Tích lũy P trong đất lúa và nước ngầm nông: Ảnh hưởng của nước tưới ô nhiễm và phân bón (Động thái)

KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 88 (3/2024)

BÀI BÁO KHOA HỌC

ĐỘNG THÁI TÍCH LŨY P TRONG ĐẤT LÚA VÀ NƯỚC NGẦM NÔNG

DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA NƯỚC TƯỚI Ô NHIỄM TÍCH HỢP PHÂN BÓN

Đinh Thị Lan Phương

, Nguyễn Phan Việt

Tóm tắt: Trong bài báo này, tác động của nước tưới ô nhiễm tích hợp phân bón lên Photpho (P)

trong

nước ngầm nông và các tầng đất ở các độ sâu 35 cm, 70 cm, 120 cm được nghiên cứu. Thí nghiệm gồm

03 công thức (CT): Nước tưới ô nhiễm tích hợp phân bón (CT1), nước tưới không ô nhiễm (CT2) và

nước tưới ô nhiễm không bón phân (CT 3). Kết quả cho thấy mặc dù hàm lượng P trong nước tưới cao,

nhưng không có hiện tượng thấm P xuống các tầng đất sâu. Cụ thể là, nồng độ PO

43-

trong tất cả các

CT giảm dần theo chiều sâu của đất. Riêng CT1 có hiện tượng thấm PO

43-

xuống tầng 35 cm hơn so với

CT2 và CT3 từ 10 - 15%. Tuy nhiên PO

43-

bị cố định ngay trong tầng đất này ngăn cản sự thấm xuống

các tầng sâu hơn. Không có sự khác biệt đáng kể giữa nồng độ PO

43-

của các tầng 70 cm và 120 cm của

cả ba công thức. Về tích lũy P trong đất, hàm lượng P tổng số ở tầng 35 cm của CT1 cao hơn 0,01% và

hàm lượng P dễ tiêu cao hơn từ 0,01 – 0,02 mg P

/100g so với các CT2 và CT3. Các tầng 70 cm và

120 cm cho kết quả tương tự nhau về hàm lượng P tổng số và P dễ tiêu.

Từ khóa: Tích lũy photpho, đất lúa, nước tưới ô nhiễm, phân bón.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Trong những thập kỷ gần đây, phân bón hóa

học chứa photpho (P) đã được sử dụng phổ biến

để tăng năng suất cây trồng. Châu Á là khu vực

tiêu thụ phân bón nhiều nhất so với thế giới,

trong đó các nước điển hình như Trung Quốc và

Ấn Độ. Riêng tại Trung Quốc, lượng phân bón

hóa học P đạt đến 12,3 triệu tấn năm 2019,

chiếm 27,09% mức tiêu thụ phân bón P hóa học

toàn cầu. Lượng phân bón P được sử dụng ngày

càng nhiều cho nông nghiệp do P là chất dinh

dưỡng đa lượng cần thiết, đảm bảo sinh trưởng

và phát triển tối ưu cho cây trồng. Tuy nhiên,

cây trồng chỉ hấp thu P dưới dạng

orthophosphate (PO

43-

), trong đất tính hữu dụng

của P thường bị hạn chế do đặc tính cố định

trong đất với các kim loại hoặc bị cố định trong

các oxit của sắt và nhôm mà trong đó các liên

kết này rất ổn định, bền trong môi trường

(Dieter et al., 2010, Maranguit et al., 2017). Kết

quả là P trong hầu hết các loại đất thường bị

thiếu cho quá trình hấp thu dinh dưỡng của thực

Khoa Hóa và Môi trường, Trường Đại học Thủy lợi

Trường Đại học Phòng cháy chữa cháy; Nghiên cứu sinh

Trường Đại học Thủy lợi

vật nên phân bón P được sử dụng rất nhiều để

bù lại lượng lớn bị tích lũy cố định trong đất.

