Đề cương ôn tập các quá trình và thiết bị trong công nghệ hóa chất và thực phẩm

Câu 1

Phương trình cơ bản tĩnh lực học chất lỏng: z + = zo + P pg Po pg

, Các đại lượng: z, z0 đặc trưng chiều cao hình học tại hai điểm ta xét so với mặt chuẩn so sánh( đvi m); P pg

đặc trưng chiều cao áp suất thủy tĩnh hay “chiều cao pezomet” tại hai điểm trên( đvi m). Po pg

1. Định luât pascal: “ Trong chất lỏng không bị nén ép ở trạng thái tĩnh, nếu ta tăng áp suất po tại

Phương trình được dủng để xác định áp suất thủy tĩnh trong khối chất lỏng tại những điểm khác nhau và chỉ rõ trong khối chất lỏng đồng nhất ở trạng thái tĩnh thì mọi điểm cùng nằm trên một mặt phẳng ngang đều có cùng một áp suất thủy tĩnh. Ứng dụng: zo lên một giá trị nào đó thì áp suất p ở mọi vị trí khác nhau trong chất lỏng cùng tăng lên một giá trị như vậy”. 2. Sự cân bằng của chất lỏng trong hai bình thônng nhau: + một chất lỏng đông nhất có klg riêng p đựng trong hai bình kín có áp suất bề mặt là po1 và p02 ta

có = z1 + z2 P01 + P02 pg

+ trường hợp 2 bình có áp suất bề mặ chất lỏng bằng nhau hoặc để hở tức p01 = p02 thì z1= z2 vì p1

+TH 1 bình có áp suất p1> pa là áp suất khí quyển, còn bình kia để hở có áp suất p2 = pa, thì độ

3. Áp lực của chất lỏng lên đáy và thành bình: áp suất trên thành bình thay đổi theo chiều sâu của

p= p0 + pgH trong đó p- áp suất t/d lên đáy or thành bình, po- áp suất trên mặt thoáng chất lỏng, p- klg riêng chất lỏng, H-chiều cao mức chất lỏng kể từ điểm xét đén mặt thoáng.

= p2. Vậy một chất lỏng thông nhau trong hai bình có áp suất bằng nhau thì mức chất lỏng trong các bình trên cùng nằm trên một mp. chênh lệch chất lỏng trong hai bình bằng chiều cao pezomet ứng vs áp suất dư. + TH hai bình để hở( có áp suất mặt thoáng bằng nhau và bằng áp suất khí quyển) chứa 2 chất lỏng không tan vào nhau có p1 và p2. Ta có: p1/p2= z2/z1. Vậy 2 chất lỏng ko tan lẫn có klg riêng khác nhau thông nau trong hai bình để hở, thì chiều cao mực chất lỏng tính từ mặt chuẩn của hai bình có tỷ kệ nghịch vs klg riêng của nó. chất lỏng chứa trong bình đc tính theo công thức: Từ công thức trên ta thấy lực t/d lên thành bình và đáy bình ko phụ thuộc vào hình dáng và thể tik của bình mà chỉ phụ thuộc vào độ sâu của mực chất lỏng trong bình và diện tik t/d. Dụng cụ đo áp suất có nhìu loại song về ng tắc chia thành áp kế chất lỏng và áp kế cơ khí. Áp kế chất lỏng đc cấu tạo dựa vào pt cơ bản thủy tĩnh. Áp kế chất lỏng đc chia làm 3 loại: - áp kế đo áp suất dư, đo hiệu số áp suất tuyệt đối của mt cần đo và áp suất khí quyển. - chân ko kế để đo độ ck, đo hiệu số giữa áp suất khí quyển và áp suất tuyệt đối của mt cần đo có trị

4. Chế tạo dụng cụ đo áp suất

số <1at. - Áp kế vi sai để đo hiệu số áp suất tại 2 điểm bất kỳ của mt cần đo. Một vài loại áp kế thông thường hay gặp như sau:

- áp kế chất lỏng hay ông pezomet - áp kế kểu chữ U - áp kế kiểu chén - áp kế vi sai. Phương trình Bernoulli là biểu thức quan trọng nhất của động lưc học chất lỏng. Nó có dạng:

W2/2g+ z + p/pg = const. Đây là phương trình Bernoulli cho chất lỏng chuyển động ổn định ko có

ma sát nghĩa là ko bị mất mát lăng lượng. W2/2g+ z + p/pg + hmm= const đây là phương trình cho chất lỏng chuyển động trong thực tế, khi chuyển động xuất hiện lực ma sát do độ nhớt của chất lỏng,do đặc trưng chuyển động của chất lỏng, làm tiêu tốn một phần năng lượng. Trong đó: z đặc trưng cho thế năng riêng hỉnh học, p/pg =htt đặc trưng cho chiều cao áp suất thủy tĩnh( hay chiều cao pezomet) còn gọi là thế năng riêng áp suất, W2/2g =hđl đặc trưng thế năng riêng vận tốc hay thế năng riêng động lực, hmm năng lượng mất mát hoặc thế năn riêng tổn thất. Phương trình Bernoulli vs chất lỏng thực đc phát biểu:” đối vs tiết diện bất kỳ của ống dẫn trong đó chất lỏng thực chảy qua khi chế độ chảy ổn định thì tổng thế năng riêng vận tốc, thế năng riêng áp suất, thế năng riêng hình học, thế năng riêng mất mát là một đại lg ko đổi.” Ứng dụng phương trình Bernoulli:

- dựa vào phương trình người ta chế tạo ra các dụng cụ đo vận tốc và lưu lượng chất lỏng, khí chảy trong ống dẫn or tính toán lưu lượng chất lỏng chảy từ bình ra ngoài hoặc từ ngoài vào bình,… Một số dụng cụ đo vận tốc và lưu lượng chất lỏng chảy trong ống dẫn: áp kế, ống pitoporan, ống venturi màng chắn và ống loa,… - sự chảy của chất lỏng: o - tính vận tốc và lưu lượng chất lỏng chảy qua lỗ khi mục chất lỏng ko đổi:

gH2ξϕ

(m3) trong đó fth – tiết diện thắt dòng(m2), f –tiết diện lỗ tháo (m2)

(m3/s)

gH2

= ξw2/2g = λ.l/d . w2/2g trong đó: λ là hệ số ma sát dọc theo chiều dài ống hay hệ số

p ρ/∆ g

- tính vận tốc và lưu lượng chất lỏng chảy qua lỗ khi mục chất lỏng thay đổi: - sự chảy chất lỏng qua cửa tràn: Lưu lượng đc tính: V= bHµ

- chọn đường ống ngắn nhất, tức là giảm chiều dài ống l và bớt trở lực cục bộ ko cần thiết bằng

cách sử dụng đúng chỗ các khuỷu, van, khóa,… nghĩa là làm giảm ∑ ltd.

- Chọn đường kính ống d phải dựa trên chỉ tiêu kinh tế, kĩ thuật, vì trở lực do ma sát tỷ lệ nghịch vs d5, nên khi d tăng lên 1 ít thì hm giảm nhiều tuy nhiên d tăng thì giá thành xây dựng cũng tăng theo. Do đó cần d thích hợp.

