Đề tài “ Phát triển cho vay tiêu dùng tại Sở giao dịch 1-Ngân hàng Công thương Việt Nam”

Chia sẻ: Sâu Hư | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

819
lượt xem 380
download

Đề tài “ Phát triển cho vay tiêu dùng tại Sở giao dịch 1-Ngân hàng Công thương Việt Nam”

Mô tả tài liệu

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài “ phát triển cho vay tiêu dùng tại sở giao dịch 1-ngân hàng công thương việt nam”', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài “ Phát triển cho vay tiêu dùng tại Sở giao dịch 1-Ngân hàng Công thương Việt Nam”

Phát triển cho vay tiêu dùng tại Sở giao dịch 1-Ngân hàng Công thương Việt Nam
MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU. NỘI DUNG: * Chương 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI. 1.1: Khái niệm, đối tượng, đặc điểm và chức năng của CVTD. 1.1.1: Khái niệ CVTD 1.1.2: Đối tượng CVTD 1.1.3: Đặc điểm của CVTD 1.1.4: Vai trò của CVTD 1.2: Phân loại CVTD 1.2.1: Căn cứ vào mục đích vay vốn. 1.2.2: Căn cứ theo phương thức hoàn trả 1.2.3: Căn cứ vào hình thức bảo đảm tiền vay 1.2.4: Căn cứ vào phương thức cho vay giữa Ngân hàng &Khách hàng Vay vốn. 1.3: Các nhân tố tác động đến CVTD. 1.3.1: nhóm các nhân tố khách quan 1.3.2: Nhóm các nhân tố chủ quan * Chương 2: THỰC TRẠNG CVTD TẠI SGD1-NHCT VIỆT NAM. 2.1: Khái quát về SGD1-NHCT Việt Nam.
2.1.1: Quá trình hình thành và phát triển 2.1.2: Nghĩa vụ và quyền hạn 2.1.3: Cơ cấu tổ chức và nhiệm vụ của các phòng ban 2.1.4: Tình hình hoạt động kinh doanh trong những năm gần đây 2.2: Thực trạng CVTD tại SGD1-NHCT Việt Nam. 2.2.1: Các hình thức CVTD được áp dụng tại SGD1-NHCTVN 2.2.2: Đối tượng CVTD 2.2.3: Quy trình CVTD 2.2.4: Các hình thức CVTD được áp dụng tại SGD1-NHCTVN. 2.2.5: Kết quả hoạt động CVTD tại SGD1-NHCT Việt Nam. 2.3: Đánh giá hoạt động CVTD tại SGD1-NHCTVN. 2.3.1: Những thành tựu đạt được 2.3.2: Những hạn chế còn tồn tại 2.3.3: Nguyên nhân * Chương 3: NHỮNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CVTD TẠI SGD1- NHCT VIỆT NAM. 3.1: Xu hướng phát triển hoạt động CVTD trong thời gian tới 3.2: Định hướng phát triển CVTD trong thời gian tới 3.2.1: Định hướng phát triển chung của SGD1-NHCTVN. 3.2.2: Định hướng phát triển CVTD của SGD1-NHCTVN 3.3: Các giải pháp :
3.3.1: Cần có chính sách cụ thể về CVTD 3.3.2: Hoàn thiện qui trình CVTD 3.3.3:Đa dạng hoá các phương thức CVTD 3.3.4: Đảm bảo nguồn vốn cho hoạt động kinh doanh 3.3.5: Đẩy mạnh hoạt động Marketing ngân hàng 3.3.6: Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực 3.3.7: Tăng cường đầu tư cho cơ sở vật chất, hiện đại hoá công nghệ Ngân hàng. 3.4: Các kiến nghị: 3.4.1: Kiến nghị với Chính phủ và các cơ quan Nhà nước, các bộ ngành 3.4.2: kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước 3.4.3: Kiến nghị với các cấp có liên quan 3.4.4: Kiến nghị với NHCTVN KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO LỜI NÓI ĐẦU Sau sự kiện việt Nam ra nhập WTO vào tháng 11/2006 thì sự cạnh tranh trong lĩnh vực Tài chính –Ngân hàng ngày càng trở nên gay gắt ,quyết liệt hơn. Điều này vừa tạo ra những cơ hội cho các Ngân hàng Thương mại (NHTM) Việt Nam phát triển và tự khẳng định mình nhưng đồng thời nó
cũng tạo ra những thách thức lớn mà các ngân hàng phải đối đầu.Trong điều kiện cạnh tranh quyết liệt như vậy,khi thị phần của ngân hàng dần bị chiếm chỗ bởi các định chế tài chính khác , các NHTM việt Nam cần phải làm gì để phát triển nhanh và bền vững ? Chiến lược “Ngân hàng Bán lẻ” chính là một hướng đi mới mà các NHTM Việt Nam đã tìm ra và đang trong những bước đầu của quá trình thực hiện. Ngân hàng bán lẻ được hiểu là ngân hàng cung cấp các dịch vụ trực tiếp cho các doanh nghiệp,hộ gia đình và các cá nhân với quy mô các khoản giao dịch nhỏ,bao gồm :Tiền gửi tiết kiệm; Tài khoản ATM ;Cho vay thế chấp ; Cho vay tiêu dùng cá nhân … Tuy nhiên trong điều kiện công nghệ &cơ sở vật chất còn yếu,các NHTM Việt Nam đã lựa chọn thực hiện hoạt động Cho vay tiêu dùng trước tiên và coi đó là bước đi ban đầu an toàn và hiệu quả trong chiến lược “Ngân hàng Bán lẻ” Thêm vào đó ,cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường ,các sản phẩm ,dịch vụ tiêu dùng ngày càng trở nên phong phú , đa dạng,phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng .Tuy nhiên ,với mức thu nhập như hiện nay,phần lớn người tiêu dùng không thể chi trả cho tất cả các nhu cầu mua sắm cùng lúc , đặc biệt là những vật dụng đắt tiền.Nếu người tiêu dùng có thể vay được tiền từ ngân hàng thì họ có thể thoả mãn được nhu cầu của họ ngay trong hiện tại . Điều đó làm tăng sự tiêu dùng hàng hoá ,thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của các hãng,tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động ,góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế chung của to àn xã hội một cách nhanh chóng .Do đó,với việc thực hiện hoạt động cho vay tiêu dùng ,một mặt có thể thực hiện tốt nhiệm vụ kích cầu cho nền kinh tế,tạo nên sự hoà hợp giữa Cung & Cầu tiêu dùng.Mặt khác ,nó còn đem lại những
khoản lợi nhuận lớn cho ngân hàng .Chính vì vậy ,Cho vay tiêu dùng được xem là một hướng đi mới ,một lĩnh vực kinh doanh đầy triển vọng cho các NHTM Việt Nam. Xuất phát từ những nhận thức trên cùng với những kiến thức thực tế thu được trong quá trình thực tập tại Sở giao dịch 1-Ngân hàng Công thương Việt Nam đã gợi mở cho em thực hiện đề tài : “ Phát triển cho vay tiêu dùng tại Sở giao dịch 1-Ngân hàng Công thương Việt Nam” Ngoài phần mở đầu ,kết luận ,chuyên đề được chia làm 3 chương: *Chương 1:Tổng quan về hoạt động Cho vay tiêu dùng của NHTM *Chương 2:Thực trạng Cho vay tiêu dùng tại Sở giao dịch 1-Ngân hàng Công thương Việt Nam. *Chương 3:Giải pháp phát triển cho vay tiêu dùng tại Sở giao dịch 1-Ngân hàng Công thương Việt Nam. Trong quá trình hoàn thiện đề tài này ,em đã nhận được sự hướng dẫn ,giúp đỡ tận tình của PGS.TS Đào Hùng cùng với cán bộ,nhân viên công tác tại phòng Khách hàng Cá nhân của Sở giao dich 1-Ngân hàng Công thương Việt Nam. Em xin chân thành cảm ơn!
Chương 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG 1.1: Khái niệm , đối tượng , đặc điểm và chức năng của CVTD 1.1.1: Khái niệm CVTD. Nhắc đến NHTM thì không thể không nhắc đến hoạt động cho vay. Đặc biệt , đối với các NHTM Việt Nam thì lợi nhuận từ hoạt động cho vay đem lại chiếm một phần rất lớn trong tổng lợi nhuận của Ngân hàng .Do vậy,cho vay được xem là hoạt động chủ đạo của các NHTM Việt Nam. Hoạt động cho vay có thể được hiểu “là một giao dịch về tài sản(tiền hoặc hàng hoá),giữa bên cho vay (Ngân hàng và các định chế tài chính khác) và bên đi vay(cá nhân,doanh nghiệp và các chủ thể khác),trong đó: Bên cho vay chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời gian nhất định theo thoả thuận ,Bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện vốn gốc và lãi cho bên cho vay khi đến hạn thanh toán” Dựa trên những tiêu thức khác nhau thì người ta có thể phân chia cho vay làm nhiều loại như: Cho vay theo “Mức độ tín nhiệm khách hàng” (gồm có: Cho vay có bảo đảm và cho vay không có bảo đảm) ;Cho vay theo “Đối tượng tham gia vào quy trình cho vay”(gồm có: cho vay trực tiếp và cho vay gián tiếp ) ; Và dựa trên tiêu thức “Mục đích sử dụng vốn” thì cho vay gồm có :Cho vay sản xuất kinh doanh và cho vay tiêu dùng. Nếu Cho vay SXKD là hoạt động ngân hàng cho các tổ chức ,doanh nghiệp hay các công ty vay để kinh doanh dịch vụ hay thực hiện các dự án đầu tư,các phương án sản xuất thì Cho vay tiêu dùng lại là hình thức tài trợ cho nhu cầu chi tiêu.