Lượng P di động trong dung dịch đất phụ

thuộc vào đặc điểm của đất, bao gồm: hàm

lượng oxit Fe và khả năng kết tủa của chúng,

hàm lượng chất hữu cơ trong đất (SOM), các vi

sinh vật đất đóng vai trò là nguồn cung cấp điện

tử, hàm lượng P tổng số và độ pH. Ở điều kiện

đất axit có pH thấp thường có hàm lượng P di

động cao bởi ion H

làm gia tăng sự hòa tan của

các hợp chất Fe-P và Al-P (Amarawansha et al.,

2015). Trong đất có hàm lượng sét cao, sự

chiếm ưu thế của oxit nhôm (Al) và sắt (Fe) ở cả

dạng tinh thể và vô định hình làm giảm khả

năng hòa tan của P vô cơ thông qua quá trình cố

định chúng trên bề mặt tích điện dương và đồng

thời hình thành các kết tủa Al và Fe không hòa

tan. Trong đất kiềm, P dễ dàng phản ứng với Ca

để tạo thành Ca

(PO

)

ít tan. Kết quả của phản

ứng này làm P là chất dinh dưỡng hạn chế nhất

trong sản xuất cây trồng. Một tỷ lệ lớn P được

bón bị liên kết hóa học cố định trong đất, trong

khi chỉ có một phần nhỏ P trong dung dịch đất

là dạng dễ tiêu cho cây trồng hấp thu. Cơ chế

này dẫn đến lượng bón P cho cây trồng khá cao

KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 88 (3/2024)

nhưng hiệu quả sử dụng lại ở mức thấp, chỉ đạt

khoảng 20 – 30% (Gang Xu et al., 2016, Zhu

L. et al., 2012).

Tuy nhiên, một lượng nhỏ P có thể được giải

hấp ra khỏi bề mặt oxit sắt dưới điều kiện ngập

(Rakotoson et al., 2016). Trong điều kiện ngập,

môi trường đất ở trạng thái khử thuận lợi cho

các vi sinh hô hấp kỵ khí hoạt động. Vi sinh vật

sử dụng các chất nhận điện tử thay thế như

3−

, Mn

, Fe

và SO

42−

để duy trì quá trình

trao đổi chất của chúng. Các vi sinh vật như

Geobacter sulfurreducens sử dụng Fe

làm chất

nhận điện tử dẫn đến Fe

bị khử thành Fe

giải phóng một lượng P liên kết đáng kể. Kết

quả là nồng độ P trong dung dịch đất sẽ tăng lên

cùng với Fe

hòa tan (Amarawansha et al.,

2015). Cơ chế này dẫn đến tăng khả năng hòa

tan P và Fe trong quá trình hô hấp yếm khí,

được gọi là quá trình hòa tan oxit Fe

qua trung

gian vi sinh vật.

Trong nước ngầm nồng độ P hòa tan tự

nhiên thường thấp do P di động (điển hình là

dạng orthophosphate - PO

43-

) thường được hấp

phụ vào đất và trầm tích trong vùng vadose

(vùng tiếp giáp với gương nước ngầm) hoặc

vùng bão hòa (Qi, D. L. et al., 2020). Hơn nữa,

các P hữu cơ hòa tan được khoáng hóa thành

43-

thông qua các quá trình sinh hóa (Peng S.

et al., 2011). Cũng giống như Trung Quốc,

canh tác lúa ở nước ta là hoạt động nông

nghiệp lớn nhất và tiêu thụ nhiều phân bón nhất

với hơn 60% lượng P sử dụng là phân bón hóa

học. Hơn nữa, hầu hết các hệ thống tưới bị ô

nhiễm bởi nước thải sinh hoạt và chăn nuôi

chưa qua xử lý dẫn đến hàm lượng P trong

nước tưới khá cao. Trong điều kiện khan hiếm

nước tưới vào mùa khô, nhiều hệ thống thủy lợi

sử dụng nước ô nhiễm không có nguồn nước

sạch pha loãng để tưới cho lúa. Mặc dù, P

không gây nguy hiểm cho sức khỏe của con

người và nồng độ P trong nước ngầm không có

trong quy chuẩn về chất lượng nước ngầm của

nước ta. Tuy nhiên, mức độ thấm P xuống các

tầng đất dưới từ nước tưới ô nhiễm liên tục kết

hợp phân bón theo khuyến cáo và P có đi vào

nước ngầm tầng nông hay không sẽ được làm

rõ trong nghiên cứu này.

2. BỐ TRÍ THÍ NGHIỆM

2.1. Các công thức thí nghiệm

Thí nghiệm được thực hiện trên cánh đồng lúa

Học viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam có tọa

độ 21

00’00 N - 106

55’54 E. Thời gian thực hiện

2 năm từ 6/2021 – 5/2023 với 02 vụ xuân hè và 02

vụ hè thu. Bao gồm 03 công thức (CT):

CT 1: Nước tưới ô nhiễm tích hợp phân bón.

