®Ò c¬ng híng dÉn «n thi n©ng bËc
®èi víi c«ng nh©n qlvh&dz
C«ng nh©n bËc(3/7)
a/ vËn hµnh sø c¸ch ®iÖn, hiÓu biÕt vÒ d©y dÉn vµ c¸c ph¬ng ph¸p buéc d©y trªn
sø
I/ c«ng dông vµ c¸c sù cè, c¸ch kh¾c phôc sù cè cña sø C¸CH §IÖN
+ Sø dïng ®Ó c¸ch ®iÖn c¸c pha víi ®Êt, gi÷a c¸c pha víi nhau cña ®êng d©y t¶i ®iÖn.
+ Sø c¸ch ®iÖn cã 3 lo¹i: lµ sø ®øng, sø treo, sø xuyªn.
+ C¸c d¹ng h háng: Sø bÞ næ vì.
+ Sø bÞ r¹n nøt, phãng ®iÖn.
+ Sø bÞ phãng ®iÖn xuyªn ty.
+ Sø bÞ bôi bÈn, phãng ®iÖn khi Èm
+ Nguyªn nh©n vµ c¸ch xö lý:
Khi sø bÞ næ vì cã thÓ do sÐt, qu¸ ®iÖn ¸p thiªn nhiªn hoÆc nhiÖt ®é m«i trõ¬ng
thay ®æi ®ét ngét nh ®ang n¾ng th× ma.
Sø bÞ phãng ®iÖn xuyªn ty do chÊt lîng sø, do qu¸ ®iÖn ¸p hoÆc do sÐt.
Sø bÞ r¹n nøt do ¶nh hö¬ng cña nhiÖt ®é m«i trêng.
- Sö lý trong 3 d¹ng h háng trªn lµ ta ph¶i thay sø míi, sø ®ñ tiªu chuÈn. Sø bÞ bôi bÈn
do ë gÇn m«i trêng bôi bÈn hoÆc l©u ngµy kh«ng ®îc vÖ sinh, khi ®é Èm t¨ng sÏ dÔ bÞ
phãng ®iÖn bÒ mÆt.
Sö lý ph¶i cã kÕ ho¹ch c¾t ®iÖn ®Ó vÖ sinh lau chïi cho s¹ch sÏ.
II: C«ng dông cña d©y dÉn, ph©n lo¹i d©y dÉn, ph¹m vi sö dông cña tõng lo¹i.
1. C«ng dông cña d©y dÉn: d©y dÉn dïng ®Ó dÉn ®iÖn tõ nguån tíi c¸c tr¹m biÕn ¸p
vµ tíi phô t¶i, d©y dÉn ®îc sö dông ë mäi cÊp ®iÖn ¸p do vËy vËt liÖu ®Ó chÕ t¹o d©y
dÉn ph¶i tho¶ m·n c¸c yªu cÇu sau:
+ D©y dÉn tèt tøc lµ ph¶i cã ®iÖn trë nhá ®Ó gi¶m bít tæn thÊt ®iÖn ¸p, tæn thÊt c«ng
suÊt vµ ®iÖn n¨ng.
+ D©y dÉn ph¶i cã ®é bÒn cao.
+ D©y dÉn ph¶i chÞu ®îc ¶nh hëng cña nhiÖt ®é vµ t¸c dông ho¸ häc, ®Æc biÖt d©y
dÉn ®i qua vïng biÓn vµ c¸c xÝ nghiÖp ho¸ chÊt.