Đây là một nguồn tài chính quan trọng giúp người vay trang trải nhu cầu nhà ở, đồ dùng gia đình , xe cộ…Bên cạnh đó ,những chi tiêu cho nhu cầu giáo dục ,y tế và du lịch cũng có thể được tài trợ bởi CVTD .Như vậy ,bằng việc CVTD các ngân hàng sẽ giúp các cá nhân,hộ gia đình thoả mãn nhu cầu trước khi họ có khả năng chi trả . Do đó ,ta có thể đưa ra một khái niệm mang tính tổng quát về CVTD tại NHTM như sau: “Cho vay tiêu dùng là một hình thức cho vay,qua đó Ngân hàng chuyển cho khách hàng (cá nhân hay hộ gia đình) quyền sử dụng một lượng giá trị (tiền) trong một khoảng thời gian nhất định ,với những thoả thuận m à hai Bên đã kí kết (về số tiền cấp; thời gian cấp; lãi suất phải trả …) nhằm giúp cho khách hàng có thể sử dụng những hàng hoá và dịch vụ trước khi họ có khả năng chi trả ,tạo điều kiện cho họ có thể hưởng một cuộc sống cao hơn” 1.1.2: Đối tượng của CVTD. Đối tượng của CVTD rất đa dạng ,nhưng có thể khái quát thành các nhóm như sau : *Nhóm đối tượng có thu nhập thấp. Những người có thu nhập thấp thì thông thường nhu cầu vay để tiêu dùng không cao và bị giới hạn bởi thu nhập ,việc vay vốn chỉ nhằm cân đối giữa thu nhập &chi tiêu. *Nhóm đối tượng có thu nhập trung bình. Nhóm đối tượng này muốn vay để tiêu dùng hơn là dùng chính tiền tích luỹ ,dự phòng của mình để chi tiêu.Do đó ,nhóm đối tượng này có nhu cầu vay vốn tăng mạnh so với Nhóm đối tượng có thu nhập thấp. *Nhóm đối tượng có thu nhập cao.
Nhóm đối tượng này vay tiêu dùng nhằm tăng khả năng thanh toán và coi đó như một khoản linh hoạt để chi tiêu khi mà tiền tích luỹ của họ chưa cao hay lợi nhuận do đầu tư mang lại chưa thu được. Đây là nhóm đối tượng có những khoản tiêu dùng lớn và thường xuyên . Do đó,các NHTM cần dùng những biện pháp thích hợp để tiếp cận và mở rộng nhóm đối tượng này. 1.1.3: Đặc điểm của CVTD. 1.1.3.1: Đặc điểm về qui mô. Đối với CVTD ta có thể thấy một đặc điểm là: “Qui mô các khoản vay nhỏ nhưng số lượng các khoản vay rất lớn”.Với mục đích vay để tiêu dùng nên các khoản vay thường không lớn.Hơn nữa,nhu cầu của dân cư với các loại hàng hoá xa xỉ là không cao hoặc người vay cũng đã có một khoản tiền tích luỹ trước đối với các loại tài sản có giá trị lớn.Tuy vậy,vay tiêu dùng lại là nhu cầu vay vốn khá phổ biến, đa dạng và thường xuyên đối với mọi tầng lớp dân cư nên mặc dù mỗi món vay tiêu dùng có quy mô nhỏ nhưng do số lượng các khoản vay lớn khiến cho tổng quy mô CVTD của các ngân hàng thường khá lớn. 1.1.3.2: Đặc điểm về lãi suất. Không như hầu hết các khoản cho vay SXKD hiện nay có lãi suấtt thay đổi theo điều kiện thị trường,lãi suất CVTD thường được cố định. Khi đưa ra mức lãi suất cho vay cố định này các ngân hàng sẽ phải dự tính đến :yếu tố lãi suất huy động đầu vào (có xu hướng thay đổi như thế nào ?); tính đến phần bù rủi ro và chi phí . Tuy qui mô mỗi khoản vay nhỏ nhưng số lượng các khoản vay lớn nên tổng chi phí lớn.Hơn nữa ,CVTD còn được xem là tiềm ẩn nhiều rủi ro nên phần bù rủi ro cũng khá cao.Vì thế , lãi suất CVTD thường cao và cố định. 1.1.3.3: CVTD có tính nhạy cảm theo chu kỳ.