Nước tưới từ sông Cầu Bây với tỉ lệ phân bón 120

kg N : 90 kg P

: 90 kg K

O/ha theo khuyến cáo

của Viện Nông nghiệp Việt Nam. CT được thực

hiện trên toàn bộ ruộng lúa diện tích 960 m2.

CT 2: Nước tưới sạch, bón phân. Sử dụng nước

tưới là nước máy không ô nhiễm P với tỉ lệ phân

bón 120 kg N : 90 kg P

: 90 kg K

O/ha.

CT 3: Nước tưới ô nhiễm, không bón phân.

Nước tưới dẫn từ hệ thống sông Cầu Bây.

CT1 được thực hiện theo đại trà, riêng các CT 2

và CT 3 kiểm soát nước tưới và phân bón nên được

thực hiện trên các ô thí nghiệm có kích thước 3*3

m. Các ô được chắn tôn, làm thành 02 hào bao

nilon 02 lớp ngăn thấm ngang đến độ sâu 2,2 m để

đảm bảo ở độ sâu từ 0 – 2,2 m không có nước thấm

ngang. Bờ bao cao 40 cm đảm bảo không có nước

tràn mặt ruộng trong những đợt mưa lớn.

Mẫu nước tưới và nước dưới đất được thu theo

chu kì 7 ngày/lần tại các độ sâu 35 cm, 70 cm, 120

cm sau đó mang ngay về phòng thí nghiệm phân

tích. Thực hiện lấy mẫu và bảo quản mẫu theo

TCVN 6663-11:2011.

Quá trình thu mẫu nước được thực hiện như

sau: các ống nhựa thu mẫu được gắn đáy kín ở

đáy, phía trên có nắp có thể tháo rời để hút mẫu.

Ống được đục các lỗ xung quanh tại các độ sâu

trên để thu nước, phân tích P tổng số và P hòa tan

ngay sau lấy mẫu. Mẫu nước trong các ống được

hút bỏ đi trước khi lấy mẫu 24 h bằng bơm hút. Sử

dụng các chai nhựa sạch, rửa trong bể rửa siêu âm

và tráng rửa bằng nước cất trước khi đựng mẫu.

Mẫu đất được lấy tại các độ sâu 0-35 cm, 35 –

70 cm, 70 – 120 cm cho phân tích các chỉ tiêu P

tổng số và P dễ tiêu tại thời điểm thu hoạch. Lấy

mẫu đất và bảo quản theo TCVN 7538 - 2 : 2005.

KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 88 (3/2024)

Hình 1. Bố trí thí nghiệm, lấy mẫu nước và mẫu đất

2.2. Nước tưới, giống lúa, phân bón và thuốc

trừ sâu

Nước tưới cho lúa của các công thức được lấy

từ sông Cầu Bây có pH từ 7,5 – 7,8, hàm lượng P

tổng số từ 0,64 - 0,89 mg/L, P hòa tan từ 1,03 –

2,14 mg/L.

Giống lúa sử dụng trong thí nghiệm là giống

bắc thơm số 7 có nguồn gốc Trung Quốc được

trồng phổ biến ở miền bắc. Đây là giống lúa sinh

trưởng khỏe mạnh, chống hạn và rét, thời gian

sinh trưởng 125 - 135 ngày vụ đông xuân, 105 -

110 ngày vụ hè thu.

Phân bón áp dụng theo khuyến cáo của Viện

Khoa học Nông nghiệp Việt Nam: 120 kg N : 90

kg P

: 90 kg K

O/ha, sử dụng phân NPK Việt

Nhật, bón thúc vào thời kì bén rễ hồi xanh. Thuốc

trừ sâu Nouvo3.6EC phun phòng bệnh trong thời

kỳ lúa đẻ nhánh và làm đòng.

2.3. Hóa chất và phân tích

P tổng số trong đất được xác định theo TCVN

8940:2011; P dễ tiêu trong đất được xác định theo

TCVN 8661 : 2011 theo phương pháp Olsen.

P tổng số trong nước sau khi oxy hóa

peroxodisulfat và được xác định theo TCVN

6202:2008; P hòa tan trong nước được xác định

theo TCVN 6202:2008.