- Hệ số trở lực tỷ lệ thuận vs độ nhớtµ. Do đó, đối vs chất lỏng giọt muốn giảm trở lực cần phải

tăng nhiệt độ. Tuy nhiên khi tăng nhiệt độ lên cao sẽ làm xuất hiện bọt trong chất lỏng gây ra va đập thủy lực, nên làm tăng trở lực.

- Hệ số trở lựcλ phụ thuộc nhiều vào độ nhám thành ống, do đó cần tìm cách làm giảm độ nhám

của ống.

V = fth.w2 = Câu 2 Trong phương trình bernoulli cho chất lỏng thực có đại lượng hmm đặc trưng cho tổn thất thế năng riêng cho chuyển động do trở lực của đường ống. Có hai loại trở lực sau: a, Trở lực do ma sát chất lỏng lên thành ống( gọi tắt là trở lực ma sát, ký hiệu hl) hl= sức cản thủy lực học( ko có đvi) Hệ số ma sát λ phụ thuộc vào Re vào độ nhám của ống. b, Trở lực do chất lỏng thay đổi hướng chuyển động or thay đổi vận tốc do sự thay đổi hình dáng tiết diện của ông như đột ngột thu đột ngột mở, chỗ cong ngoặt,van … gọi là trở lực cục bộ, ký hiêu hcb. Công thức tính: hcb = ξ.w2/ 2g trong đó hệ số trở lực ξ là một đại lượng ko thứ nguyên, đc tính theo đặc trưng cấu tạo của bộ phận gây ra trở lực và mức độ xoáy của dòng chảy, thường đc xác định bằng thực nghiệm. Phương pháp giảm trở lực của ống:

Câu 3

2)/2g.

2 – w1

H = P/ gρ = (Pd- Ph)/ gρ + h + (w2 2 – w1 2 ≈ w1

2 = 0 vậy H = P/ gρ = (Pd- Ph)/ gρ + h

2 nên w2

2)/2g + hm.h]

2 – w1

- Bơm td đơn, trong 1 giờ: Qlt= 60V= 60.F.s.n (m3) trong đó F là tiết diện piston(m2), s là khoảng

chạy piston, n là số vòng quau của trục/min. Qtt = ηQlt

- Bơm td kép Qlt = 60n(2F – f)s - Bơm vi sai có năng suất bằng bơm td đơn

2/2g = pv/ gρ + C2/2g + H1 + hmh + hi1 2/2g

2/2g).

p/ gρ = (pr –pv)/ gρ = H1+ H2 + hmh + hmd + hi1 + hi2 + (w1

2/2g - w2

Áp suất toàn phần( H đvi m ) là đặc trưng cho năng lượng riêng do bơm tuyền cho một đvi trọng lượng chất lỏng. Vì nó đc tính bằng chiều cao để nâng 1kg chất lỏng nhờ năng lượng do bơm truyền cho, nên nó ko phụ thuộc vào độ nhớt và khối lượng riêng của chất lỏng.( Do w2 Trong đó h là khoảng cách giữa chân ko kế (ống hút) và áp kế( ống đẩy). Chiều cao hút của bơm. Hh = p1/ gρ - [ pv/ gρ + (wv Ta thấy chiều cao hút của bơm phụ thộc vào áp suất thùng chứa và áp suất vào bơm( áp suất hút), vận tốc, trở lực do ma sát và quán tính. Chiều cao hút của bơm tăng khi áp suất ở bình chứa tăng và giảm vs sự tăng áp suất hút, vận tốc và trở lực trên đg ống. Câu 4 Bơm piston: Cấu tạo( hình vẽ) Nguyên tắc làm việc: dựa trên sự thay đổi áp suất trong xilanh kín khi piston chuyển động tịnh tiến Phân loại: bơm td đơn, bơm td kép, bơm vi sai Năng suất của bơm:

Áp suất toàn phần: - Ở gd hút p1/ gρ + w1 - ở gd đẩy pr/ gρ + C2/2g = p2/ gρ + H2 + hmd + hi2 + w2 Áp suất td lên piston chính bằng hiệu số giữa gd hút và đẩy Ưu nhược điểm Bơm ly tâm: Cấu tạo:…

2 - δz) B2Cr2 ( m3/s)

Công suất của bơm: Nt =

Nguyên tắc làm việc dựa trên nguyên tắc ly tâm. Chất lỏng đc hút và đẩy cũng như nhận thêm năng lượng( tăng áp suất) là nhờ td của lực ly tâm khi cánh guồng quay. Năng suất bơm ly tâm đc tính toán dựa vào vận tốc tương đối của chất lỏng đi qua cánh guồng, chiều 1 - δz) B1Cr1 = Dπ( dày và đường kính cánh guồng: Q = Dπ( Trong đó: D1, D2 là đg kính trong và ngoài của cánh guồng (m); B1, B2 là bề rộng ở vành trong và vành ngoài của cánh guồng (m); δ bề dày cánh guồng(m ); z là số lg cánh guồng; Cr1 ,Cr2 là vận tốc chất lỏng khi vào và ra khỏi cánh guồng theo hướng bán kính(m/s). gQH ρ 1000 η

Câu 5 Nguyên tắc làm việc: dựa trên sự thay đổi áp suất trong xilanh kín khi piston chuyển động tịnh tiến Máy nén 1 cấp có ctao hoàn toàn giống vs bơm piston, Máy nén 2 cấp gồm 1 xilanh áp suất thấp và 1 xilanh áp suất đồng trục Câu 6

. B¨ng t¶i + ¦u ®iÓm - CÊu t¹o ®¬n gi¶n, bÒn Cã kh¶ n¨ng vËn chuyÓn nguyªn liÖu theo h−íng n»m ngang, n»m nghiªng hoÆc kÕt hîp n»m ngang - n»m nghiªng.

- VËn hµnh ®¬n gi¶n, b¶o d−ìng dÔ dµng, cã kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ - Ýt g©y ån - N¨ng suÊt cao, tiªu hao n¨ng l−îng kh«ng lín l¨m.s + Nh−îc ®iÓm - §é dèc cho phÐp kh«ng cao (16 ÷ 240 tuú vËt liÖu) - Kh«ng vËn chuyÓn ®−îc theo ®−êng cong - DÔ g©y bôi VÝt t¶i + ¦u ®iÓm - ChiÕm Ýt diÖn tÝch. So víi c¸c thiÕt bÞ vËn chuyÓn cã cïng n¨ng suÊt th× diÖn tÝch tiÕt diÖn gnang cña t¶i nhá h¬n. - C¸c bé phËn cña m¸y n»m trong m¸ng kÝn nªn cã thÓ nèi víi hÖ thèng th«ng giã. Cã thÓ vËn

chuyÓn vËt liÖu cã mïi hoÆc bay h¬i. Cã thÓ kÕt hîp víi qu¸ tr×nh ®un nãng hoÆc lµm l¹nh. - Tèc ®é quay cña trôc vÝt t−¬ng ®èi lín nªn cã thÓ kÕt hîp víi ®éng c¬ ®iÖn riªng. - Gi¸ thµnh rÎ h¬n c¸c lo¹i thiÕt bÞ vËn chuyÓn kh¸c + Nh−îc ®iÓm