2. Ph©n lo¹i d©y dÉn:
+ D©y mét sîi: chÕ t¹o dÔ, rÎ tiÒn, nhng cã nhîc ®iÓm søc bÒn c¬ häc gi¶m khi bªn
trong d©y dÉn xuÊt hiÖn h háng do chÕ t¹o hoÆc do l¾p r¸p, vËn chuyÓn, d©y dÉn
kh«ng cã ®é bÒn dÎo, nªn chØ s¶n xuÊt d©y dÉn ®¬n cã thiÕt diÖn nhá 6,10,16 mm2
dïng ë m¹ng ®iÖn ¸p thÊp, vËt liÖu chÕ t¹o lµ ®ång vµ nh«m, lo¹i cã vá bäc vµ lo¹i
kh«ng cã vá bäc
+ D©y dÉn nhiÒu sîi: ®îc chÕ t¹o gåm nhiÒu sîi nhá, cã sè sîi lµ: 7,19,37,61 vÆn xo¾n
l¹i víi nhau theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, d©y cã thÓ chÕ t¹o b»ng mét kim lo¹i (§ång,
nh«m, thÐp) hoÆc lµ d©y nh«m lâi thÐp (Lâi thÐp ®Ó t¨ng cêng chÞu lùc, t¨ng ®é bÒn
c¬ häc, nh«m lµ phÇn dÉn ®iÖn)
1
D©y nh«m lâi thÐp ®îc sö dông réng r·i, th«ng thêng lâi thÐp b»ng 1/5 lâi nh«m, nhng
cã kh¶ n¨ng chÞu lùc tíi 40% toµn bé lùc kÐo.
3. Ký hiÖu cña d©y: M lµ vËt liÖu chÕ t¹o b»ng ®ång
A lµ vËt liÖu chÕ t¹o b»ng nh«m.
C lµ vËt liÖu chÕ t¹o b»ng thÐp
D©y AC-50 lµ d©y nh«m lâi thÐp cã thiÕt diÖn lµ 50 mm2
D©y M-16 lµ d©y ®ång lâi thÐp cã thiÕt diÖn lµ 16 mm2
4. Ph¹m vi ¸p dông: D©y ®ång thêng dïng ë n¬i cã khÝ ¨n mßn (GÇn biÓn, xÝ
nghiÖp ho¸ chÊt), d©y nh«m vµ nh«m lâi thÐp ®îc sö dông kh¸ réng r·i.
III: nh÷ng sù cè khi vËn hµnh d©y dÉn, nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc
1. C¸c sù cè cña d©y dÉn:
+ D©y dÉn bÞ ®øt.
+ D©y dÉn bÞ ®øt, ch¸y mét sè sîi.
+ D©y dÉn bÞ xíc, bÞ cãc.
2. Nguyªn nh©n vµ c¸ch xö lý:
+ D©y dÉn bÞ ®øt do cã t¸c dông cña ngo¹i lùc nh ®æ cét, giã b·o c©y ®æ vµo,
Phãng ®iÖn råi ch¸y ®øt.
+ Xö lý: Ph¶i h¹ mét vµi kho¶ng d©y xuèng ®Ó nèi hoÆc thay ®o¹n d©y dÉn, sau ®ã
c¨ng vµ lÊy l¹i ®é vâng.
+ D©y dÉn bÞ ®øt, ch¸y mét sè sîi, bÞ xíc vµ bÞ cãc cã thÓ do ch¹m chËp tho¸ng qua
hoÆc c©y cèi quÖt vµo, cä x¸t d©y vµo vËt kh¸c khi ra d©y, kÐo d©y.
+ Xö lý: Ph¶i c¾t ®iÖn ®Ó t¸p l¹i d©y, nÕu bÞ nhiÒu chç th× ph¶i thay ®o¹n d©y ®ã.
IV: Ph¬ng ph¸p buéc d©y dÉn trªn sø (cã h×nh vÏ)
1. Ph¬ng ph¸p buéc d©y dÉn trªn sø ®øng cét T. gian (cã h×nh vÏ)
+ Buéc d©y dÊu X. (H×nh a)
D©y buéc tèi thiÓu ph¶i cã ®êng kÝnh 2,5 mm trë lªn, dµi 0,8 ®Õn 1,0 m, buéc d©y
cïng kim lo¹i ë phÝa sau cæ sø, ë ®iÓm gi÷a d©y buéc ®îc luån chÐo phÝa trªn vµ
®iÓm díi t¹o thµnh dÊu X c¹nh cæ sø quÊn vÒ mçi bªn 5 ®Õn 7 vßng vµo d©y dÉn
chÝnh.
