Câu 4: Anh (ch ) hãy phân tích n i dung quy lu t quan h s n xu tị ộ ậ ệ ả ấ
phù h p v i trình đ phát tri n c a l c l ng s n xu t. T đó rútợ ớ ộ ể ủ ự ượ ả ấ ừ
ra ý nghĩa c a vi c v n d ng quy lu t này trong th c ti n n củ ệ ậ ụ ậ ự ễ ở ướ
ta hi n nay?ệ
Tr l i: ả ờ
- Khái ni m : ệ
* L c l ng s n xu t là khái ni m dùng đ ch vi c con ng i chinhự ượ ả ấ ệ ể ỉ ệ ườ
ph c gi i t nhiên b ng t t c s c m nh hi n th c c a mình trongụ ớ ự ằ ấ ả ứ ạ ệ ự ủ
quá trình th c hi n s s n xu t xã h i, là cái nói lên năng l c c a conự ệ ự ả ấ ộ ự ủ
ng i trong quá trình s n xu t t o ra c a c i xã h i . ườ ả ấ ạ ủ ả ộ
L c l ng s n xu t đ c t o thành do s k t h p gi a lao đ ng v iự ượ ả ấ ượ ạ ư ế ợ ữ ộ ớ
t li u s n xu t mà tr c h t là v i công c lao đ ng, cũng nh khoaư ệ ả ấ ướ ế ớ ụ ộ ư
h c . ọ
* Quan h s n xu t là quan h gi a ng i v i ng i trong s n xu tệ ả ấ ệ ữ ườ ớ ườ ả ấ
và tái s n xu t, bao g m : các quan h s h u đ i v i t li u s nả ấ ồ ệ ở ử ố ớ ư ệ ả
xu t, các quan h trong t ch cqu n lý và s n xu t, các quan h trongấ ệ ổ ứ ả ả ấ ệ
phân ph i s n ph m s n xu t . ố ả ẩ ả ấ
* Quan h s n xu t và l c l ng s n xu t ph thu c và tác đ ng l nệ ả ấ ự ượ ả ấ ụ ộ ộ ẫ
nhau m t cách bi n ch ng và bi u hi n thành m t trong nh ng quyộ ệ ứ ể ệ ộ ữ
lu t c b n nh t c a s v n đ ng c a đ i s ng xã h i . ậ ơ ả ấ ủ ự ậ ộ ủ ờ ố ộ
S bi n đ i c a s n xu t luôn luôn theo chi u ti n b , và xét choự ế ổ ử ả ấ ề ế ộ
cũng b t đ u t s bi n đ ivà phát tri n c a l c l ng s n xu t,ắ ầ ừ ự ế ổ ể ủ ự ượ ả ấ
tr c h t là công c lao đ ng . Cùng v i s phát tri n c a l c l ngướ ế ụ ộ ớ ự ể ủ ự ượ
s n xu t, quan h s n xu t cũng hình thành và bi n đ i cho phù h pả ấ ệ ả ấ ế ổ ợ
1
v i trình đ c a l c l ng s n ớ ộ ủ ự ượ ả
xu t . Đ ng nhiên, khi trình đ c a l c l ng s n xu t phát tri n thìấ ươ ộ ủ ự ượ ả ấ ể
tính ch t c a cũng phát tri n theoấ ủ ể
Mâu thu n gi a qhsx và llsx:ẩ ữ
Trình đ c a l ng s n xu t là khái ni m nói lên kh năng c aộ ủ ượ ả ấ ệ ả ủ
con ng i th c hi n quá trình bi n đ i và thích nghi v i gi i t nhiênườ ự ệ ế ổ ớ ớ ự
nh m b o đ m cho s sinh t n và phát tri n c a mình thông qua côngằ ả ả ự ồ ể ủ
c lao đ ng . Trình đ phát tri n c a l c l ng s n xu t là s nụ ộ ộ ể ủ ự ượ ả ấ ả
ph mc a s k t h p gi a các nhân t : ẩ ủ ự ế ợ ữ ố
