1. M đu (th c tr ng)ở ầ ự ạ
Trong nh ng năm g n đây b môn l ch s đã đc nhi u đa ph ng tữ ầ ộ ị ử ượ ề ị ươ ổ
ch c thi vào l p 10, ch t l ng các bài thi vào l p 10 môn l ch s đã đc thayứ ớ ấ ượ ớ ị ử ượ
đi so v i tr c. Tuy nhiên, vì nh ng đi u ki n khách quan và ch quan nênổ ớ ướ ữ ề ệ ủ
vi c d y- h c, ki m tra đánh giá và thi môn l ch s trrong nhi u năm qua ch aệ ạ ọ ể ị ử ề ư
đáp ng đc k v ng c a xã h i, v n còn nh ng bài thi, nhi u h c sinh n mứ ượ ỳ ọ ủ ộ ẫ ữ ề ọ ắ
không v ng nh ng ki n th c l ch s c b n, còn nhi u h c sinh nh nh m cácữ ữ ế ứ ị ử ơ ả ề ọ ớ ầ
s ki n, nhân v t l ch s . Do đó, vi c n m v ng ki n th c tr ng tâm và v nự ệ ậ ị ử ệ ắ ữ ế ứ ọ ậ
d ng vào bài thi l a ch n h ng d n h c sinh t h c, t ôn luy n đ phát tri nụ ự ọ ướ ẫ ọ ự ọ ự ệ ể ể
t t năng l c ki m tra, đánh giá và thi là yêu c u quan tr ng đi v i h c sinh,ố ự ể ầ ọ ố ớ ọ
c n tránh quan ni m cho r ng h c l ch ầ ệ ằ ọ ị
1.M đuở ầ
Môn l ch s là môn h c có vai trò và ý nghĩa quan tr ng trong ch ngị ử ọ ọ ươ
trình giáo d c ph thông, góp ph n vào vi c giáo d c, đào t o th h tr . Tuyụ ổ ầ ệ ụ ạ ế ệ ẻ
nhiên vì nh ng đi u ki n khách quan và ch quan nên vi c d y – h c, ki m traữ ề ệ ủ ệ ạ ọ ể
đánh giá và thi môn L ch s trong nhi u năm qua ch a đáp ng đc s kì v ngị ử ề ư ứ ượ ự ọ
c a xã h i. Không ít giáo viên tâm huy t, say mê v i ngh và h c sinh yêu thíchủ ộ ế ớ ề ọ
b môn đang lúng túng trong vi c xác đnh ki n th c tr ng tâm, đánh giá và thi.ộ ệ ị ế ứ ọ
Nh t là hi n nay c u trúc đ thi vào l p 10 ch y u là thi tr c nghi m, nênấ ệ ấ ề ớ ủ ế ắ ệ
vi c luy n đ r t quan tr ng, đ làm đc đi u đó h c sinh ph i n m đcệ ệ ề ấ ọ ể ượ ề ọ ả ắ ượ
ki n th c tr ng tâm, rèn cho các em r t nhi u k năng nh n m đc c u trúcế ứ ọ ấ ề ỹ ư ắ ượ ấ
c a đ thi qua đ tham kh o m u, t đó s phân b th i gian làm bài thi h pủ ề ề ả ẫ ừ ẽ ổ ờ ợ
lý.
