CH NG VI: KHÚC X ÁNH SÁNGƯƠ Ạ
Bài 26: KHÚC X ÁNH SÁNGẠ
I. M c tiêuụ
1. Ki n th c:ế ứ Sau khi h c xong bài này h c sinh ph iọ ọ ả
- Bi t đ c hi n t ng khúc x ánh sáng là gìế ượ ệ ượ ạ
- Phát bi u và hi u đ c đ nh lu t khúc x ánh sángể ể ượ ị ậ ạ
- Hi u đ c các khái ni m: Chi t su t t đ i, chi t su t tuy t đ i, hể ượ ệ ế ấ ỷ ố ế ấ ệ ố ệ
th c gi a chi t su t t đ i và chi t su t tuy t đ i. ứ ữ ế ấ ỷ ố ế ấ ệ ố
- Phân bi t đ c chi t su t t đ i và chi t su t tuy t đ iệ ượ ế ấ ỷ ố ế ấ ệ ố
- Tính thu n ngh ch trong s truy n ánh sángậ ị ự ề
2. K năng:ỹ Sau khi h c xong bài này h c sinh ph iọ ọ ả
- Hi u rõ vai trò c a các chi t su t trong hi n t ng khúc x ánh sáng.ể ủ ế ấ ệ ượ ạ
- V n d ng đ c đ nh lu t khúc x ánh sáng đ gi i bài t pậ ụ ượ ị ậ ạ ể ả ậ
- V n d ng đ c công th c xác đ nh góc gi i h nậ ụ ượ ứ ị ớ ạ
- V đ c đ ng đi c a tia sáng trong tr ng h p có hi n t ng khúc xẽ ượ ườ ủ ườ ợ ệ ượ ạ
ánh sáng.
3. Thái đ :ộ Sau khi h c xong bài này h c sinh sọ ọ ẽ
- Rèn luy n kh năng t duy, gi i thích các hi n t ng v t lý liên quanệ ả ư ả ệ ượ ậ
- Kh i d y ni m say mê khoa h c và khám phá tri th c m iơ ậ ề ọ ứ ớ
II. Chu n bẩ ị
1. H c sinhọ
- Ôn l i ki n th c đã h c v quang hình h c THCSạ ế ứ ọ ề ọ ở
- Đ nh lu t truy n th ng c a ánh sángị ậ ề ẳ ủ
2. Giáo viên
- D ng c thí nghi mụ ụ ệ : m t c c n c b ng th y tinh, m t chi c đũa ho cộ ố ướ ằ ủ ộ ế ặ
thìa
- Phi u h c t p cho h c sinh.ế ọ ậ ọ
III. Ph ng pháp gi ng d y:ươ ả ạ
- Ph ng pháp tr c quan: ươ ự thí nghi m bi u di nệ ể ễ
- Ph ng pháp ươ v n đápấ.
- Ph ng pháp đàm tho i, g i m .ươ ạ ợ ở
IV. Ho t đ ng d y h cạ ộ ạ ọ
1. n đ nh l p h c- ki m tra bài cũỔ ị ớ ọ ể
- Giáo viên n đ nh l p h c, yêu c u báo các sĩ sổ ị ớ ọ ầ ố
- Ki m tra bài cũ:ể
+ Phát bi u đ nh lu t truy n th ng c a ánh sángể ị ậ ề ẳ ủ
+ V hìnhẽ
2. T ch c ho t đ ng d y h cổ ứ ạ ộ ạ ọ
Ho t đ ng 1:ạ ộ Hi n t ng khúc x ánh sángệ ượ ạ
Ho t đ ng c a Giáo Viênạ ộ ủ Ho t đ ng c a h cạ ộ ủ ọ
sinh
N i dungộ
- GV làm thí nghi m v i d ngệ ớ ụ
c đã chu n bụ ẩ ị
- Yêu c u HS ầquan sát thí
nghi m k t h p v i hình vệ ế ợ ớ ẽ
26.1 sgk
+ Yêu c u h c sinh nh n xétầ ọ ậ
sau khi quan sát thí nghi mệ
- GV nh n xét câu tr l i c aậ ả ờ ủ
HS
- GV k t lu nế ậ : hi n t ngệ ượ
nh trên là hi n t ng khúcư ệ ượ
x ánh sángạ
+ G i HS phát bi u hi nọ ể ệ
t ng khúc x ánh sángượ ạ
- Quan sát thí nghi mệ
c a GV và hình v đủ ẽ ể
đ a ra nh n xétư ậ
+ Chi c đũa nh b gãyế ư ị
khúc
- L ng nghe và ghi chépắ
I. S khúc x ánhự ạ
sáng
1. Hi n t ngệ ượ
khúc x ánh sángạ :
- Khúc x ánh sángạ
là hi n t ng l chệ ượ ệ
ph ngươ (gãy) c aủ
các tia sáng khi
truy n xiên góc quaề
m t phân cách gi aặ ữ
hai môi tr ng trongườ
su t khác nhauố
+ Tia sáng b l chị ệ
ph ng t i m tươ ạ ặ
phân cách c a haiủ
môi tr ngườ
Ho t đ ng 2:ạ ộ Đ nh lu t khúc x ánh sángị ậ ạ
Ho t đ ng c a Giáo Viênạ ộ ủ Ho t đ ng c a h cạ ộ ủ ọ
sinh
N i dungộ
- GV cho h c sinh quan sát hìnhọ
vẽ
- GV gi i thích các tia sángả
trong hình v :ẽ
SI: tia t i; I: đi m t iớ ể ớ
I’S: tia ph n xả ạ
IR: tia khúc xạ
NN’: pháp tuy n c a m t phânế ủ ặ
cách
i: góc tới, i’: góc ph n x (i’= i)ả ạ
r: góc khúc xạ.
+ GV thông báo: tia khúc xạ
n m phía bên kia pháp tuy n soằ ế
v i tia t iớ ớ
- GV ti n hành làm thí nghi mế ệ
theo hình 26.3
+ L n l t thay đ i các giá trầ ượ ổ ị
c a góc t i iủ ớ
+ Yêu c u HS tính các giá trầ ị
sini và sin r
+ L p t s ậ ỉ ố
sin i
sin r
+ Yêu c u HS nh n xét v t sầ ậ ề ỉ ố
trên
- Quan sát hình vẽ
- Chú ý lên b ng ngheả
GV gi i thi u hình vớ ệ ẽ
26.2.sgk
- Chú ý quan sát thí
nghi m c a GVệ ủ
+ HS nh n xét v sậ ề ự
thay đ i c a góc khúcổ ủ
xạ
+ Tính các giá tr c aị ủ
sini và sin r, l p t sậ ỉ ố
+ T s ỉ ố
sin i
sin r
là m tộ
h ng sằ ố
- Phát bi u đ nh lu tể ị ậ
2. Đ nh lu t khúcị ậ
x ánh sángạ
+ Tia khúc x n mạ ằ
trong m t ph ng t iặ ẳ ớ
và phía bên kiaở
pháp tuy n so v i tiaế ớ
t iớ
+ V i hai môiớ
tr ng trong su tườ ố
nh t đ nh, t s gi aấ ị ỉ ố ữ
sin góc t i và sin gócớ
