Dinh dưỡng cao niên, các bệnh tuổi
già và trị liệu tiên phòng
1. Dinh dưỡng
Người Việt Nam thường thường có 3 bữa ăn và trong mỗi bữa ăn có 3 món
:
- Cơm .
- Món mặn: thịt kho, cá kho, trứng, đậu hủ, …
- Món rau ( canh hay xào ).
Cơm hay những ngũ cốc ( gạo, nếp, bắp, mì, khoai,… ) thuộc về chất bột
đường ( glucides ). Chất đường cần thiết cho hoạt động não bộ. Nhưng
dùng đường nhiều có thể dẫn đến chứng bệnh tiểu đường ( Diabète ).
Món mặn gồm thịt, cá, trứng, đậu,… thuộc về chất đạm (protéines,
protides). Trong chất đạm thì có chất đạm xuất phát từ động vật: thịt, cá,
trứng, tôm, cua, … Chất đạm cần thiết cho hoạt động cơ bắp. Nhưng chất
đạm động vật luôn pha lẫn với chất mỡ, chất béo (lipides) có thể làm tăng
lượng cholestérol trong máu như lòng đỏ trứng, mỡ heo, da gà, …Vì thế mà
chúng ta nên chuộng dùng cá hay chất đạm xuất phat từ thực vật như đậu
hủ, đậu nành, đậu xanh,…
Nói đến món mặn thì không quên đến muối, nước mắm và các loại mắm,…
Ăn mặn có thể làm tăng huyết áp ( Hypertension artérielle ) và bệnh về thận
.
Chất béo gồm có mỡ, dầu, bơ, margarine,…Chúng ta cũng cần phân biệt
chất mỡ xuất phát từ động vật như bơ, mỡ gà, mỡ thịt, mỡ cá,… có nhiều
lượng cholestérol, nhất là lượng cholestérol « xấu » có thể gây nên sơ chai
cứng động mạch. Và chất béo xuất phát từ thực vật như margarine và các
loại dầu như dầu bắp, dầu đậu phọng, dầu mè, dầu ô-liu, dầu hột hoa hướng
dương,…có lượng cholestérol « tốt » có đặc tính che chở các động mạch.
Món rau gồm các rau cải, hoa quả đủ loại … chất chứa nhiều chất khoáng
và vitamines cần thiết cho cơ thể. Món rau cải có thể là rau nấu canh, rau
luộc, hay xào.
Nói đến canh thì nhớ đến uống nước, nhu cầu cần thiết của cơ thể là khoảng
một lít rưỡi nước lọc (nước nguội, ấm hay nước nóng) trong ngày giúp thận
hoạt động bài tiết bình thường. Nên tránh uống rượu, bia, nước ngọt.
2. Các bệnh tuổi già
Bệnh tiểu đường (Diabète) là do có nhiều lượng đường trong máu. Nguyên
nhân là do ăn uống nhiều chất bột đường hay di truyền.
Bệnh huyết áp cao ( Hypertension artérielle ) là do các động mạch bị sơ
cứng về tuổi già, ăn uống đồ mặn và một phần do di truyền.
Các bệnh về xương khớp, loãng xương, … Tuổi già thì chất sụn trong các
trong khớp xương bị mòn đi, không còn độ trơn, chất nhờn nên khi vận
động thường dễ bị đau.
Cần ăn nhiều chất Calcium có trong các thực phẩm như sữa, phó mát, cá,
tôm, … hay viên thuốc calcium .
3. Trị liệu tiên phòng
Tập thể dục, vận động cơ thể duới mọi hình thức : đi dạo, chạy bộ, đạp xe,
bơi lội, múa quyền, … khoảng 30 phút trong ngày, giúp cho cơ thể bảo tồn:
hô hấp bền dai; hệ thống tuần hoàn tim mạch tránh bị sơ cứng, giảm huyết
áp; giảm lượng cholestérol trong máu; xương khớp được cứng cáp; …
Tinh thần, tâm hồn : làm cho tinh thần được thư thái, yên ổn, gạc bỏ âu lo,
xúc động mạnh, giận dữ, buồn phiền. Giao động tâm linh (stress) cũng là
yếu tố làm phát sinh các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, đau tim; đau
dạ dày, …
4. Tóm lại
Tuổi càng về già, cần nên ăn uống điều độ, chừng mực, mỗi ngày ăn ba
bữa.
Bớt ăn mặn, ăn ngọt, ăn dầu mỡ.
Một bữa ăn luôn có ba chất : chất đạm, chất bột đường và rau quả .
Uống khoảng một lít rưỡi nước mỗi ngày .
Vận động, tập thề dục mỗi ngày 30 phút : đi dạo, chạy bộ, đạp xe, bơi lội,
múa quyền, …
Giữ cho tinh thần luôn bình an, thanh thản.
Đi khám Bác sỉ thường xuyên để kiểm xoát huyết áp, lượng đường, lượng
mỡ,. .. Nếu cần thiết, không ngần ngại xin Bác sỉ đi khám các chuyên khoa.
Uống thuốc đều đặn, không bỏ thuốc khi Bác sỉ chưa cho phép.
Bích Hiền