•Trình đ c a công c lao đ ng ộ ủ ụ ộ
•Trình đ t ch c lao đ ng xã h i ộ ổ ứ ộ ộ
•Trình đ ng d ng khoa h c vào s n xu t ộ ứ ụ ọ ả ấ
•Trình đ kinh nghi m và k năng lao đ ng c a con ng i ộ ệ ỹ ộ ủ ườ
•Trình đ phân công lao đ ng ộ ộ
Tính ch t c a l c l ng s n xu t là khái ni m nêu lên tính ch tấ ủ ự ượ ả ấ ệ ấ
xã h i hoá c a t li u s n xu t và c a lao đ ng . ng d ng v i sộ ủ ư ệ ả ấ ủ ộ Ứ ụ ớ ự
phát tri n c a n n s n xu t xã h i đ c th hi n thông qua s phátể ủ ề ả ấ ộ ượ ể ệ ự
tri n c a công c lao đ ng, tính ch t xã h i c a l c l ng s n xu tể ủ ụ ộ ấ ộ ủ ự ượ ả ấ
cũng bi n đ i . Tuy v y, trong n n s n xu t xã h i đôi khi trình đế ổ ậ ề ả ấ ộ ộ
phát tri n c a l c l ng s n xu t không đi đôi v i tính ch t xã h iể ủ ự ượ ả ấ ớ ấ ộ
hoá c a nó . ủ
Tính ch t và trình đ c a l c l ng s n xu t ph n ánh kh năng chinhấ ộ ủ ự ượ ả ấ ả ả
ph c gi i t nhiên c a con ng i : kh năng này ch đ t t i đ nh caoụ ớ ự ủ ườ ả ỉ ạ ớ ỉ
khi quan h s n xu t phù h p v i trình đ phát tri n c a l ng s nệ ả ấ ợ ớ ộ ể ủ ượ ả
xu t . ấ
S phù h p c a quan h s n xu t v i trình đ phát tri n c a l ngự ợ ủ ệ ả ấ ớ ộ ể ủ ượ
s n xu t là m t tr ng thái trong đó các y u t c u thành quan h s nả ấ ộ ạ ế ố ấ ệ ả
xu t t o đ a bàn đ y đ cho l c l ng s n xu t phát tri n . Ch khiấ ạ ị ầ ủ ự ượ ả ấ ể ỉ
nào c ba m t c a quan h s n xu t thích ng v i trình đ c a l cả ặ ủ ệ ả ấ ứ ớ ộ ủ ự
l ng s n xu t, t o đi u ki n t t nh t cho vi c s d ng và k t h pượ ả ấ ạ ề ệ ố ấ ệ ử ụ ế ợ
gi a lao đ ng và t li u s n xu t thì s t o ra c s phát tri n h tữ ộ ư ệ ả ấ ẽ ạ ơ ở ể ế
kh năng c a c l ng s n xu t . ả ủ ự ượ ả ấ
Khi l c l ng s n xu t phát tri n đ n m t trình đ m i v i tính ch tự ượ ả ấ ể ế ộ ộ ớ ớ ấ
xã h i hoá m c cao h n s xu t hi n mâu thu n gi a l c l ng s nộ ở ứ ơ ẽ ấ ệ ẫ ữ ự ượ ả
xu t và quan h s n xu t s chuy n thành không phù h p . Mâu thu nấ ệ ả ấ ẽ ể ợ ẫ
càng tr nên gay g t t t y u s d n t i vi c xã h i ph i xoá b b ngở ắ ấ ế ẽ ẫ ớ ệ ộ ả ỏ ằ
cách này hay cách khác quan h s n xu t cũ và thay b ng quan h s nệ ả ấ ằ ệ ả
xu t m i, phù h p v i trình đ c a l c l ng s n xu t đã thay đ i,ấ ớ ợ ớ ộ ủ ự ượ ả ấ ổ
2
m đ ng cho l c l ng s n xu t phát tri n . Đi u này s d n t i sở ườ ự ượ ả ấ ể ề ẽ ẫ ớ ự
di t vong c a ph ng th c s n xu t cũ và s ra đ i c a ph ng th cệ ủ ươ ứ ả ấ ự ờ ủ ươ ứ
