ĐIỀU QUAN TRỌNG NHẤT CẦN HỌC LÀ HỌC
CÁCH HỌC
Điều gì quyết định hiệu quả học? Cách học của mỗi người có thể khác
nhau, vì vậy trong quá trình học cần rút kinh nghiệm để từng bước điều
chỉnh cách học của mình sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Điều quan trọng
trong tự học là nhạy bén với những cái hay, cái tốt có thể giúp ít cho công
việc và cuộc sống của mình. Cần nhớ là không phải tất cả những gì ghi trên
sách báo đều đúng, cũng không phải tất cả những gì mà người có chức cao,
quyền trọng hay những người được xem là uyên bác nói đều đúng. Vì vậy
khi học cần luôn chú trọng tư duy phê phán cùng suy nghĩ sáng tạo.
Quan trọng nhất là có ý chí niềm đam mê và lòng tin là mình có thể
học được bất cứ điều gì mình muốn. Cùng một tiềm năng trí tuệ, nhưng học
nhanh hay chậm, hiệu quả hay không phụ thuộc vào ý thức, cách học, có
mục tiêu và động cơ rõ ràng. Ý thức được tầm quan trọng của tự học trong
thời đại khoa học công nghệ phát triển như vũ bảo. Không phải chỉ học từ
sách vở, mà có thể học ở bất cứ đâu, ở bất cứ ai có mặt hơn mình.
Một trong những yếu tố quan trọng của học là biết cách tiếp cận và
sàng lọc thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, nhiều đối tượng khác nhau với
ý thức tư duy phân tích, phê phán và sáng tạo.
Ngoài kiến thức, kỹ năng sống là điều cần phải đầu tư đúng mức công
sức để học và rèn luyện. Cách học kỹ năng sống sinh động nhất là học cách
làm, nói năng, ứng xử, cùng những kinh nghiệm thành công và thất bại của
người khác. Đó là nhũng bài học quý giá nhất trong cuộc sống. Raph Waldo
Emerson nhà thơ, triết gia Mỹ nói rắng: “Tôi chưa gặp ai mà lại không hiểu
biết hơn tôi về một mặt nào đó”.
Trừ những kẻ vô công rỗi nghề, ai cũng cảm thấy thiếu thời gian, vì
vậy một trong những yếu tố quyết định hiệu quả học là biết cách quản lý thời
gian hợp lý. Điều đó đòi hỏi ý thức tự kỷ luật cao trong việc quản lý thời
gian để hoàn thành kế hoạch học tập của mình
Về phương pháp giảng dạy, nhiều trường đại học Âu, Mỹ và cả trong
khu vực đã chuyển sang trang bị kiến thức của sinh viên theo khối [block] và
áp dụng cách “Học trên cơ sở giải quyết vấn đề [Problem based learning]”,
trong khi ở ta thì chủ yếu là thầy đọc hoặc giảng - sinh viên chép. Sinh viên
chỉ cần học thuộc phần thầy giảng, chẳng cần tham khảo thêm tài liệu gì
cũng đủ đạt điểm cao rồi. Báo Tuổi Trẻ chủ nhật ngày 3.10.2004 có đăng
một bài rất đáng để các nhà quản lý giáo dục tham khảo về phương pháp đào
tạo của Trường Đại học Temasek, Singapore, một trường đạt chất lượng đào
tạo quốc tế ở châu Á. Trường đã áp dụng phương pháp “Học trên cơ sở giải
quyết vấn đề” ngay từ năm thứ nhất. Phương pháp đó ra đời từ một trường
đại học y của Canada và đã nhanh chóng được phổ biển rộng trên thế giới
cho tất cả các ngành đào tạo, kể cả toán học. Phương pháp đó giúp sinh viên
rèn luyện tổng hợp tính năng động, sáng tạo, năng lực tự học, phân tích, tổng
hợp và giải quyết vấn đề, đồng thời cũng tập cho sinh viên kỹ năng giao tiếp,
trình bày ý kiến, làm việc theo nhóm, lãnh đạo nhóm. Tiếc rằng một phương
pháp tiên tiến như thế lại không có chỗ đứng khi các trường buộc phải áp
dụng chương trình khung của bộ! Không hiểu các nhà quản lý trả lời sao về
điều này?