Th c tr ng trên cũng là n i trăn tr đi v i nh ng giáo viên làm công tácự ạ ỗ ở ố ớ ữ
gi ng d y l ch s nh tôi và nh ng đng nghi p c a tôi.ả ạ ị ử ư ữ ồ ệ ủ
Trong năm h c 2018 – 2019 và năm h c 2019 - 2010s giáo d c và đào t oọ ọ ở ụ ạ
Vĩnh Phúc có t ch c ch n môn l ch s là môn b t bu c khi thi tuy n vào l pổ ứ ọ ị ử ắ ộ ể ớ
10, tr ng THCS Lý T Tr ng đã đt đc k t qu sau:ườ ự ọ ạ ượ ế ả
Năm h cọS HS thamố
gia
Đi m TBểX p thế ứ
C p huy nấ ệ C p t nhấ ỉ
2018 - 2019 146 5,79 1 14
2019 - 2020 166 7,2 1 9
2. Đi t ng h c sinh:ố ượ ọ L p 9, d ki n s ti t d y 21 ti tớ ự ế ố ế ạ ế
3. H ng d n tr l i các d ng câu h i th ng g p trong bài ki m trathiướ ẫ ả ờ ạ ỏ ườ ặ ể
tr c nghi m môn l ch s 9.ắ ệ ị ử
3.1. Kĩ năng c n ôn luy n đ tr l i t t các d ng câu h i tr c nghi m.ầ ệ ể ả ờ ố ạ ỏ ắ ệ
Trong quá trình h c t p và luy n thi, h c sinh c n chú tr ng nh ng kĩọ ậ ệ ọ ầ ọ ữ
năng th c hành c b n sau.ự ơ ả
-Đc hi u v n đ và xác đnh ph ng án tr l i theo yêu c u c a câu h i.ọ ể ấ ề ị ươ ả ờ ầ ủ ỏ
-Đc hi u thông tin (đ thi có câu h i liên quan đn đc hi u m t đo nọ ể ề ỏ ế ọ ể ộ ạ
văn b n, câu nói, tuyên ngôn…s yêu c u thí sinh ph i hi u s ki n đả ẽ ầ ả ể ự ệ ể
l a ch n)ự ọ
-So sánh, t ng h p, khái quát và k t n i các s ki n, hi n t ng l ch sổ ợ ế ố ự ệ ệ ượ ị ử
gi a các bài, giai đo n có liên quan (VD. Ngh thu t quân s , đu tranhữ ạ ệ ậ ự ấ
ngo i giao)ạ
-T duy, suy lu n k t n i các d ki n l ch s (t các d ki n l ch s choư ậ ế ố ữ ệ ị ử ừ ữ ệ ị ử
s n, thí sinh ph i bi t suy lu n, k t n i v i l ch s đ đa ra đáp ánẵ ả ế ậ ế ố ớ ị ử ể ư
chính xác)
-V n d ng, liên h ki n th c đã h c v i th c ti n (tác đng cách m ngậ ụ ệ ế ứ ọ ớ ự ễ ộ ạ
khoa h c kĩ thu t hi n đi đi v i Vi t Nam, v n đ ch quy n bi nọ ậ ệ ạ ố ớ ệ ấ ề ủ ề ể
đo…)ả
-Luy n các d ng câu h i th ng g p theo đnh h ng đ thi minh h aệ ạ ỏ ườ ặ ị ướ ề ọ
c a s giáo d c và đào t o (n u có ) ủ ở ụ ạ ế
3.2. Các d ng câu h i th ng g p trong bài thi tr c nghi m môn l ch s 9ạ ỏ ườ ặ ắ ệ ị ử
-Lo i câu h i đa ra l a ch n câu tr l i đúng (ph bi n nh t hi n nay)ạ ỏ ư ự ọ ả ờ ổ ế ấ ệ
-Lo i câu h i đa ra câu l a ch n câu tr l i đúng nh tạ ỏ ư ự ọ ả ờ ấ
-Lo i câu h i đa ra theo c u trúc ph đnhạ ỏ ư ấ ủ ị
-Lo i câu h i đa ra câu k t h p các ph ng ánạ ỏ ư ế ợ ươ
4. N i dung chuyên độ ề
Ph n l ch s th gi i hi n đi t năm 1945 đn nay có th chia thành 5ầ ị ử ế ớ ệ ạ ừ ế ể
ch đ(d ki n 21 ti t d y) c th nh sau:ủ ề ự ế ế ạ ụ ể ư
Ch đ 1. Liên Xô và các n c Đông Âu sau chi n tranh th gi i th hai (3ủ ề ướ ế ế ớ ứ
ti t)ế
Ch đ 2. Các n c Á, Phi, Mĩ la-tinh t năm 1945 đn nay (8 ti t)ủ ề ướ ừ ế ế
Ch đ 3. Mĩ, Nh t B n, Tây Âu t năm 1945 đn nay (5 ti t)ủ ề ậ ả ừ ế ế
Ch đ 4. Quan h qu c t t năm 1945 đn nay (2 ti t)ủ ề ệ ố ế ừ ế ế