s n xu t m i . ả ấ ớ
Nh v y, l ng s n xu t quy t đ nh s hình thành và phát tri n c aư ậ ượ ả ấ ế ị ự ể ủ
quan h s n xu t, m t khi l ng s n xu t đã bi n đ i thì s m hayệ ả ấ ộ ượ ả ấ ế ổ ớ
mu n thì quan h s n xu t cũng ph i bi n đ i cho phù h p v i trìnhộ ệ ả ấ ả ế ổ ợ ớ
đ c a l c l ng s n xu t m i .ộ ủ ự ượ ả ấ ớ
Chú ý: QHSX có th tác đ ng m đ ng cùng v i s phát tri nể ộ ở ườ ớ ự ể
c a LLSX tác d ng đó có gi i h n c a nó. Bao gi QHSX cũng bủ ụ ớ ạ ủ ờ ị
LLSX quy t đ nh. Nh v t có th nói, s liên h tácđ ng qua l i biênế ị ư ậ ể ự ệ ộ ạ
ch ng gi a LLSX và QHSX trong m t ph ng th c SX đã hình thànhứ ữ ộ ươ ứ
nên quy lu t ph bi n c a toàn b l ch s xã h i loài ng i: quy lu tậ ổ ế ủ ộ ị ử ộ ườ ậ
v s phù h p c a QHSX v i tính ch t và trình đ c a LLSX quy lu tề ự ợ ủ ớ ấ ộ ủ ậ
này tri ph i toàn b ti n trình l ch s nhân lo i nó làm cho l ch s làố ộ ế ị ử ạ ị ử
m t dòng ch y liên t c song mang tính ch t giám đo n. Trong t ngộ ả ụ ấ ạ ừ
giai đo n l ch s , quy lu t này có nh ng bi u hi n đ c thù c a nó.ạ ị ử ậ ữ ể ệ ặ ủ
- Ý nghĩa :
Tuy v y, quan h s n xu t cũng th hi n tính đ c l p t ng đ iậ ệ ả ấ ể ệ ộ ậ ươ ố
v i l ng s n xu t . Quan h s n xu t tác đ ng tr l i l c l ng s nớ ượ ả ấ ệ ả ấ ộ ở ạ ự ượ ả
xu t, quy đ nh m c đích xã h i c a s n xu t, tác đ ng đ n khuynhấ ị ụ ộ ủ ả ấ ộ ế
h ng phát tri n c a công ngh . Trên c s đó hình thành m t hướ ể ủ ệ ơ ở ộ ệ
th ng nh ng y u t thúc đ y ho c kìm hãm s phát tri n c a m t l cố ữ ế ố ẩ ặ ự ể ủ ộ ự
l ng s n xu t . Khi quan h s n xu t phù h p, phát tri n h p lý vàượ ả ấ ệ ả ấ ợ ể ợ
đ ng b v i l c l ng s n xu t thì s thúc đ y s phát tri n c a l cồ ộ ớ ự ượ ả ấ ẽ ẩ ự ể ủ ự
l ng s n xu t, trong tr ng h p ng c l i, quan h s n xu t s kìmượ ả ấ ườ ợ ượ ạ ệ ả ấ ẽ
hãm l c l ng s n xu t phát tri n . N u quan h s n xu t l c h u h nự ượ ả ấ ể ế ệ ả ấ ạ ậ ơ
ho c “tiên ti n” h n m t cách gi t o cũng s làm cho l c l ng s nặ ế ơ ộ ả ạ ẽ ự ượ ả
xu t không phát tri n . Khi mâu thu n gi a l c l ng s n xu t và quanấ ể ẫ ữ ự ượ ả ấ
h s n xu t đã tr nên gay g t, đòi h i ph i gi i quy t, song conệ ả ấ ở ắ ỏ ả ả ế
ng i không phát hi n đ c, hay khi đã phát hi n đ c mà không gi iườ ệ ượ ệ ượ ả
quy t, ho c gi i quy t m t cách sai l m …thì không th phát tri nế ặ ả ế ộ ầ ể ể