+ Buéc d©y c¹nh cæ sø kh«ng cã d©y dÉn: (H×nh b)
D©y buéc ®Æt sau cæ sø mét ®Çu d©y ®Æt bªn tr¸i th× ®Çu kia ®Æt bªn ph¶i ë díi,
mçi ®Çu quÊn lªn d©y chÝnh 3 vßng, sau ®ã ®Çu bªn tr¸i luån qua phÝa sau cæ sø
sang bªn ph¶i vµ quÊn lªn d©y chÝnh 5 vßng.
+ Buéc d©y lªn ®Ønh sø: (H×nh c)
D©y buéc dïng 2 sîi mçi sîi ®îc quÊn vßng cæ sø vµ xo¾n l¹i, mèi xo¾n gÇn s¸t vµnh
trît d©y trªn sø, sau ®ã dïng ®Çu sîi d©y 2 vµ 4 ë mçi bªn trªn d©y chÝnh quÊn 5 vßng,
®Çu 1 vµ 3 ®an chÐo nhau thµnh dÊu X trªn ®Ønh sø råi quÊn lªn d©y chÝnh 5 vßng.
2
H×nh a H×nh b H×nh c
2 . Ph¬ng ph¸p buéc d©y dÉn trªn sø ®øng cét h·m, cét vît, cét gãc (cã h×nh vÏ)
Tr¶ lêi: + Cét nÐo gãc vµ nÐo th¼ng.Ngêi ta thêng b¾t b»ng kÑp c¸p tuú theo thiÕt
diÖn d©y mµ dïng kÑp c¸p cho phï hîp.
KÑp vµ d©y b¾t ph¶i cïng kim lo¹i víi d©y dÉn chÝnh ®Ó b¶o vÖ d©y (3 pha gièng
nhau)
+ Cè ®Þnh d©y ë cét h·m ®Çu vµ cuèi (xµ X3)
ph¬ng ph¸p nµy cßn gäi lµ nÐo tr¸i ®µo.
+ Cè ®Þnh d©y t¹i cét vît
V: Nguyªn nh©n cña sù ph¸t nãng d©y dÉn , thanh dÉn, mèi nèi, tiÕp xóc :
Khi dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn th× chóng sÏ ph¸t nãng do hiÖu øng Jun-Len.
NhiÖt lîng ph¸t ra cã hai t¸c dông :
- Lµm nhiÖt ®é b¶n th©n d©y dÉn t¨ng lªn .
- Mét bé phËn nhiÖt t¶n ra ngoµi kh«ng khÝ ë xung quanh .
Lîng nhiÖt Q truyÒn tõ d©y dÉn qua kh«ng khÝ nhiÒu hay Ýt lµ do sù chªnh lÖch gi÷a
nhiÖt ®é cña d©y dÉn vµ nhiÖt ®é cña kh«ng khÝ xung quanh quyÕt ®Þnh .
Dßng ®iÖn I cµng lín th× lîng nhiÖt ph¸t ra cµng nhiÒu vµ ®é t¨ng nhiÖt ®é cµng lín .
Nhng mçi d©y dÉn chØ cã thÓ chÞu ®îc mét nhiÖt ®é nhÊt ®Þnh, v× nÕu lín qu¸ d©y
dÉn sÏ bÞ háng (v× søc bÒn c¬ häc thay ®æi , chÊt c¸ch ®iÖn bÞ dßn ...) do ®ã dßng
®iÖn lín nhÊt cho phÐp ch¹y qua mét d©y dÉn nhÊt ®Þnh còng chØ cã h¹n mµ th«i .
Dßng ®iÖn lín nhÊt cho phÐp ch¹y qua d©y dÉn ta dïng ký hiÖu Icp ®Ó biÓu thÞ .
