Lêi më ®Çu
HiÖn nay níc ta ®ang trªn ®êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, môc
tiªu chÝnh cña §¶ng vµ Nhµ níc lµ ®a ta trë thµnh mét níc cã nÒn
kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh. Muèn lµm
®îc ®iÒu ®ã th× yÕu tè tríc hÕt vµ cÇn thiÕt ®ã lµ ph¶i cã mét nÒn
kinh tÕ ph¸t triÓn. Víi chñ tr¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸
nhiÒu thµnh phÇn, trong nh÷ng n¨m qua chóng ta ®· t¹o ®îc nh÷ng
bíc ph¸t triÓn lín trong qu¸ tr×nh x©y dùng kinh tÕ ®Êt níc. §iÒu ®ã
chøng tá c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng rÊt cã hiÖu qu¶. Mét
trong nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ ®ã lµ lo¹i h×nh c«ng ty Tr¸ch nhiÖm
h÷u h¹n (TNHH), lo¹i h×nh c«ng ty nµy ®· vµ ®ang ph¸t triÓn rÊt
m¹nh mÏ c¶ vÒ sè lîng còng nh lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh. Hµng
n¨m ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch Nhµ níc mét lîng tiÒn rÊt lín. Song ®Ó
tån t¹i trong c¬ chÕ thÞ trêng víi sù c¹nh tranh m¹nh mÏ gi÷a c¸c
doanh nghiÖp nh hiÖn nay ®ßi hái tríc hÕt ph¶i lµm tèt c«ng t¸c s¶n
xuÊt kinh doanh cña m×nh nh»m tríc hÕt ®¹t ®îc môc ®Ých kinh
doanh lµ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i cã l·i vµ sau ®ã thùc hiÖn nghÜa
vô víi Nhµ níc.
Nh chóng ta ®· biÕt kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi
doanh nghiÖp bÞ chi phèi bëi rÊt nhiÒu c¸c yÕu tè nh: C«ng t¸c qu¶n
lý l·nh ®¹o; gi¸ c¶ hµng ho¸ mua vµo, b¸n ra; m«i trêng s¶n xuÊt kinh
doanh; nhu cÇu cña thÞ trêng ; c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n v.v...
HiÖu qu kinh doanh lµ vÊn ®Ò ®Æt ra cho mäi doanh nghiÖp,
®Æc biÖt lµ trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng. C¸c nhµ ®Çu t, c¸c chñ
doanh nghiÖp tríc khi ra quyÕt ®Þnh bá vèn ®Çu t vµo mét nghµnh, mét
sn phÈm dÞch vô nµo ®ã ngoµi viÖc trlêi c¸c c©u hái sn xuÊt caÝ g×?
Sn xuÊt nh thÕ nµo? Sn xuÊt cho ai? cßn phi biÕt chi phÝ bá ra vµ lîi
Ých thu ®îc. DÜ nhiªn r»ng, lîi Ých thu ®îc phi lín h¬n chi phÝ bá ra míi
mong thu ®îc lîi nhuËn. Hay nãi c¸ch kh¸c, c¸c nhµ ®Çu t, c¸c chñ doanh
nghiÖp bao giê còng mong muèn ®îc lîi nhuËn tèi ®a víi mét chi phÝ thÊp
nhÊt cã thÓ. Së dÜ nãi nh vËy th× lîi Ých (lîi nhuËn) mµ nãi réng ra lµ hiÖu
1
qu¶ kinh doanh võa lµ ®éng lùc, võa lµ tiÒn ®Ò ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ
tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh v« cïng kh¾c nghiÖt,
mäi rñi ro, bÊt tr¾c lu«n cã thÓ xy ra, nguy c¬ ph¸ sn lu«n r×nh rËp...
Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay hiÖu qu kinh doanh
®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®îc quan t©m hµng ®Çu. §èi víi c¸c doanh
nghiÖp ®©y lµ vÊn ®Ò khã kh¨n cha ®îc gii quyÕt triÖt ®Ó. §Ó gii
quyÕt nã kh«ng nh÷ng phi cã kiÕn thøc n¨ng lùc mµ cÇn cã n¨ng lùc thùc
tÕ, ®ã lµ kinh nghiÖm sù nh¹y bÐn víi thÞ trêng...
Tríc yªu cÇu thùc tÕ ®ã, ®îc sù ®ång ý cña Ban chñ nhiÖm khoa
QTKDCN & XDCB trêng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n vµ Ban l·nh ®¹o C«ng
ty TNHH ViÖt Trung. T«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi "Mét sè gii ph¸p
n©ng cao hiÖu qu kinh doanh t¹i C«ng ty TNHH ViÖt - Trung tØnh
L¹ng S¬n"
Néi dung ®Ò tµi ®îc tr×nh bµy theo kÕt cÊu sau:
-PhÇn mét : Lý luËn chung vÒ hiÖu qukinh doanh
-PhÇn hai : Ph©n tÝch thùc tr¹ng hiÖu qu¶ kinh doanh cña C«ng ty
TNHH ViÖt Trung
-PhÇn ba : Mét sè gii ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qukinh doanh
cña C«ng ty TNHH ViÖt Trung.
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp vµ hoµn thµnh bµi viÕt nµy, do thêi gian cã
h¹n nªn kh«ng tr¸nh khái sai sãt rÊt mong ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c¸c c«
vµ b¹n ®äc ®Ó bµi viÕt nµy cña t«i ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Sv: Ng« V¨n Th×n
Líp: C«ng nghiÖp K10
2
PhÇn mét
Lý luËn chung vÒ hiÖu qu kinh doanh
I- Quan niÖm vÒ hiÖu qu kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp.
1- C¸c quan ®iÓm vÒ hiÖu qu kinh doanh bn chÊt cña hiÖu qu
kinh doanh trong doanh nghiÖp.
1.1. C¸c quan ®iÓm vÒ hiÖu qukinh doanh.
HiÖu qu kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ phn ¸nh tr×nh ®é sö
dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh sn xuÊt kinh doanh trong doanh
nghiÖp nh»m thu ®îc kÕt qu cao nhÊt víi mét chi phÝ thÊp nhÊt. HiÖu
qu¶ kinh doanh kh«ng chØ lµ thíc ®o tr×nh ®é tæ chøc qun lý kinh doanh
mµ hiÖu qu kinh doanh lµ vÊn ®Ò sèng cßn ®èi víi mçi doanh nghiÖp.
HiÖn nay cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ hiÖu qu kinh
doanh. Tuú theo tõng lÜnh vùc nghiªn cøu mµ ngêi ta ®a ra c¸c quan ®iÓm
kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh. Díi ®©y lµ mét sè quan ®iÓm vÒ hiÖu
qukinh doanh:
Nhµ kinh tÕ häc ngêi Anh, Adam Smith, cho r»ng: "HiÖu qu¶ lµ kÕt
qu ®¹t ®îc trong ho¹t ®éng kinh tÕ, doanh thu tiªu thô hµng ho¸" (Kinh tÕ
th¬ng m¹i dÞch vô- Nhµ xuÊt bn Thèng kª 1998). Theo quan ®iÓm nµy
cña Adam Smith ®· ®ång nhÊt hiÖu qu¶ víi chØ tiªu phn ¸nh kÕt qu¶ sn
xuÊt kinh doanh. H¹n chÕ cña quan ®iÓm nµy lµ kÕt qu sn xuÊt kinh
doanh cã thÓ t¨ng lªn do chi phÝ sn xuÊt t¨ng hay do më réng sö dông c¸c
nguån lùc sn xuÊt. NÕu víi cïng mét kÕt qu sn xuÊt kinh doanh cã hai
møc chi phÝ kh¸c nhau th× theo quan ®iÓm nµy còng cã hiÖu qu. Quan
®iÓm nµy chØ ®óng khi kÕt qusn xuÊt kinh doanh t¨ng víi tèc ®é nhanh
h¬n tèc ®é t¨ng cña chi phÝ ®Çu vµo cña sn xuÊt.