2.4. Xử lý số liệu

Dữ liệu thí nghiệm được phân tích trên

Microsoft Excel về xác định giá trị trung bình, độ

lệch chuẩn, vẽ đồ thị. Các kết quả thu được là

trung bình của 03 lần phân tích. Sử dụng phần

mềm ANOVA đánh giá sự khác biệt có ý nghĩa

của số liệu trong các công thức (P < 0,05).

3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

3.1. Đặc tính đất và hàm lượng P hòa tan, P

tổng số trong nước mặt ruộng

Tính chất đất nghiên cứu thuộc nhóm phù sa

sông Hồng không được bồi hàng năm, có phản

ứng ít chua đến trung tính (pH

H2O

từ 6,2 - 7,1;

KCl

từ 5,4 - 6,6). Hàm lượng chất hữu cơ và

đạm tổng số ở lớp đất mặt khá cao, trong đó hàm

lượng chất hữu cơ tầng mặt từ 1,5 – 2,0%, hàm

lượng N từ 0,18 - 0,25% và có xu hướng giảm dần

theo chiều sâu phẫu diện. Hàm lượng cation Ca,

Mg trao đổi và dung tích hấp thu cation ở mức

trung bình, Ca trao đổi bằng 7,5 – 15,5 meq/100g

đất, Mg trao đổi bằng 1,9 – 5,8 meq/100g đất.

Đất có thành phần cơ giới từ thịt trung bình với

21,5 – 30,5% sét, 54,5 – 57,25% limon, 15,0 –

21,5% cát. P tổng số từ 0,08 – 0,12% P

, P dễ

tiêu từ 12,0 – 15,0 mg P

/100g đất. K tổng số từ

1,71 – 2,11% K

O. K dễ tiêu từ 14 - 23 mg

O/100g đất. Hàm lượng một số nguyên tố vi

lượng dễ tiêu (ppm): Mn = 49,0, Cu = 11,0, Zn =

22,0, Co = 4,9, Mo = 0,14, B = 0,2.

Phẫu diện đất tầng 0 – 35 cm có màu nâu tối

(màu ẩm: 7,5YR 3/3). Tính chất thịt trung bình,

rất ẩm, tảng khối lớn, ít chặt xốp, có nhiều rễ lúa

(kích thước từ nhỏ đến trung bình. Chuyển lớp rõ

về độ chặt, chuyển lớp từ từ về màu sắc.

Tầng 35 – 70 cm, màu nâu đỏ xỉn (màu ẩm:

5YR 5/3). Tính chất thịt nặng, ẩm, chặt, ít xốp có

ít rễ cây rất nhỏ. Chuyển lớp rõ ràng về màu sắc.

Tầng 70 – 120 cm màu nâu vàng xám (màu ẩm:

10YR 6/2). Tính chất sét, ẩm, chặt, dẻo, dính, có

nhiều kết von màu nâu đen, tròn, mền, đường kính

1-2 mm (chiếm từ 5-10% thể tích), có nhiều vệt sét

xám hơi xanh. Chuyển lớp từ từ về màu sắc.

KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 88 (3/2024)

Hình 2. Phẫu diện đất nghiên cứu và kênh dẫn nước tưới

Nhìn chung, hàm lượng PO

43-

dao động trong

nước mặt ruộng của CT 1 từ 0,91 – 3,05 mg/L.

Giá trị pH của nước mặt ruộng dao động từ 7,4 –

7,8. Hàm lượng P tổng số dao động từ 0,36 – 0,93

mg/L. Trong CT 2, hàm lượng PO

43-

trong nước

mặt ruộng dao động từ 0,15 – 0,25 mg/L, pH từ

7,5 – 7,7, P tổng số từ 0,11 – 0,17 mg/L. CT 3 có

hàm lượng PO

43-

trong nước mặt ruộng dao động

từ 0,82 – 2,97 mg/L, pH từ 7,3 – 7,8, P tổng số từ

0,29 – 0,79 mg/L.

