ĐỜI SỐNG CỦA NGƯỜI NGUYÊN
THỦY TRÊN ĐẤT NƯỚC TA
A / Mục tiêu cần đạt:
1/ Kiến thức
- Qua bài giảng HS cần hiểu được ý nghĩa quan trọng của những đổi
mới trong đời sống vật chất của người Việt cổ thời kì văn hóa Hòa
Bình – Bắc Sơn.
- Học sinh hiểu tổ chức xã hội đầu tiên của người nguyên thủy và ý
thức nâng cao đời sống tinh thần của họ.
2/ Tư tưởng
- Bồi dưỡng cho HS ý thức về lao động và tinh thần cộng đồng.
3/ Kĩ năng
- Bồi dưỡng kĩ năng quan sát tranh ảnh, hiện vật, rút ra những nhận xét
so sánh.
B/ THIẾT BỊ DẠY HỌC :
C/ HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1 / Kiểm tra bài cũ: ( TG) 4 Phút
- Hãy trình bày những dấu tích của người tối cổ được tìm thấy ở đâu
?
- Hãy trình bày ở giai đoạn đầu, người tinh khôn sống như thế nào ?
2 / Bài mới
* Ở bài trước chúng ta đã tìm hiểu về sự xuất hiện và các giai đoạn
phát triển của người nguyên thủy trên đất nước ta, hôm nay chúng ta sẽ
tìm hiểu thêm về đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên
thủy……
TG Hoạt Động GV-HSø NỘI DUNG
GV: Gọi HS đọc mục 1 trang 27 15 1/ Đời sống vật chất
SGK và hướng dẫn các em xem hình
25 SGK (nếu có những công cụ bằng
đá đã phục chế cho HS xem thì càng
tốt).
- Sau đó yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
+ Trong quá trình sinh sống
người nguyên thủy Việt Nam
làm gì để nâng cao năng suất lao
động?
HS trả lời: Cải tiến công cụ lao
động.
GV: Công cụ chủ yếu làm bằng gì?
HS: Công cụ bằng đá.
GV: Công cụ ban đầu của người Sơn
Vi (đồ đá cũ) được chế tác như thế
nào?
HS trả lời: Họ chỉ biết ghè đẽo các
hòn cuội ven suối để làm rìu.
GV: Đến thời văn hoá Hoà Bình –
Bắc Sơn (đồ đá giữa và đồ đá mới),
người nguyên thủy Việt Nam chế tác
công cụ thế nào?
HS trả lời:
+ Họ đã biết mài đá, chế tác nhiều
loại công cụ khác nhau: rìu mài vát
một bên, có chuôi tra cán, chày.
+ Họ còn biết dùng tre, gỗ, sừng,
xương làm công cụ và những đồ - Từ thời Sơn Vi đến Hòa
dùng cần thiết. Bình – Bắc Sơn, người
+ Biết làm đồ gốm. nguyên thủy luôn cải tiến
công cụ để nâng cao năng GV sơ kết
xuất lao động.
- Lúc đầu công cụ chỉ là
những hòn cuội, ghè đẽo thô
sơ ( Sơn Vi) sau đó đuợc mài
vát một bên làm rìu tay, tiến
tới rìu tra cán ( Hòa Bình –
Bắc Sơn).
GV: Việc làm đồ gốm có gì khác so
với việc làm công cụ đá?
HS: Việc làm đồ gốm chứng tỏ rằng
công cụ sản xuất được cải tiến, đời
sống người nguyên thủy được nâng
cao hơn. - Họ biết làm gốm ( dấu hiệu
của thời kì đồ đá mới )
GV:Những điểm mới về công cụ và
sản xuất của thời Hoà Bình – Bắc
Sơn là gì?
HS trả lời
+ Công cụ đồ đá tinh xảo hơn.
+ Họ biết trồng trọt và chăn nuôi.
+ Nguồn thức ăn ngày càng tăng
(ngoài cây, củ kiếm được, họ còn
trồng thêm rau, đậu, luau; biết chăn
nuôi: trâu, bò, chó, lợn …..).
GV: Em cho biết ý nghĩa của việc
trồng trọt và chăn nuôi?
HS trả lời
+ Chứng tỏ thức ăn của con
người ngày càng nhiều.
+ Cuộc sống ổn định hơn, ít phụ
thuộc vào thiên nhiên hơn, đỡ đói rét
hơn (lúc đầu kinh tế nguyên thủy là
hái lượm, và săn bắt). Nhưng lúc này * Như vậy điểm mới về công
họ đã biết trồng trọt và chăn nuôi, cụ và sản xuất của văn hoá
thức ăn có tích trữ. Hoà Bình – Bắc Sơn là:
- Người nguyên thủy luôn GV sơ kết
cải tiến công cụ lao động ( chế 8
tác đá tinh xảo hơn).
- Năng suất lao động tăng
lên.
