1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
KHOA: QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN
BỘ MÔN: TRẮC ĐỊA – GIS VÀ VIỄN THÁM
----------------------
LÊ VĂN THƠ, NGUYỄN QUÝ LY
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
Học phần: BẢN ĐỒ HỌC
Số tín chỉ: 02
Mã số: CGR221
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
KHOA CHĂN NUÔI THÚ Y
----------------------
NGUYỄN THỊ THÙY DƯƠNG, TRẦN VĂN TUẤN,
DƯƠNG THỊ HỒNG DUYÊN
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
Học phần: KHAI THÁC DƯỢC LIỆU TỰ NHIÊN
Số tín chỉ: 02
Mã số: ENM321
Thái Nguyên, năm 2017
2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
KHOA CHĂN NUÔI THÚ Y
BỘ MÔN DƯỢC LÝ & VỆ SINH AN TOÀN THỰC PHẨM
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
1. Tên học phần: KHAI THÁC DƯỢC LIỆU TỰ NHIÊN
- Mã số học phần: ENM321
- Số tín chỉ: 02
- Tính chất của học phần: Bắt buộc
- Học phần thay thế, tương đương:
- Ngành (chuyên ngành) đào tạo: Dược - Thú y
2. Phân bổ thời gian học tập:
- Số tiết học lý thuyết trên lớp: 30 tiết
- Số tiết làm bài tập, thảo luận trên lớp: tiết
- Số tiết thí nghiệm, thực hành: 0 tiết
- Số tiết sinh viên tự học: 90 tiết
3. Đánh giá học phần
- Điểm chuyên cần: trọng số 0,2
- Điểm kiểm tra giữa kỳ: trọng số 0,3
- Điểm thi kết thúc học phần: trọng số 0,5
4. Điều kiện học
- Học phần học trước: Hóa sinh đại cương, Sinh lý động vật, Tổ chức và
phôi thai học.
- Học phần song hành: Công nghệ sản xuất và sử dụng vắc xin, Dịch tễ học
thú y, ...
5. Mục tiêu đạt được sau khi kết thúc học phần
5.1. Kiến thức:
Nắm được những kiến thức cơ bản về khai thác dược liệu tự nhiên.
5.2. Kỹ năng:
Có khả năng nhận biết và khai thác dược liệu tự nhiên.
6. Nội dung kiến thức và phương thức giảng dạy
6.1. Giảng dạy lý thuyết
TT
Nội dung kiến thức
Số tiết
Phương pháp
giảng dạy
CHƯƠNG 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ DƯỢC
LIỆU THÚ Y
3
1.1.
Khái niệm môn học
1
Thuyết trình
Phát vấn
1.2.
Lịch sử và sự phát triển
1.2.1.
Lịch sử, sự phát triển của môn dược liệu
3
trên thế giới
1.2.2.
Lịch sử, sự phát triển của môn dược liệu ở
Việt Nam
1.3.
Cơ sở khoa học, vai trò, hướng nghiên
cứu
1
Thuyết trình
Phát vấn
1.3.1.
Cơ sở khoa học
1.3.2.
Vai trò và hướng nghiên cứu của dược liệu
trên thế giới
1.3.3.
Vai trò và hướng nghiên cứu của dược liệu
ở Việt Nam
1.4.
Một số thành tựu trong nghiên cứu và
ứng dụng thảo dược
1.4.1.
Trong nhân y
1.4.2.
Trong thú y
1.5.
Tên gọi các vị thuốc
1
Thuyết trình
Phát vấn
1.5.1.
Căn cứ vào công dụng vị thuốc
1.5.2.
Căn cứu vào màu sắc của vị thuốc
1.5.3
Căn cứ vào hình dạng
1.5.4.
Căn cứ vào mùi vị của thuốc
1.5.5.
Căn cứ vào địa phương sản xuất
1.5.6.
Căn cứ vào cách sống
1.6.
Nguồn gốc và các cách phân loại dược
liệu
1.6.1.
Nguồn gốc dược liệu
1.6.2.
Các cách phân loại dược liệu
1.7.
Cân đong dùng trong động dược
1.8.
Kê đơn thuốc
CHƯƠNG 2: ĐẠI CƯƠNG VỀ CÂY
DƯỢC LIỆU
5
2.1
Thành phần hóa học và hoạt chất của
dược liệu
1
Thuyết trình
Phát vấn
2.1.1
Hoạt chất
2.1.2.
Chất độn
2.1.3.
Thành phần hóa học
2.1.3.1.
Nhóm chất vô cơ
2.1.3.2.
Nhóm chất hữu cơ
1
Thuyết trình
Phát vấn
Thảo luận nhóm
2.2.
Thu hái, bảo quản và chế biến dược liệu
1
Thuyết trình
Phát vấn
2.2.1.