đ c l c l ng s n xu t, th m chí còn phá ho i l c l ng s n xu t . ượ ự ượ ả ấ ậ ạ ự ượ ả ấ
Quy lu t v s phù h p c a quan h s n xu t v i trình đ c a l cậ ề ự ợ ủ ệ ả ấ ớ ộ ủ ự
l ng s n xu t là quy lu t ph bi n tác đ ng t i toàn b quá trình phátượ ả ấ ậ ổ ế ộ ớ ộ
tri n c a l ch s loài ng i t xã h i công xã nguyên thu đ n xã h iể ủ ị ử ườ ừ ộ ỷ ế ộ
c ng s n t ng lai và là quy lu t c b n nh t trong h th ng các quyộ ả ươ ậ ơ ả ấ ệ ố
lu t xã h iậ ộ
3
Quy lu t QHSX phù h p v i tính ch t và trình đ c a LLSX nói lênậ ợ ớ ấ ộ ủ
r ng n n s n xu t c a xã h i ch có th đ c phát tri n trên c sằ ề ả ấ ủ ộ ỉ ể ượ ể ơ ở
QHSX ph i phù h p v i LLSX, cho nên hi u và v n d ng đúng quyả ợ ớ ể ậ ụ
lu t này có ý nghĩa r t quan tr ng đ i v i s phát tri n c a s n xu t.ậ ấ ọ ố ớ ự ể ủ ả ấ
Tr c đây ta đã ch a nh n th c và v n d ng đúng quy lu t này thướ ư ậ ứ ậ ụ ậ ể
hi n xây d ng QHSX quá cao quá xa so v i tính ch t và trình đ c aệ ự ớ ấ ộ ủ
LLSX ch a quan tâm chú ý đ yđ đ n các m t QHSX.ư ầ ủ ễ ặ
N c ta hi n nay đang th i kỳ quá đ đi lên CNXH nên LLSX v nướ ệ ở ờ ộ ẫ
còn trình đ th p tính ch t c a công c s n xu t là th công và n aở ộ ấ ấ ủ ụ ả ấ ủ ử
c khí, nên kinh t ch y u v n là s n xu t nh nên Đ ng ta đã đ raơ ế ủ ế ẫ ả ấ ỏ ả ề
ch tr ng đ i m i (nh n th c và v n d ng đúng quy lu t này). Chúngủ ươ ổ ớ ậ ứ ậ ụ ậ
ta kh ng đ nh: ẳ ị
+ Đa d ng hoá các hình th c s h u.ạ ứ ở ữ
+ Th c ti n đ i m i c ch qu n lý.ự ễ ổ ớ ơ ế ả
+ Th c hi n nhi u hình th c phân ph i theo hi u qu lao đ ng theo tàiự ệ ề ứ ố ệ ả ộ
s nm và v n đóng góp…ả ố
Th c hi n công nghi p hoá, hi n đ i hoá, v i nh ng vi c làm trênự ệ ệ ệ ạ ớ ữ ệ
chúng đã t o ra s phù h p c a QHSX v i tính ch t và trình đ c aạ ự ợ ủ ớ ấ ộ ủ
LLSX trong th i kỳ đi lên ch nghĩa xã h i Vi t Nam.ờ ủ ộ ở ệ
Vi t Nam đã v n d ng quy lu t này trong ti n trình xây d ng chệ ậ ụ ậ ế ự ủ
nghĩa xã h i ộ
- Tr c 1986 VN ch a có s phù h p gi a QHSX v i LLSX, QHSXướ ư ự ợ ữ ớ
tiên ti n gi t o đi tr c m t b c so v i LLSX...ế ả ạ ướ ộ ướ ớ
- Sau 1986 VN ti n hành đ i m i, b c đ u xây d ng QHSX phù h pế ổ ớ ướ ầ ự ợ
v i LLSX, th hi n vi c th c hi n nhi u thành ph n kinh t , duy trìớ ể ệ ở ệ ự ệ ề ầ ế
nhi u ki u QHSX t ng ng v i nhiêu trình đ khác nhau c a LLSX...ề ể ươ ứ ớ ộ ủ
4