- ChiÒu dµi vËn chuyÓn bÞ giíi h¹n ≤ 30m N¨ng suÊt bÞ giíi h¹n ≤ 100 tÊn/h - Kh«ng vËn chuyÓn ®−îc vËt liÖu cã t¹p chÊt, do cã thÓ quÊn vµo trôc vÝt - Khi lµm viÖc, vËt liÖu bÞ ®¶o trén m¹nh do ®ã cã thÓ bÞ nghiÒn n¸t mét phÇn hay bÞ ph©n chia ra theo khèi l−îng riªng

- N¨ng l−îng tiªu tèn nhiÒu h¬n so víi b¨ng t¶i + CÊu t¹o

1. M¸ng 2. C¸nh vÝt 4. Cöa n¹p liÖu 5. Cöa th¸o liÖu 3. Trôc vÝt 6.C¬ cÊu truyÒn ®éng

+ CÊu t¹o cña vÝt t¶i 1. M¸ng cña vÝt t¶i cè ®Þnh, t¹i phÇn trªn cã g¾n nh÷ng gãi trôc dïng lµm chç ®ì cho trôc. M¸ng nµy gåm nh÷ng tÊm 2 ÷ 4m ghÐp l¹i víi nhau, nèi víi nhau b»ng mÆt bÝch vµ bulong 2. Trôc vÝt Trôc vÝt ®−îc cÊu t¹o rçng hoÆc ®Æc, trªn ®ã g¾n c¸nh vÝt. ë ®Çu trôc vÝt cã l¾p æ lµn chÆn ®Ó c¶n lùc däc trôc xuÊt hiÖn khi vËn chuyÓn nguyªn liÖu. 3. Tuú vµo c¸ch bè trÝ c¸nh vÝt trªn trôc ë bªn ph¶i hay bªn tr¸i trôc mµ nguyªn liÖu cã thÓ di chuyÓn theo nhiÒu h−íng kh¸c nhau. NÕu vÝt t¶i gåm 2 phÇn (tr¸i vµ ph¶i) th× cã thÓ vËn chuyÓn hai dßng nguyªn liÖu theo hai h−íng kh¸c nhau.

VÝt t¶i = thÐp ®Æc vËn chuyÓn vËt liÖu; d¹ng b¨ng; d¹ng b¬i chÌo kh« t¬i; côc dÝnh; côc

4. HÖ thèng van T¹i vÞ trÝ n¹p vµ th¸o liÖu ®Òu cã van ch¾n ®Ó thay ®æi kÝch th−íc cöa n¹p vµ cöa th¸o. PhÝa cuèi vÝt t¶i cã van an toµn gióp vËt liÖu th¸o ra dÔ dµng. Khi m¸ng qu¸ ®Çy. Cã thÓ thay van an toµn b»ng èng ch¶y trµn.

* Víi vÝt t¶i dµi ≥ 3,5m th× ph¶i cã gèi trôc treo, mçi trôc c¸ch nhau 3m. + Nguyªn t¾c l/v VËt liÖu ®−îc ®−a vµo tõ phÔu n¹p liÖu. Nhê vµo chuyÓn ®éng cña c¬ cÊu truyÒn ®éng lµm co trôc

vÝt quay, vËt liÖu sÏ theo c¸nh vÝt chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn ra phÝa cöa th¸o liÖu. Câu 7 Các phương pháp phân riêng hệ khí không đồng nhất a, Lắng dưới tác dụng của trọng lực - nguyên tắc làm việc: dựa trên tác dụng của trong lực làm các hạt bụi rơi xuông sàn lắng. - Ưu điểm: ko tốn nhiên liệu, thiết bị đơn giản - Nhược điểm: hiệu suất thấp, tốn diện tích, ko lọc đc bụi có kích thước nhỏ hơn 10µm b, Lắng dưới tác dụng của lực ly tâm( xyclon) - nguyên tắc làm việc: dựa trên tác dụng của lực ly tâm - ưu điểm: hiệu suất làm việc cao, gọn gàng tốn it diện tích - nhược điểm: tốn nhiên liệu, cấu tạo thiết bị phức tạp, tbi dễ bị hỏng vì độ bào mòn cao c, Làm sạch khí bằng phương pháp ướt - nguyên tắc làm việc: dùng nước hoặc chất lỏng để rửa khí - ưu điểm: hiệ suất cao, có khả năng tách đc những hạt bụi rất nhỏ - nhược điểm: ko áp dụng cho các loại khí ko đc phép làm ướt, bụi cần đc thu hồi, bụi có giá trị kt cao; ctao thiết bị phức tạp, tốn nhiên liệu d, Làm sạch khí bằng phương pháp lọc

- nguyên tắc làm việc: cho khí đi qua lớp vách ngăn xốp, khí sạch sẽ chui qua các lỗ mao quản, còn bụi bị giữ lại trên bề mặt - ưu: hiệu suất lọc cao, có thể thu hồi đc bụi - nhược: ko áp dụng cho loại khí ăn mòn, khí nóng; tbi ctao phức tạp, mau bị bám cặn và dễ hỏng e, Làm sạch khí bằng điện trường - nguyên tắc: dựa trên lực điên trường - ưu: độ làm sạch cao 90- 99%; năng lượng tiêu hao ít; có thể làm việc ở nhiệt độ cao và môi trường ăn mòn hóa học, có thể tự động hóa và cơ khí hóa hoàn toàn - nhược: có thể sảy ra hiện tượng phóng tia lửa điện hay chấp mạch gây mất an toàn Câu 8: phân riêng hệ lỏng không đồng nhất

Läc lµ qu¸ tr×nh ph©n riªng huyÒn phï thµnh n−íc trong vµ bk (cÆn) b»ng c¸ch cho huyÒn phï ®i qua mét líp vËt ng¨n, c¸c h¹t r¾n bÞ gi÷ l¹i trªn bÒ mÆt vËt ng¨n cßn n−íc trong ®i qua. §Ó kh¾c phôc ®−îc trë lùc cña vËt ng¨n (lóc ban ®Çu) vµ trë lùc cña vËt ng¨n + líp bk (c¸c giai ®o¹n sau) th× n−íc trong cÇn cã mét ¸p suÊt do b¬m hoÆc hót ch©n kh«ng. §Õn mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh th× ph¶i tiÕn hµnh röa vËt ng¨n, lÊy bk ra.

- Dùa vµo ph−¬ng ph¸p lµm viÖc cã hai lo¹i thiÕt bÞ läc M¸y vµ thiÕt bÞ lµm viÖc gi¸n ®o¹n liªn tôc. + Dùa vµo kh¶ n¨ng t¹o thµnh hiÖu sè ¸p suÊt - M¸y läc chÞu t¸c dông cña ¸p suÊt - M¸y läc ch©n kh«ng + Dùa vµo cÊu t¹o: M¸y läc khung b¶n M¸y läc tói, m¸y läc thïng quay M¸y läc khung b¶n

øng dông: C«ng nghÖ s¶n xuÊt bia, ®−êng, n−íc qu¶… - Läc huyÒn phï nång ®é kh«ng cao - Läc huyÒn phï ë nhiÖt ®é cao, kh«ng cho phÐp lµm nguéi M« t¶ cÊu t¹o M¸y läc khung b¸n gåm cã 1 dky khung vµ b¶n cã cïng kÝch th−íc xÕp bÒn nhau. Khung vµ b¶n ®−îc ®Æt trªn 2 thanh n»m ngang nhê c¸c tai treo, gi÷a khung vµ b¶n cã v¶i läc. §Ó Ðp khung vµ b¶n ng−êi ta dïng mét ®Çu vµ tÊm ®¸y kh«ng chuyÓn ®éng, mét ®Çu lµ ®¸y cã thÓ dÞch chuyÓn ®−îc nhê tay quay. Khi vËn tay quay th× tÊm ®¸y cã thÓ dÞch chuyÓn tÞnh tiÕn.

Qu¸ tr×nh läc Dung dÞch läc cã ¸p suÊt 3 - 4atm (dïng b¬m) theo ®−êng èng dÉn ®i vµo c¸c rknh tíi tõng khung mét. Dung dÞch sÏ qua líp vËt liÖu läc sang b¶n vµ theo c¸c rknh däc trªn b¶n ch¶y xuèng d−íi, tËp trung theo mét ®−êng rknh råi theo vßi ch¶y ra ngoµi. CÆn sÏ ®−îc gi÷ l¹i trong khung gi÷a 2 tÊm nguyªn liÖu läc.

Líp cÆn cµng nhiÒu th× tèc ®é läc cµng chËm vµ ¸p suÊt ®−a vµo läc cµng t¨ng. Khi ¸p suÊt t¨ng ®Õn møc cùc ®¹i vµ kh«ng thay ®æi chøng tá cÆn bÈn trong khung ®k ®Çy, ta ph¶i tiÕn hµnh röa bk vµ th¸o cÆn.

Qu¸ tr×nh röa bk nh− sau: ngõng n¹p huyÒn phï, mµ cho n−íc röa vµo. Khi röa xong ng−êi ta níi quay cho khung vµ b¶n t¸ch ra, bk r¬i xuèng m¸ng d−íi råi lÊy ra ngoµi. VËt liÖu läc ®−îc giÆt s¹ch ®Ó sö dông l¹i.

¦u: N¨ng suÊt läc cao, hiÖu qu¶ cao Nh−îc: Thao t¸c nÆng, v¶i läc chãng mßn, r¸ch, thêi gian cho c¸c thao t¸c phô lín

6. TÊm ®¸y di ®éng 7. Thanh n»m ngang 8. Tay quay 9. M¸ng chøa n−íc läc

CÊu t¹o m¸y läc khung b¸n 1. Khung läc 2. B¸n läc 3. V¶i läc 4. Ch©n ®ì m¸y 5. TÊm ®¸y cè ®Þnh

CÊu t¹o khung b¶n

1. §−êng rknh dÉn huyÒn phï 2. §−êng rknh dÉn n−íc röa 3. §−êng rknh n»m ngang 4. §−êng rknh däc 5. Tai treo 1. §−êng rknh dÉn huyÒn phï 2. §−êng rknh dÉn n−íc röa 3. PhÇn rçng 4. PhÇn khung 5. Tai treo Qu¸ tr×nh ly t©m

Quá trình ly tâm đc sử dụng rộng rãi trong công nghiệp hóa chất và thực phẩm để làm sạch

những chất lỏng khác nhau hoặc tách các hạt rắn ra khỏi dung dịch; như ở trong các nhà máy đường,

dùng máy ly tâm để phân riêng đường kính và mật rỉ; phân riêng nước và bã trong chế biến nước quả;

phân riêng sữa và mỡ trong chế biến sữa,…

C¸c m¸y nµy ph©n riªng huyÒn phï thµnh pha r¾n vµ pha láng nhê vµo lùc ly t©m sinh ra do qu¸ tr×nh quay dung dÞch. C¸c m¸y ly t©m ®−îc sö dông víi c¸c dung dÞch huyÒn phï cã nång ®é cao, kh«ng thÓ dïng ph−¬ng ph¸p l¾ng hay läc ®−îc.

Thùng quay ly tâm

M¸y ly t©m trôc th¼ng ®øng lµm viÖc gi¸n ®o¹n cã c¸c giai ®o¹n lµm viÖc nh− sau: - Më m¸y, cho hçn hîp huyÒn phï vµo - Nhê vµo lùc ly t©m, huyÒn phï ®−îc ph©n riªng thµnh bk vµ n−íc trong (pha r¾n vµ pha láng) - Ngõng m¸y, th¸o bk - Hçn hîp huyÒn phï cã thÓ ®−îc ®−a vµo thïng ly t©m tr−íc khi m¸y lµm viÖc, khi m¸y b¾t ®Çu quay ch−a ®¹t tèc ®é æn ®Þnh hoÆc khi m¸y ®k ®¹t ®Õn tèc ®é æn ®Þnh. NÕu cã yªu cÇu röa bk th× trong qu¸ tr×nh röa, vÉn tiÕp tôc ch¹y m¸y ë tèc ®é lµm viÖc ®Ó t¸ch vµ Ðp n−íc röa ra khái bk

CÊu t¹o m¸y ly t©m 1. Thïng quay ly t©m 2. Trôc quay (nèi ®éng c¬ víi thïng quay) 3. Mo t¬ ®iÖn 4. Gèi trôc 5. Khung treo m¸y 6. Vá ngoµi thïng quay ly t©m 7. Nan hoa 8. Chãp

Câu 9 Máy nhào bột đặc máy nhào có thùng quay nằm ngang

1. Thïng nhµo

5. C¸nh ®¶o

2. PhÔu nguyªn liÖu vµo

6. Trôc quay

3. TÊm ch¾n

7. N¾p

4. Cöa nguyªn liÖu ra

8. Bulong

Nguyªn lý lµm viÖc Nguyªn liÖu ®−îc ®−a vµo tõ phÔu nguyªn liÖu vµo. Thïng nhµo ®−îc ®Æt n»m ngang, trong ®ã cã trôc quay vµ c¸c ¸nh ®¶o. TÊm ch¾n ®¶m b¶o coh c¸c vËt l¹ kh«ng r¬i vµo thïng nhµo trogn qu¸ tr×nh lµm viÖc vµ ®¶m b¶o an toµn cho c«ng nh©n khi thao t¸c. S¶n phÈm sau khi ®−îc nhµo trén ®−îc ®Èy ra cöa nguyªn liÖu ra M¸y lµm viÖc gi¸n ®o¹n, sau mçi chu kú lµm viÖc, cã thÓ më n¾p m¸y nhê th¸o c¸c bulong, ®Ó vÖ sinh øng dông nghiÒn thÞt, rau, bét, h¹t…

máy có trục quay thẳng đứng

1. Thïng nhµo

5. B¸nh r¨ng cè ®Þnh

2. C¸nh nhµo

6. Trôc quay chÝnh

3. Trôc c¸nh nhµo

7. Th©n m¸y

4. B¸nh r¨ng hµnh tinh

Nguyªn lý lµm viÖc Nguyªn liÖu ®−îc ®−a vµo thïng nhµo. C¸nh nhµo g¾n víi trôc quay. Khi m¸y lµm viÖc, b¸nh r¨ng hµnh tinh sÏ ch¹y quanh b¸nh r¨ng cè ®Þnh nhê trôc quay chÝnh. B¸nh r¨ng hµnh tinh sÏ truyÒn chuyÓn ®éng ®Õn c¸nh nhµo do vËy nguyªn liÖu ®−îc ®¶o trén.