- Nghề nông nguyên thuỷ
gồm 2 ngành chính là trồng
trọt và chăn nuôi
- Cuộc sống ổn định hơn.
- Họ sống trong hang động
và các túp
GV Gọi HS đọc mục 2 trang 28 Lều bằng cỏ hoặc lá cây.
SGK, sau đó hướng dẫn HS trả lời 2/ Tổ chức xã hội
câu hỏi:
* Người ngyên thủy Hòa Bình –
Bắc Sơn sống như thế nào?
HS trả lời:
_ Họ sống thành từng nhóm ở
những vùng thuận tiện.
_ Họ định cư lâu dài ở một số nơi
(những lớp vỏ sò dày 3 – 4 mét, chứa
nhiều công cụ, xương thú).
GV: Quan hệ xã hội của người Hòa
Bình – Bắc Sơn thế nào?
HS trả lời
* Quan hệ xã hội được hình thành
đó là quan hệ huyết thống ( cùng
chung một dòng máu, có họ hàng với
nhau).
* Họ sống cùng nhau
+ Tôn người mẹ lớn tuổi nhất
làm chủ.
GV giải thích thêm: Chế độ thị tộc
mẫu hệ là tổ chức xã hội đầu tiên của
loài người, lúc đó vị trí của người 12
phụ nữ trong gia đình và trong xã hội
(thị tộc) rất quan trọng (kinh tế hái
lượm và săn bắt, cuộc sống phụ
thuộc nhiều vào lao động của người
phụ nữ). Trong thị tộc cần có người
đứng đầu để lo việc làm ăn, đó là - Thời kì văn hóa Hoà Bình –
người mẹ lớn tuổi nhất. Cho nên lịch Bắc Sơn, người nguyên thủy
sử gọi đó là thời kì thị tộc mẫu hệ. sống thành từng nhóm ( cùng
huyết thống), ở một nơi ổ GV sơ kết
định, tôn vinh người mẹ lớn
tuổi nhất làm chủ. Đó là thời
kì thị tộc mẫu hệ
3/ Đời sống tinh thần
GV : Gọi HS đọc mục 3 trang 28,
29 SGK và hưỡng dẫn các em xem
hình 26, 27, đồng thời cho các em
xem những đồ trang sức của người
nguyên thủy đã được phục chế.
GV: Ngoài lao động sản xuất, người
Hoà Bình – Bắc Sơn còn biết làm gì?
HS trả lời
+ Những võ ốc được xuyên lỗ
+ Vòng đeo tay bằng đá
+ Chuỗi hạt bằng đất nung
GV: Theo em, sự xuất hiện những
đồ trang sức của người nguyên thủy
có ý nghĩa gì?
HS trả lời:
+ Cuộc sống vật chất của con
người ngày càng ổn định ( không
đói, rét), cuộc sống tinh thần phong
phú hơn.
+ Họ có nhu cầu làm đẹp.
+ Quan hệ thị tộc ( mẹ con, anh
em ngày càng gắn bó hơn), quan hệ
cũng được người xưa ghi lại ở hình
27 SGK.
GV: Theo em việc chôn công cụ lao
động theo người chết nói lên điều gì?
HS trả lời: Điều đó chứng tỏ cuộc - Đời sống tinh thần của người
sống tinh thần của người nguyên nguyê thủy phong phú hơn
thủy Hòa Bình – Bắc Sơn phong phú - Xã hội đã phân biệt giàu
hơn, họ quan niệm người chết sang nghèo
thế giới bên kia cũng lao động và họ - Cuộc sống ổn định, phong
đã có sự phân biệt giàu nghèo. phú hơn nhiều
GV sơ kết
3/ SƠ KẾT BÀI:
- Cuộc sống của người thời Hoà Bình-Bắc Sơn –Hạ Long đã khác trước
nhiều, nhờ trồng trọt chăn nuôi nên cuộc sống dần ổn định, ngày càng
tiến bộ ,cuộc sống phong phú hơn( thị tộc mẫu hệ) tốt đẹp hơn . đời sống
tinh thần phong phú, xã hội phân chia giàu nghèo. Dó là một giai đoạn
quan trọng mở đầu cho bườc tiếp sau vượt qua thời nguyên thuỷ.
4 / CŨNG CỐ BÀI : ( TG) 4 Phút
- Những điểm mới trong đời sống vật chất và xã hội của người
nguyên thủy thời Hoà Bình – Bắc Sơn?
- Những điểm mới trong đời sống tinh thần của người nguyên thủy
làgì? Em có suy nghĩ gì về việc chôn công cụ sản xuất theo người chết?
5 / DẶN DÒ HỌC SINH : ( TG) 1 Phút
- Về nhà các em học thuộc nội dung bài học.
-Xem các câu hỏi cuối bài sgk /29
- Xem bài 10 ở nhà trước.sgk/ 30