§Ó sö dông d©y dÉn cã hiÖu qu¶ th× ph¶i t×m c¸ch t¨ng Icp cµng cao cµng tèt.
Cã thÓ dïng hai biÖn ph¸p sau :
- Lµm gi¶m nhiÖt ®é m«i trêng xung quanh
- C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn to nhiÖt cña d©y dÉn : ®Ó lµm cho nhiÖt lîng to¶ ra ngoµi
kh«ng khÝ lín lªn .
3
150 –200 mm
150 –200 mm
200 –250 mm
C¨n cø vµo c«ng thøc I = U/R ta thÊy: khi ®iÖn trë R t¨ng
th× dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn t¨ng lín . ViÖc dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn t¨ng
cao trong khi ®êng d©y dµi , c«ng suÊt sö dông lín céng víi tiÕt diÖn d©y qua nhá l¹i
cã nhiÒu mèi nèi th× g©y cho d©y dÉn bÞ ph¸t nãng .
Víi d©y trÇn m¾c trªn kh«ng , ph¸t nãng d÷ déi nhÊt ë chç mèi nèi, tiÕp xóc. V×
t¹i chç mèi nèi, ngêi ta thêng Ðp hai ®Çu d©y víi nhau , hay lµ vÆn xo¾n l¹i , nh thÕ
tiÕp xóc kh«ng ®îc tèt nªn ®iÖn trë tiÕp xóc lín, ph¸t nãng nhiÒu, sinh ra « xy ho¸ vµ cã
mét líp « xy phñ trªn bÒ mÆt. Khi cã mét líp « xy phñ trªn bÒ mÆt th× ®iÖn trë tiÕp xóc
cµng lín, chç nèi l¹i cµng ph¸t nãng nhiÒu.
V× vËy ngêi ta quy ®Þnh nhiÖt ®é cao nhÊt mµ d©y trÇn cã thÓ chÞu ®îc lµ 70 0
C . §Ó ®¶m b¶o søc bÒn c¬ häc cña d©y dÉn, ta ph¶i ®Ò phßng nhiÖt ®é kh«ng qu¸
70 0 C .
T¸c h¹i: ViÖc d©y dÉn , thanh c¸i bÞ ph¸t nãng sÏ g©y tæn thÊt ®iÖn n¨ng trªn líi
®iÖn , hiÖn tîng nµy nÕu ®Ó kÐo dµi sÏ g©y hËu qu¶ nghiªm träng nh ®øt d©y , vì sø ,
mÊt an toµn cho líi ®iÖn vµ con ngêi .
C¸ch xö lý: CÇn ph©n bæ l¹i phô t¶i trªn líi cho phï hîp , gi¶m b¸n kÝnh cÊp ®iÖn
b»ng viÖc cÊy thªm c¸c tr¹m biÕn ¸p .
- C¶i t¹o líi ®iÖn ®Ó viÖc ®¸p øng nhu cÇu sö dông ®iÖn cña kh¸ch hµng.
- T¨ng tiÕt diÖn d©y dÉn , h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt viÖc dïng mèi nèi trªn líi
®iÖn .
- SiÕt l¹i c¸c ghÝp nèi d©y .
- Söa ch÷a c¸c tiÕp xóc ë c¸c ghÝp nèi , ë chç nèi .
- Thay hoÆc t¨ng cêng thªm c¸c ghÝp nèi d©y
- VÖ sinh lau chïi thanh dÉn cho s¹ch sÏ
- Söa ch÷a c¸c chç tiÕp xóc xÊu
- Thay sø ®ì bÞ háng .