Thật vậy ,số lượng các khoản CVTD phụ thuộc vào nhu cầu tiêu dùng của dân cư và cầu có khả năng thanh toán của họ .Do đó,nó có tính nhạy cảm theo chu kỳ .Số lượng các khoản CVTD sẽ tăng lên trong thời kỳ kinh tế phát triển .Lúc này,người dân có mức thu nhập tương đối cao và ổn định,tình hình hình kinh tế xã hội đầy lạc quan.Và ngược lại ,trong thời kỳ nền kinh tế rơi vầo suy thoái,rất nhiều cá nhân và hộ gia đình sẽ cảm thấy không mấy tin tưởng vào tương lai ,nhất là khi họ thấy thu nhập cuả họ giảm xuống.Lúc này,mọi người có xu hướng tiết kiệm hơn là tiêu dùng .Do đó, việc vay ngân hàng nói chung và vay tiêu dùng nói riêng sẽ hạn chế, làm cho số lượng các khoản CVTD giảm xuống trầm trọng . 1.1.3.4: Đặc điểm về rủi ro. Nhìn chung,các khoản CVTD có độ rủi ro cao vì bên cạnh sự ảnh hưởng của các yếu tố khách quan như môi trường kinh tế,văn hoá ,xã hội… nó còn chịu tác động của những nhân tố chủ quan xuất phát từ bản thân khách hàng. Trong cuộc sống chúng ta không thể lường trước được hết hậu quả do những rủi ro khách quan như suy thoái kinh tế,mất mùa ,thiên tai…Đặc biệt,hoạt động CVTD phụ thuộc vào chu kỳ kinh tế .Khi nền kinh tế suy thoái thì người tiêu dùng sẽ không thấy tin tưởng vào tương lai và cùng với những lo lắng về thu nhập,nguy cơ thất nghiệp,họ sẽ hạn chế việc vay mượn từ ngân hàng . Ngoài ra,CVTD còn chịu một số rủi ro chủ quan như tình trạng sức khoẻ,khả năng trả nợ của cá nhân và hộ gia đình…Điều đó tạo nên rủi ro lớn cho ngân hàng ,hơn nữa thông tin tài chính của đối tượng này rất khó đầy đủ và chính xác hoàn toàn bởi số lượng các khoản vay rất lớn trong khi số lượng cán bộ tín dụng của ngân hàng thì có hạn.Mặt khác ,yếu tố đạo đức cá nhân người tiêu dùng cũng là nhân tố tác động trực tiếp vào việc trả nợ cho ngân hàng .
1.1.3.5: Đặc điểm về chi phí và lợi nhuận của CVTD. *Về chi phí:Do thông tin thân nhân ,lai lịch và tình hình tài chính của khách hàng thường không đầy đủ và khó thu thập, ngân hàng phải bỏ nhiều chi phí cho công tác thẩm định và xét duyệt cho vay.Hơn thế nữa,do khoản vay có qui mô nhỏ và số lượng khoản vay rất lớn nên ngân hàng cũng phải chịu một chi phí đáng kể để quản lý hồ sơ khách hàng .Chính vì thế,CVTD trở thành một trong những khoản mục có chi phí lớn nhất trong hoạt động tín dụng ngân hàng. *Về lợi nhuận:Do rủi ro và chi phí tính trên một đơn vị tiền tệ của CVTD lớn nên ngân hàng thường đặt lãi suất cao đối với các khoản CVTD. Bên cạnh đó ,số lượng các khoản CVTD rất lớn làm cho tổng lợi nhuận thu được từ hoạt động CVTD của các NHTM là rất đáng kể. 1.1.4:Vai trò của CVTD. 1.1.4.1: Vai trò của CVTD đối với khách hàng. Cho vay tiêu dùng là các cho vay nhằm tài trợ cho nhu cầu chi tiêu của khách hàng .Nhờ những khoản vay tiêu dùng từ ngân hàng ,họ có thể mua sắm những hàng hoá cần thiết , các hàng hoá xa xỉ ,có giá trị cao, giúp thoả mãn nhu cầu tiêu dùng và cải thiện cuộc sống ngay cả khi khả năng tài chính hiện tại của họ chưa cho phép .Vì vậy,việc ngân hàng thực hiện và phát triển hoạt động CVTD sẽ mang đến những lợi ích tốt ,thiết thực cho khách hàng.Có thể nói rằng ,Khách hàng chính là những người hưởng lợi nhiều nhất và trực tiếp những lợi ích mà hình thức CVTD này mang lại . 1.1.4.2:Vai trò của CVTD đối với ngân hàng. CVTD tuy đã xuất hiện từ những năm 1980,nhưng gần đây nó mới được các NHTM quan tâm mở rộng và phát triển.Và loại hình tín dụng này còn khá mới mẻ ở các NHTM Việt Nam .Nhưng không phải vì thế mà phủ nhận
