Dùng thuốc kháng sinh thế
nào cho đúng?
Không chỉ bệnh nhân, việc kê đơn thu
ốc kháng sinh của một
số bác sĩ cũng tùy tiện, không làm các xét nghi
ệm cần thiết
mà chỉ đoán bệnh rồi kê đơn, nhiều khi lại dùng thu
ốc theo
kiểu "bảo vậy".
Những hệ lụy của việc dùng thuốc bừa bãi
Theo luật dược của Việt Nam thì kháng sinh là lo
ại thuốc phải
được bác sĩ khám bệnh, kê đơn mới được mua (hoặc cấp) và s
ử
dụng. Nhưng do việc chấp hành luật ở nước ta còn tùy tiện, n
ên
cứ ai cần dùng thuốc thì đến các điểm bán lẻ hợp ph
áp (nhà
thuốc, quầy thuốc) mua bao nhiêu cũng được. Nhưng sự tùy ti
ện
đó đã làm cho:
Vi trùng nhờn thuốc, kháng lại thuốc kháng sinh, ng
nhiều.
Người bệnh kiệt quệ sức lực và tiền bạc mà b
ệnh vẫn không
khỏi, có khi còn phải hứng chịu những tai biến như: d
ị ứng, rối
loạn tiêu hóa; h
ại gan, thận; suy tủy; đứt gân gót; sinh quái
thai... và thậm chí tử vong.
Mê cung tên và dạng thuốc
Thuốc kháng sinh
Tính đ
ến năm 2009, thuốc kháng sinh có 17 nhóm với gần 500
tên thuốc (trong đó có 4 nhóm chuyên bi
ệt gồm chống nấm,
chống lao, chống bệnh phong, trị ung thư; còn lại 13 nhóm l
à
thuốc trị các bệnh khuẩn thông thường).
Mỗi nhóm lại có các phân nhóm hoặc các th
ế hệ khác. Ví dụ,
nhóm Penicillin có 7 phân nhóm, mỗi nhóm lại có nhiều t
ên
thu
ốc gốc khác nhau. Ví dụ, nhóm Penicillin có 7 phân nhóm,
mỗi nhóm lại có nhiều tên thuốc gốc khác nhau, mỗi tên thu
ốc
gốc lại có nhiều tên biệt dược khác nhau; nhóm Cephalosp
orin
có 4 thế hệ khác nhau, mỗi thế hệ lại có nhiều tên thu
ốc gốc
khác nhau (khoảng 40 tên) và nhiều tên biệt dư
ợc khác nhau.
Ngoài ra còn nhiều biệt dư
ợc phối hợp 2 hoặc 3 kháng sinh với
nhau hoặc kháng sinh với thuốc chống viêm m
ạch (các loại
corticoid) để tăng tác dụng.
Dạng thuốc thì có thuốc tiêm, thuốc uống, thuốc dùng t
ại chỗ.
Trong mỗi dạng lại có những dạng khác nhau. Thuốc dùng t
ại
ch
ỗ có: dung dịch (nhỏ tai, nhỏ mắt, nhỏ mũi, xịt mũi), mỡ, kem,
gel (thuốc bôi ngoài da), trứng (thuốc đặt âm đạo). Thu
ốc uống
có: các loại thuốc viên (viên nên thường, vi
ên nén bao phim,
viên phộng), thuốc nư
ớc (bột đóng lọ để pha dung dịch, bột gói
để uống, hỗn dịch, sirô).
Các đối tượng cần đặc biệt lưu ý:
Phụ nữ có thai (đặc biệt là 90 ngày đầu tiên), phụ nữ cho con
bú,
trẻ em từ sơ sinh đến 6 tuổi, người có bệnh gan thận, ngư
ời có
cơ địa dị ứng, người cao tuổi là những nhóm đối tư
ợng cần đặc
biệt lưu ý khi dùng kháng sinh. Đối với phụ nữ có thai v
à cho
con bú, một số loại kháng sinh có thể ảnh hư
ởng không tốt tới
sự phát c
ủa thai nhi, có thể gây sảy thai, đẻ non. Đối với những
ngư
ời có bệnh gan thận, kháng sinh có thể gây suy gan, thận.
Đối với nhóm có cơ đ
ịa dị ứng, kháng sinh có thể gây phản ứng
dị ứng mà nặng nhất là sốc phản vệ.
An toàn, hiệu quả cho người dùng thuốc kháng sinh
Với người bệnh: Khi c
ần chữa bệnh bằng thuốc kháng sinh, phải
được bác sĩ khám bệnh, kê đơn. Trước khi dùng thu
ốc, phải xem
lại đơn bác sĩ về liều dùng, số lần d
ùng trong ngày, cách dùng,
kiêng kỵ; sau đó xem tờ hướng dẫn sử dụng trong hộp thu
ốc về
cách dùng, kiêng kỵ, tác dụng phụ, để dùng thu
ốc cho đúng,
tránh những điều đáng tiếc.
Với bác sĩ: phải kiểm tra tình tr
ạng bệnh nhân (có thai, tiền sử dị
ứng thuốc, thuốc đang sử dụng...), xác định đúng tác nhân gây
bệnh và chọn loại thuốc thích hợp, tránh điều trị kiểu bao vây.