Thu hái dược liệu
2.2.1.1.
Mục đích của việc thu hái
2.2.1.2.
Nguyên tắc thu hái
2.2.2.
Phương pháp làm khô dược liệu
1
Thuyết trình
Phát vấn
2.2.2.1.
Mục đích làm khô dược liệu
4
2.2.2.2.
Nguyên tắc làm khô dược liệu
2.2.2.3.
Các phương pháp làm khô dược liệu
2.2.3.
Bảo quản dược liệu
2.2.3.1.
Yêu cầu trong thời gian bảo quản dược liệu
2.2.3.2.
Các chú ý trong quá trình bảo quản dược liệu
2.2.4.
Một số phương pháp chế biến dược liệu
theo đông y
1
Thuyết trình
Phát vấn
2.2.4.1.
Khái niệm
2.2.4.2.
Mục đích bào chế dược liệu
2.2.4.3.
Kỹ thuật bào chế dược liệu theo phương
pháp cổ truyền
CHƯƠNG 3: DƯỢC LIỆU TRỊ VI
KHUÂN VÀ VIRUS
5
3.1.
Đại cương
1
Thuyết trình
Phát vấn
3.1.1.
Khái niệm cơ bản
3.1.2.
Lịch sử tìm kiếm phytoncid
3.1.3.
Phân loại
3.1.4.
Ưu, nhược điểm của phytoncid
3.2.
Phương pháp thử tác dụng kháng khuẩn
của dược liệu
1
Thuyết trình
Phát vấn
Thảo luận
3.2.1
Thử trực tiếp với mô thực vật
3.2.2.
Thử từ dịch chiết
3.2.3
Phương pháp thử phytoncid bay hơi
3.2.4.
Dược liệu chứa những nhóm hoạt chất có
tác dụng kháng khuẩn mạnh
3.3.
Một số cây dược liệu thường dùng
Cây tỏi
Cây tô mộc
1
Thuyết trình
Phát vấn
Quan sát mẫu
Bồ công anh
Kim ngân
Ké đầu ngựa
1
Thuyết trình
Phát vấn
Quan sát mẫu
Đại phong tử
Lân tơ uyn
Tỏi đỏ
1
Thảo luận nhóm
Phát vấn
Quan sát mẫu
CHƯƠNG 4: DƯỢC LIỆU TRỊ KÝ
SINH TRÙNG
5
4.1.
Dược liệu trị ngoại ký sinh trùng
1
Thuyết trình
Phát vấn
4.1.1.
Yêu cầu đối với thuốc trị ngoại ký sinh
trùng
4.1.2.
Một số dược liệu trị ngoại ký sinh trùng
Hạt củ đậu
Dây thuốc cá
Cây hột mát
Cây thàn mát
2
Thảo luận nhóm
Quan sát mẫu
5
Cây mần tưới
Cây bách bộ
Lưu hoàng
4.1.3.
Một số bài thuốc kinh nghiệm trị ngoại ký
sinh trùng
4.2.
Dược liệu trị nội ký sinh trùng
1
Thảo luận nhóm
Phát vấn
Quan sát mẫu
4.2.1.
Một số dược liệu trị nội ký sinh trùng
Cây cau
Cây thạch lựu
Cây xoan
Bí ngô
Sử quân tử
4.2.2.
Một số bài thuốc dân gian trị nội ký sinh
trùng
4.3.
Dược liệu trị cầu trùng, lỵ amip
Cây sầu đâu rừng
Mộc hoa trắng
Rau sam
1
Thuyết trình
Phát vấn
Quan sát mẫu
CHƯƠNG 5: DƯỢC LIỆU TRỊ BỆNH
Ở ĐƯỜNG TIÊU HOÁ, HÔ HẤP
4
5.1.
Dược liệu trị bệnh đường tiêu hóa
5.1.1.
Dược liệu kích thích đường tiêu hóa
Chỉ xác, chỉ thực
Quýt - trần bì
Thần khúc
1
Thuyết trình
Phát vấn
5.1.2.
Dược liệu có tác dụng tẩy và nhuận tràng
Đại hoàng
Cây ba đậu
Thầu dầu
Cây đại
Phác tiêu
1
Thảo luận nhóm
Phát vấn
5.1.3.
Dược liệu trị tiêu chảy
Cây ổi
Ngũ bội tử
Cây sim
1
Thảo luận
Phát vấn
5.2.
Dược liệu trị bệnh đường hô hấp
1
Thuyết trình
Phát vấn
5.2.1.
Một số khái niệm bệnh lý
5.2.2.
Một số dược liệu chính sử dụng điều trị ho
Hạt mơ
Đào
Cây thiên môn đông
Mạch môn đông
Cóc mẳn
Cây một lá