vai trò quan trọng của hoạt động CVTD đối với các NHTM.Vai trò ấy được khái quát như sau: -CVTD tạo điều kiện đa dạng hoá hoạt động kinh doanh, nhờ đó góp phần giúp các NHTM tăng khả năng cạnh tranh,nâng cao thu nhập và phân tán được rủi ro. Trong điều kiện ngày nay,khi mà sự cạnh tranh trong lĩnh vực Tài chính- Ngân hàng ngày càng gay gắt ,quyết liệt thì vai trò của CVTD thực sự quan trọng đối với các NHTM ,bởi nó góp phần tăng khả năng cạnh tranh giữa các ngân hàng so với các định chế tài chính khác .CVTD ,nếu xét về tổng quy mô thì mức độ rủi ro của nó lớn (do quy mô lớn ) ,nhưng thực tế do quy mô của mỗi khoản cho vay thường nhỏ và số lượng các khoản vay tiêu dùng lớn nên ngân hàng có thể phân tán được rủi ro tốt hơn .Hơn nữa,do lãi suất CVTD thường cao nên thu nhập của các NHTM từ hoạt động CVTD thường rất lớn. -CVTD giúp các NHTM mở rộng quan hệ với khách hàng. Do tính lan truyền trong dân cư là rất cao nên các Ngân hàng có thể thông qua các khoản cho vay tiêu dùng mà quảng cáo về mình, từ đó thu hút các khách hàng đến với các dịch vụ khác của Ngân hàng. Trong khi đó các khoản tín dụng tiêu dùng tuy là những khoản tín dụng nhỏ nhưng nhu cầu về chúng lại rất lớn nên nếu khai thác được thị trường này thì các Ngân hàng thương mại có thể sử dụng được một số lượng vốn lớn. Hơn nữa, dân cư là khách hàng tiềm năng lớn của Ngân hàng, để phát triển bền vững thì các ngân hàng cần phải dựa vào nhóm đối tượng này. 1.1.4.3: Vai trò của cho vay tiêu dùng đối với nền kinh tế. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường ,các sản phẩm ,dịch vụ tiêu dùng ngày càng trở nên phong phú , đa dạng,phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng .Tuy nhiên ,với mức thu nhập như hiện nay,phần lớn người
tiêu dùng không thể chi trả cho tất cả các nhu cầu mua sắm cùng lúc , đặc biệt là những vật dụng đắt tiền.Nếu người tiêu dùng có thể vay được tiền từ ngân hàng thì họ có thể thoả mãn được nhu cầu của họ ngay trong hiện tại . Điều đó làm tăng sự tiêu dùng hàng hoá ,thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của các hãng,tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động ,góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế chung của toàn xã hội một cách nhanh chóng .Do đó,với việc thực hiện hoạt động cho vay tiêu dùng có thể thực hiện tốt nhiệm vụ kích cầu cho nền kinh tế,tạo nên sự hoà hợp giữa Cung & Cầu tiêu dùng tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển cao hơn. 1.2:Phân loại CVTD. Dựa trên các tiêu thức khác nhau ta có thể phân chia CVTD thành nhiều loại khác nhau. 1.2.1:Căn cứ vào mục đích vay vốn. Nếu căn cứ vào “Mục đích vay vốn” thì CVTD được chia làm hai loại là:CVTD cư trú và CVTD phi cư trú. 1.2.1.1:CVTD cư trú : Là khoản tín dụng được cấp nhằm tài trợ cho nhu cầu mua, xây dựng, cải tạo nhà cho khách hàng (cá nhân hay hộ gia đình). Đặc điểm của những món vay này là quy mô thường lớn, thời gian dài. Việc đánh giá giá trị tài sản tài trợ có vai trò vô cùng quan trọng đối với ngân hàng. Nếu như trong cho vay tiêu dùng thông thường thì thu nhập tương lai của người vay là yếu tố quan trọng để ngân hàng quyết định có cho vay hay không thì trong cho vay nhà ở, giá trị và tình hình biến động giá của tài sản được tài trợ là yếu tố mà ngân hàng rất quan tâm. Bởi vì khoản tín dụng tài trợ cho loại tài sản này có giá trị lớn, nên sự biến động theo hướng không có lợi của nó sẽ dẫn tới những thiệt hại rất lớn cho ngân hàng.