VI: K thu t n i dây b ng ghíp, ng n i, t t dây.ỹ ậ ố ằ ố ố ế
* N i dây b ng ghíp n i:ố ằ ố
Vi c n i dây th c hi n theo cácb c sau:ệ ố ự ệ ướ
- Dùng c a s t c a b ng 02 đu đo n dây c n n i. Sau đó xác đnh v trí b t ghíp: dùng giư ắ ư ằ ầ ạ ầ ố ị ị ắ ẻ
lau s ch ch s b t ghíp, dùng dây nhôm ho c dây kim lo i có d < 25 mm qu n tăng c ng đạ ỗ ẽ ắ ặ ạ ấ ườ ể
b o v dây d n chính. Chi u dài đo n qu n tu theo lo i ghíp s d ng.ả ệ ẫ ề ạ ấ ỳ ạ ử ụ
-Đt 02 đu dây d n song song nhau vào 02 rãnh ghíp (Ghíp ngoài cùng cách đi m c t kho ngặ ầ ẫ ể ắ ả
0,6- 0,8m). Dùng m l t ho c c lê tròng, c lê tuýp… b t ch t ghíp vào ch đã đnh. Sỏ ế ặ ờ ờ ắ ặ ỗ ị ố
l ng ghíp b t (có th t 1-3) tu thu c c p đi n áp, lo i dây, chi u dài kho ng c t.ượ ắ ể ừ ỳ ộ ấ ệ ạ ề ả ộ
- Hai đu dây t t theo ki u “đuôi chu t”. Chi u dài đo n t t tu thu c vào ti t di n dây d nầ ế ể ộ ề ạ ế ỳ ộ ế ệ ẫ
(v i Sớ70 mm2 thì lc= 300-350 mm; v i S<70 mm2 thì lc= 200-250 mm). Khi t t ki u “đuôiớ ế ể
chu t” c n chú ý các vòng dây cu n sát vào nhau và đu, n u có lõi thép thì u n ng c tr l i.ộ ầ ố ề ế ố ượ ở ạ
* N i dây b ng ng n i:ố ằ ố ố
4
Dùng c a s t c a đôi đo n dây c n n i. Xác đnh v trí đt ng n i, n n th ng 02 đuư ắ ư ạ ầ ố ị ị ặ ố ố ắ ẳ ầ
dây c n n i. Dùng xăng r a s ch h t ch t b n h u c bám trên dây, l y gi lau s ch ch sầ ố ử ạ ế ấ ẩ ữ ơ ấ ẻ ạ ỗ ẽ
n i. Dùng thép m m 01 mm bu c ch ng t g n v t c t.ố ề ộ ố ở ở ầ ế ắ
Ki m tra tình tr ng ng n i tr c khi l ng vào dây d n ( ng n i ph i nguyên v n,ể ạ ố ố ướ ồ ẫ ố ố ả ẹ
không n t, v ). Lu n ng n i vào m t đu dây cho đn khi thò h n đu dây ra ngoài. Lu nứ ỡ ồ ố ố ộ ầ ế ẳ ầ ồ
đu dây còn l i vào ng n i. Chú ý tránh đ dây b xo n, v n khi lu n vào ng n i.ầ ạ ố ố ể ị ắ ặ ồ ố ố
Ki m tra l i tình tr ng c a bàn ép dây. N i l ng bu lông hãm, tháo hàm ép ra. Đt ngể ạ ạ ủ ớ ỏ ặ ố
n i và dây d n vào bàn ép. Đi u ch nh bàn ép sao cho các hàm ép cách đu ng n i kho ng 50ố ẫ ề ỉ ầ ố ố ả
mm. Đt hàm ép tr l i.B t ch t các bu lông hãm. Dùng tay đòn xoay tr c ép đ v n xo n ngặ ở ạ ắ ặ ụ ể ặ ắ ố
n i. Khi ép ph i thao tác t t , chú ý đn tình tr ng ng n i. Khi đã ép đc ½ hành trìnhố ả ừ ừ ế ạ ố ố ượ
(kho ng 4 múi xo n) thì tháo bàn ép, đo đu ép. Khi ng n i đt đn 8-9 múi xo n là đt yêuả ắ ả ầ ố ố ạ ế ắ ạ
