Cô Đào Giết Gic
Ngày x a, vào cu i th k XIV (1390), làng Ch C u, huy n Ýư ế ế
Yên, t nh Nam Đ nh, có hai v ch ng ng i dân quê tên L ng, sinh ườ ươ
đ c m t đ a con gái xinh đ p, đ t tên là Hu . Khi l n lên, vì khôngượ
mu n ph i xa cha m nên Hu nh t đ nh không l y ch ng. Đ n lúc ế
song thân đ u m t, nàngn Thăng Long làm ngh đào hát. Bi t bao ế
v ng tôn công t kinh đô say theo s c đ p và gi ng hát h nươ
c a nàng.
Thu y, quân nhà Minh đang chi m đóng n c Nam. Tr c c nh ế ướ ướ
l m than c a đ ng bào s ng d i ách đô h tàn ác c a gi c, ti ng đàn ướ ế
câu hát qua tr n c i thâu đêm khôngm cho đào Hu quên đ c ườ ượ
m i thù đ t n c. G ng ch em hai Tr ng, Tri u ngày x a ướ ươ ư ư
nh c nh , thúc d c nàng đemnh ra c u n c. ướ
Nghe ti ng Lê L i kh i nghĩa Lam S n, đ c toàn dân h ng ng,ế ơ ượ ưở
nàng bèn tìmch liên l c. Sau đó, nàng m m t quán r u n i ti ng ượ ế
t i đ t Thăng Long, t ng sĩ quân Minh th ng ngày lui t i. Nh s c ướ ườ
đ ptài ăn nói, chi u chu ng kháchng, nàng dò la đ c bi t tình ượ ế
hình c a quân gi c.
M t hôm,ng báo tin cho L i h n ngày kh i s "n i ng ngo i
công" đ đánh chi m kinh thành. L i phái các t ng Lê Khôi, Đinh ế ướ
Li t, Nguy n Bùi H ng Nhân mang quân ra B c. ư
T i hôm y, đào Hu bày ti c l n m i kh p các t ngquân Minh ướ
đ n. Trong b a ti c, nàngng các gái đ p đ m i r u, ép kháchế ượ
u ng. Quân gi c không ng , b ph c r u saym, không v đ c ượ ượ
dinh tr i. Đ n n a đêm, quân ta đã mai ph c s n, vào quán b t trói h t ế ế
t ng tá quân Minh b vào bao t i th xu ng sông Nh . Đ ng th iướ
theo h a l nh, quânL i ti n đánh Thăng Long. ế
Đào Hu b nh trong tr n m c. Sau khi chi m đ c kinh thành, ế ượ
nh công n cô đào đã hy sinh c u qu c, Lê L i phong cho nàngm ơ
Phúc Th n Ki n Qu c Trinh Li t Phu Nhân, l p đ n th huy n Th ế
X ng ng Hàng Tr ng bây gi ) g i là đ n Đông H ng.ươ ườ ươ
T ng truy n r ng vào đ u nhà Lê, thôn T Tháp thu c huy n Thươ
X ng b m t tr n h a ho n l n. Đang lúc l a cháy lan d d i, ng iươ ườ
ta th y trên m t ng n cây m t ng i đàn bà c m cây qu t th n ườ
qu t t t ng n l a. Nh đó c vùng thoát kh i làm m i cho h a.
Dân chúng nh n g i là Tháp Bà, quanh năm đèn h ng nghi ngút ơ ươ
đ n. Ng i ta còn g i đào Hu là Ng c Ki u Phu Nhân. Vì kiêng tên ườ
ngh nghi p c a đào Hu nên ng i ta tránh không dùng đ n hoa ườ ế
hu m i đào hát trong d p cúng l ngày húy k c a nàng.