1.2.1.2: CVTD phi cư trú: Đây là những khoản cho vay phục vụ nhu cầu cải thiện đời sống như mua sắm phương tiện, đồ dùng, du lịch, học hành, y tế hoặc giải trí ... Đặc điểm của những khoản tín dụng này thường có quy mô nhỏ, thời gian tài trợ ngắn. Do đó mà mức độ rủi ro đối với ngân hàng là thấp hơn những khoản cho vay tiêu dùng bất động sản. Đối với loại cho vay này, yếu tố quyết định cho vay hay không là khả năng trả nợ của người vay, sau đó mới xem xét đến giá trị tài sản đảm bảo. 1.2.2: Căn cứ theo phương thức hoàn trả : Nếu dựa trên tiêu thức này thì CVTD được phân thành: CVTD trả góp và CVTD phi trả góp. 1.2.2.1:Cho vay tiêu dùng trả góp: Hình thức này chiếm tỷ trọng rất lớn trong tổng CVTD của các ngân hàng bởi tính hợp lý của nó.Theo hình thức này ,người đi vay trả nợ cho ngân hàng (gồm cả gốc và lãi ) theo nhiều lần ,theo những kỳ hạn nhất định do ngân hàng qui định (tháng hoặc quý).Hình thức này áp dụng cho các khoản vay có giá trị lớn hoặc với những khách hàng mà thu nhập định kỳ của họ không đủ để thanh toán hết số nợ trong một lần. Khi áp dụng loại cho vay này thì ngân hàng phải quan tâm đến những vấn đề cơ bản sau : *Loại tài sản được tài trợ : Thông thường ,thiện chí của người vay sẽ tốt hơn khi tài sản hình thành từ tiền vay thoả mãn nhu cầu của họ trong tương lai .Khi lựa chọn tài sản để tài trợ ,ngân hàng thường chú ý đến điều này vì ngân hàng thường chỉ muốn tài trợ cho nhu cầu mua sắm những tài sản có thời gian sử dụng lâu dài và có
giá trị lớn bởi vì có như vậy người tiêu dùng mới được hưởng những tiện ích do tài sản đem lại trong một khoảng thời gian dài. * Số tiền phải trả trước. Thông thường ngân hàng sẽ yêu cầu người đi vay phải thanh toán trước một phần giá trị tài sản cần mua sắm (khoảng 20-30%). Đây là số tiền phải trả trước, phần còn lại ngân hàng sẽ cho vay .Số tiền ứng trước này phải đủ lớn để một mặt làm cho người đi vay nghĩ rằng chính họ là chủ sở hữu tài sản để họ có thái độ sử dụng tài sản một cách đúng đắn , cẩn thận .Mặt khác,số tiền này phần nào hạn chế được rủi ro cho ngân hàng. * Điều kiện thanh toán . Khi xác định các khoản liên quan đến việc thanh toán nợ của khách hàng, ngân hàng phải chú ý một số vấn đề sau: + Thời hạn cho vay không nên quá dài nhằm tránh cho việc tài sản tài trợ bị giảm giá trị theo thời gian đi kèm với rủi ro tín dụng tăng lên. + Giá trị của tài sản nợ không được thấp hơn số tiền tài trợ chưa thu hồi được . + Kỳ hạn trả nợ phải thuận lợi cho việc trả nợ của khách hàng , thông thường là theo tháng ,do nguồn trả nợ của người tiêu dùng chủ yếu là thu nhập nhận được hàng tháng. + Số tiền thanh toán mỗi kỳ phải phù hợp với khả năng thu nhập xét trong mối quan hệ hài hoà với các nhu cầu chi tiêu khác của khách hàng. Số tiền này có thể được tính bằng các phương pháp như: - Phương pháp lãi đơn. Theo phương pháp này, vốn gốc người đi vay phải trả từng kỳ hạn trả nợ được tính đều nhau ,bằng cách lấy vốn ban đầu chia cho số kỳ hạn thanh toán ,còn lãi phải trả mỗi kỳ hạn được tính trên số tiền khách hàng thực sự còn thiếu.