Ch đ 5. Cu c cách m ng khoa h c – kĩ thu t t năm 1945 đn nay (3 ti t)ủ ề ộ ạ ọ ậ ừ ế ế
M i chuyên đ đc th c hi n theo hai ph n c b n: Cung c p ki nỗ ề ượ ự ệ ầ ơ ả ấ ế
tr ng tâm và h th ng câu h i tr c nghi m. ọ ệ ố ỏ ắ ệ
4.1. Chu n b ki n th c c b n.ẩ ị ế ứ ơ ả
Ch đ 1. Liên Xô và các n c Đông Âu sau chi n tranh th gi i th hai ủ ề ướ ế ế ớ ứ
1. Ki n th c tr ng tâmế ứ ọ
a. Liên Xô và các n c Đông Âu t năm 1945 đn gi a nh ng năm 70 c aướ ừ ế ữ ữ ủ
th k XX.ế ỉ
B i c nh:ố ả Liên Xô là n c ch nh ng thi t h i n ng n nh t trong chi nướ ị ữ ệ ạ ặ ề ấ ế
tranh th gi i th hai.ế ớ ứ
Khôi ph c kinh t (1945 - 1950):ụ ế nh tinh th n t l c, t c ng công cu cờ ầ ự ự ự ườ ộ
khôi ph c kinh t hoàn thành tr c th i h nụ ế ướ ờ ạ
- Thành t uự
+ Hoàn thành k ho ch 5 năm khôi ph c kinh t (1946 - 1950) trong vòng 4ế ạ ụ ế
năm 3 tháng, v t m c tr c th i h n 9 tháng.ượ ứ ướ ờ ạ
+ Các ch tiêu chính đu v t m c k ho ch d đnh.ỉ ề ượ ứ ế ạ ự ị
+ Đn năm 1950, s n l ng công nghi p tăng 73%, so v i m c tr c chi nế ả ượ ệ ớ ứ ướ ế
tranh. Nông nghi p đt m c tr c chi n tranh.ệ ạ ứ ướ ế
+ Năm 1949, ch t o thành công bom nguyên t , phá th đc quy n vũ khíế ạ ử ế ộ ề
nguyên t c a Mĩ.ử ủ
Xây d ng CNXH (1950 - 1973) ự
Liên Xô ti p t c th c hi n các k ho ch dài h n nh m xây d ng c sế ụ ự ệ ế ạ ạ ằ ự ơ ở
v t ch t – kĩ thu t c a CNXH và đt nhi u thành t u to l n.ậ ấ ậ ủ ạ ề ự ớ
+ Trong hai th p niên 50 và 60 c a th k XX, s n xu t công nghi p bình quânậ ủ ế ỉ ả ấ ệ
hàng năm tăng 9,6%.
+ Liên Xô tr thành c ng qu c công nghi p đng th hai th gi i sau Mĩ… ở ườ ố ệ ứ ứ ế ớ
+ V khoa h c – kĩ thu t: g t hái đc nh ng thành công vang d i.ề ọ ậ ặ ượ ữ ộ
• Năm 1957, Liên Xô là n c đu tiên phóng thành công v tinh nhân t o lên vũướ ầ ệ ạ
tr .ụ
• Năm 1961, phóng con tàu “Ph ng Đông” đa nhà du hành vũ tr Ga-ga-rinươ ư ụ
l n đu tiên bay vòng quanh Trái Đt,…ầ ầ ấ
+ V đi ngo i:ề ố ạ
• Ch tr ng duy trì hòa bình th gi i, th c hi n chính sách chung s ng hòaủ ươ ế ớ ự ệ ố
bình, quan h h u ngh v i t t c các n c.ệ ữ ị ớ ấ ả ướ
• ng h các cu c đu tranh ch ng ch nghĩa th c dân, giành đc l p t doỦ ộ ộ ấ ố ủ ự ộ ậ ự
c a các dân t c b áp b c.ủ ộ ị ứ
• Liên Xô tr thành ch d a v ng ch c c a hòa bình và cách m ng th gi i.ở ỗ ự ữ ắ ủ ạ ế ớ
b. S kh ng ho ng và tan rã c a liên bang Xô Vi tự ủ ả ủ ế
B i c nh: ố ả Cu c kh ng ho ng d u m 1973 tác đng đn toàn th gi i nh ngộ ủ ả ầ ỏ ộ ế ế ớ ư
Liên Xô và Đông Âu không có s đi u ch nh phù h p => Nh ng năm 80 TK XXự ề ỉ ợ ữ
Liên Xô kh ng ho ng đnh đi mủ ả ỉ ể
C i t :ả ổ 3/1985 Goóc- ba- ch p đa ra đng l i c i t nh ng m c ph i nhi uố ư ườ ố ả ổ ư ắ ả ề
sai l mầ
+ Do ch a có s chu n b và thi u đng l i chi n l c toàn di n, nh t quánư ự ẩ ị ế ườ ố ế ượ ệ ấ
nên công cu c c i t nhanh chóng lâm vào tình tr ng b đng, lúng túng, đâyộ ả ổ ạ ị ộ
khó khăn.
+ Đt n c ngày càng kh ng ho ng và r i lo n.ấ ướ ủ ả ố ạ
+ Ngày 19 – 8 – 1991, m t s lãnh đo đng và nhà n c ti n hành đo ch nhộ ố ạ ả ướ ế ả ỉ
l t đ Goóc-ba-ch p nh ng th t b i, Đng C ng s n Liên Xô b đình ch ho tậ ổ ố ư ấ ạ ả ộ ả ị ỉ ạ
đng, Nhà n c liên bang h u nh tê li t, các n c c ng hòa đua nhau đòiộ ướ ầ ư ệ ướ ộ
tách kh i liên bang.ỏ
+ Ngày 21 – 12 – 1991, 11 n c c ng hòa trong Liên bang Xô vi t h p và kíướ ộ ế ọ
quy t đnh gi i tán Xô vi t, thành l p C ng đng các qu c gia đc l p (SNG).ế ị ả ế ậ ộ ồ ố ộ ậ
H u qu :ậ ả Ngày 25 – 12 – 1991, Goóc-ba-ch p tuyên b t ch c T ng th ng, láố ố ừ ứ ổ ố
c Liên bang Xô vi t trên nóc đi n Crem-li b h xu ng đánh d u s ch m d tờ ế ệ ị ạ ố ấ ự ấ ứ
c a Liên bang Xô vi t sau 74 năm t n t i.ủ ế ồ ạ
2. H th ng câu h i ôn luy nệ ố ỏ ệ
Xây d ng h th ng câu h i tr c nghi m d a vào ki n th c tr ng tâm bài h cự ệ ố ỏ ắ ệ ự ế ứ ọ ọ
v i các m c đ nh n th c (nh n bi t, thông hi u, v n d ng )ớ ứ ộ ậ ứ ậ ế ể ậ ụ
Ví d : ụ
Câu 1(NB). Thành t u đánh d u n n khoa h c – kĩ thu t Liên Xô có b cự ấ ề ọ ậ ướ
phát tri n v t b c trong th i kì 1945 – 1950 làể ượ ậ ờ
A. đa con ng i bay vào vũ tr .ư ườ ụ
B. đa con ng i lên m t trăng.ư ườ ặ
C. ch t o tàu ngâm nguyên t .ế ạ ử
D. ch t o thành công bom nguyên t .ế ạ ử
Câu 2 (NB). Sau khi lên n m quy n lãnh đo Đng C ng s n Liên Xô (3 –ắ ề ạ ả ộ ả
1885), Goóc-ba-ch p đã th c hi nố ự ệ
A. tăng c ng quan h v i Mĩ.ườ ệ ớ
B. đng l i c i t .ườ ố ả ổ
D. ti p t c th c hi n nh ng chính sách cũ.ế ụ ự ệ ữ
D. h p tác v i các n c ph ng Tây.ợ ớ ướ ươ
Câu 3(TH)T năm 1945 đn đu nh ng năm 70 c a th k XX, Liên Xôừ ế ầ ữ ủ ế ỉ
th c hi n chính sách đi ngo i nh ng th nào?ự ệ ố ạ ữ ế
A. Mu n làm b n v i t t c các n c.ố ạ ớ ấ ả ướ
B. Ch quan h v i các n c l n.ỉ ệ ớ ướ ớ
C. Hòa bình và tích c c ng h cách m ng th gi i.ự ủ ộ ạ ế ớ
D. Ch quan h v i các n c xã h i ch nghĩa.ỉ ệ ớ ướ ộ ủ
Câu 4 (TH) N i dung nào ph n ánh đúng v trí c a kinh t Liên Xô trongộ ả ị ủ ế
n n kinh t th gi i t nh ng năm 1950 đn n a đu nh ng năm 70 c aề ế ế ớ ừ ữ ế ử ầ ữ ủ
th k XX?ế ỉ
A. Liên Xô là siêu c ng kinh t duy nh t.ườ ế ấ
B. Liên Xô là c ng qu c công nghi p th hai châu Âu.ườ ố ệ ứ ở
C. Liên Xô là c ng qu c công nghi p th hai trên th gi i.ườ ố ệ ứ ế ớ
D. Liên Xô là m t n c có n n nông nghi p hi n đi nh t th gi i.ộ ướ ề ệ ệ ạ ấ ế ớ