3
Quan ®iÓm thø hai cho r»ng: "HiÖu qu kinh doanh lµ quan hÖ tØ lÖ
gi÷a phÇn t¨ng thªm cña phÇn kÕt qu vµ phÇn t¨ng thªm cña chi phÝ",
(Kinh tÕ th¬ng m¹i dÞch vô - Nhµ xuÊt bn Thèng kª 1998). Quan ®iÓm
nµy ®· x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ trªn c¬ së so s¸nh t¬ng ®èi gi÷a kÕt qu®¹t ®îc
víi phÇn chi phÝ bá ra ®Ó cã ®îc kÕt qu ®ã. Nhng xÐt trªn quan niÖm
cña triÕt häc M¸c-Lªnin th× sù vËt hiÖn tîng ®Òu cã quan hÖ rµng buéc cã
t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau chø kh«ng tån t¹i mét c¸c riªng lÎ. H¬n n÷a sn xuÊt
kinh doanh lµ mét qu¸ tr×nh t¨ng thªm cã sù liªn hÖ mËt thiÕt víi c¸c yÕu tè
cã s½n. Chóng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp t¸c ®éng lµm kÕt qusn xuÊt kinh
doanh thay ®æi. H¹n chÕ cña quan ®iÓm nµy lµ nã chØ xem xÐt hiÖu qu
trªn c¬ së so s¸nh phÇn t¨ng thªm cña kÕt qu vµ phÇn t¨ng thªm cña chi
phÝ, vµ nã kh«ng xem xÐt ®Õn phÇn chi phÝ vµ phÇn kÕt qu¶ ban ®Çu.
Do ®ã theo quan ®iÓm nµy chØ ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ cña phÇn kÕt qu
sn xuÊt kinh doanh mµ kh«ng ®¸nh gi¸ ®îc toµn bé hiÖu qu ho¹t ®éng
sn xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Quan ®iÓm thø ba cho r»ng: "HiÖu qu kinh doanh ®îc ®o b»ng
hiÖu sè gi÷a kÕt quvµ chi phÝ bá ra ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu®ã", (Kinh tÕ th-
¬ng m¹i dÞch vô- Nhµ xuÊt bn Thèng kª 1998). Quan niÖm nµy cã u
®iÓm lµ phn ¸nh ®îc mèi quan hÖ bn chÊt cña hiÖu qu kinh tÕ. Nã g¾n
®îc kÕt qu víi toµn bé chi phÝ, coi hiÖu qu lµ sù phn ¸nh tr×nh ®é sö
dông c¸c yÕu tè sn xuÊt kin doanh. Tuy nhiªn quan ®iÓm nµy cha phn
¸nh ®îc t¬ng quan vÒ lîng vµ chÊt gi÷a kÕt qu vµ chi phÝ. §Ó phn ¸nh
tr×nh ®é sö dông c¸c nguån lùc chóng ta phi cè ®Þnh mét trong hai yÕu tè
hoÆc kÕt qu ®Çu ra hoÆc chi phÝ bá ra, nhng trªn thùc tÕ th× c¸c yÕu tè
nµy kh«ng ë tr¹nh th¸i tÜnh mµ lu«n biÕn ®æi vµ vËn ®éng.
Quan ®iÓm thø t cho r»ng: "HiÖu qu kinh doanh lµ møc ®é tho
m·n yªu cÇu quy luËt c¬ bn cña chñ nghÜa x· héi, cho r»ng quü tiªu dïng
víi t c¸ch lµ chØ tiªu ®¹i diÖn cho møc sèng cña mäi ngêi trong doanh
nghiÖp", (Kinh tÕ th¬ng m¹i dÞch vô-Nhµ xuÊt bn Thèng kª 1998). Quan
®iÓm nµy cã u ®iÓm lµ b¸m s¸t môc tiªu tinh thÇn cña nh©n d©n. Nhng
khã kh¨n ë ®©y lµ ph¬ng tiÖn ®ã nãi chung vµ møc sèng nãi riªng lµ rÊt ®a
d¹ng vµ phong phó, nhiÒu h×nh nhiÒu vÎ phn ¸nh trong c¸c chØ tiªu møc
®é thom·n nhu cÇu hay møc ®é n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n.
Quan ®iÓm thø n¨m cho r»ng: "HiÖu qu¶ kinh doanh lµ chØ tiªu kinh
tÕ-x· héi tæng hîp ®Ó lùa chän c¸c ph¬ng ¸n hoÆc c¸c quyÕt ®Þnh trong
qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thùc tiÔn ë mäi lÜnh vùc kinh doanh vµ t¹i mäi thêi
4
®iÓm. BÊt kú c¸c quyÕt ®Þnh cÇn ®¹t ®îc ph¬ng ¸n tèt nhÊt trong ®iÒu
kiÖn cho phÐp, gii ph¸p thùc hiÖn cã tÝnh c©n nh¾c, tÝnh to¸n chÝnh x¸c
phï hîp víi sù tÊt yÕu cña quy luËt kh¸ch quan trong tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ",
(GS §ç Hoµng Toµn-Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ bn cña qun trÞ doanh nghiÖp-
Nhµ XuÊt Bn Thèng kª,1994).
Theo quan ®iÓm nµy hiÖu quë ®©y hiÓu trªn mét sè néi dung sau:
+ HiÖu qulµ kÕt qu ho¹t ®éng thùc tiÔn cña con ngêi
+ BiÓu hiÖn cña kÕt qu ho¹t ®éng nµy lµ c¸c ph¬ng ¸n quyÕt ®Þnh.
+ KÕt qu tèt nhÊt trong ®iÒu kiÖn cô thÓ
§Ó lµm s¸ng tá bn chÊt vµ ®i ®Õn mét kh¸i niÖm hiÖu qu kinh
doanh hoµn chØnh chóng ta phi xuÊt ph¸t t luËn ®iÓm cña triÕt häc M¸c -
Lªnin vµ nh÷ng luËn ®iÓm cña lý thuyÕt hÖ thèng.
HiÖu qu¶ kinh doanh, chñ yÕu ®îc thÈm ®Þnh bëi thÞ trêng, lµ tiªu
chuÈn x¸c ®Þnh ph¬ng híng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
Nh vËy hiÖu qu kinh doanh phn ¸nh tr×nh ®é sö dông c¸c nguån
lùc (bao gåm nh©n lùc, tµi lùc vµ vËt lùc) vµo ho¹t ®éng sn xuÊt kinh
doanh ®Ó cã ®îc kÕt qu cao nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt.
Tõ kh¸i niÖm nµycã thÓ ®a ra c«ng thøc chung ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu
kinh doanh lµ:
E = K(1)
C
hay
E = C(2)
K
* E : HiÖu qu kinh doanh
* C : Chi phÝ yÕu tè ®Çu vµo
* K : KÕt qu nhËn ®îc
KÕt qu¶ ®Çu ra cã thÓ ®o b»ng c¸c chØ tiªu nh: gi¸ trÞ tæng sn l-
îng, doanh thu thuÇn, lîi nhuËn thuÇn, lîi tøc gép... Cßn yÕu tè ®Çu vµo
bao gåm: lao ®éng ®èi tîng lao ®éng, vèn chñ së h÷u vµ vèn vay.
C«ng thøc (1) phn ¸nh søc sn xuÊt (møc sinh lêi) cña c¸c yÕu tè
®Çu vµo ®îc tÝnh cho tæng sè vµ riªng cho gi¸ trÞ gia t¨ng. C«ng thøc nµy
5