- Phương pháp lãi gộp. Đây là phương pháp thường được áp dụng trong CVTD trả góp .Theo phương pháp này ,trước hết lãi được tính bằng cách: lấy vốn gốc nhân với lãi suất và thời hạn vay.Sau đó cộng với vốn gốc ban đầu rồi chia cho số kỳ hạn phải thanh toán để xác định được số tiề phải thanh toán trong mỗi kỳ hạn. * Vấn đề phân bổ lãi theo thời gian. Khi sử dụng phương pháp lãi gộp ,các ngân hàng thường tiến hành phân bổ lại phần lãi cho vay đã được tính.Việc phân bổ có thể được thực hiện theo định kỳ gắn liền với các kỳ hạn thanh toán hoặc cũng có thể đ ược thực hiện theo quý hay theo năm tài chính. Ngân hàng thường áp dụng một số phương pháp như: + Phương pháp đường thẳng ( phân bổ lãi đều nhau), áp dụng cho các khoản vay ngắn hạn. + Phương pháp luỹ thoái ( phân bổ lãi giảm dần ), áp dụng cho các khoản vay trung và dài hạn. * Vấn đề trả nợ trước hạn. Khi người vay trả nợ trước hạn ,có thể xảy ra một trong hai trường hợp sau: + nếu tiền trả góp theo phương pháp lãi đơn thì vấn đề rất đơn giản ,người đi vay chỉ phải thanh toán toàn bộ gốc còn thiếu và lãi vay của kỳ hạn hiện tại cho ngân hàng . + Nếu tiền lãi được tính bằng phương pháp lãi gộp thì vấn đề sẽ phức tạp hơn vì theo phương pháp này, lãi được tính dựa trên giả định “ Người vay sẽ sử dụng tiền vay cho đến khi kết thúc hợp đồng tín dụng” .Khi khách hàng trả nợ trước hạn thì thời hạn khách hàng nợ thực tế khác thời hạn nợ ghi trong hợp đồng và như vậy số tiền lãi phải trả cũng có sự thay đổi. Khi đó, ngân hàng sẽ phải sử dụng phương pháp “Phân bổ lãi cho vay theo thời gian” ,dựa trên thời hạn nợ thực tế để tính số lãi thực tế phải thu.
1.2.2.2: Cho vay tiêu dùng phi trả góp. * Cho vay tiêu dùng trả một lần. Đây là hình thức tài trợ mà theo đó số tiền đi vay của khách hàng sẽ được thanh toán một lần khi hợp đồng tín dụng đến hạn. Đặc điểm của khoản tín dụng này thường là có qui mô nhỏ và thời hạn vay ngắn .Hình thức cho vay này được ngân hàng áp dụng vì nó giúp ngân hàng không mất nhiều thời gian như khi ngân hàng tiến hành thu nợ làm nhiều kỳ.Tuy nhiên , người tiêu dùng lại không ưa thích hình thức này do nó không có tính hợp lý như hình thức CVTD trả góp nên trong thực tế những khoản CVTD cấp theo hình thức này không nhiều. * Cho vay tiêu dùng tuần hoàn . Đây là các khoản CVTD, trong đó ngân hàng cho phép khách hàng sử dụng thẻ tín dụng hoặc phát hành séc thấu chi dựa trên tài khoản vãng lai.Theo phương pháp này thì trong thời hạn tín dụng được thoả thuận trước, căn cứ vào nhu cầu chi tiêu và thu nhập kiếm được từng kỳ, khách hàng được ngân hàng cho phép thực hiện việc cho vay và trả nợ nhiều kỳ một cách tuần hoàn, theo một hạn mức tín dụng. Trong tất cả các lãi suất cho vay tiêu dùng ,thì CVTD tuần hoàn có mức lãi suất cao nhất bởi những khoản cho này không được đảm bảo và chi phí để điều hành tín dụng tuần hoàn tương đối . 1.2.3: Căn cứ vào hình thức đảm bảo tiền vay. Nếu căn cứ vào hình thức đảm bảo tiền vay thì CVTD được phân làm 3 loại: Cho vay cầm đồ; Cho vay thế chấp lương; Và cho vay có đảm bảo tài sản hình thành từ vốn vay. *Cho vay cầm đồ: Là hình thức cho vay ,trong đó, ngân hàng cho khách hàng vay đ ể nhằm mục đích tiêu dùng nhưng ngân hàng sẽ giữ tài sản của khách hàng để đảm