Hình 3. Hàm lượng PO

43-

trong nước mặt ruộng của CT 1

3.2. Hàm lượng PO

43-

trong nước ngầm nông

Trong điều kiện tích hợp nước tưới ô nhiễm và

phân bón, hàm lượng PO

43-

của CT 1 được xác

định tại ba độ sâu cho thấy tại tầng 35 cm, hàm

lượng PO

43-

dao động từ 0,32 – 0,87 mg/L, trung

bình là 0,52 mg/L, không có sự khác biệt đáng kể

giữa các vụ (P > 0,05). Tại tầng 70 cm, HL PO

43-

có xu hướng giảm nhẹ so với tầng 70 cm, trung

bình là 0,34 mg/L, dao động từ 0,35 – 0,49 mg/L

thấp hơn khoảng 1,52 lần so với tầng 35 cm. Tầng

120 cm có HL PO

43-

dao động từ 0,06 – 0,14

mg/L, trung bình là 0,11 mg/L thấp hơn các tầng

35 cm và 70 cm lần lượt là 4,85 và 3,15 lần.

Kiểm soát nước tưới (sử dụng nước tưới sạch)

của CT 2 cho kết quả giảm nhẹ HL PO

43-

ở tầng

35 cm trung bình từ 10,12 – 15,24% so với CT 1.

Tuy nhiên, tầng 70 cm và tầng 120 cm không có sự

khác biệt đáng kể so với các tầng tương ứng của CT

1. Không sử dụng phân bón trong điều kiện nước

tưới ô nhiễm của CT 3 cũng cho kết quả diễn biến

HL PO

43-

tương tự như CT1 (P > 0,05), cụ thể là

tầng 35 cm hàm lượng PO

43-

dao động từ 0,29 – 0,82

mg/L, cao hơn tầng 70 cm khoảng 3,2 lần và cao

hơn tầng 120 cm khoảng 4,72 lần. Dưới điều kiện

nước tưới ô nhiễm tuy không sử dụng phân bón

nhưng kết quả hàm lượng PO

43-

ở cả ba tầng 35 cm,

70 cm và 120 cm lại tương đồng như CT 1.

Các kết quả thí nghiệm chỉ ra sự tích hợp nước

tưới ô nhiễm và phân bón P làm hàm lượng PO

43-

ở tầng 35 cm cao hơn so với các công thức kiểm

soát nước tưới từ 10 – 15%, tuy nhiên, mức độ

thấm PO

43-

chỉ dừng lại ở tầng 35 cm. Không có

sự khác biệt đáng kể giữa nồng độ PO

43-

ở các

tầng 70 cm và 120 cm của cả ba công thức. Kết

quả này có thể được giải thích bởi nước ta có khí

hậu nhiệt đới thường xuất hiện rửa trôi các cation

bazơ dẫn đến sự tích tụ các oxit và hidroxit của

nhôm và sắt trong đất. Các oxit sắt và hidroxit của

nhôm và sắt và giữ lại PO

43-

trên bề mặt hình

thành các kết tủa AlPO

và FePO

không hòa tan.

Bên cạnh đó, PO

43-

còn bị cố định trong các kết

tủa như Mn

(PO

)

, Zn

(PO

)

, Ca

(PO

)

(PO

)

… trong đất lúa.

Kết quả thí nghiệm còn chỉ ra nồng độ PO

43-

trong các tầng nước ngầm nông 35 cm, 70 cm,

120 cm giảm dần theo chiều sâu của đất với hệ số

giảm trung bình từ 1,54 – 3,14 lần. Kết quả này

khá phù hợp với tính chất của phẫu diện đất khảo

sát ban đầu về hàm lượng chất hữu cơ và đạm

tổng số ở lớp đất mặt khá cao nhưng lại có xu

hướng giảm dần theo chiều sâu của phẫu diện.

KHOA HỌC KỸ THUẬT THỦY LỢI VÀ MÔI TRƯỜNG - SỐ 88 (3/2024)

Chất hữu cơ trong đất hoặc mùn có các nhóm

carboxylic, enolic và phenolic phản ứng đóng vai

trò như các axit yếu. Trong quá trình phân ly giải

phóng H

làm tăng hàm lượng P di động nhờ các

quá trình hòa tan của các hợp chất Fe-P và Al-P

bởi ion H

Các kết quả phù hợp với các nghiên cứu của

(Dieter et al., 2010, Maranguit et al., 2017) về

hàm lượng P hòa tan trong đất và dịch đất thấp khi

hàm lượng sét tăng lên. Trong đất có hàm lượng

sét cao, sự chiếm ưu thế của oxit nhôm (Al) và sắt

(Fe) ở cả dạng tinh thể và vô định hình làm giảm

khả năng hòa tan của P vô cơ thông qua quá trình

cố định trên bề mặt tích điện dương và hình thành

các kết tủa Al và Fe không hòa tan.