M¸y lµm viÖc gi¸n ®o¹n, sau mçi chu kú lµm viÖc, s¶n phÈm ®−îc lÊy ra vµ cã thÓ vÖ sinh m¸y øng dông trong s¶n xuÊt s÷a hép, bét b¸nh, kÑo, kem

máy trộn khô

7. Hép gi¶m tèc 8. M«t¬ ®iÖn

1. Thïng nhµo 9, 2. C¸nh nhµo 4, 3. Trôc quay 6, 5. B¸nh r¨ng Nguyªn liÖu ®−îc ®−a vµo thïng trén. Nhê vµo hai c¸nh ®¶o ch÷ Z g¾n trªn 2 trôc quay ng−îc chiÒu nhau vµ cã tèc ®é kh¸c nhau mµ nguyªn liÖu ®−îc ®¶o trén Tèc ®é trôc lµ 44 vßng/phót 95 vßng/phót

Khuấy trộn là quá trình cơ học đc sử dụng phổ biến trong các quá trình chế biến thực phẩm để tạo dung dịch huyền phù, nhũ tương, để tăng cường các quá trình hòa tan, truyền nhiệt, chuyển khối và các quá trình hóa học. Các loại cánh khuấy thường dùng: -Loại tấm, mái chèo bản, mái chèo hai thanh thẳng or chéo, mỏ neo, mỏ neo ghép. Loại này thường dùng với vận tốc quay chậm. -Loại chân vịt, tuabin kín,… loại này đc dùng vs vận tốc quay nhanh -Cánh khuấy đặc biệt đc dùng trong TH ko dùng đc các loại cánh khuấy trên. Loại này dùng để khuấy bùn nhão hoặc chất lỏng có độ nhớt rất cao Câu 10 Máy nghiền búa Máy nghiền búa đc dùng để nghiền vật liệu có độ ẩm ko lớn hơn 15% Nguyên tắc làm việc: do sự va đập của búa vào vật liệu, sự chà sát của vật liệu với thành trong của vỏ máy, các hạt vật liệu nhỏ lọt qua lưới phân loại đc hút ra khỏi máy, các hạt vật liệu to chưa lọt ra vẫn tiếp tục bị nghiền. Cấu tạo

Máy nghiền có má nghiền phụ trên thành trong của vỏ máy làm tăng khả năng phá vỡ vật liệu dưới tác dụng va đập của búa và tác dụng chà sát của máy nghiền. Má nghiền phụ đc đặt dưới ghi vị trí cửa vạp liệu Ghi cã t¸c dông ph©n phèi ®Òu vËt liÖu theo chiÒu réng m¸y h¹n chÕ kh¶ n¨ng v¨ng liÖu lªn bóa khi ®Ëp. Trªn c¸c ®Üa cã treo 2 bóa. C¸c bóa nµy ®Ëp trªn c¸c mÆt ph¼ng qua c¸c khe ghi l¾p suèt theo bÒ réng m¸y. VËt liÖu sau khi nghiÒn ®ñ nhá sÏ lät qua l−íi ra khái m¸y, cßn c¸c h¹t vËt liÖu to sÏ tiÕp tôc nghiÒn cho ®Õn khi ®ñ nhá th× th«i. N¾p m¸y cã thÓ më ra ®Ó thay bóa hoÆc l−íi

1. PhÔu n¹p liÖu 2. TÊm ghi 3. Trôc quay 4. Bóa 5. N¾p m¸y 6. L−íi sµng 7. M¸ nghiÒn phô 8. §Üa treo bóa

Máy nghiền đĩa Cấu tạo gồm đĩa 1 ko chuyển động và đĩa 2 chuyển động đc gắn vào trục quay 3, độ nghiền đc diều chỉnh qua 1 bộ phận ở đĩa 2. Máy nghiền đĩa thường đcj sử dụng trong công nghiệp thực phẩm để nghiền các loại hạt. vận tốc cảu đĩa khỏng 7 – 8m/s Máy cắt thái

HiÖu qña cña qu¸ tr×nh c¾t th¸i phô thuéc - Bé phËn c¾t (KiÓu d¹ng l−ìi dao, ®Æc ®iÓm chuyÓn ®éng cña l−ìi dao) vµ ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ kÝch th−íc, h×nh d¹ng, bÒ mÆt miÕng c¾t. C¸c lo¹i l−ìi dao th−êng dïng

C¸c kiÓu h×nh d¹ng c¾t th¸i + §iÒu chØnh bÒ dµy δ KÝch th−íc a, b phô thuéc nguyªnliÖu + §iÒu chØnh bÒ dµy δ vµ kÝch th−íc α KÝch th−íc b phô thuéc nguyªn liÖu

M¸y th¸i l¸t M¸y th¸i l¸t ®Üa quay n»m ngang, ®Æt ®øng Nguyªn liÖu ®−îc ®−a vµo cöa vµo nguyªn liÖu Trong khoang th¸i cã ®Æt ®Üa quay trªn ®ã cã c¸c l−ìi dao khi m¸y lµm viÖc ®Üa quay lµm cho l−ìi dao c¾t nhá nguyªn liÖu. Do d−íi mçi l−ìi dao cã khe hë nªn nguyªn liÖu ®−îc c¾t sÏ r¬i xuèng d−íi theo cöa s¶n phÈm ra ®i ra ngoµi. Toµn bé m¸y l¾p trªn gi¸ ®ì 1. Khoang th¸i 2. Cöa nguyªn liÖu vµo 3. Cöa s¶n phÈm ra 4. §Üa quay 5. Trôc quay 6. Gi¸ ®ì m¸y 7. Dao c¾t

+ c¾t vu«ng hoa ng«i sao; trßn §iÒu chØnh c¶ δ a b →; theo yªu cÇu cho tr−íc

Câu 11: máy và thiết bị phân loại Máy phân loại dây cáp: Nguyên tắc làm việc: nguyên liệu đc đưa vào từ phễu nạp, nhờ chuyển động tịnh tiến của tang quay nên nguyên liệu đc chuyển động tịnh tiến trên dây cáp. Ứng dụng: phân loại củ, quả tròn Phạm vi làm việc Máy phân loại trục vít

Nguyên tắc làm việc: nguyênn liệu đc nạp vào từ phễu nạp sau đo chuyển lên băng tải, nhờ vào chuyển đông của tang quay, nguyên liệu chuyển đọng tịnh tiến trên băng tải. khi vít tải làm việc, do cấu tạo của vít tải là có đường kính nhỏ dần đột ngột theo chiều chạy của băng tải, nªn kho¶ng c¸ch gi÷a trôc víi b¨ng t¶i lín dÇn. Theo kÝch th−íc thay ®æi cña khe hë mµ nguyªn liÖu bÞ ph©n lo¹i. Ứng dụng: phân loại một số loại quả cứng như đào, lê, mận,… Phạm vi làm việc: Máy phân loại đĩa quay Nguyên tắc làm việc: Ứng dụng: phân loại các loại quả tròn, cứng, kích thước không lớn thành 3-4 loại kích thước khác nhau Phạm vi là việc: Máy phân loại quang điện Nguyên tắc: tùy theo nguyên liệu( đậu, khoai, ngô, cà chua). Dựa vào độ nhẵn hay lồi lõm, chín xanh, mà bề mặt chúng phản chiếu ra các luồng ánh sáng cường độ khác nhau mà phân loại vật liệu. Ứng dụng: dùng để phân loại nhưng nguyên liệu có màu sắc và bề mặt khác nhau. Máy phân loại thủy lực Nguyên tắc: dựa vào lực đẩy Acsimet của vật liệu trong nước. ứng dụng: dùng để phân loại một số nguyên liệu Phạm vi làm việc: chỉ dùng vs nguyên liệu có thể làm ướt Máy phân loại kiểu sàng Nguyªn lý lµm viÖc chung cña c¸c lo¹i sµng lµ t¹o sù chuyÓn ®éng cña c¸c vËt liÖu rêi n»m trªn mÆt sµng, c¸c vËt liÖu cã kÝch th−íc nhá sÏ lät qua mÆt sµng, vËt liÖu cã kÝch th−íc lín n»m l¹i trªn mÆt sµng. - Sù ph©n lo¹i cã thÓ ®−îc tiÕn hµnh tõ kÝch th−íc nhá ®Õn lín:, KÝch th−íc cña lç sµng to dÇn theo chiÒu dµi cña mÆt sµng, (còng lµ chiÒu ch¶y cña nguyªn liÖu) vµ sµng th−êng bè trÝ nèi tiÕp. Ứng dụng: phân loại củ, quả tròn Câu 12