bảo các nghĩa vụ của khách hàng.Danh mục các loại tài sản và điều kiện các loại tài sản được cầm đồ được ngân hàng qui định cụ thể dựa trên cơ sở qui định của pháp luật và chính sách tín dụng của ngân hàng . * Cho vay thế chấp lương: Cho vay thế chấp lương thường được áp dụng cho khách hàng có việc làm ổn định, thu nhập ổn định ,ngo ài các khoản chi tiêu thường xuyên hàng tháng thì còn một phần tích luỹ để trả nợ vay.Số tiền ngân hàng cho khách hàng vay được xác định dựa trên nhu cầu muốn vay & thu nhập thường xuyên của khách hàng. Do đó,khi xét duyệt cho vay,ngân hàng cần thu thập đủ thông tin về các thu nhập khác nhau cũng như các khoản chi tiêu khác thường xuyên của khách hàng. * Cho vay có đảm bảo tài sản hình thành từ tiền vay: Nó thường được áp dụng đối với khách hàng có nhu cầu vay tiêu dùng để mua các tài sản có giá trị lớn, thời gian sử dụng lâu dài .Dựa vào khả năng tài chính và trả nợ của khách hàng,giá trị tài sản cần mua sắm ngân hàng sẽ quyết định mức cho vay thích hợp, thông thường mức cho vay tối đa của ngân hàng là khoảng 70%-80% giá trị tài sản cần mua. 1.2.4: Căn cứ vào phương thức cho vay giữa ngân hàng và khách hàng vay vốn. Theo tiêu thức này, CVTD được phân làm hai loại là : CVTD trực tiếp và CVTD gián tiếp. 1.2.4.1: Cho vay tiêu dùng trực tiếp. Đây là hình thức cho vay ,trong đó ngân hàng tiếp xúc trực tiếp với khách hàng của mình, việc thu nợ cũng được tiến hành trực tiếp bởi chính ngân hàng .CVTD trực tiếp thường được thể hiện theo sơ đồ sau: (3)
Công ty bán lẻ Ngân hàng (1) (5) (2) (4) Người tiêu dùng Trong đó: (1). Ngân hàng và người tiêu dùng ký HĐTD với nhau (2). Người tiêu dùng trả trước cho công ty bán lẻ một phần số tiền mua hàng Hoá của mình. (3).Ngân hàng thanh toán số tiền còn thiếu cho công ty bán lẻ. (4).Công ty bán lẻ giao hàng cho người tiêu dùng. (5). Người tiêu dùng thanh toán số tiền vay cho ngân hàng. Hình thức cho vay tín dụng trực tiếp tồn tại cả ưu điểm và nhược điểm. * Ưu điểm: + Hình thức này rất linh hoạt vì có sự đàm phán trực tiếp giữa ngân hàng và khách hàng, quyết định có vay hay không ho àn toàn do ngân hàng quyết định ,ngoài ra ,ngân hàng có thể sử dụng triệt để trìng độ kiến thức ,kinh nghiệm của CBTD để tìm kiếm các khoản cho vay có chất lượng. + Khi khách hàng quan hệ trực tiếp với ngân hàng ,có nhiều khả năng khách hàng sẽ sử dụng thêm các dịch vụ khác cuả ngân hàng như: dịch vụ
chuyển tiền, mở tài khoản tiền gửi tiết kiệm…Và như vậy ,quan hệ giữa ngân hàng và khách hàng được mở rộng. *Nhược điểm: Ngân hàng sẽ gặp nhiều rủi ro nếu ngân hàng không có quan hệ tốt với công ty bán lẻ. Trong thực tế có nhiều trường hợp đã có sự câu kết giữa người tiêu dùng và công ty bán lẻ nhằm tăng giá trị của tài sản mua sắm .Giá trị giả này lớn hơn giá trị thực của tài sản mua sắm nên số tiền còn thiếu mà ngân hàng thanh toán cho công ty bán lẻ cũng cao hơn.Do đó, nếu có rủi ro, người người tiêu dùng không trả nợ được cho ngân hàng,trong nhiều trường hợp Ngân hàng phải phát mãi tài sản này ,khi đó giá trị mà ngân hàng thu được nhỏ hơn giá trị mà ngân hàng đã bỏ ra lúc đầu. 1.2.4.2: Cho vay tiêu dùng gián tiếp. Là hình thức cho vay, trong đó ngân hàng mua những khoản nợ phát sinh do những Công ty bán lẻ đã bán chịu hàng hoá hay dịch vụ cho người tiêu dùng. Giữa ngân hàng và công ty bán lẻ sẽ ký kết một Hợp đồng mua bán nợ, trong đó ngân hàng sẽ đưa ra các điều kiện về đối tượng khách hàng được bán chịu, số tiền bán chịu tối đa và loại sản phẩm được bán chịu. CVTD gián tiếp thường được biểu hiện qua sơ đồ sau: