Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
LỜI NÓI ĐẦU
Cùng với sự nghiệp đổi mới đất nước, hệ thống các ngân hàng
thương mại (NHTM) ở Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc,
lớn mạnh về mọi mặt, kể cả số lượng, qui mô và chất lượng. Trong những
năm qua, hoạt động ngân hàng nước ta đã góp phần tích cực huy động
vốn, mở rộng vốn đầu tư cho lĩnh vực sản xuất phát triển. Như vậy hệ
thống ngân hàng thương mại thực sự là ngành tiên phong trong quá trình
đổi mới cơ chế kinh tế, đóng góp to lớn vào công cuộc công nghiệp hóa,
hiện đại hóa nền kinh tế xã hội ở nước ta.
Hiện nay ở nước ta thị trường chứng khoán chưa phải là kênh
dẫn vốn hiệu quả và chủ yếu, vậy nên vốn đầu tư cho hoạt động sản
xuất kinh doanh của nền kinh tế vẫn phải dựa chủ yếu vào nguồn
vốn tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại. Các ngân hàng
thương mại với lợi thế về mạng lưới, đối tượng khách hàng của các
ngân hàng thương mại không phải chỉ là các công ty, doanh nghiệp
mà còn có thành phần tư nhân hộ gia đình. Một mặt họ là những
người cho ngân hàng vay tiền, một mặt họ cũng chính là những
người vay tiền của hệ thống NHTM. Do vậy hệ thống NHTM trở
thành kênh cung ứng vốn hữu hiệu cho nền kinh tế trong gian đoạn
hiện nay. Từ đó vấn đề nghiên cứu chất lượng hoạt động tín dụng
thật sự trở thành vấn đề đang rất được quan tâm.
Do phạm trù nghiên cứu chất lượng tín dụng của hệ thống
ngân hàng rất rộng nên với thời gian và năng lực có hạn, em chỉ tập
trung vào nghiên cứu vấn đề chất lượng tín dụng ngắn hạn. Qua đó
tìm hiểu thực trạng, những kết quả đạt được và những hạn chế tồn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
tại. Từ đó để tìm ra những nguyên nhân của hạn chế đó cũng như
tìm ra những biện pháp để khắc phục hạn chế đó.
Sau một thời gian học tập và nghiên cứu cùng với việc được
xem xét, tìm hiểu, quan sát tình hình thực tế tại Chi nhánh NHCT
khu vực Chương Dương trong thời gian thực tập vừa qua. Đặc biệt
với sự giúp đỡ, tạo điều kiện của ban lãnh đạo ngân hàng, các cô
chú, anh chị ở các phòng ban đã giúp em hoàn thành bản chuyên đề
tốt nghiệp với đề tài “Nâng cao chất lượng tín dụng ngắn hạn tại
Chi nhánh NHCT khu vực Chương Dương”
Em xin gửi lời cám ơn tới các thầy cô giáo trường Đại học
Kinh Tế Quốc Dân - những người đã cung cấp cơ sở kiến thức về
kinh tế và xã hội, Tới ThS. Phan Hữu Nghị, người đã trực tiếp
hướng dẫn để em có thể hoàn thành bản đề án tốt nghiệp này.
Kết cấu chuyên đề gồm 3 chương:
- Chương I: Tín dụng NHTM và chất lượng tín dụng ngắn hạn
NHTM trong nền kinh tế thị trường.
- Chương II: Thực trạng chất lượng hoạt động tính dụng ngắn
hạn tại Chi nhánh NHCT khu vực Chương Dương.
- Chương III: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt
động tín dụng ngắn hạn tại Chi nhánh NHCT khu vực Chương
Dương.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Chương I
TÍN DỤNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VÀ CHẤT LƯỢNG
TÍN DỤNG NGẮN HẠN NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
1.1. Tín dụng ngân hàng thương mại.
1.1.1. Lịch sử ra đời và quá trình phát triển tín dụng NHTM.
Lịch sử ra đời và phát triển của tín dụng gắn liền với lịch sử
phát triển của phương thức sản xuất hàng hóa. Hình thức sơ khai
nhất của tín dụng là tín dụng nặng lãi. Người đi vay sẽ không
những phải trả vốn mà còn phải trả phần lãi rất lớn cho người cho
vay. Hình thức này chỉ tồn tại ở xã hội trước tư bản và mục đích
của nó là để duy trì cuộc sống cho những người cần vay.
Đến phương thức tư bản chủ nghĩa tín dụng nặng lãi không
còn phù hợp. Sản xuất phát triển, đi vay không những để cho tiêu
dùng mà còn để phát triển sản xuất. Lãi suất cho vay cũng phải
thấp hơn do có nhiều người cho vay hơn và để cho nhà tư bản đi
vay đảm bảo việc sản xuất có lợi nhuận. Vay mượn không chỉ đơn
thuần là tiền mà còn là các máy móc thiết bị, tư liệu sản xuất... Từ
đó lãi suất không còn do người cho vay đơn phương áp đặt nữa mà
phải có sự thỏa thuận giữa người vay và người cho vay.