M¸y röa thïng quay h×nh nãn M¸y röa thïng quay h×nh nãn ®−îc chÕ t¹o theo nhiÒu kiÓu kh¸c nhau lµm viÖc theo nguyªn t¾c ng©m hoÆc xèi. Vá thïng quay cã thÓ b»ng gç hoÆc b»ng kim lo¹i, h×nh trô hoÆc h×nh nãn, ®Æt nghiªng hoÆc n»m ngang

Ph−¬ng ph¸p truyÒn ®éng còng kh¸c nhau, tuú môc ®Ých sö dông vµ chÕ t¹o. - Nguyªn t¾c lµm viÖc Nguyªn liÖu röa liªn tôc ®i vµo m¸y qua m¸ng 1. Thïng quay 2 lµm tõ thanh kim lo¹i trßn hoÆc

dÑt ghÐp kh«ng sÝt nhau. Khi nguyªn liª−ô vµo, thïng sÏ quay vµ chuyÓn dÇn nguyªn liÖu tõ ®Çu vµo ®Õn ®Çu ra, do ®Æc ®iÓm cÊu t¹o thïng h×nh nãn.

Do trong thïng quay cã c¸c tÊm dÉn h−íng nªn ®¶m b¶o nguyªn liÖu röa ra theo m¸ng liÖu ra. N−íc trong thïng röa ®−îc duy tr× ë møc ngËp ch×m nguyªn liÖu röa. N−íc vµo vµ ra thïng röa liªn tôc, vµ cÆn bÈn ®−îc th¸o ra ngoµi theo èng 5. VËn tèc thïng quay kho¶ng 75 - 80 vßng/phót, nhê trôc 6 nhËn truyÒn ®éng qua tang quay 7 tõ ®éng c¬ ®iÖn vµ bé phËn gi¶m tèc - øng dông: Röa c¶ nguyªn con, rau, cñ, qu¶

Ưu nhược điểm Cấu tạo 1. M¸ng nguyªn liÖu vµo 2. Thïng quay 3. M¸ng nguyªn liÖu ra 4. Vá thïng 5. èng th¸o cÆn 6. Trôc quay 7. Tang quay

Cấu tạo

Máy rửa hộp sắt kiểu treo

1. M¸ng ®−a hép vµo 2. B¸nh r¨ng h×nh sao thø nhÊt 3. Trôc rçng 4. Vßi phun n−íc 5. B¸nh r¨ng h×nh sao thø hai 6. B¸nh r¨ng h×nh sao nhá 7. M¸ng ®−a hép ra 8. èng n−íc th¶i 9. D©y treo

Nguyªn t¾c lµm viÖc Hép ®−îc ®−a vµo theo m¸ng 1. B¸nh xe h×nh sao thø nhÊt ®−a hép ®i trong m¸y theo chiÒu ng−îc chiÒu kim ®ång hå. N−íc nãng theo trôc rçng cña b¸nh xe ®−a theo 8 nh¸nh vµo 8 vßi phun ®Ó phun vµo c¸c hép. Trong qu¸ tr×nh röa b»ng n−íc nãng hép xung quanh trôc cña b¸nh xe h×nh sao thø nhÊt mät gãc ~ 3000. Sau ®ã hép ®−îc chuyÓn sang b¸nh xe h×nh sao thø hai, chuyÓn sang giai ®o¹n phun h¬i n−íc nãng. Qu¸ tr×nh diÔn ra t−¬ng tù khi röa b»ng n−íc nãng. B¸nh xe h×nh sao nhá ®−a c¸c hép ra ngoµi theo m¸ng ®−a hép ra.

N−íc röa xong ®−îc th¸o ra ngoµi theo èng th¸o n−íc th¶i. M¸y ®−îc treo b»ng d©y treo lªn trÇn nhµ N¨ng suÊt 350 hép/h M¸y r¶ treo chØ dïng víi hép h×nh trô trßn

Câu 13 các phương pháp đun nóng 1, Đun nóng băng hơi nước bão hòa đc sử dụng rộng rãi vì có một số ưu điểm sau: - hệ số cấp nhiệt lớn( α= 10000- 15000 W/m2. độ) do bề mặt truyền nhiệt nhỏ, nghĩa là kích thước thiết bị nhỏ gọn hơn các thiết bị đun nóng bằng chất tải nhiệt khác khi cùng một năng suất tải nhiệt - lượng nhiệt cung cấp lớn( tính theo một đvi chất tải nhiệt) vì đó là lượng nhiệt tỏa ra khi ngưng tụ hơi - đun nóng đồng đều vì hơi nước ngưng tụ trên toàn bề mặt truyền nhiệt ở nhiệt độ ko đổi - dễ điều chỉnh nhiệt độ đun nóng bằng cách điều chỉnh áp suất của hơi nước. - vận chuyển xa đc dễ dàng theo đường ống. Nhược điểm: ko thể đun nóng ở nhiệt độ cao vì nếu nhiệt độ hơi càng tăng thì áp suất hơi bão hòa càng tăng đồng thời ẩn nhiệt hóa hơi càng giảm. phương pháp này chỉ đun nong ko quá 1800C

2, Đun nóng bằng khói lò đc sử dụng rất phổ biến do nhiệt độ có thể đạt tới 1000C. Nhược điểm:

- hệ số cấp nhiệt nhỏ do đó thiết bị cồng kềnh - nhiệt rung riêng thể tích nhỏ nên cần dùng một lượng khói lớn - đun nóng ko đc đồng đều, vì khói vừa cấp nhiệt vừa nguội đi - khó điều chỉnh nhiệt độ đun nóng nên đẽ có hiện tượng quá nhiệt cục bộ và gây ra phản ứng phụ

ko cần thiết

- khói lò thường có bụi và khí độc của nhiên liệu do đó khi đun nóng gián tiếp, bề mặt truyền nhiệt

sẽ bị bám cặn, còn đun nóng trực tiếp bị hạn chế

- nếu đun nóng các chất dễ cháy, dễ bay hơi thì ko an toàn - nếu trong khói có lẫn oxi thì dễ làm hỏng thiết bị bằng kim loại - hiệu suât sử dụng thiết bị thấp, lớn nhất chỉ đạt 30%