Kết quả khảo sát phẫu diện đất khu vực nghiên

cứu đã cho thấy có sự kết von sắt tăng dần theo

chiều sâu của đất, tăng mạnh từ tầng 35 – 70 cm

trở xuống (hình 2). Hiện tượng kết von sắt chính

là sự hình thành các oxit sắt, gơtit (HFeO

) và

hidroxit sắt do quá trình phong hóa đất, kết quả

của kết von dẫn đến PO

43-

bị cố định trên bề mặt

của chúng. Các kết quả nghiên cứu phù hợp với

các nghiên cứu của (Qi, D. L. et al., 2020) về hàm

lượng PO

43-

trong nước ngầm thường thấp hoặc

rất thấp.

Hình 4. Hàm lượng PO

43-

trong nước ngầm nông của CT 1 tại các tầng khảo sát

3.3. Hàm lượng P tích lũy trong các tầng đất

Các kết quả phân tích về tích lũy P trong đất của

CT 1 cho thấy hàm lượng P tổng số ở tầng 35 cm là

0,08-0,09% P

, tại tầng 70 cm là 0,11-0,12%

, tại tầng 120 cm là 0,09 – 0,11% P

. Hàm

lượng P dễ tiêu tại tầng 35 cm là 14 – 15 mg

/100g, tại tầng 70 cm là 11 – 12 mg P

/100g,

tại tầng 120 cm là 10 – 11 mg P

/100g.

CT 2 cho kết quả hàm lượng P tổng số ở tầng

35 cm là 0,07-0,08% P

, tầng 70 cm là 0,11-

0,12% P

, tại tầng 120 cm là 0,09 – 0,11%

. Hàm lượng P dễ tiêu tầng 35 cm là 12 – 13

mg P

/100g, tầng 70 cm là 11 – 12 mg

/100g, tầng 120 cm là 10 – 11 mg P

/100g.

CT 3 cho kết quả hàm lượng P tổng số ở tầng

35 cm là 0,08-0,09% P

, tầng 70 cm là 0,11-

0,12% P

, tầng 120 cm là 0,09 – 0,11% P

Hàm lượng P dễ tiêu tại tầng 35 cm là 13 – 14 mg

/100g, tại tầng 70 cm là 11 – 12 mg

/100g, tại tầng 120 cm là 10 – 11 mg

/100g.

Nhìn chung, các kết quả phân tích chỉ ra sự tích

hợp nước tưới ô nhiễm và phân bón làm tích lũy

hàm lượng P tổng số ở tầng 35 cm hơn 0,01%

và hàm lượng P dễ tiêu cao hơn từ 0,01 –

0,02 mg P

/100g so với kiểm soát nước tưới ô

nhiễm. Các tầng còn lại bao gồm tầng 70 cm và

tầng 120 cm cho kết quả tương tự nhau về cả hàm

lượng P tổng số và P dễ tiêu.

Các kết quả phân tích phù hợp với đặc tính

đất phù sa trung tính vùng đồng bằng sông

Hồng trong các công bố của Hội Khoa học Đất

Việt Nam, trong đó đất có dung trong từ 0,8 –

1,2 ở tầng mặt, 1,23 – 1,30 ở tầng dưới. Tỷ

trọng của đất từ 2,53 – 2,80, độ xốp của đất từ

60 – 64% ở tầng mặt, 50 – 53% ở tầng dưới.

Tính chất đất chật dần và hàm lượng sét tăng

dần, hàm lượng chất hữu cơ giảm dần khi đi

xuống các tầng dưới.

Các kết quả nghiên cứu khá phù hợp với các

kết quả nghiên cứu của (Nguyễn Tử Siêm và

cộng sự, 1996), cụ thể là đất giàu hàm lượng

Động thái tích lũy P trong đất lúa và nước ngầm nông dưới ảnh hưởng của nước tưới ô nhiễm tích hợp phân bón

Chủ đề:

Tài liệu liên quan

Tài liêu mới

AI tóm tắt

Giới thiệu tài liệu

Đối tượng sử dụng

Từ khoá chính

Nội dung tóm tắt

Hỗ trợ

Phương thức thanh toán

Theo dõi chúng tôi