Từ đó ta có thể hiểu tín dụng là quan hệ vay mượn dựa trên
nguyên tắc hoàn trả. Đó là quan hệ giữa hai bên trong đó một bên
chu cấp tiền hay hàng hóa, dịch vụ cho bên kia và bên kia cam kết
sẽ thanh toán lại trong tương lai gồm cả khoản nợ gốc và khoản lãi.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Cùng với sự phát triển của sản xuất và hàng hóa, tín dụng ngày
càng có những phát triển cả về nội dung và hình thức. Và hình thái
phát triển cao nhất là tín dụng ngân hàng.
Tín dụng ngân hàng là một quan hệ vay mượn dựa trên nguyên
tác hoàn trả (cả vốn và lãi) sau một thời gian nhất định.
Tín dụng ngân hàng đã thực sự mở rộng các mối quan hệ, thay
thế quan hệ giữa các cá nhân với nhau bằng mối quan hệ giữa các
cá nhân với tổ chức, giữa các tổ chức với nhau và cao nhất là quan
hệ tín dụng quốc tế.
Tuy tín dụng ngân hàng là hình thức phát triển cao của quan hệ
tín dụng nhưng nó vẫn giữ nguyên được những bản chất ban đầu
của quan hệ tín dụng. Vẫn là quan hệ vay mượn lẫn nhau theo
nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi vào một thời gian nhất định
trong tương lai nhưng trong đó một bên là ngân hàng thương mại
và một bên là các cá nhân, các tổ chức kinh tế, tổ chức chính trị xã
hội hay là tổ chức tín dụng hoặc ngân hàng thương mại khác.
1.1.2. Đặc điểm của tín dụng ngắn hạn ngân hàng thương mại.
Tín dụng ngân hàng là một hình thức phát triển cao của tín
dụng. Nó cơ bản giữ được những bản chất chung của tín dụng,
ngoài ra còn có một số đặc điểm sau:
Rủi ro tín dụng ngắn hạn thấp. Do khoản vay chỉ cung cấp
trong thời gian ngắn vì vậy ít chịu ảnh hưởng của sự biến động
không thể lường trước của nền kinh tế như các khoản tín dụng
trung và dài hạn. Ngoài ra, các khoản vay được cung cấp cho các
đơn vị sản xuất kinh doanh theo hình thức chiết khấu các giấy tờ có
giá, dựa trên tài sản bảo đảm, bảo lãnh chắc chắn sẽ có khoản thu
bù đắp trong tương lai vì vậy rủi ro mang đến thường thấp.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Lãi suất thấp: lãi suất cho vay được hiểu là khoản chi phí
người đi vay trả cho nhu cầu sử dụng tiền tạm thời của người khác.
Chính vì rủi ro mang lại của khoản vay thường không cao do đó lãi
suất người đi vay phải trả thông thường nhỏ.
Vốn tín dụng ngắn hạn mà ngân hàng cấp cho khách hàng
thường được khách hàng dùng để mua nguyên vật liệu, trả lương,
bổ xung vốn lưu động nên số vốn vay thường là nhỏ.
Thời hạn thu hồi vốn nhanh, số vòng quay vốn tín dụng nhiều:
Vốn tín dụng ngắn hạn thường được sử dụng để bù đắp những thiếu
hụt trong ngắn hạn như đảm bảo cân bằng ngân quỹ, đối phó với
chênh lệch thu chi trong ngắn hạn... Thông thường những thiếu hụt
này chỉ mang tính tạm thời hay mang tính thời điểm, sau đó khoản
thiếu hụt này sẽ sớm thu lại dưới hình thái tiền tệ vì vậy thời gian
thu hồi vốn sẽ nhanh.
Hình thức phong phú: Để đáp ứng nhu cầu hết sức đa dạng của
khách hàng, phân tán rủi ro, đồng thời để tăng cường sức cạnh
tranh trên thị trường tín dụng, các ngân hàng thương mại không
ngừng phát triển các hình thức tín dụng ngắn hạn của mình. Điều
đó đã làm cho các hình thức tín dụng ngắn hạn rất phong phú như:
nghiệp vụ ứng trước, nghiệp vụ thấu chi, nghiệp vụ chiết khấu....
1.2. Chất lượng Tín dụng ngắn hạn Ngân hàng
thương mại.
Trong quá trình phát triển của hệ thống ngân hàng, dù môi
trường kinh doanh có thay đổi nhưng hoạt động tín dụng vẫn luôn
là hoạt động cơ bản, chiếm tỷ trọng lớn trong toàn bộ hoạt động
của các ngân hàng thương mại và là hoạt động sinh lời chủ yếu của
các ngân hàng thương mại. Cùng với quá trình phát triển của thị