3, Đun nóng bằng điện Có thể tạo đc nhiệt độ cao tới 3200, điều chỉnh nhiệt độ dễ dàng và chính xác, hiệu suất cao lên tới 95% điện tiêu hao Nhược điểm : thiết bị phức tạp, giá thành cao cho lên chưa đc sử dụng rộng rãi. 4, Đun nóng bằng chất tải nhiệt đặc biệt khi cần đun nóng ở nhiệt độ cao hơn 180 người ta dùng các chất tải nhiệt đặc biệt như hơi nước quá nhiệt, chất lỏng có nhiệt độ sôi cao ở áp suất bão hòa nhỏ, ko bị phân hủy ở nhiệt độ cao. Các chẩt tải nhiệt hữu cơ thường dùng điphenyl, etediphenyl, hỗn hợp các muối, các kim loại nóng chảy,… 5, Đun nóng bằng khí thải và chất lỏng thải đây là phương pháp đun nóng tiết kiệm, tận dụng nhiệt trong khí thải or chất thải lỏng từ các nhà máy, xí nghiệp mà nhiệt độ của chúng còn cao. Câu 14 : đun nóng bằng hơi nước bão hòa Đun nóng bằng hơi nước trưc tiếp là phương pháp đơn giản nhất, tức là cho hơi nóng sục thẳng vào chất lỏng cần đun nóng. Hơi nc ngưng tụ và cung cấp nhiệt cho chất lỏng, nc ngưng lại trộn lẫn vào chất lỏng. Một số thiết bị: loại sục, sủi bọt,loại ko có tiếng động,… Đun nóng bằng hơi nước gián tiếp Nhiệt từ hơi truyền qua vách để cung cấp nhiệt cho chất lỏng. Một số loại thiết bị: vỏ bọc ngoài, ống xoắn, ống chùm,… hơi nước sau khi cung cấp nhiệt cho chất lỏng qua vách thì ngưng tụ lại và chảy ra khỏi thiết bị theo 1 đường ống riêng. Trong TH trao đổi nhiệt gián tiếp, chiều của lưu thể ko ảnh hưởng đến quá trình nhưng khi làm việc người ta thường cho hơi vào thiết bị từ trên để nước ngưng chảy xuống dễ dàng. Câu 15: thiết bị trao đổi nhiệt Thiết bị kiểu ống chùm.

C«ng dông: Dïng ®Ó ®un nãng bét qu¶ nghiÒn, n−íc cµ chua. HÖ sè truyÒn nhiÖt lín phô thuéc vµo vËn tèc cña s¶n phÈm vµ ¸p suÊt h¬i (1 - 1,5 at) Chó thÝch thiÕt bÞ 1, 2. M¹ng èng 3. èng kim lo¹i 4. Th©n thiÕt bÞ h×nh trô n»m ngang 5, 6. N¾p ë hai ®Çu 7. V¸ch ng¨n 8. Van th¸o n−íc ng−ng 9. Cöa th¸o s¶n phÈm ra Nguyªn lý lµm viÖc Th«ng th−êng trong s¶n xuÊt thùc phÈm lo¹i thiÕt bÞ nµy cã kho¶ng 64 èng. §−êng kÝnh mçi èng 30 - 32mm. ChiÒu dµi thïng 2m. V¸ch ng¨n 7 ®Ó nèi c¸c chïm èng víi nhau. H¬i ®−îc dÉn vµo kho¶ng kh«ng gian gi÷a vá vµ c¸c èng s¶n phÈm cÇn ®un nãng ®−îc liªn tôc b¬m qua c¸c chïm èng. S¶n phÈm ®i qua èng ®−îc ®èt nãng theo chiÒu dµi èng nh©n víi hÖ sè lÇn ®i.

HÖ sè truyÒn nhiÖt cña thiÕt bÞ lo¹i nµy tõ 350 - 2.200 (w/m2 ®é) N¨ng suÊt kho¶ng 10 - 14 tÊn/h

Dạng ống xoắn ruột gà

§−îc sö dông ®Ó lµm nguéi dÞch ®−êng T¸c nh©n l¹nh lµ n−íc muèi trong Thêi gian tiÕn hµnh l¹nh nhanh phô thuéc vµo khèi l−îng dÞch ®−êng, nhiÖt ®é cña n−íc muèi

l¹nh. §Ó thêi gian lµm l¹nh cã thÓ kÕt hîp víi viÖc x¶ n−íc l¹nh tõ trªn xuèng Câu 16 Trong s¶n xuÊt TP nhiÒu qu¸ tr×nh cÇn tiÕn hµnh ë nhiÖt ®é thÊp h¬n 00C do ®ã kh«ng thÓ dïng kh«ng khÝ, n−íc hay n−íc ®¸ ®Ó lµm l¹nh mµ cÇn tiÕn hµnh s¶n xuÊt l¹nh. Nhê cã s¶n xuÊt l¹nh mµ cã thÓ k×m hkm ®−îc sù ph¸t triÓn cña VSV, kÐo dµi ®−îc thêi gian b¶o qu¶n, tµng tr÷. Ngoµi ra s¶n xuÊt l¹nh còng lµ yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu víi mét sè ngµnh chÕ biÕn TP nh− s¶n xuÊt kem, s÷a ch−a, bia… C¬ së lý thuyÕt. Qu¸ tr×nh l¹nh lµ qu¸ tr×nh thu nhiÖt tõ nguån cã nhiÖt ®é thÊp råi truyÒn cho vËt cã nhiÖt ®é cao h¬n. V× vËy cÇn ph¶i tiªu tèn c«ng bªn ngoµi. §Ó thu nhiÖt tõ nguån cã nhiÖt thÊp truyÒn cho vËt cã nhiÖt ®é cao h¬n cÇn vËt chÊt lµm t¸c nh©n l¹nh. C¸c lo¹i m¸y l¹nh dïng h¬i nÐn Lµ lo¹i m¸y ®−îc sö dông réng rki hiÖn nay, sö dông t¸c nh©n l¹nh lµ chÊt khÝ khi bèc h¬i cho nhiÖt ®é thÊp Máy lạnh nén hơi 1 cấp S¬ ®å thiÕt bÞ M¸y nÐn hót h¬i Èm t¸c nh©n l¹nh tõ thiÕt bÞ bay h¬i cã nhiÖt ®é To vµ ¸p suÊt Po. H¬i ®−îc nÐn ®Õn ¸p suÊt P vµ nhiÖt ®é T. H¬i t¸c nh©n l¹nh ®i vµo thiÕt bÞ ng−ng tô, ë ®©y h¬i ®−îc ng−ng tô thµnh láng. Sau khi ng−ng tô, t¸c nh©n l¹nh ®i vµo van tiÕt l−u ®¹t ®Õn ¸p suÊt Po vµ nhiÖt ®é gi¶m ®Õn To. Tõ van tiÕt l−u, t¸c nh©n l¹nh ®i vµo thiÕt bÞ bay h¬i ë ®©y t¸c nh©n l¹nh thu nhiÖt cña ng−êi l¹nh ®Ó bay h¬i. Sau thiÕt bÞ bay h¬i, chu tr×nh hót vµo m¸y nÐn l¹i b¾t ®Çu tõ ®Çu. máy nén hơi 1 cấp với hơi khô và bình tách lỏng; có thiết bị hoàn nhiệt; có thiết bị làm mát tác nhân lỏng cao áp sau ngưng tụ.