khúc x luôn khôngạ
đ iổ
sin i const
sin r
=
- Yêu c u h c sinh phát bi uầ ọ ể
đ nh lu t khúc x ánh sángị ậ ạ
Ho t đ ng 3:ạ ộ Chi t su t t đ iế ấ ỉ ố
Ho t đ ng c a Giáoạ ộ ủ
Viên
Ho t đ ng c a h cạ ộ ủ ọ
sinh
N i dungộ
- Yêu c u HS nh n xétầ ậ
v t s ề ỉ ố
sin i
sinr
đ i v i c pố ớ ặ
môi tr ng trong su tườ ố
khác nhau
- Gv đ nh nghĩa chi tị ế
su t t đ iấ ỉ ố
+ T s ỉ ố
sin i
sinr
không đ iổ
trong hi n t ng khúcệ ượ
x ánh sáng trên đ cạ ượ
g i là chi t su t t đ iọ ế ấ ỉ ố
cu môi tr ng 2 (ch aả ườ ứ
tia khúc x ) đ i v i môiạ ố ớ
tr ng 1 (ch a tia t i).ườ ư ớ
Kí hi u: ệ
21
n
2
21
1
nsin i n
sin r n
= =
- Tìm hi u SGKể
- Nh n xét : t s nàyậ ỉ ố
luôn là m t h ng sộ ằ ố
- L ng nghe và ghi chépắ
- L ng nghe và ghi chépắ
II: Chi t su t c aế ấ ủ
môi tr ngườ
1 .Chi t su t t đ iế ấ ỉ ố
- T s ỉ ố
sin i
sinr
không đ iổ
trong hi n t ng khúcệ ượ
x ánh sáng trên đ cạ ượ
g i là chi t su t t đ iọ ế ấ ỉ ố
cu môi tr ng 2ả ườ
(ch a tia khúc x ) đ iứ ạ ố
v i môi tr ng 1 (ch aớ ườ ư
tia t i). ớ
2
21
1
nsin i n
sin r n
= =
Kí hi u: ệ
21
n
+ Nếu
21
n
> 1thì r < i.
tia khúc x b l ch g nạ ị ệ ầ
pháp tuy n, môiế
+ Nếu
21
n
> 1: môi
tr ng khúc x chi tườ ạ ế
quang h n môi tr ngơ ườ
t iớ
+ N u ế
21
n
< 1: môi
tr ng khúc x kémườ ạ
chi t quang h n môiế ơ
tr ng t iườ ớ
tr ng (2) chi t quangườ ế
h n môi tr ng (1)ơ ườ
+ N u ế
21
n
< 1thì r > i.
tia khúc x b l ch xaạ ị ệ
pháp tuy n, môiế
tr ng (2) chi t quangườ ế
kém môi tr ng (1)ườ
Ho t đ ng 4: ạ ộ Chi t su t tuy t đ iế ấ ệ ố
Ho t đ ng c a Giáoạ ộ ủ
Viên
Ho t đ ng c a h cạ ộ ủ ọ
sinh
N i dungộ
- Yêu c u HS khái ni mầ ệ
v chi t su t tuy t đ iề ế ấ ệ ố
- Chi t su t t đ i c aế ấ ỉ ố ủ
m t môi tr ng đ i v iộ ườ ố ớ
chân không g i là chi tọ ế
su t tuy t đ i, th ngấ ệ ố ườ
g i t t là chi t su t. ọ ắ ế ấ
- Chân không có chi tế
su t n=1ấ
- GV ch ng minh hứ ệ
th cứ
2
21
1
n
nn
=
- Chi t su t tuy t đ iế ấ ệ ố
c a m i ch t đ u l nủ ọ ấ ề ớ
h n 1ơ
(vì ánh sáng truy n trongề
m i môi tr ng đ u nhọ ườ ề ỏ
- Tìm hi u khái ni mể ệ
chi t su t tuy t đ iế ấ ệ ố
- Tr l i câu h i C1ả ờ ỏ , C2,
C3
2 . Chi t su t tuy tế ấ ệ
đ iố
- Chi t su t tuyế ấ ệt đ iố
c a m t môi tr ng làủ ộ ườ
chi t su t t đ i c aế ấ ỉ ố ủ
môi tr ng đó đ i v iườ ố ớ
chân không
+ Chân không có chi tế
su t n=1ấ
+ Chi t su t tuy t đ iế ấ ệ ố
c a m i ch t đ u l nủ ọ ấ ề ớ
h n 1ơ
1
21
2
v
nv
=
Mà
2 1
1 2
n v
n v
=
=>
2
21
1
n
nn
=