c u. M i n i v n xo n ph i đm b o th ng, ng n i không n t v .ầ ố ố ặ ắ ả ả ả ẳ ố ố ứ ỡ
VII: K thu t căng dây l y đ võng.ỹ ậ ấ ộ
Có nh ng ph ng pháp l y đ võng sau:ữ ươ ấ ộ
* L y đ võng b ng máy tr c đc:ấ ộ ằ ắ ạ
Trong khi thi công căn c vào đng cong mô t đ võng c a t ng lo i dây theo nhi tứ ườ ả ộ ủ ừ ạ ệ
đ và kho ng cách c t trong b ng “Bi u đ ng su t và đ võng” c a t ng ch ng lo i dây màộ ả ộ ả ể ồ ứ ấ ộ ủ ừ ủ ạ
thi t k đã tính toánế ế
Khi dây đã đc kéo lên, dùng máy tr c đc đo tr c ti p đ võng c a dây căn c theo b ng.ượ ắ ạ ự ế ộ ủ ứ ả
Khi đã đt đ võng theo thi t k thì ti n hành đánh d u và c đnh dây vào khoá.ạ ộ ế ế ế ấ ố ị
* L y đ võng b ng l c k : ấ ộ ằ ự ế
Trong t ng kho ng néo, khi tính đ võng , ng i thi t k đã cho s n b ng đ võng vàừ ả ộ ườ ế ế ẵ ả ộ
l c căng dây t ng ng. Vì v y có th b trí m t l c k có thang đo phù h p m c n i ti pự ươ ứ ậ ể ố ộ ự ế ợ ắ ố ế
vào dây cáp kéo. Khi kéo, l c k ch th l c căng dây. Khi th y l c k ch l c căng dây đt trự ế ỉ ị ự ấ ự ế ỉ ự ạ ị
s theo thi t k thì ti n hành đánh d u và c đnh dây vào khoá.ố ế ế ế ấ ố ị
* L y đ võng b ng ph ng pháp th công:ấ ộ ằ ươ ủ
- Dùng l ng m, khe ng m, thanh ngang:ỗ ắ ắ
T i hai c t hai đu kho ng c t c n l y đ võng: T đi m dây d n n m trong rãnh puạ ộ ở ầ ả ộ ầ ấ ộ ừ ể ẫ ằ
ly đ dây (đi m A), đo xu ng theo thân c t m t kho ng b ng đ võng theo thi t k (kho ngỡ ể ố ộ ộ ả ằ ộ ế ế ả
AB). Ti n hành treo thanh ngang, l ng m đúng đi m B sao cho kho ng cách t A đn B đúngế ỗ ắ ể ả ừ ế
b ng đ võng thi t k . Khi căng dây, n u đi m th p nh t c a dây d n n m trên đng th ngằ ộ ế ế ế ể ấ ấ ủ ẫ ằ ườ ẳ
n i 02 l ng m thanh ngang t i 02 c t là đc. Sau đó ti n hành đánh d u và c đnh dây vàoố ỗ ắ ạ ộ ượ ế ấ ố ị
khoá.
- Dùng sào và dây:
Ph ng pháp này ch áp d ng khi đa hình t ng đi b ng ph ng, chi u cao c t c aươ ỉ ụ ị ươ ố ằ ẳ ề ộ ủ
kho ng dây đn 12m; kho ng cách t dây đn đn đt không quá 7m.ả ế ả ừ ẫ ế ấ
Khi đó, dùng dây th ng đo kho ng cách t rãnh khoá đ hay c s xu ng đn đt. Tr điừ ả ừ ỡ ổ ứ ố ế ấ ừ
đ võng theo thi t k (còn l i là kho ng cách dây-đt). ộ ế ế ạ ả ấ
Chuy n kho ng cách này sang sào tre, v u…: m t đu bu c m t thanh ngang (ki u chể ả ầ ộ ầ ộ ộ ể ữ
T).
5