Máy nén hơi 2 cấp Cấu tạo

1. ThiÕt bÞ bay h¬i 2. M¸y nÐn cÊp thÊp 3. ThiÕt bÞ lµm l¹nh cÊp thÊp 4. ThiÕt bÞ ph©n ly 5. M¸y nÐn cÊp cao 6. ThiÕt bÞ ng−ng tô 7. Van tiÕt l−u 8. Van tiÕt l−u

Nguyªn t¾c lµm viÖc H¬i t¸c nh©n l¹nh tõ thiÕt bÞ bay h¬i (1), cã ¸p suÊt Po ®−îc hót vµo xi lanh cÊp thÊp. H¬i ®−îc nÐn ®Õn ¸p suÊt P1 sau ®ã qua thiÕt bÞ lµm l¹nh (3) råi ®i vµo thiÕt bÞ ph©n ly (4). Trong thiÕt bÞ ph©n ly h¬i qua c¸c líp chÊt láng ®−îc hót vµo xi lanh ¸p suÊt cao (5). ë ®©y h¬i ®−îc nÐn ®Õn ¸p suÊt P2 vµ ®−a vµo thiÕt bÞ ng−ng tô (6). ChÊt láng ®−îc t¹o thµnh do ng−ng tô h¬i sÏ qua van tiÕt l−u (7) ¸p suÊt cña t¸c nh©n l¹nh gi¶m tõ P2 xuèng P1, sau ®ã láng t¸c nh©n l¹nh ®−îc ®−a vµo thïng ph©n ly. PhÇn chÊt láng táng thïng ph©n ly sÏ tíi van tiÕt l−u (8), gi¶m ®Õn ¸p Êut Po råi cho vµo thiÕt bÞ bay h¬i (1) ®Ó nhËn nhiÖt tõ nguån l¹nh. T¸c nh©n l¹nh a. Yªu cÇu cña t¸c nh©n l¹nh NhiÖt ®é tíi h¹n ph¶i lín ®Ó ®¶m b¶o khi ng−ng tô h¬i t¸c nh©n l¹nh cã thÓ dïng n−íc hoÆc kh«ng khÝ ®Ó lµm m¸t - NhiÖt dé bay h¬i lín, nghÜa lµ l−îng t¸c nh©n l¹nh dïng nhá - ThÓ tÝch h¬i riªng phÇn nhá ®Ó kÝch th−íc m¸y l¹nh nhá - ¸p suÊt bay h¬i > ¸p suÊt khÝ quyÓn mét Ýt ®Ó ph¸t hiÖn sù rß rØ cña t¸c nh©n l¹nh dÔ h¬n lµ kh«ng khÝ thÊm vµo m¸y. Khi kh«ng khÝ lät vµo sÏ lµm t¨ng ¸p suÊt lµm viÖc, gi¶m hÖ sè truyÒn nhiÖt. Trong kh«ng khÝ cã ¬hi n−íc sÏ ®ãng b¨ng ë thiÕt bÞ bay h¬i vµ t¹o thµnh c¸c hîp chÊt ho¸ häc ®éc h¹i. - Kh«ng t¹o thµnh hép chÊt víi dÇu b«i m¸y - Kh«ng ch¸y næ, kh«ng ®éc h¹i, rÎ tiÒn b. Mét sè t¸c nh©n l¹nh phæ biÕn * NH3 nhiÖt ®é ®«ng ®Æc - 770C øng dông: M¸y l¹nh, m¸y nÐn pittong n¨ng suÊt lín ¦u: NhiÖt ®é tíi h¹n lín tth = 132,40C; ThÓ tÝch h¬i nhá; ¸p suÊt lµm viÖc ng−ng tô kh«ng qu¸ cao 9 - 14 at; ¸p suÊt bèc h¬i kh«ng qu¸ thÊp, dÔ ph¸t hiÖn rß rØ CFC (clora flora cacbon)

øng dông lµ t¸c nh©n l¹nh phæ biÕn nhÊt ¦u: - Kh«ng ®éc h¹i cho ng−êi - Kh«ng g©y ch¸y næ Nh−îc - RÊt nhÑ, tån t¹i trong khÝ quyÓn hµng tr¨m n¨m. Trong thêi gian nµy chóng tËp trung ë b»ng b×nh l−u vµ ph©n gi¶i thµnh cloine ph¸ huû tÇng ozon

Mét nguyªn tö cloine cã thÓ ph¸ huû hµng ngh×n ph©n tö ozon * Hydrocacbon HiÖn nay hidrocacbon lµ chÊt thay thÕ cho CFC lµm t¸c nh©n l¹nh. Víi tñ l¹nh gia ®×nh vµ m¸y l¹nh th−¬ng m¹i th× 3 t¸c nh©n l¹nh ®−îc quan t©m lµ:

- Propan nguyªn chÊt R290 - 180 butan ®−îc dïng cho tñ l¹nh gia ®×nh - Hîp chÊt hidrocacbon dïng cho m¸y l¹nh th−¬ng m¹i

¦u - NhiÖt l−îng bay h¬i lín > CFC do ®ã nhiÖt l−îng thu vµo khi bay h¬i lín - Khèi l−îng riªng < CFC chØ b»ng 40% so víi R - 12 Nh−îc - DÔ g©y ch¸y næ khi cã trén lÉn víi kh«ng khÝ vµ mçi næ - Khi rß rØ HC nã kh«ng ph©n t¸n trong kh«ng khÝ mµ tÝch tô - ë bªn d−íi nªn cÇn ®Æt c¸ch xa c¸c æ ®iÖn, m« t¬ ®iÖn ChÊt t¶i l¹nh Trong m¸y l¹nh ng−êi ta th−êng dïng mét chÊt trung gian ®Ó mang nhiÖt tõ vËt cÇn lµm l¹nh tíi t¸c nh©n l¹nh.

ChÊt trung gian ®ã gäi lµ chÊt t¶i l¹nh * Freon lµ chÊt kh«ng mµu, cã mïi th¬m nhÑ th−êng dïng lµ freon 12, 22 lµ dÉn xuÊt halogen

cña hidrocacbea ¦u - NÆng h¬n kh«ng khÝ, kh«ng ®éc cho ng−êi, kh«ng ¨n mßn kim lo¹i Nh−îc - N¨ng suÊt l¹nh riªng thÊp do ®ã l−u l−îng freon tuÇn hoµn ph¶i lín, tæn thÊt ma s¸t vµ tæn thÊt trªn c¸c èng côc bé lín, nhÊt lµ ë c¸c van tiÕt l−u - HÖ sè truyÒn nhiÖt K thÊp h¬n NH3 nªn ®Ó cã cïng c«ng suÊt ph¶i cã diÖn tÝch truyÒn nhiÖt lín h¬n.

- Khã ph¸t hiÖn rß r× - ë 4000C fron ph©n huû ra flo vµ clo g©y ®éc h¹i cho ng−êi øng dông: m¸y l¹nh nÐn mét cÊp cã thiÕt bÞ hoµn nhiÖt. Th−êng lµ m¸y l¹nh kho¶ng - 30 - 100C