th , ñi u ch nh ph i h p c a các h t ñ làm gi m ñ r ng kh i. ð m nén là giai ño n quy t ñ nh nh t trong vi c thi công b t kỳ l p v t li u nào c a k t c u m t ñư ng. S ñ m nén làm cho các h t c u trúc c a v t li u ti p súc ch t ch v i nhau và gi m thi u l r ng dư. S ñ m nén có nh hư ng quy t ñ nh ñ n ch t lư ng l p ph m t ñư ng và tu i th c a nó.
Nh ng l p ph có ñ ñ m nén kém thư ng gi m kh năng n ñ nh nư c và gi m th i gian khái thác ñ n 2 l n. Khi tăng các l c ñ m nén c u trúc c a bê tông asphalt ñư c thay ñ i, các tính ch t v t lý và cơ h c cũng ñư c thay ñ i theo, xem b ng 6-5. B ng 6-5: Quan h gi a các tính ch t v t lý và cơ h c ca bê tông asphalt v i t i tr ng ñ m nén Yêu c u chính c a m t máy lu là ñ m b o ñ m l p v t li u r i m t cách hi u qu và ñ m b o m t b m t b ng ph ng ñ ng ñ u. Trư c ñây yêu c u này v n ñư c áp d ng b ng lu bánh c ng 3 bánh tr ng lư ng tĩnh 8-10 t n. Tuy nhiên, t cu i nh ng năm 70 vi c s d ng lu ch n ñ ng ñã tr nên ph bi n. Các lu tĩnh như lo i 2 bánh, 3 bánh (hình 6-7) có tr ng lư ng t 5-12 t n. Ngoài kh i lư ng c ñ nh c a lu, tr ng lư ng tĩnh c a lu ñư c ñi u ch nh b ng cách thêm vào ho c b t ñi các kh i gia tr ng trên lu. L c ñ m nén ñư c ñánh giá qua ñ i lư ng “áp su t tĩnh”, t c là tr s c a t i tr ng tĩnh chia cho di n tích ti p xúc c a bánh lu v i b m t v t li u.V i các máy lu có tr ng lư ng tĩnh cho trư c, chúng c n có di n tích v t ti p xúc nh nh t và v t li u s ñư c ti p xúc v i áp su t l n nh t, do v y s cho hi u qu ñ m nén cao. ð i v i h n h p h t nh thì b t ñ u s d ng lu nh lu 5-6 l n sau ñó lu t 6-8 l n b ng các lu bánh hơi, cu i cùng lu t 6-8 l n b ng các lu n ng.
Hình 6-8: Lu bánh ch n ñ ng DV 90 TV Hình 6-7: Lu bánh thép tĩnh Hình 6-9: Lu bánh l p GRW18
Câu h i ôn t p 1, Khái ni m và phân lo i CKD h u cơ? 2, Các tính ch t cơ b n c a bitum d u m ? 3, Khái ni m và phân lo i bê tông asphalt? 4, V t li u ch t o bê tông asphalt? 5, Trình bày các tính ch t c a bê tông asphalt? 6, Tính toán thành ph n bê tông asphalt? 7, N i dung công tác thi công bê tông asphalt?