Đồ án tốt nghiệp: Xây dựng hệ chuyên gia y tế chẩn đoán bán đầu một số bệnh về phổi

Tỷ lệ mắc bệnh phổi ngày càng gia tăng do biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và lối sống, đặt ra thách thức lớn cho ngành y tế. Việc chẩn đoán sớm các bệnh về phổi là vô cùng cần thiết. Đồ án này tập trung vào việc xây dựng một hệ chuyên gia y tế nhằm hỗ trợ chẩn đoán ban đầu một số bệnh về phổi, đặc biệt dành cho các y bác sĩ tuyến dưới hoặc những người chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này, biến hệ chuyên gia thành một công cụ tham khảo hữu ích.

Các y bác sĩ tuyến dưới, nhân viên y tế chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực hô hấp, và sinh viên y khoa cần một công cụ hỗ trợ chẩn đoán ban đầu các bệnh về phổi.

Đồ án này trình bày quá trình xây dựng một hệ chuyên gia y tế (HCG) nhằm hỗ trợ chẩn đoán ban đầu một số bệnh về phổi, với mục tiêu cung cấp công cụ tham khảo cho các y bác sĩ tuyến dưới và nhân viên y tế chưa có nhiều kinh nghiệm. Cấu trúc đồ án được chia thành ba chương chính. Chương 1 giới thiệu tổng quan về hệ chuyên gia, bao gồm các định nghĩa, lịch sử phát triển, ứng dụng rộng rãi trong y tế, và các thành phần cấu trúc cơ bản như phần cứng (thiết bị máy tính, đo lường) và phần mềm (thu nhận tri thức, cơ sở tri thức, máy suy diễn, giao diện giải thích).
Chương 2 đi sâu vào tri thức y học về sáu bệnh phổi phổ biến: phổi kẽ lan tỏa, nghẽn mạch phổi, lao phổi, tràn dịch màng phổi, tràn khí màng phổi và viêm phổi do hít. Đối với mỗi bệnh, đồ án phân tích chi tiết về các yếu tố chẩn đoán, triệu chứng lâm sàng, chẩn đoán cận lâm sàng (chủ yếu qua hình ảnh X-quang), nguyên nhân gây bệnh và các phương pháp điều trị cơ bản. Đặc biệt, các triệu chứng lâm sàng được gán mức độ ảnh hưởng (từ 1 đến 3) để xây dựng cơ sở tri thức cho quá trình suy diễn.
Chương 3 trình bày chi tiết về thiết kế của hệ chuyên gia. Cơ sở tri thức được biểu diễn dưới dạng luật sản xuất IF-THEN với các biến thể điều kiện AND/OR. Chương này cũng mô tả cơ chế hoạt động của máy suy diễn và thiết kế giao diện người dùng (GUI) trực quan, thân thiện trên nền tảng phần mềm MATLAB. Giao diện người dùng được thiết kế để hỗ trợ các chức năng chính như chẩn đoán lâm sàng theo quy trình (thu thập triệu chứng qua hỏi bệnh, khám phổi, các dấu hiệu liên quan) và chức năng tìm hiểu tri thức về các bệnh.
Kết quả của đồ án là một hệ thống có khả năng tổng hợp tri thức y học về bệnh phổi, xây dựng cơ sở tri thức và máy suy diễn, đồng thời cung cấp một giao diện dễ sử dụng. Mặc dù còn những hạn chế do việc thiếu tương tác trực tiếp với các chuyên gia y tế, hệ thống đã ứng dụng phương pháp trọng số cho các triệu chứng để đánh giá mức độ nguy cơ mắc bệnh, mang lại cái nhìn tổng quan và dễ hiểu cho người dùng. Các hướng phát triển tiếp theo bao gồm mở rộng cơ sở tri thức, tăng cường độ tin cậy thông qua việc tham vấn chuyên sâu với các chuyên gia, và bổ sung chức năng giải thích kết quả chẩn đoán.