Chuyên  4: H thng khi ng
Biên son: ThS. Phm Quc Thái Trang 35
4.4. H THNG KHI NG
4.4.1. Công dng, phân loi, yêu cu
4.4.1.1. Công dng:
H thng khi ng (HTK) có nhim v cung cp mt ngun nng
lng bên ngoài, quay ng cơ n mt tc  ti thiu nào ó  m bo nhiên
liu a vào ng cơ có th t cháy c và sau ó ng cơ có th t làm vic
c. Tc  ti thiu ó gi là tc  khi ng ca ng cơ (n
k
).
i vi ng cơ xng n
k
= 35÷50 (v/ph). Trong khi ó ng cơ Diesel
cn tc  khi ng ln hơn, n
k
= 100÷200 (v/ph).
4.4.1.2. Phân loi:
- Theo phơng pháp khi ng, HTK bao gm:
+ Khi ng bng tay: dùng tay quay hoc dây kéo  quay trc khuu
ng cơ. Phơng pháp này ch yu áp dng cho các ng cơ xng c nh.
+ Khi ng bng ng cơ in: dùng ph bin trên các ng cơ ôtô.
+ Khi ng bng ng cơ xng ph: dùng cho các ng cơ Diesel công
sut ln.
+ Khi ng bng khí nén: dùng cho ng cơ tnh ti và tàu thu c ln,
tc  thp và trung bình.
- Theo phhơng pháp truyn ng, HTK bao gm:
+ Truyn ng trc tip vi bánh à.
+ Truyn ng gián tip vi bánh à qua hp gim tc.
- Theo phơng pháp kích t cho máy khi ng, HTK bao gm:
+ Kích t ni tip.
+ Kích t song song.
+ Kích t hn hp.
Chuyên  4: H thng khi ng
Biên son: ThS. Phm Quc Thái Trang 36
4.4.1.3. Yêu cu:
H thng khi ng trên ôtô phi thoã mãn nh ng yêu cu sau:
- Phi quay c ng cơ n tc  khi ng n
k
 ng cơ có th khi
ng c.
- Phi m bo khi ng li c nhiu ln.
- Momen khi ng M
k
phi  ln  m bo khi ng c.
- Chiu dài và in tr ca dây d!n t "cquy n máy khi ng phi nm
trong giá tr# cho phép.
4.4.2. Cu to và nguyên lý làm vic
H thng khi ng bao gm 3 b ph$n chính: máy khi ng, cơ cu iu
khin và khp truyn ng.
- Máy khi ng: dùng  bin in nng t cquy thành cơ nng  quay
trc khuu ng cơ.
- Cơ cu iu khin: có nhim v:
1
2
3
4
Hình 4.46. Cu to h thng khi ng
1. Máy khi ng; 2. Cơ cu iu khin; 3. Khp truyn ng; 4. Bánh à
Chuyên  4: H thng khi ng
Biên son: ThS. Phm Quc Thái Trang 37
+ a khp truyn ng vào n khp vi bánh à.
+ óng mch in máy khi ng khi bánh rng ca nó vào n khp
vi bánh à và ng"t mch sau khi ng cơ ã n.
- Khp truyn ng: có nhim v:
+ Ni trc máy khi ng vi vành rng ca bánh à khi khi ng.
+ Tách chúng ra ngay sau khi ng cơ ã n.
4.2.2.1. Nguyên lý hot ng:
Khi b$t công t"c khi ng v# trí Start (13) → dòng in t
(+) %cquy → Cu chì (11) → Rơle (12) → vào ng th&i cun kéo (7) và cun
1
2
10
9
11
12
13
876
5
43
Hình 4.47. Sơ  nguyên lý h thng khi ng.
1. cquy; 2. Máy khi ng; 3. Lò xo; 4. Khp truyn ng; 5. Cn gt;
6. Lõi thép; 7. Cun hút; 8. Cun gi; 9. a tip im; 10. Tip im;
11. Cu chì; 12. Rơle khi ng; 13. Công tc khi ng.
Chuyên  4: H thng khi ng
Biên son: ThS. Phm Quc Thái Trang 38
gi (8). Dòng in qua các cun dây to ra t tr&ng, t hoá lõi thép và sinh ra
lc in t hút lõi thép sang trái, ng th&i làm quay cn gt (5), d#ch chuyn
khp truyn ng (4), a vành rng vào n khp vi bánh à. Khi vành rng ca
khp truyn ng vào n khp vi bánh à thì a tip (9) óng cp tip im
(10), a dòng in t cquy vào máy khi ng, quá trình khi ng b"t u,
kéo trc khuu ng cơ quay.
Khi ng cơ ã n, ng&i lái xe nh công t"c (13), dòng in và t tr&ng
bin mt, các chi tit tr v v# trí ban u di tác dng ca lò xo hi v#.
Công dng ca cun kéo là to thêm t tr&ng  mnh vào lúc u 
'y bánh rng khp truyn ng cài vào vành rng bánh à. Khi a tip im (9)
ã óng cp tip im (10) thì cun kéo b# ng"n mch, lúc này ch( còn cun gi
to ra tr&ng duy trì a tip im óng  óng cp ngun cho máy khi ng.
4.2.2.2. Kt cu mt s b phn ca máy khi ng
a. Máy khi ng: máy khi ng trên ôtô thc cht là ng cơ in mt
chiu. Cu to ca máy khi ng bao gm:
- Phn cm (Stator): có ch)c nng to ra t tr&ng, bao gm: v máy và
các bn bn cc trên c qun cun kích t.
Hình 4.48. Cu to phn cm (Stator) máy khi ng
1. Phn v; 2. Cun kích t; 3. Chi than
3
1
2
Chuyên  4: H thng khi ng
Biên son: ThS. Phm Quc Thái Trang 39
- Phn )ng (Rotor): bao gm lõi thép và cun dây c t trong rãnh ca
nó. Cun dây th&ng có dng hình ch nh$t, s vòng dây ít và có tit din ln 
ch#u c dòng in rt ln (I
k
hơn 600A) i qua. Các u cun dây c hàn
vào các phin ca c góp. Rotor ca máy khi ng c t trên hai bi l"p
hai n"p máy.
- Chi than và giá  chi than: chi than c t* vào c góp ca phn
)ng bi các lò xo và cho phép dòng in i vào cun dây phn )ng theo mt
chiu nht #nh. Chi in c ch to t h+n hp ng và cacbon nên có tính
d!n in tt và kh nng ch#u mài mòn ln.
Hình 4.49. Cu to phn ng (Rotor) máy khi ng
1. Lõi phn ng; 2. Cun dây phn ng; 3. ! 4. C góp
2
3
1
4
Hình 4.50. Cu to chi than và giá ! chi than
1. Chi than; 2. Lò xo; 3.Giá ! chi than
3
2
1