VIÊM GAN A
1. Viêm gan A là gì?
Mỗi năm có tới 23.000 người Mỹ bị viêm gan A - một bệnh
nhiễm trùng gan do virus viêm gan A (HAV) gây ra. Giống
như các virus gây viêm gan khác HAV làm gan bị viêm, ảnh
hưởng tới chức năng gan.
Điều này rất có ý nghĩa vì gan thực hiện nhiều nhiệm vụ quan
trọng - khử độc, hỗ trợ tiêu hóa và sản sinh ra nhiều chất dinh
dưỡng tối quan trọng.
Hầu hết mọi người nhiễm HAV từ thực phẩm và nước nhiễm
bẩn hoặc tiếp xúc gần với người nhiễm HAV. Bạn đặc biệt có
nguy cơ nhiễm nếu bạn là khách du lịch quốc tế - nhất là đến
các nước đang phát triển hoặc nếu bạn là người đồng tính
luyến ái nam.
May mắn thay, trong hầu hết các trường hợp nhiễm HAV,
gan thường khỏi hoàn toàn mà không gây vấn đề nghiêm
trọng nào. Những trường hợp nhẹ không cần điều trị, và hầu
hết những người nhiễm đều bình phục hoàn toàn mà không bị
tổn thương gan mạn tính. Không như viêm gan B và C, viêm
gan A không tiến triển thành viêm gan mạn hay xơ gan. Hơn
nữa, hiện đã có vắc cin cho những người có nguy cơ nhất.
2. Dấu hiệu và triệu chứng
Một số người có thể bị viêm gan A mà không hề có
triệu chứng. Trẻ nhỏ thường bị nhẹ, trong khi triệu chứng ở
trẻ lớn và người lớn thường nặng hơn. Nhìn chung bạn sẽ có
vi rút từ 2 đến 3 tuần trước khi xuất hiện triệu chứng. Các
triệu chứng thường xuất hiện, đột ngột và bạn dễ nhầm là
nhiễm cúm đường ruột. Các triệu chứng hay gặp bao gồm:
- Mệt mỏi
- Buồn nôn và nôn
- Đau bụng hoặc cảm giác khó chịu bụng, đặc biệt đau vùng
gan ở dưới sườn phải.
- Chán ăn
- Sốt nhẹ
- Vàng da và mắt. Không phải tất cả các bệnh nhân viêm gan
A đều bị vàng da. Triệu chứng này sảy ra khi gan không thể
loại bỏ được bilirubin trong máu. Bilirubin sẽ tích luỹ và lắng
đọng ở da gây vàng da.
- Đau cơ
- Ngứa
Bạn sẽ thấy khỏe hơn sau khi hết các triệu chứng, và gan bạn
có thể khỏi hoàn toàn trong vòng 1-2 tháng. Khoảng 15%
bệnh nhân viêm gan A bị tái phát sau 6-9 tháng.
3. Nguyên nhân
Gan nằm ở vùng bụng bên phải, ngay dưới xương
sườn. gan thực hiện hơn 500 chức năng sống. Bao gồm xử lý
hầu hết các chất dinh dưỡng từ ruột, đào thải thuốc, rượu và
các chất có hại khác ra khỏi máu và tạo mật - dịch màu xanh
lục chứa trong túi mật để giúp tiêu hóa mỡ. Gan cũng sản
sinh cholesterol, các yếu tố đông máu và một số protein khác.
Vì tính chất phức tạp và sự tiếp xúc của gan với rất
nhiều chất độc, nên gan rất dễ bị bệnh. Nhưng gan có khả
năng tái sinh đáng kinh ngạc - nó có thể tự lành bệnh bằng
cách thay thế hoặc sửa chữa các tế bào tổn thương. Nó cũng
có thể tạo ra tế bào mới đảm nhiệm chức năng của các tế bào
tổn hại vĩnh viễn hoặc cho đến khi tổn thương được khắc
phục, gan vẫn dễ bị một số bệnh, bao gồm viêm gan virus.
Viêm gan A là một trong 6 chủng gây viêm gan virus
hiện đã được xác định - các loại khác là B, C, D, E và G. Các
chủng này khác nhau về đường lây truyền và mức độ nặng
của bệnh.
HAV thường lây truyền theo đường "phân-miệng".
Điều này có nghĩa là một người nhiễm virus đã bốc thức ăn
cho bạn mà không rửa tay sau khi đi vệ sinh. Bạn cũng có thể
nhiễm virus do uống nước nhiễm bẩn, ăn sống các loại động
vật có vỏ (sò, cua, tôm...) từ nguồn nước bị nhiễm nước thải,
hoặc tiếp xúc gần với người bị nhiễm bệnh - cho dù người đó